Νωρίς κάθε άνοιξη φροντίζω να περνάω από μια, εμβληματική για το βλέμμα μου, παλιά πολυκατοικία. Για λίγες εβδομάδες, ένας μοβ καταρράκτης ρέει από την κορυφή της, μεταμορφώνοντας την πρόσοψή της σε ιμπρεσιονιστικό έργο. Δυνάμεις που, παρότι φυλακισμένες κάτω από το πλακόστρωτο, παραμένουν ζωντανές, δηλώνουν εμφατικά την αφύπνισή τους, γεννώντας τις κρεμαστές ταξιανθίες της αναρριχώμενης γλυσίνας (Wisteria sinensis), μαγεύοντας περιοίκους και περαστικούς. Παντού, βεβαίως, εμφιλοχωρεί η γκρίνια, γι’ αυτό και έχω ακούσει, αλλού, και παράπονα για το συγκεκριμένο φυλλοβόλο καλλωπιστικό, επειδή κάποια εποχή του χρόνου απαιτεί παραπανίσιο κόπο για τον απαραίτητο καθαρισμό του κήπου. Οι ένοικοι πάντως του κολωνακιώτικου κτιρίου που εδώ και δεκαετίες συμβιώνουν μαζί της, κρίνοντας και από το επιμελημένο της κλάδεμα, υπηρετούν καταπώς της πρέπει την ομορφιά που απολαμβάνουν.
Λίγο καιρό αργότερα, οι λεωφόροι της γκρίζας πρωτεύουσας δέχονται ασμένως τις κόκκινες, πορτοκαλί και λιλά πινελιές της αναρριχητικής επίσης βουκαμβίλιας (Bougainvillea spectabilis), καθώς ανθοφορεί. Με τα κατάλληλα κλαδέματα μπορούμε μάλιστα να οδηγήσουμε τους βλαστούς της μέχρι ύψος δέκα μέτρων, προς την επιθυμητή κατεύθυνση.
Πέρσι πάκτωσα μια ντουζίνα πασσάλους στη μια πλευρά του λαχανόκηπού μου, τους έβαψα με διαφορετικά χρώματα και πέρασα οριζοντίως σύρμα. Στη βάση καθενός φύτεψα μετά από μια ρολογιά (Passiflora caerulea), όλες μαζί έστησαν γρήγορα έναν πράσινο τοίχο που προστατεύει από τον δυνατό ήλιο το σέσκουλο και το σπανάκι, ενώ ταυτόχρονα διαχωρίζει το παραγωγικό τμήμα από το πιο «άγριο» πέριξ αυτού. Αν ο κήπος μου ήταν αστικός, θα χρησιμοποιούσα για την οριοθέτηση ενός χώρου ή για να κρύψω κάποιο άσχημο σημείο καφασωτό αντί για πασσάλους. Σε κάθε περίπτωση πάντως τα ωραιότατα, μεγάλα λουλούδια της ρολογιάς προσφέρουν κατιτίς παραπάνω, και όλο το καλοκαίρι λειτουργούν ως πόλος έλξης ενδιαφέροντος για ανθρώπους και πεταλούδες.
Δεν χωρά αμφιβολία, για αρκετές από τις ανάγκες του κήπου τα αναρριχώμενα φυτά προσφέρουν δοκιμασμένες λύσεις, συχνά μάλιστα έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε πολλά με παραπλήσιες ιδιότητες. Τα περισσότερα λειτουργούν άριστα ως φόντο για την ανάδειξη άλλων φυτών που αναπτύσσονται μπροστά τους ή «γλυκαίνουν» ψηλούς τοίχους, υπάρχουν όμως και εκείνα που διαθέτουν εξαιρετικά χαρίσματα. Αν επιθυμείτε, παραδείγματος χάριν, να απολαμβάνετε μεθυστικές μυρωδιές κάτω από την πέργκολα, στη διάθεσή σας έχετε υποψηφίους σαν το αγιόκλημα, τα γιασεμιά, κάποια είδη αγράμπελης, τη στεφανωτή (Stephanotis floribunda), το ρυγχόσπερμα και φυσικά πολυάριθμες ποικιλίες τριανταφυλλιάς. Θέλετε, πάλι, να καλύψετε μια ξύλινη κατασκευή με είδη που παράγουν βρώσιμους καρπούς; Από τα μονοετή ενδείκνυνται πολλά είδη αναρριχητικής φασολιάς, καθώς και μια μεγάλη αδυναμία μου, η νεροκολοκυθιά (Lagenaria siceraria), που γεννά σε αφθονία τα στρουμπουλά, χρήσιμα ως περιέκτες υγρών άλλοτε, φλασκιά. Βατόμουρα και σμέουρα ξεχωρίζουν από τα πολυετή, ενώ φυσικά δεν ξεχνάμε την άμπελο, την οποία συναντάμε ακόμα σε εξοχικές ταβέρνες διαμορφωμένη σε κρεβατίνα. Παλαιότερα φύτευαν κλήματα κάτω απ’ τα πλατάνια, ήταν ένα τέχνασμα εξόχως αποδοτικό, υποχώρησε όμως καθώς αποδείχθηκε αρκετά ριψοκίνδυνη η συγκομιδή. Όσοι το επιχείρησαν σε άλλα, χαμηλότερου ύψους δέντρα, τα καταδίκασαν σε αργό θάνατο καθώς «πνίγονται», έχω πάντως διαπιστώσει ότι ο κισσός, η αγράμπελη και η τριανταφυλλιά προσφέρονται για ασφαλή, διακοσμητική αναρρίχηση σε οπωροφόρα σαν τη μηλιά και την αχλαδιά.
Δεν σκαρφαλώνουν όλα τα αναρριχώμενα ψηλά με τον ίδιο τρόπο, άλλα περιελίσσονται, άλλα διαθέτουν έλικες, κάποια εκκρίνουν κόλλα ή γεννούν μικρές ρίζες. Ούτε φυσικά διαθέτουν άπαντα την αναρριχητική ικανότητα στον ίδιο βαθμό. Επιλέξτε βάσει των αναγκών και των προτιμήσεών σας, αλλά μετά θα χρειαστεί να μάθετε κάτι παραπάνω για τις ιδιαιτερότητες του καθενός. Ακόμα πάντως και τα πιο αδύναμα υποστυλώνονται εύκολα με τη χρήση γαλβανισμένου πλέγματος, μιας χούφτας γάντζων και λίγων μέτρων σύρματος. Με ελάχιστες, κάθε χρόνο, προσαρμογές και σπανίως κάποια μερεμέτια, οι νέοι φίλοι σας δεν θα σταματήσουν να ψηλώνουν και να ομορφαίνουν πάντοτε τον κήπο σας.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.