«Αν πιστεύετε ότι δεν είστε πλάσμα της συνήθειας, απαντήστε μόνο σε αυτό, με πάσα ειλικρίνεια: Όταν ετοιμάζεστε να βάλετε τα παπούτσια σας για να βγείτε από το σπίτι, ποια κάλτσα φοράτε πρώτα; Βάζω στοίχημα ότι είναι η ίδια κάθε φορά, έτσι δεν είναι;»
Ζούμε σε συναρπαστικούς καιρούς, είναι βέβαιο. Όλα τα εργαλεία της επιστήμης είναι πλέον στα χέρια μας (ημών, των φιλόζωων, εννοώ). Και ένα από αυτά, μια εκτεταμένη συστηματική ανασκόπηση –μια μορφή επιστημονικής έρευνας που στέκει στην κορυφή της ποιοτικής ερευνητικής πυραμίδας–, έρχεται να μας πει μερικά πράγματα για τον εαυτό μας· και για τα κατοικίδιά μας.
Παρεμπιπτόντως, απαντήσατε στην παραπάνω ερώτηση της έρευνας; Για μένα, είναι πάντα η δεξιά. Σήμερα, μάλιστα, κατέβαλα προσπάθεια να σπάσω τη ρουτίνα και να βάλω πρώτα την αριστερή. Μου φάνηκε σαν μια κίνηση ξένη. Σαν κάποιος παρείσακτος να σκηνοθετούσε την καθημερινότητά μου. Και η αγκυλωτική αυτή αίσθηση επεκτείνεται σε οτιδήποτε παραβιάζει τις προκαθορισμένες, μηχανικές ενέργειές μας, όπως το χέρι που σηκώνει το φλιτζάνι με τον καφέ ή που κλειδώνει την πόρτα. Δοκιμάστε να κλειδώσετε την εξώπορτά σας με το «λάθος» χέρι και θα καταλάβετε τι εννοώ.
Ναι, είμαστε πλάσματα της ρουτίνας. Η φυσική, εξελικτική διαδικασία μάς έπλασε έτσι. Πράγμα που σημαίνει ότι και οι βιολογικοί μας πρόγονοι έχουν ανάγκη τη ρουτίνα για να λειτουργήσουν φυσιολογικά. Και, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη, επιστημονική τεκμηρίωση, για να ζήσουν περισσότερο. «Μέσα από όλο το φάσμα της υπάρχουσας βιβλιογραφίας, εκείνο που αναδύεται με σαφήνεια είναι πως τα κατοικίδια που κινούνται στο πλαίσιο μιας καλά οργανωμένης ρουτίνας απολαμβάνουν υψηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης, ακόμα κι αν οι υπόλοιπες παράμετροι –όπως η διατροφή– είναι υποδεέστερες. Και αυτό ισχύει όχι μόνο για τα σκυλιά, όπως θα φανταζόταν κάποιος που γνωρίζει ότι είναι κυρίως πλάσματα της συνήθειας, αλλά και για τις γάτες, τα τρωκτικά και τα οικόσιτα πτηνά» σημειώνει η έρευνα.
Και τι σημαίνει ακριβώς «ρουτίνα» για ένα ζώο συντροφιάς; Πρώτα απ’ όλα, τήρηση του ωραρίου που αφορά τη βόλτα, το τάισμα, το παιχνίδι και την ξεκούραση. Αυτά τα χρονικά ορόσημα, τοποθετημένα μέσα στο διάστημα ενός εικοσιτετραώρου και με προβλέψιμη επαναληψιμότητα, προσφέρουν στα ζώα μας την αίσθηση της σιγουριάς που κατευνάζει το στρες και την έκκριση της κορτιζόλης, της πασίγνωστης πλέον ορμόνης που σχετίζεται με το έντονο άγχος. Αν αυτοί οι σταθμοί παραμένουν σταθερά καθοριστικοί στην καθημερινότητα των ζώων μας, η ανάγκη για εξερεύνηση, κοινωνικοποίηση και εμπλουτισμό εμπειριών συμπληρώνει ένα πλάνο αρμονικής ζωής σε ένα ποσοστό που δεν ξεπερνάει το ένα πέμπτο, λέει η έρευνα.
Με άλλα λόγια: Για να ζήσουν καλά –και πολύ– τα ζώα μας χρειάζονται 80% ρουτίνα και 20% έκπληξη. Πράγμα που μάλλον ισχύει και για μας τους ίδιους. Μια ευχάριστη σύμπτωση, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο ευκολότερος τρόπος για να διαμορφώσεις το πρόγραμμα του τετράποδου συντρόφου σου είναι να το προσαρμόσεις στο δικό σου.