Κεντρική ψαραγορά. Τετάρτη μεσημέρι. Κάτι σαν ανατολίτικο παζάρι. Χάνομαι στις μυρωδιές και στις φωνές. Περπατάω και χαζεύω. Με έχουν πάρει είδηση οι ψαράδες και δεν μου κολλάνε. Ξαφνικά σταματάω σε ένα ψαράδικο, χωρίς να ξέρω γιατί. Αφού είναι όλα τα ίδια, αναρωτιέμαι. Και όμως, αυτό διαφέρει. Κοντοστέκομαι και παρατηρώ. Προσπαθώ να βρω μία μία τις διαφορές, όπως κάναμε μικροί. Πρώτη διαφορά: τα ψάρια είναι σε ακριβή παράταξη. Δεύτερη διαφορά: ο πάγος λες και είναι πιο φρέσκος, πιο λευκός, σαν φρεσκοστρωμένο κρεβάτι. Τρίτη διαφορά: το μαγαζί τρίζει από καθαριότητα. Θα μπορούσε εύκολα να είναι φαρμακείο. Τέταρτη διαφορά: ο κόσμος που δουλεύει εδώ δεν κάθεται. Κινείται. Κάνει κάτι συνέχεια. Και χαμογελάει.
Κι εκεί που νιώθω ότι τελείωσα με το κουίζ, αντικρίζω και την υπεύθυνη του καταστήματος. Μια κυρία γύρω στα 40. Στέκεται στη μέση του μαγαζιού. Όρθια, δεν κρέμεται. Φοράει μια κολαρισμένη πεντακάθαρη στολή, σαν να την έβαλε μόλις, κι ας είναι μεσημέρι. Οι γαλότσες της λάμπουν από καθαριότητα. Τα μαλλιά της είναι καλοχτενισμένα. Σαν να έχει πάει σε δεξίωση. Κρατάει με σιγουριά ένα καλοφτιαγμένο χάρτινο χωνί για τα ψάρια. Δεν φωνάζει. Όμως δεσπόζει.
Κάποιοι άνθρωποι έχουν επιλέξει την επιτυχία. Κι η επιτυχία χτίζεται με τις καθημερινές, τις «ασήμαντες» συνήθειες. Πηγαίνουν στη συνάντησή τους πέντε λεπτά νωρίτερα, ασχέτως εάν θα συναντήσουν το παιδί τους ή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Προτιμούν να περιμένουν παρά να τους περιμένουν. Το κινητό τους δεν μένει από μπαταρία, γιατί έχουν φροντίσει να τη φορτίσουν όλο το βράδυ. Εάν έχουν μαγαζί, ποτέ δεν θα ξεμείνουν από ψιλά, γιατί τα προμηθεύονται εγκαίρως και σε επάρκεια. Σέβονται το κόκκινο φανάρι, πρώτα όμως γιατί σέβονται τον εαυτό τους και μετά γιατί σέβονται τον νόμο. Ποτέ δεν θα τους δεις να καταβροχθίζουν το σάντουιτς περπατώντας στη μέση του δρόμου. Θα κάτσουν στο τραπέζι έστω και πέντε λεπτά, για να φροντίσουν τον εαυτό τους. Στο μετρό θα τους δεις να διαβάζουν, χωρίς να ενοχλούν και χωρίς να ενοχλούνται. Λένε πάντα «ευχαριστώ» όταν τους αφήνεις να περάσουν και, φυσικά, είναι οι πρώτοι που το ακούν. Δεν θα τους ακούσεις ποτέ να παραπονεθούν ότι δεν έχουν χρόνο. Τα προλαβαίνουν όλα και δεν είναι λίγα.
Αυτοί οι άνθρωποι ζουν τη ζωή, δεν τους ζει η ζωή. Έχουν μάθει την τέχνη της. Πρώτα ακούν και μετά μιλάνε. Δρουν αντί να γκρινιάζουν. Παρατηρούν αντί να κρίνουν κι αποφασίζουν να το κάνουν, όταν και μόνο αυτό είναι σκόπιμο. Όταν οι πελάτες ή οι συνεργάτες τους παίρνουν χαρά, εκείνοι παίρνουν ακόμη μεγαλύτερη. Νοιάζονται για τους άλλους. Νοιάζονται αληθινά. Αλλά πρώτα από όλα νοιάζονται για τον εαυτό τους και το δείχνουν. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους λες και χαμογελάνε. Αγαπούν αυτό που κάνουν. Πάντα βρίσκουν τον τρόπο να το αγαπήσουν. Έχουν αυτό που θέλουν, επειδή απλά θέλουν αυτό που έχουν. Ξέρουν να λένε «όχι», χωρίς να χρειαστεί να το φωνάξουν. Βλέπουν τη δουλειά τους σαν τη σημαντικότερη στον κόσμο, κι ας το βλέπουν κάποιες φορές μόνο αυτοί. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν προσδοκίες πρώτα από τον εαυτό τους και μετά από τους άλλους. Συγκεντρώνονται στον στόχο τους και δεν σκορπιούνται. Σου φτιάχνουν τη μέρα γιατί έχουν φροντίσει πρώτα να φτιάξουν τη δική τους. Κάνουν πλάκα με τον εαυτό τους, αλλά ποτέ για τον εαυτό τους. Ξέρουν πολλά, αλλά, παρ’ όλα αυτά, ξέρουν ότι δεν ξέρουν.
Αυτοί οι άνθρωποι πετυχαίνουν, ακόμη κι όταν «αποτυχαίνουν». Αυτοί οι άνθρωποι πάντα πετυχαίνουν, γιατί απλά το έχουν επιλέξει. Ακριβώς όπως η κυρία με την κολαρισμένη στολή και τις φρεσκογυαλισμένες γαλότσες. ■