Τον τελευταίο χρόνο, για πολλούς από εμάς η ακύρωση των διακοπών δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Όσο όμως προχωρούν οι εμβολιασμοί, τόσο η ιδέα ενός ταξιδιού φαντάζει πιθανή και όχι όνειρο θερινής νυκτός. Φυσικά, θα περάσει ένα διάστημα προτού οι εμβολιασμοί καλύψουν μεγάλη μάζα του πληθυσμού. Παρόλα αυτά, και μόνο η ιδέα μιας μελλοντικής απόδρασης είναι ευεργετική…
«Η προσμονή είναι πολύτιμη πήγη ευχαρίστησης», υποστηρίζει η Elizabeth Dunn, καθηγήτρια στο τμήμα Ψυχολογίας του Παν/μίου της Βρετανικής Κολομβίας, έχοντας μελετήσει θέματα σχετικά με την προσμονή και την ευτυχία.
Έχουν περάσει πάνω από δέκα χρόνια απ’ όταν μιλήσαμε για πρώτη φορά με την Dunn (ήταν η περίοδος αμέσως μετά την παγκόσμια οικονομική ύφεση του 2008, όταν ασχολούμουν με θέματα περί ευτυχίας και σπατάλης). Της ξανατηλεφώνησα πρόσφατα για να συζητήσουμε για το ταξίδι και την τέχνη της προσμονής, υπό το πρίσμα της παγκόσμιας πανδημίας της Covid-19.
Ποιο ήταν το αποτέλεσμα της κουβέντας;
Μια σειρά από πρακτικά τιπς για το πώς να μεγιστοποιήσουμε την ταξιδιωτική απόλαυση τη –μετά κορωνοϊού– εποχή.
Η εποχή μας ενδείκνυται για να κάνουμε σχέδια και να μοιραζόμαστε τις μελλοντικές μας περιπέτειές με άλλους, κάτι που ίσως τους βοηθήσει να νιώσουν λιγότερο μόνοι.
Πατήστε το κουμπί «επαναφοράς της χαράς»
Όταν ξαναξεκινήσουμε να ταξιδεύουμε μετά από τόσους μήνες μέσα στο σπίτι, το πιθανότερο είναι να βιώσουμε αυτό που η Dunn περιγράφει ως «επαναφορά ευτυχίας», όπου ακόμα και οι πιο ταπεινές, οικονομικές διακοπές θα μας δώσουν τεράστια ευχαρίστηση. «Θα κάνετε το πιο απλό πράγμα και θα αισθάνεστε φανταστικά», εξηγεί η Dunn.
Αυτά είναι εξαιρετικά νέα γαι τις λεγεώνες των ταξιδιωτών που έχουν δει τα εισοδήματά τους να συρρικνώνονται στη διάρκεια της πανδημίας.
Προσοχή, όμως…
Ένα απλό και οικονομικό ταξίδι είναι σοφή επιλογή για την εποχή μετά την πανδημία, όχι όμως για πάντα, αφού θα συνηθίσουμε αρκετά γρήγορα την ιδέα ότι μπορούμε να πάμε διακοπές.
«Όσο περισσότερο ταξιδεύουν οι άνθρωποι, τόσο λιγότερο εκτιμούν τα ταξίδια», έγραφαν η Dunn και ο καθηγητής διοίκησης επιχειρήσεων του Harvard, Michael Norton, στο βιβλίο Happy Money: The Science of Happier Spending. Μάλιστα, η Dunn έχει ασχοληθεί με τη θεωρία που υποστηρίζει ότι «η αφθονία επιθυμητών εμπειριών στη ζωή ενός ανθρώπου μπορεί να υπονομεύσει την ικανότητά του να εκτιμά πιο απλές απολαύσεις». Στη σχετική εργασία, που δημοσιεύτηκε στο Personality and Social Psychology Bulletin το 2015, η Dunn και οι συνεργάτες της υποστήριξαν ότι «το να είναι κανείς ταξιδιώτης του κόσμου μπορεί να υποσκάψει τη χαρά που προσφέρουν οι πιο ‘τετριμμένοι’ προορισμοί».
Έτσι, κατά μία έννοια, οι τωρινοί περιορισμοί ίσως μας βοηθήσουν να επανεκτιμήσουμε τη χαρά του εξερευνείν.
Για να εκμεταλλευτούμε την «επανεκκίνηση της χαράς» μπορούμε να ξεκινήσουμε με κάτι απλό – μια εξόρμηση σε ένα παραλιακό θέρετρο, ένα οδικό ταξίδι κατά μήκος της πατρίδας μας, μία εκδρομή για ψάρεμα με φίλους. Δεν χρειάζονται υπερβολές ούτε αποδράσεις στην άλλη άκρη του κόσμου. Η Dunn, για παράδειγμα, ετοιμάζει μία εκδρομή με φίλους σε ένα ράντσο της Βρετανικής Κολομβίας, για όταν θα επιτραπούν και πάλι τα ταξίδια.
«Η ‘επανεκκινηση της χαράς’ δεν θα κρατήσει για πάντα. Θα μεγαλώσουν οι προσδοκίες μας κάποια στιγμή, γι’ αυτό καλό είναι να εκμεταλλευτούμε τη στιγμή», υποστηρίζει.
Πώς να θρέψεις τις προσδοκίες
Το ιδανικό σενάριο είναι να κάνουμε κράτηση αρκετό καιρό πριν το ταξίδι, ώστε να έχουμε χρόνο να ψάξουμε πληροφορίες για τον προορισμό και να δώσουμε χώρο στον ενθουσιασμό μας να καρπίσει. Αυτό θα συμβεί σε κάθε είδους εξόρμηση, είτε πρόκειται για εκδρομή σε κάποιο πάρκο είτε για ταξίδι στη Σικελία. Μέσα από αυτή τη διαδικασία «καλλιέργειας προσδοκιών» επεκτείνεται η απόλαυση των διακοπών και δεν περιορίζεται μόνο στις μέρες του ταξιδιού.
Αντιθέτως, όταν δεν δίνουμε στον εαυτό μας αρκετό χρόνο «ανυπομονησίας» για τις διακοπές (χαζεύοντας φωτογραφίες του προορισμού, μαθαίνοντας την ιστορία του, επιλέγοντας τις δραστηριότητες που θέλουμε να κάνουμε) χάνουμε μία πιθανή πηγή απόλαυσης. Όπως υποστηρίζουν και οι ειδικοί στο περιοδικό Journal of Experimental Social Psychology μελετώντας, για παράδειγμα, ένα ταξίδι στην Ευρώπη, μία απόδραση την Ημέρα των Ευχαριστιών ή μία ποδηλατάδα στην Καλιφόρνια, «οι προσδοκίες έχουν πιο ισχυρό πρόσημο από τις ίδιες τις εμπειρίες».
Οπότε ναι, χρειάζεται χρόνος για να καλλιεργήσουμε προσδοκίες, όχι όμως πολύς… Το πρόβλημα που προκύπτει όταν κάνουμε σχέδια, λένε οι ερευνητές, είναι ότι αυτά τα σχέδια αφορούν τον μελλοντικό εαυτό μας, δηλαδή «κάποιον άλλο». Το κλειδί, όπως λέει η Dunn, είναι να προετοιμάσουμε ένα ταξίδι που θα λάβει χώρα «σε εύλογο χρονικό διάστημα» (δηλαδή σε έναν χρόνο αλλά όχι σε πέντε), έτσι ώστε να μην σταματήσουμε να νιώθουμε ότι αφορά εμάς…