Τούτη την εποχή, ένας σύντομος περίπατος στην εξοχή ή μια επίσκεψη σε έναν ωραίο κήπο μάς προσφέρουν μεγάλη απόλαυση – είναι μια εμπειρία που επιστημονικώς ορίζεται ως πολυαισθητηριακή. Ζωηρά, βλέπετε, είναι τα χρώματα της ανθοφορίας, χαρμόσυνο το κελάηδισμα που ακούγεται παντού τριγύρω, όλα αυτά συντελούν ώστε να χαλαρώσει η διάθεση και να υποχωρήσει επιτέλους κάπως το άγχος. Την ίδια στιγμή, σε βαθύτερο επίπεδο, μας επηρεάζουν θετικά οι ευωδιές που αναδίδουν τα λουλούδια και τα αρωματικά φρύγανα που ευδοκιμούν στο κλίμα μας. Ο σκοπός τους βεβαίως δεν είναι να ικανοποιούν τις δικές μας ανάγκες, αλλά να προσελκύσουν επικονιαστές προσφέροντάς τους, ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες γονιμοποίησης που παρέχουν, γύρη και νέκταρ. Κάθε είδος φυτού εκπέμπει και διαφορετικό άρωμα, το οποίο, ανάλογα με τη σύνθεσή του, δελεάζει μέλισσες και βομβίνους, σκαθάρια ή νυχτοπεταλούδες. Δεν αποκλείω όμως, κι ας κινείται πέρα από τις παρυφές της επιστήμης εδώ η σκέψη μου, πως κάποια είδη αξιοποιούν το αρωματικό ταλέντο τους ως εργαλείο νικηφόρας προέλασης εντός των κήπων της ανθρωπότητας.
Εδώ και μερικές δεκαετίες, πάντως, η κηποτεχνία επιμένει να απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά στην όραση των φίλων της, αδιαφορώντας για την όσφρηση και υποβαθμίζοντας τη σημασία της. Από εξελικτική άποψη όμως πρόκειται για μία από τις αρχαιότερες ανάμεσα σε όλες τις αισθήσεις· χωρίς αυτήν το είδος μας θα είχε εξαλειφθεί, εξαιτίας της αδυναμίας εντοπισμού των βλαπτικών ουσιών του περιβάλλοντος. Ο οσφρητικός βολβός γειτονεύει με περιοχές του εγκεφάλου όπου γεννιούνται τα συναισθήματα, δεν πρέπει λοιπόν να μας παραξενεύει που κάποιες φορές μια ξεχασμένη μυρωδιά ακαριαίως μας συγκινεί, ανασύροντας μια θαμμένη ανάμνηση.
Εδώ και μερικές δεκαετίες, η κηποτεχνία απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά στην όραση των φίλων της, αδιαφορώντας για την όσφρηση και υποβαθμίζοντας τη σημασία της.
Αρκεί όμως με τη θεωρία. Σε πρακτικό επίπεδο, δεν είναι δύσκολο να στήσουμε έναν αρωματικό κήπο που θα μας προσφέρει στιγμές χαράς και θα γαληνεύει όποτε χρειαστεί τα κουρδισμένα νεύρα. Σε έναν τέτοιο κήπο επίσης, όπως τα ιστορεί η παγκόσμια λογοτεχνία, ανθίζει ανεμπόδιστα ο φλογερός έρωτας – μπορώ, ας μου επιτραπεί, να το επιβεβαιώσω. Τα φυτά που διεκδικούν επάξια μια θέση φύτευσης εντός του είναι πολυάριθμα, τα περισσότερα μάλιστα έχουν την τιμητική τους αυτήν ακριβώς την εποχή. Ξεχωρίζουν η πασχαλιά με τους μεθυστικούς της τόνους, το ακαταμάχητα αισθησιακό γιασεμί, το ηδύ και βανιλένιο ρυγχόσπερμο και κάπου κοντά τους, θα έλεγα, δονείται και η στεφανωτή. Οι παλιές, εξόχως αρωματικές ποικιλίες τριανταφυλλιάς φυσικά δεν χρειάζονται συστάσεις, ο παρθενόκρινος δικαίως απολαμβάνει τη μεγάλη του δημοφιλία, η μάλλον σχετικά άγνωστη ακόμη χοΐσια (Choisya ternata) παράγει άνθη που στην όψη και στη μυρωδιά θυμίζουν πολύ εκείνα της πορτοκαλιάς, ενώ πλησιάζει σιγά σιγά η ώρα της συγκλονιστικής γαρδένιας και του πολυαγαπημένου αγιοκλήματος.
Θα φτιάξετε τον ευωδιαστό σας κήπο με κριτήριο τις προσωπικές σας προτιμήσεις βεβαίως, καλό πάντως είναι, για να αποφύγετε τις διορθωτικές κινήσεις αργότερα, να τηρήσετε κάποιους βασικούς κανόνες στον σχεδιασμό του. Είτε διαθέτετε κήπο ή μπαλκόνι δεν έχει διαφορά, από τα φυτά που επιλέξατε θα τοποθετήσετε εκείνα με τον εντονότερο χαρακτήρα κοντά στις εισόδους και δίπλα σε πολυσύχναστα σημεία. Θα προστατέψετε τα πιο ευπαθή στο άγγιγμα ανθοφόρα από τους εκδηλωτικούς επισκέπτες σας, τοποθετώντας μπροστά τους μια «ασπίδα» από εκείνα που θέλουν τρίψιμο για να μυρίσουν (δεντρολίβανο, λουίζα, βασιλικός κ.ά.). Ακόμα και αν διαθέτετε μεγάλο κήπο, τα πιθάρια και οι γλάστρες θα σας φανούν χρήσιμα, καθώς φέρνουν πιο κοντά στη μύτη όσα φυτά παραμένουν χαμηλά. Μη διστάσετε να προσφέρετε μεγάλες επιφάνειες σε αναρριχητικά σαν το αγιόκλημα, το γιασεμί και την τριανταφυλλιά, φροντίστε όμως εξαρχής να τα στηρίξετε σωστά. Φυτέψτε, τέλος, και κάποια που θα μοσχοβολούν τους κρύους μήνες, όπως ο νάρκισσος, οι μετρημένων διαστάσεων θάμνοι του χειμώνανθου (Chimonanthus praecox) και της αμαμελίδας (Hamamelis × intermedia), η κατάλληλη για φιλοξενία σε ευμεγέθεις γλάστρες αγριοκαμέλια (Camellia sasanqua).
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.