Σαν Νορμάλ (εκδ. Μεταίχμιο), σαν να λέμε Σαν Φρανσίσκο, Σαν Χοσέ. Στην πόλη με το περίεργο αυτό όνομα, ο Διονύσης Μαρίνος επινοεί ιστορίες που μοιάζει σαν να γράφτηκαν σε κάποια άλλη γλώσσα, σε κάποια άλλη εποχή, για ένα σύμπαν που, εάν υπάρχει, είναι κάτι σαν φυσιολογικό. Η πόλη με την πρώτη ματιά θυμίζει ένα κανονικό αστικό σύνολο με μετρό, κεντρικό πολυκατάστημα, ταχυδρομείο, ακριβές και φθηνές συνοικίες, ανθρώπους που πάνε στη δουλειά τους. Όμως, τελικά, δεν πρόκειται παρά για την αλλόκοτη πνευματική φυλακή ενός επινοημένου συγγραφέα, η οποία, κάποια στιγμή, θα ζωντανέψει για να τον καταπιεί. Ίσως.
—Ε.Σ.
Τριάντα χρόνια μετά το πρώτο της βιβλίο, μια συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο Χρυσός, λιβάνι και Σμύρνη, η Ιφιγένεια Θεοδώρου καταπιάνεται ξανά με τη ζωή εκείνων των ηρώων, ανθρώπων που γεννήθηκαν ή πέρασαν από τη Σμύρνη, συχνά Τούρκων για τους Έλληνες και Ελλήνων για τους Τούρκους, που κουβαλούν τη νοσταλγία και τον ξεριζωμό άλλοτε σαν κόμπο στο στομάχι και άλλοτε σαν μύχια σκέψη, κλειδωμένη στο βάθος του νου. Οι ιστορίες τους βρίσκονται στο Είναι μια θάλασσα (εκδ. Ίκαρος).
—Ε.Σ.
Η Ελλάδα με τα προβλήματά της, οι βρόμικοι δρόμοι της Αθήνας, τα στραβά και τα καλά της Θεσσαλονίκης, τα οικονομικά και προσωπικά αδιέξοδα που γεννιούνται και γιγαντώνονται στη χώρα, μέσα της και εξαιτίας της, πρωταγωνιστούν στις μικρές ιστορίες του Απόστολου Στραγαλινού Το πρωί που θα φύγουμε (εκδ. Κριτική) και όλο και κάτι μας θυμίζουν.
—Ε.Σ.
Στη Νικήτρια σκόνη (εκδ. Ψυχογιός) παρατηρούμε μια (όχι και τόσο συνηθισμένη στη γλώσσα μας) μεταμοντέρνα γραφή σε ένα πολύ φιλόδοξο εγχείρημα. Κατ’ αρχάς, το βιβλίο γράφτηκε στα αγγλικά, στο πλαίσιο ενός διδακτορικού, και κυκλοφορεί στα ελληνικά από μετάφραση: Ο Κώστας Καλτσάς πιάνει την ιστορία από τον Β΄ Παγκόσμιο και την οδηγεί έως το δημοψήφισμα του 2015, έναν σταθμό με ελάχιστες έως σήμερα εμφανίσεις στην ελληνική λογοτεχνία.
—Α.Δ.
Από τα σπλάχνα της δεν βγήκε η ζωή, όπως ήθελε, και ήθελαν, και έπρεπε. Βγήκε όμως ζωή μέσα από τα χέρια της. Μια καταπράσινη σπάνια μήτρα, που δίνει πνοή στους Αθηναίους αιώνες μετά. Στον Κήπο της Αμαλίας (εκδ. Πατάκη) η Καρολίνα Μέρμηγκα αφηγείται μυθιστορηματικά τη ζωή της βασίλισσας της Ελλάδας και παράλληλα την πορεία της χώρας στον χρόνο, με τη συνηθισμένη ζωηρή πένα της.
—Ε.Σ.
Οι ήρωες ακολουθούν την Ιστορία στο Ζαρκάδι του Ολύμπου (εκδ. Καστανιώτη) της Πολυξένης Βελένη. Πρώτα συστήνουν το σπιτικό τους, την οικογένεια, τον μόχθο τους κι έπειτα αφήνονται στη δίνη των γεγονότων που τον 20ό αιώνα ξαναμοίρασαν τον κόσμο. Παρασύρονται από όσα γίνονται τριγύρω τους, από τον Μεγάλο Πόλεμο, από την ανταλλαγή που τους ξεριζώνει από τη Θράκη, την Κατοχή, τον Εμφύλιο. Πλασμένοι με νοιάξιμο, βυθίζονται στην Ιστορία με κίνδυνο να τους πνίξει. —Γ.Ψ.
Μια ξεχωριστή γυναίκα που άνθισε στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, η Στέλλα Β., ενέπνευσε την Εύα Μαθιουδάκη στο Σώμα ερωτικό. Η ιστορία μιας μεταφράστριας (εκδ. Καστανιώτη). Η μυθοπλαστική αφήγηση μιας ιστορίας με πραγματικές πτυχές υμνεί το μεγαλείο της προσήλωσης στην πνευματική ελευθερία. Η ιστορία της Στέλλας είναι κάτι παραπάνω από την ιστορία μιας μεταφράστριας. Είναι ένα ταξίδι στον κόσμο του θάρρους, της μεγάλης λογοτεχνίας, της δίψας για πνευματικότητα.
—Ε.Σ.
Πολλά έχουν γραφτεί για την ειρωνεία του τίτλου του τελευταίου βιβλίου του αγαπημένου συγγραφέα Δημήτρη Φύσσα, Ο Μέσκουλας αποσύρεται για να πεθάνει (εκδ. Εστία). Ο αντισυμβατικός, αυθεντικός Φύσσας έφυγε από τη ζωή λίγες μέρες πριν από την επίσημη παρουσίαση του βιβλίου, τον Φλεβάρη, αφήνοντας μια τρύπα ίσα με το μπόι του στις καρδιές των εκατοντάδων φίλων και των πολλών περισσότερων αναγνωστών του.
—Ε.Σ.
Σαράντα οκτώ μικροϊστορίες απαρτίζουν το Τσιγάρο βαρ; (εκδ. Μεταίχμιο). Με λίγες λέξεις, ο Σπύρος Κιοσσές μάς συστήνει τις γιαγιάδες και τις θείες της διπλανής αυλής, τα αδέσποτα ζώα που διαβάζουν τους ανθρώπους, παιδιά που μεγαλώνουν στην ελληνική περιφέρεια, μανάδες που δεν δείχνουν τρυφερότητα, ακροβατώντας ανάμεσα στην προσωπική γραφή και το οικουμενικό συναίσθημα.
—Π. ΤΣ.
Τρία βιβλία ξανά
Επανέκδοση των διηγημάτων του Αλέξη Πανσέληνου, Ιστορίες με σκύλους, του πρώτου του, εξαντλημένου εδώ και καιρό, βιβλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Η συλλογή περιλαμβάνει τέσσερις μεγάλες ιστορίες. Ο αναγνώστης πιάνει από το χέρι τους χαρακτήρες, κολυμπά στον ψυχισμό τους, μπαίνει σε δωμάτια αφιλόξενα, σε ένα αστικό τοπίο ζωντανό που στεγάζει έρωτες, απογοητεύσεις και πρόσωπα που συναντιούνται απροσδόκητα. Γραμμένες με γλώσσα που κυλά αβίαστα, οι ιστορίες παντρεύουν τον ρεαλισμό με το όνειρο, ενώ το χιούμορ ξεπροβάλλει πάντα, υποβόσκον πίσω από τις λέξεις.
—Γ.Ψ.
Η Ελληνίδα που έσπασε την καρδιά του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, που πόζαρε για τον Πικάσο, που ερωτεύτηκε τον Ίωνα Δραγούμη. Μια γυναίκα που θα μπορούσε να είναι δημιούργημα της φαντασίας του Φρέντυ Γερμανού και όμως ήταν πέρα για πέρα αληθινή. Το ιστορικό μυθιστόρημα Τερέζα ήταν αποτέλεσμα δημοσιογραφικής έρευνας του συγγραφέα και εκδόθηκε το 1997, μόλις δύο χρόνια πριν από τον θάνατό του. Φέτος επανακυκλοφορεί (εκδ. Διόπτρα) με χορταστικό επίμετρο. Πλέον, στις εκδόσεις αναφέρεται και το επίθετο της γυναίκας, το οποίο ο συγγραφέας αρχικά προστάτευσε: Τερέζα Δαμαλά.
—Ε.Σ.
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και αγαπημένες συλλογές διηγημάτων του αιώνα μας, το περίφημο Αστείο του Γιάννη Παλαβού, έχει εδώ και λίγο καιρό νέα στέγη στις εκδόσεις Ίκαρος, αλλά το ίδιο χαρακτηριστικό εξώφυλλο με το οποίο το γνωρίσαμε από τις εκδόσεις Νεφέλη. Σύντομες ιστορίες από τη Βόρεια Ελλάδα, «αστείες», παράλογες, μικρά κομψοτεχνήματα. Αν δεν είχε τύχει ως σήμερα, ας τύχει τώρα.
—Α.Δ.