Πολλά πράγματα άλλαξαν με την τραγωδία του Ιουλίου. Τα περισσότερα προς το χειρότερο. Κάποια όμως φαίνεται να ήρθαν στη θέση τους. Και επειδή μετά από το πένθος έρχεται η ώρα της περισυλλογής, της σκέψης και τέλος της δράσης, να μερικά από αυτά που αξίζει να μνημονεύσουμε.
Η ανταπόκριση των ανθρώπων στην περίθαλψη των θυμάτων ήταν όσο έπρεπε διακριτική, όσο ήλπιζα αξιοπρεπής και περισσότερο απ’ όσο φανταζόμουν γενναία! Και σε ό,τι αφορά την περίθαλψη των τετράποδων δεν υπέπεσε στην αντίληψή μου καμία αναφορά του τύπου: «εδώ πέθανε τόσος κόσμος κι εσείς ασχολείστε με τα σκυλόγατα»! Αντιθέτως, η ζωοανθρώπινη αλληλεγγύη ήταν σχεδόν ομόθυμη.
Οι φιλοζωικές ομάδες, τα σωματεία, οι εθελοντικές δράσεις των κτηνιάτρων, ακόμα και οι διασώστες με τους πυροσβέστες («ακόμα» επειδή δεν είναι δική τους δουλειά, όχι επειδή δεν θα το περίμενε κανείς από αυτούς) έσωσαν και περιέθαλψαν όσα περισσότερα ζώα μπορούσαν. Και το πιο εντυπωσιακό ήταν ότι τα αντανακλαστικά όλων τους ήταν ακαριαία. Πολύ πριν αναλάβουν τη σκυτάλη οργανισμοί και επιχειρήσεις, τα ζώα που πέρασαν κυριολεκτικά δια πυρός βρέθηκαν σε χέρια έμπειρα, συμπονετικά, θεραπευτικά. Προσωπικά, παρακολούθησα τη δράση της ΕΔΚΕ που στήθηκε αξημέρωτα στο λιμάνι της Ραφήνας για τις πρώτες βοήθειες. Αλλά υπήρξαν κι άλλοι με εξίσου σημαντική προσφορά. Και αυτό ήταν βάλσαμο για τις ψυχές όλων μας. Ακόμα και αυτών που έχασαν ένα κομμάτι της ζωής τους στις στάχτες.
Θα μπορούσε να είναι αυτή μια πρώτη ένδειξη για ένα σαρωτικό κύμα ομόνοιας ανάμεσα στους φιλόζωους; Δεν είμαι τόσο αφελής (ok, ας πούμε ρομαντικός) ώστε να το πιστεύω. Είναι όμως παρήγορο να βλέπει κανείς πως, έστω μπροστά σε έναν Βεεμώθ ολέθρου, υπάρχουν κάποιες ελπίδες συνεννόησης. Και ένα έργο που κρίνεται από το αποτέλεσμα, όποιες κι αν είναι οι κρυφές προθέσεις του καθενός.
Θα επαναλάβω, όμως, την παράκληση της προηγούμενης εβδομάδας: μην είστε τόσο αυστηροί με τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να αφήσουν τα ζώα τους στο έλεος της φύσης. Ούτε και μ’ εκείνους που, έχοντας χάσει τα πάντα, αρνήθηκαν να τα κρατήσουν. Το τραύμα της ολοκληρωτικής απώλειας δεν είναι μια παροδική στενοχώρια που θεραπεύεται. Είναι μια ουλή που δεν σβήνει ποτέ.
Για τα ζώα αυτών των ανθρώπων, υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι. Που άπλωσαν το χέρι και τα τράβηξαν από την κόλαση. Και είναι πολλοί. Αν είστε ανάμεσά τους, κρατήστε μόνο τη φράση της Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ: «Αν είναι να απλώσεις το χέρι σου, άπλωσέ το με ανοιχτή την παλάμη. Αν πρόκειται να το απλώσεις με τεντωμένο το δάχτυλο, μην το απλώσεις καθόλου». ■