Ασχολείται με το θέατρο και τους παραδοσιακούς αφρικανικούς χορούς, αγαπά τη ζωγραφική με πουαντιγισμό (μικρές, διακριτές κουκκίδες χρώματος σχηματίζουν μια εικόνα) και τα βιβλία ψυχανάλυσης. Θεωρεί τον εαυτό της «αστείο με περίεργο τρόπο» και αρκετά «φροντιστικό». Όλοι τη φωνάζουν Ελένη, έχει όμως και ένα δεύτερο όνομα, το Άμπια, που στα κονγκολέζικα σημαίνει «θεόσταλτη». Όνομα και πράμα, σκέφτομαι, αφού ξεχωρίζει σε χάρη και ικανότητες.
Πώς κυλά η ζωή σου αυτές τις μέρες;
Έντονα! Παραστάσεις στο Εθνικό, πρόβες με την ομάδα αφρικανικών χορών και κρουστών στην οποία συμμετέχω, γυρίσματα για μια μικρού μήκους ταινία, ενώ τα πρωινά εργάζομαι σε έναν ξενώνα γυναικών, το Action for Women, που υποστηρίζει την επανένταξη γυναικών προσφύγων και αιτούντων ασύλου. Τις βοηθάω ως διερμηνέας, μεταφράζοντας στα ελληνικά από γαλλικά, αγγλικά και λινγκάλα, τη διάλεκτο που μιλάμε στο Κονγκό.
Εκεί γεννήθηκες;
Ναι, αλλά ήρθαμε στην Ελλάδα όταν ήμουν ενός έτους. Το Κονγκό το ξέρω μόνο από φωτογραφίες και αφηγήσεις των γονιών μου. Δεν έχω ταξιδέψει ποτέ εκεί, μεγάλωσα μεταξύ Αμπελοκήπων και Ηλιούπολης. Ο πατέρας μου ήταν δικαστικός εκπρόσωπος και μουσικός, είχε ένα δικό του συγκρότημα, που έπαιζε αφρικανική ρούμπα.
Έκτοτε έχεις συμμετάσχει σε πολλές παραστάσεις, αλλά και σε δράσεις ως ηθοποιός-εμψυχώτρια στην εκπαίδευση…
Πράγματι, με την ANASA έχουμε κάνει διάφορες δράσεις σε σχολεία σε ακριτικά νησιά, στη βόρεια Ελλάδα και στο κέντρο της Αθήνας. Ως παιδί έχω βιώσει έντονα το άδικο. Ξέρω πώς είναι να σε κρίνουν μόνο από την εξωτερική σου εμφάνιση και το χρώμα του δέρματός σου, επομένως ήταν μια ευκαιρία να έρθω σε επαφή με παιδιά που ενδεχομένως βιώνουν αντίστοιχο μπούλινγκ και μέσω του θεάτρου να τους κάνω να αισθανθούν ότι είμαστε όλοι ίσοι.
Πώς είναι η καθημερινότητα για έναν Αφροέλληνα σήμερα;
Παραμένει δύσκολη. Ακόμη θα σε αντιμετωπίσουν ως άγνωστο, ως κάποιον που προκαλεί φόβο. Ξέρω πώς είναι να σε απομακρύνουν, χωρίς καν να σε γνωρίζουν. Έχω δυσκολευτεί να βρω δουλειά, σπίτι, ακόμα και φίλους. Γινόμουν η «αστεία» της παρέας, κι αυτός ήταν ο τρόπος που είχα εφεύρει για να μπορώ να αποκτώ φίλους. Στην αρχή στενοχωριόμουν. Έλεγα: «Μα τι κάνω λάθος;». Πλέον μπορώ να αντιμετωπίζω ευθέως τις διάφορες προκαταλήψεις.
Ως μαύρη ηθοποιός στην Ελλάδα βιώνεις στερεοτυπικές αντιλήψεις;
Σίγουρα. Στα περισσότερα βιογραφικά που στέλνω η απάντηση είναι: «Δεν είστε αυτό που ψάχνουμε». Οι ρόλοι που θα μου προτείνουν είναι ρόλοι «κλισέ»: μια καθαρίστρια, μια ζητιάνα, μια πόρνη. Καμιά φορά σκέφτομαι να τα παρατήσω και να μετακομίσω στη Γαλλία, όπου έχω συγγενείς. Με πιάνει όμως το «γαμώτο» και μένω. Αγαπώ την Ελλάδα, θέλω να μείνω και να παλέψω για την ορατότητά μας.
«Στα περισσότερα βιογραφικά που στέλνω, η απάντηση είναι: “Δεν είστε αυτό που ψάχνουμε”. Οι ρόλοι που θα μου προτείνουν είναι ρόλοι-“κλισέ”: μια καθαρίστρια, μια ζητιάνα, μια πόρνη».
Τώρα, πάντως, πρωταγωνιστείς σε μια πολυσυζητημένη παράσταση, το Goodbye, Lindita του Μάριο Μπανούσι.
Είμαι ευτυχής και ευγνώμων γι’ αυτό. Είχαμε την τύχη να ταξιδέψουμε σε διάφορες πόλεις του εξωτερικού και η αποδοχή ήταν συγκινητική. Το έργο του Μάριο θίγει το θέμα της διαχείρισης της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου, κάτι με το οποίο ήρθα κοντά πρόσφατα σε προσωπικό επίπεδο, και μέσα από τον ρόλο μου μπόρεσα κάπως να ξορκίσω τους φόβους μου.
Ρόλοι που ονειρεύεσαι;
Αγαπώ το αρχαίο ελληνικό δράμα για την εκρηκτικότητά του. Θα ήθελα κάποτε να παίξω την Αντιγόνη. Θεωρώ σχεδόν απίθανο να δοθεί κάποτε ένας τέτοιος ρόλος σε μαύρη ηθοποιό στην Ελλάδα, στο χέρι μας όμως είναι να σπάσουμε και αυτό το στερεότυπο.
Η Ελένη Άμπια Νζάνγκα πρωταγωνιστεί στο Goodbye, Lindita του Μάριο Μπανούσι στο Εθνικό Θέατρο – Θέατρο Rex – Σκηνή Ελένη Παπαδάκη (Πανεπιστημίου 48). Έως 20/4. Εισιτήρια: n-t.gr, 210-5288170-171.