Βάφω τα δικά μου βραστά αυγά με φρούτα και λαχανικά,
αφήνοντάς τα σε ζεστό νερό με μισό φλιτζάνι ξίδι (για 15 αυγά περίπου). Τα αφήνω εκεί και τα παρατηρώ μέχρι να αποκτήσουν το χρώμα που μου αρέσει. Κόκκινο λάχανο, σπανάκι, φλούδα από κρεμμύδι, φλούδα από πορτοκάλι, λεμόνι ή μήλο, αλλά και χυμός ροδιού δίνουν μοναδικά φυσικά χρώματα στα πασχαλινά αυγά μας. Μην ξεχάσετε στο τέλος να τα γυαλίσετε αλείφοντάς τα με λίγο ελαιόλαδο.
Πώς εξηγείται;
Επειδή είμαι σίγουρη πως ούτε ένας από μας δεν κατάφερε να μη βάψει τα χέρια του μπλε ή κόκκινα τρώγοντας βατόμουρα και κεράσια, νομίζω πως όλοι καταλαβαίνουμε ότι το χρώμα των περισσότερων φρούτων και λαχανικών οφείλεται στο ότι έχουν χρωστικές ουσίες που, όσο εύκολα βάφουν τα δάχτυλά μας, με την ίδια ευκολία ελευθερώνονται και στο νερό που γεμίζει την κατσαρόλα μας. Βασική προϋπόθεση για να βάψουν οι χρωστικές των φρούτων τα αυγά μας είναι να αντιδράσουν με τις κρυμμένες στο κέλυφος πρωτεΐνες (σημειώστε ότι το κέλυφος των αυγών αποτελείται κυρίως από ανθρακικό ασβέστιο, ενώ το ποσοστό των πρωτεϊνών σε αυτό είναι μόλις 3,3%). Για να το κάνουμε αυτό, χρησιμοποιούμε ως σύμμαχό μας το ξίδι (οξικό οξύ για την ακρίβεια), το οποίο, διαλύοντας μέρος του ανθρακικού ασβεστίου στο κέλυφος, ανοίγει δρόμο για τη διείσδυση της βαφής και την πραγματοποίηση της αντίδρασης.
Πώς εξηγείται;
Το οξικό οξύ που βρίσκεται στο ξίδι διαλύει το ανθρακικό ασβέστιο από το οποίο αποτελείται το τσόφλι. Με αυτήν τη διαδικασία απελευθερώνεται διοξείδιο του άνθρακα, που, ως αέριο, διαφεύγει με τη μορφή φυσαλλίδων από την επιφάνεια του αυγού προς την ατμόσφαιρα. Γυμνό από τσόφλι, το αυγό προστατεύεται πλέον από την εσωτερική του εύπλαστη μεμβράνη, που θα πρέπει να της φερθούμε ευγενικά αν δε θέλουμε να… εκτοξεύσει πάνω μας τον κρόκο και το ασπράδι που ήσυχα κολυμπάνε στο εσωτερικό της.
Μεγεθύνω και συρρικνώνω τα γυμνά αυγά μου
με τη βοήθεια της ώσμωσης. Πράγματι, αν βυθίσω το ζελατινώδες, χωρίς τσόφλι αυγό μου σε ένα ποτήρι με νερό, αυτό θα αρχίσει να χοντραίνει. Αυτό συμβαίνει γιατί τα μόρια του νερού διαπερνούν τη μεμβράνη προς το εσωτερικό του.
Αν τώρα το βγάλω από το νερό και το βυθίσω σε ένα ποτήρι που περιέχει συμπυκνωμένο σιρόπι, παρατηρώ ότι αυτό αρχίσει να συρρικνώνεται. Τώρα το νερό διαπερνά και πάλι τη μεμβράνη, όμως προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Πώς εξηγείται;
Και στις δύο περιπτώσεις υπεύθυνο είναι το φαινόμενο της ώσμωσης. Σύμφωνα με αυτό, αν βυθίσουμε μια ημιπερατή* μεμβράνη στο νερό (τη μεμβράνη αυγού στην περίπτωσή μας), μόρια του νερού θα αρχίσουν να τη διαπερνούν από το αραιότερο προς το πυκνότερο μέσο μέχρι να εξισωθούν οι συγκεντρώσεις τους. Έτσι, όταν βυθίζουμε το γυμνό αυγό μας στο νερό, μόρια νερού θα διαπεράσουν τη μεμβράνη για να γεμίσουν το πυκνό εσωτερικό του. Το αντίθετο θα συμβεί αν βυθίσουμε το αραιωμένο και φουσκωμένο πλέον αυγό μας σε ένα πυκνό και φτωχότερο σε νερό σιρόπι.
Ωμά ή βραστά;
Το ξέρατε πωςαν θέσουμε με το χέρι μας σε περιστροφή ένα ωμό και ένα βραστό αυγό και κατά τη διάρκεια της περιστροφικής τους κίνησης τα ακουμπήσουμε γρήγορα με το δάχτυλό μας και τα αφήσουμε θα είναι το βραστό αυγό εκείνο που θα σταματήσει πρώτο; Το ωμό θα συνεχίσει να κινείται για λίγο ακόμη.
Πώς εξηγείται;
Το σφιχτό βραστό αυγό κινείται σαν ένα σώμα, με την ίδια γωνιακή ταχύτητα στο τσόφλι, αλλά και στο εσωτερικό του. Αντίθετα, στην περιστροφική κίνηση του ωμού αυγού συμμετέχουν τόσο το τσόφλι, η κίνηση του οποίου διακόπτεται
κατά το άγγιγμα, όσο και το υγρό εσωτερικό του αυγού, το οποίο δεν επηρεάζεται από την επαφή με το δάχτυλό μας και συνεχίζει να περιστρέφεται. Η τριβή που αναπτύσσεται ανάμεσα στο τσόφλι και το υγρό εσωτερικό του αυγού δημιουργεί ροπή και περιστρέφει και πάλι ολόκληρο το αυγό για μικρό χρονικό διάστημα.
Φτιάχνω πλεούμενα αυγά,
βυθίζοντάς τα σε πυκνό διάλυμα αλατισμένου νερού. Για να το κάνω, προσθέτω 4 μεγάλες κουταλιές αλάτι σε 2 φλιτζάνια νερό και ανακατεύω. Στη συνέχεια, βυθίζω με προσοχή το αυγό μου και παρατηρώ. Γιατί το αυγό επιπλέει στο αλατισμένο νερό μου, ενώ όταν του προσθέτω νερό βρύσης βυθίζεται;
Πώς εξηγείται;
Αν τοποθετήσουμε ένα αυγό μέσα σε ένα ποτήρι γεμάτο νερό, θα βυθιστεί γιατί, ως πυκνότερο από το νερό, διεκδικεί το χώρο του και εκτοπίζει τα μόριά του. Προσθέτοντας στο ποτήρι αλάτι, δημιουργώ ένα διάλυμα με μεγαλύτερη
πυκνότητα από αυτήν που είχε αρχικά το νερό. Αν διαλύσω μεγάλη ποσότητα αλατιού, τότε το νέο μου διάλυμα θα γίνει πυκνότερο από το αυγό, εξωθώντας το προς την επιφάνεια. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στη δύναμη της άνωσης.