Ήταν το σαββατοκύριακο του «Baby Reindeer». Δεν ήταν ότι μονοπωλούσε την επικαιρότητα, αλλά αν κάποιο άτομο σε ρωτούσε «τι να δω γι’ απόψε το βράδυ που θέλω να αράξω στον καναπέ», η απάντηση θα ήταν η σειρά του Ρίτσαρντ Γκαντ. Είχα καιρό να ακούσω για σειρά του Netflix που να μονοπωλεί το ενδιαφέρον. Ο αριθμός των λίγων επεισοδίων (επτά στο σύνολο) φάνηκε δελεαστικός, το Σαββατοκύριακο ήταν της ραστώνης, και ένα «γιατί όχι;» βγήκε ασυναίσθητα την ώρα που πάλευα να συνδέσω το λάπτοπ με την τηλεόραση. Και επτά επεισόδια μετά, εύχομαι να μην το είχα δει ποτέ.
(Ίσως να ακολουθήσουν κάποια spoilers – συνεχίζετε με δική σας ευθύνη).
Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα που βίωσε ο ίδιος ο Γκαντ, το «Baby Reindeer» είχε παρουσιαστεί το 2019 στο Fringe Festival του Εδιμβούργου σε μορφή μονολόγου. Η Μάρθα μπαίνει σε ένα μπαρ θλιμμένη, ισχυρίζεται πως είναι μεγαλοδικηγόρος, αλλά δεν μπορεί να πληρώσει ένα φλιτζάνι τσάι. Ο Ντόνι, αποτυχημένος κωμικός στο Λονδίνο που δουλεύει ως μπάρμαν (ο Γκαντ στον ρόλο) την κερνάει και η Μάρθα αμέσως αποκτάει εμμονή μαζί του. Του στέλνει μανιωδώς ανορθόγραφα μέιλ, σεξουαλικά υπονοούμενα, σχολιάζει τις φωτογραφίες του στο Facebook, «θάβει» τις προηγούμενες σχέσεις του με υβριστικά σχόλια, τον παρακολουθεί εμμονικά, τον παρενοχλεί σεξουαλικά και του κολλάει το παρατσούκι «Baby Reindeer».
Στο τέλος του πρώτου επεισοδίου, ο Ντόνι ανακαλύπτει πως η Μάρθα έχει καταδικαστεί για stalking. Και ψάχνει τρόπο να ξεκόψει κάθε επαφή μαζί της όσο πιο γρήγορα και πιο αναίμακτα γίνεται. Είναι εφικτό όμως; Μέχρι το τέλος της σειράς, η Μάρθα είναι σαν Λερναία Ύδρα: ένα κεφάλι κόβεις, πολλαπλοί μπελάδες εμφανίζονται.
Μπαίνει στη ζωή του Ντόνι με κάθε πιθανό τρόπο, σε βαθμό που δημιουργεί εφιάλτες στον ίδιο, αλλά και στους θεατές που την παρακολουθούν. Επηρεάζει κάθε πτυχή της προσωπικότητάς του, της ζωής του και των ανθρώπων που τον περιβάλλουν. Ταυτόχρονα, ο Ντόνι συνδέει την αδυναμία του να την εμποδίσει με ένα περιστατικό βιασμού που του συνέβη πριν χρόνια από έναν θεατρικό συγγραφέα το οποίο έλαβε χώρα στο Fringe Festival του Εδιμβούργου. Σταματάμε την περιγραφή της σειράς εδώ.
Είναι προβληματική σειρά;
Η σειρά πατάει πάνω σε μια βρετανική τηλεοπτική φόρμα που είδαμε σε σειρές όπως το «Fleabag» της Φίμπι Γουόλερ-Μπριτζ και το «I may destroy you» της Μικαέλα Κόεν. Το κοινό σημείο των τριών αυτών σειρών είναι η διάθεση των δημιουργών τους να αποτυπώσουν τηλεοπτικά ένα τραυματικό γεγονός που τους σημάδεψε και να το εμπλουτίσουν ή να το τροποποιήσουν με μυθοπλαστικά στοιχεία (auto-fiction). Ωστόσο, η σειρά δεν μπορεί να αποφύγει τη δαμόκλειο σπάθη των εικασιών που δημοσιεύονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μέσα από τον μυθοπλαστικό χαρακτήρα που δημιούργησε για τον εαυτό του, το κοινό αναρωτιέται αν η ιστορία είναι αληθινή, αν η ίδια η Μάρθα είναι αληθινή (καθώς, μπορεί η Τζέσικα Γκάνινγκ να «κουβαλάει» υποκριτικά τη σειρά πάνω της, αλλά η εικόνα της παραπέμπει σε καρικατούρα stalker, όπως η Μίζερι της Κάθι Μπέιτς στην ομώνυμη ταινία που βασίστηκε σε βιβλίο του Στίβεν Κινγκ), αν ο άντρας που κακοποίησε τον Γκαντ είναι αληθινός. Έχει λίγες μέρες που ο Σκοτσέζος δημιουργός ζήτησε μέσω του The Independent να σταματήσουν οι σπέκουλες για τις πραγματικές ταυτότητες κάποιων χαρακτήρων. «Δεν είναι αυτό το νόημα της σειράς».
Τελικά, ποιο είναι το νόημα;
Επίσης, το νόημα της σειράς δεν διαφαίνεται να είναι μια απλή εξιστόρηση για την πορεία, τη διαχείριση και την κατάληξη που μπορεί να έχει μια συμπεριφορά stalking. Ούτε μια προσπάθεια του Γκαντ να κατανοήσει αυτή τη γυναίκα ή να ερμηνεύσει ικανοποιητικά τη συμπόνια του απέναντι στη συμπεριφορά της, διότι προσπαθεί να το κάνει και αυτό μέσω του χαρακτήρα του Ντόνι.
Το τραύμα είναι σύνθετη υπόθεση, κανείς δεν ξέρει πώς είναι ο σωστός τρόπος διαχείρισης και επούλωσής του. Ωστόσο, το γεγονός πως μετατρέπεται σε ένα binge περιεχόμενο, στο οποίο ο Γκαντ έχει τον πλήρη έλεγχο της ιστορίας, καθώς γράφει το σενάριο και όλοι οι χαρακτήρες «μιλούν» με τη φωνή του, δημιουργεί σκέψεις για το αν είναι πραγματικά αληθινό. Και εδώ είναι το δίκοπο μαχαίρι της αυτομυθοπλασίας: Τι είναι πραγματικό και τι όχι; Πώς μπορώ να εμπιστευτώ αυτόν που μου λέει την ιστορία, του οποίου ο σχεδόν επινοημένος χαρακτήρας εκδηλώνει ναρκισσιστικές συμπεριφορές; Και εκεί, τελικά, είναι που βρίσκω προβληματικό το «Baby Reindeer»· είναι μία σειρά που εκτός από τις απορίες που γέννησε σχετικά με το επίμαχο συμβάν, μου άφησε και μία πραγματικά πικρή γεύση στο στόμα.