Η ιστορία μιας ελληνικής εταιρείας με εξειδίκευση στα οπτικά εφέ και στα 3D Animation, που κατάφερε μέσα σε μία δεκαετία να συνεργάζεται με μεγάλες κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές από όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με την ενημέρωση του κορυφαίου αμερικανικού δικτύου ΗΒΟ, ο δεύτερος κύκλος της δημοφιλούς σειράς «Westworld» θα προβληθεί τον Απρίλιο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο Αντώνης Κοτζιάς και η ομάδα του θα πρέπει να βιαστούν. Ναι, τα οπτικά εφέ αυτής της πανάκριβης αμερικανικής τηλεοπτικής παραγωγής τα έχει αναλάβει μια ελληνική εταιρεία, που με μικρά βήματα τα τελευταία δέκα χρόνια έχει καταφέρει να φτιάξει ένα εξαιρετικό όνομα στον χώρο και να παίρνει μεγάλες δουλειές από όλο τον κόσμο. Το «Κ» βρέθηκε στα γραφεία της Yafka, σε έναν χώρο με θέα την Ακρόπολη και τον λόφο του Φιλοπάππου, ανάμεσα σε αποθήκες και παλιά αθηναϊκά κτίρια με κεραμοσκεπές στην κάπως ξεχασμένη πλατεία Θεάτρου. Όταν μπαίνεις στα γραφεία, με το μοντέρνο design και τους υπολογιστές, είναι σαν να βρίσκεσαι ξαφνικά σε έναν άλλο κόσμο.
Ο Αντώνης Κοτζιάς μάς υποδέχτηκε στο γραφείο του και μας αφηγήθηκε πώς ξεκίνησαν όλα. «Από πολύ μικρός ήξερα τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου», λέει σήμερα ο ιδρυτής και ιδιοκτήτης της εταιρείας. «Από πέντε χρονών πήγαινα σχεδόν κάθε μέρα στο Διάνα, στο Μαρούσι, κάποιες φορές έβλεπα την ίδια ταινία δύο φορές. Λίγο αργότερα, γνώρισα και τη δεύτερη μεγάλη μου αγάπη, τους υπολογιστές». Όταν τελείωσε το σχολείο, έφυγε για το Λονδίνο, σπούδασε Computer Graphics και έπειτα έκανε μεταπτυχιακό στη Σχολή Καλών Τεχνών της Γλασκώβης. Δούλεψε ένα διάστημα στη Μεγάλη Βρετανία και μετά πέρασε σχεδόν δύο χρόνια στην Animal Logic στο Σίδνεϊ, την εταιρεία που το 2006 παρουσίασε το οσκαρικό «Happy Feet». Ο Αντώνης Κοτζιάς είχε βάλει το λιθαράκι του. «Μετά κουράστηκα», λέει. «Μου έλειψε η Ελλάδα και γύρισα χωρίς να έχω κάποιο συγκεκριμένο πλάνο».
Μέσω μιας παλιάς γνωριμίας από τα χρόνια του στο εξωτερικό δέχτηκε μια πρόταση να αναλάβει τα οπτικά εφέ και τα 3D Animation για μια σειρά ντοκιμαντέρ του History Channel. Συμφώνησε, με την προϋπόθεση να εργαστεί από απόσταση. «Είχα στα χέρια μου ένα μπάτζετ και έπρεπε να φτιάξω μια ομάδα. Ξεκίνησα να ψάχνω κόσμο. Εκείνη την εποχή υπήρχαν ήδη αρκετοί καταρτισμένοι άνθρωποι στη χώρα, ορισμένοι μάλιστα αυτοδίδακτοι». Συγκέντρωσε έναν κορμό δέκα ατόμων και κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα της σύστασης μιας εταιρείας που θα είχε έδρα στην Ελλάδα, αλλά που θα κυνηγούσε δουλειές κυρίως στο εξωτερικό, μένοντας έτσι ανεπηρέαστη από την οικονομική κρίση.
Μια νεα εποχη
«Τα πρώτα χρόνια στη Yafka κάναμε κυρίως ντοκιμαντέρ και συνεργαστήκαμε με το National Geographic, το Discovery Channel, το Channel 4 και άλλα. Ένα από εκείνα τα ντοκιμαντέρ λεγόταν “Death Masks” και αφορούσε τις νεκρικές μάσκες ιστορικών προσώπων. Για τη δουλειά που κάναμε εκεί κερδίσαμε μια υποψηφιότητα για Emmy το 2010. Δεν κερδίσαμε το βραβείο, αλλά το όνομά μας ακούστηκε πολύ. Στο εξωτερικό μάς είδαν πιο σοβαρά, γιατί ήταν δύσκολο, και είναι λογικό, να δεχτεί κάποιος στην Αμερική ότι μια μικρή εταιρεία από την Ελλάδα είναι όντως αξιόπιστη». Η συγκεκριμένη διάκριση βοήθησε και τον ίδιο προσωπικά, καθώς έγινε μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο του Κέντρου Κινηματογράφου.
Η Yafka μπήκε δυναμικά σε μια νέα εποχή, ξεκινώντας συνεργασίες με τα μεγάλα δίκτυα παραγωγής της αμερικανικής τηλεόρασης. Φέτος το καλοκαίρι δούλεψαν τα εφέ της σειράς «Counterpart» με τον Τζ. Κ. Σίμονς, η οποία προβάλλεται αυτές τις ημέρες στην Αμερική – ο Αντώνης Κοτζιάς θυμάται γελώντας ότι ο κύριος όγκος της δουλειάς έπεσε τον Αύγουστο και προσπαθούσε μάταια να εξηγήσει στους παραγωγούς στην άλλη όχθη του Ατλαντικού ότι ο μήνας είναι κάπως δύσκολος για την Ελλάδα. «Τέλος πάντων, θυσιάσαμε τις διακοπές μας και βγήκε η δουλειά», καταλήγει. Σήμερα, στο γραφείο της Yafka η ομάδα εργάζεται πυρετωδώς για τη δεύτερη σεζόν του «Westworld», αυτής της πανάκριβης παραγωγής του ΗΒΟ – το γεγονός ότι το ποιοτικότερο δίκτυο της αμερικανικής τηλεόρασης επέλεξε τη Yafka είναι μια απόδειξη ότι η δουλειά που γίνεται στην πλατεία Θεάτρου είναι αντίστοιχα ποιοτική.
Στα γραφεία της Yafka, με θέα την Ακρόπολη. Αυτή τη στιγμή απασχολούνται 10 άνθρωποι σταθερά και άλλοι τόσοι ανά περίσταση.
Τι κάνει η Yafka για το «Westworld»; «Κυρίως το σπλάτερ κομμάτι», μας λέει ο κ. Κοτζιάς, «εκρήξεις, ψηφιακά αίματα, μαχαιρώματα, ανοίγματα κεφαλιών. Για παράδειγμα, μας στέλνουν ένα πλάνο όπου ένας ηθοποιός πέφτει κάτω και κάνει ότι σκοτώνεται κι εμείς πρέπει να το κάνουμε να φαίνεται αληθινό. Μας δίνουν συγκεκριμένες οδηγίες, αλλά υπάρχει και ένα πλαίσιο ελευθερίας, το κάνουμε με τον δικό μας τρόπο και τη δική μας αισθητική, η οποία φαίνεται ότι τους αρέσει». Για να πάρουν τη δουλειά για το «Westworld» έπρεπε να υπογράψουν μια σειρά όρων ασφαλείας – το ΗΒΟ έχει υποφέρει από διαρροή πληροφοριών στο παρελθόν, αρκεί να θυμηθούμε ότι το καλοκαίρι κυκλοφόρησαν πειρατικά ολόκληρα επεισόδια του «Game of Thrones» πριν από την επίσημη προβολή τους. «Κι εμείς έχουμε στα χέρια μας ευαίσθητο υλικό με όλους αυτούς τους θανάτους που έχουμε αναλάβει».
«Όλα είναι θέμα ανθρώπου»
Το σινεμά συνεχίζει να το αγαπάει, αλλά, όπως λέει, έχει χαθεί το μυστήριο και ο ενθουσιασμός. Σε αντίθεση με ό,τι θα περίμενε κανείς από έναν γκουρού των οπτικών εφέ, ο Αντώνης Κοτζιάς απολαμβάνει να βλέπει ιρανικό ή ρουμανικό κινηματογράφο, χωρίς όμως να αποκλείει τίποτα. Βλέπει και σειρές, και ταινίες του Χόλιγουντ – «ακόμα και σ’ εμένα που είμαι μέσα στον χώρο υπάρχουν εφέ σε σκηνές από αμερικανικές ταινίες που με κάνουν να αναρωτιέμαι πώς τα έφτιαξαν. Εκεί, όμως, για ένα πλάνο μπορεί να εργάζονται και 200 άνθρωποι. Υπάρχει τεράστια εξειδίκευση και αυτό είναι κάτι που καμιά φορά μπορεί να σκοτώσει τη δημιουργικότητα».
Τα οπτικά εφέ έχουν κατακτήσει τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Πριν από λίγες μέρες, η «Μορφή του νερού» κέρδισε το Όσκαρ της καλύτερης ταινίας της χρονιάς, αλλά αυτό δεν θα είχε συμβεί χωρίς την καθοριστική προσθήκη οπτικών εφέ κατά την ψηφιακή επεξεργασία του μυστηριώδους πλάσματος που πρωταγωνιστούσε. Τι σημαίνει λοιπόν για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση η «ευκολία» της χρήσης οπτικών εφέ; «Θεωρητικά μιλάμε για πρόοδο. Αλλά τα πράγματα κάθε φορά τα αποδεχόμαστε όπως είναι. Όταν βλέπαμε παλιά το “Κινγκ Κονγκ”, όπου μια κούκλα ανέβαινε σε ένα χάρτινο κτίριο, εμείς ως θεατές το πιστεύαμε. Όσο σταδιακά βελτιώνονται οι παραγωγές, αυξάνονται και οι απαιτήσεις μας. Το ζήτημα είναι ότι παλιότερα οι σκηνοθέτες αναγκάζονταν να σκεφτούν πιο “οικονομικά” για να βγει σωστό το αποτέλεσμα, ενώ σήμερα πολλοί χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία για εντυπωσιασμό και καταλήγουν να φλυαρούν, να χάνουν την ουσία. Όχι όλοι βέβαια. Υπάρχουν κάποιοι που έχουν ένα όραμα και με αυτό που ζητάνε από εμάς καταφέρνουν να απογειώσουν την ταινία τους. Όλα είναι θέμα ανθρώπου».
Το εγχώριο σινεμά τού αρέσει πολύ και κατά καιρούς έχει δουλέψει με τον Βούλγαρη, τον Σμαραγδή, τον Οικονομίδη – με τον τελευταίο θα συνεργαστεί ξανά και με μια άλλη ιδιότητα, αυτή του ηθοποιού, αποδεχόμενος έναν ρόλο στην επόμενη ταινία του γνωστού σκηνοθέτη! «Ο Γιάννης έχει ένα χάρισμα, να βγάζει από τον καθένα το υποκριτικό του ταλέντο, και μάλιστα θεωρεί ότι, αν έχεις ευφυΐα ως άνθρωπος, μπορείς να την κάνεις αυτή τη δουλειά. Eγώ βέβαια δεν το πιστεύω αυτό, αλλά θα δούμε πώς θα πάει». Αυτή την περίοδο κάνει πρόβες, ενώ τα γυρίσματα αναμένεται να ξεκινήσουν το καλοκαίρι.
Η καλή σχέση του με τον Γιάννη Οικονομίδη πιστοποιήθηκε και πριν από ενάμιση περίπου χρόνο, όταν κυκλοφόρησε εκείνο το βίντεο που έγινε viral στο ελληνικό ίντερνετ· ο Ερρίκος Λίτσης ωρύεται αλά Σπιρτόκουτο διαφημίζοντας με έναν πολύ πρωτότυπο τρόπο τη σχολή (Yafka School), που λειτουργεί στον ίδιο χώρο για τρίτη χρονιά φέτος. Σε δύο τμήματα ετήσιας διάρκειας οι σπουδαστές μαθαίνουν τα πρακτικά της δουλειάς στον χώρο των οπτικών εφέ – «ο στόχος είναι τα παιδιά να μάθουν την ουσία, να μάθουν να κάνουν τη δουλειά σωστά. Κατά σύμπτωση, η έναρξη της σχολής συνέπεσε με την πολλή δουλειά από το εξωτερικό, και έτσι οι καλύτεροι κάθε φουρνιάς απορροφώνται άμεσα στην εταιρεία μας». ■
«Ευτυχώς έχει αδυναμία στην Ελλάδα»
«Με τον Αντώνη γίναμε φίλοι δουλεύοντας μαζί στην ταινία του Γιάννη Οικονομίδη «Το Μικρό Ψάρι». Είναι διορατικός και πολυτάλαντος, για τη δουλειά του θα έπρεπε να ζει στις ΗΠΑ, ή στη Γαλλία, ή σε οποιαδήποτε χώρα έχει τον κινηματογράφο ψηλά στην πολιτιστική της ατζέντα. Ευτυχώς για εμάς, έχει αδυναμία στην Ελλάδα. Δεν βλέπω την ώρα να τον θαυμάσω στη νέα του ιδιότητα, αυτήν του ηθοποιού, στην καινούργια ταινία του Οικονομίδη. Και επειδή ελπίζουμε ότι με τα φορολογικά κίνητρα που υποσχέθηκε η κυβέρνηση θα “ανοίξουν” οι δουλειές, Αντώνη εύχομαι καλή τύχη στα νέα σου βήματα αλλά και μην σταματάς αυτό που κάνεις».
Χρήστος Κωνσταντακόπουλος, παραγωγός,
Faliro House Productions