Σπήλαιο Ευριπίδη / Σαλαμίνα
Βρίσκεται στο νότιο κομμάτι του νησιού, ανάμεσα στα Περιστέρια και στις Κολόνες και προσφέρει ανεμπόδιστη θέα στο πευκοδάσος και τη θάλασσα. Στη Νεολιθική περίοδο (5300-4300 π.Χ.) λειτουργούσε ως χώρος λατρείας, ενώ στα μυκηναϊκά χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως χώρος ταφής. Παρόλα αυτά η ύπαρξή του έχει ταυτιστεί περισσότερο με την κλασική εποχή. Τότε ήταν που μετατράπηκε σε «ποιητικό εργαστήριο» του Ευριπίδη, ο οποίος -θεωρείται ότι- αποσυρόταν εδώ για να γράψει. Μπορείτε να το προσεγγίσετε οδικώς μέχρι ένα σημείο (το GPS θα σας κατευθύνει) κι από εκεί να περπατήσετε 20 λεπτά σε μια διαδρομή μετρίας δυσκολίας (στην οποία θα περάσετε μπροστά και από το ιερό του Διονύσου).
Μη οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος, είσοδος ελεύθερη.
Σπήλαιο Διρού / Λακωνία
Δεν χρειάζεται συστάσεις: το Σπήλαιο του Διρού, με τους λευκούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες, τις κουρτίνες και τους κρυστάλλους, είναι το γνωστότερο της Ελλάδας. Βρίσκεται στα δυτικά παράλια της λακωνικής χερσονήσου και ήταν γνωστό στην τοπική κοινωνία ήδη από το 1900, μέχρι το 1949 που μελετήθηκε πιο συστηματικά από τους ιδρυτές της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, Γιάννη και Άννα Πετροχείλου. Αρχισε να σχηματίζεται όταν η επιφάνεια της θάλασσας ήταν σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο, ενώ το μέγιστο βάθος του φτάνει τα 80 μ. Λόγω κορωνοϊού και σε συνδυασμό με τις εργασίες αναβάθμισης των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων (φωτισμό, καθαριότητα σταλακτιτών-σταλαγμιτών κ.λπ.) που είναι σε εξέλιξη, αυτή τη στιγμή είναι επισκέψιμη μόνο η μικρή διαδρομή, δηλαδή 300 μ. περιήγηση με βάρκα και 300 μ. με τα πόδια.
Τηλ. 27330-52222, www.diros-caves.gr, καθημερινά 9:00-16:30, είσοδος 10 ευρώ.
Σπήλαιο Αλιστράτης / Σέρρες
Όσοι κάνετε διακοπές στη Βόρεια Ελλάδα πιθανότατα θα το έχετε ακούσει, αφού είναι ένα από τα κορυφαία αξιοθέατα της περιοχής. Το Σπήλαιο της Αλιστράτης έχει συνολικό μήκος διαδρόμων 3 χλμ., εκ των οποίων προσβάσιμο είναι το 1 χλμ. (και για ΑΜΕΑ). Διαθέτει σταλακτίτες, σταλαγμίτες, εκκεντρίτες (σχηματισμούς που ακολουθούν απρόβλεπτη πορεία) και μαργαριτάρια (έχουν μορφή σφαίρας). Στο οικοσύστημά του συμπεριλαμβάνεται ένα είδος μικροοργανισμού που έχει εντοπιστεί μόνο εδώ και ονομάζεται Alistratia beroni. Μία από τις ψηφιακές καινοτομίες που έχει εφαρμοστεί στο Σπήλαιο της Αλιστράτης είναι η λειτουργία της Περσεφόνης, ενός ρομπότ που ξεναγεί το κοινό (συνοδεία ανθρώπου πάντα) στα πρώτα 150 μ. της διαδρομής και μιλάει 33 γλώσσες, μεταξύ των οποίων και αρχαία ελληνικά.
Τηλ. 23240-82045, alistraticave.gr, 8 ευρώ, καθημερινά 9:00-18:00.
Δικταίο Άντρο / Λασίθι
Το Δικταίο Άντρο είναι το καμάρι του Λασιθίου, ένα σπήλαιο με τεράστιο συμβολικό βάρος, αφού σύμφωνα με τη μυθολογία εδώ κατέφυγε η Ρέα για να γεννήσει τον Δία, τον οποίο ανέθρεψε η κατσίκα Αμάλθεια. Γνωστό και ως σπήλαιο του Ψυχρού, βρίσκεται κοντά στο χωριό Ψυχρό του Οροπεδίου Λασιθίου, σε υψόμετρο 1.025 μ., στη βόρειες πλαγιές της οροσειράς της Δίκτης. Άρρηκτα συνδεδεμένο με τις λατρευτικές πρακτικές των αρχαίων Κρητών, το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε ως χώρος προσκυνήματος, με τους πιστούς να καταθέτουν αφιερώματα και να να λατρεύουν σταλακτίτες και σταλαγμίτες που παρέπεμπαν σε είδωλα. Από το σημείο που θα αφήσετε το αυτοκίνητο θα πρέπει να περπατήσετε περίπου 15 λεπτά (ανηφόρα) για να το προσεγγίσετε.
Τηλ. 6977-962684, είσοδος 6 ευρώ, καθημερινά 8:00-18:45.
Σπήλαιο Καστανιάς / Λακωνία
Κορυφαία εκδρομή για όσους παραθερίζετε στην Ελαφόνησο ή στη Νεάπολη Βοιών είναι αυτή στο Σπήλαιο Καστανιάς, το οποίο βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της Λακωνίας. Έχει έκταση 1.500 τ.μ., εκ των οποίων τα 500 μ. είναι επισκέψιμα. Δημιουργήθηκε μέσα σε ασβεστόλιθους ηλικίας 145 εως 195 εκ. χρόνων, διαθέτει επίπεδους σταλαγμίτες, εκκεντρίτες και φιλοξενεί δολιχόποδα, δηλαδή σπηλαιόβιες ακρίδες που το σώμα τους έχει μήκος από 25 έως 40 χιλιοστά. Για να πάρετε μία πρώτη γεύση από τον χώρο, μπείτε στον επίσημο ιστότοπο και παρακολουθήστε μία εικονική περιήγηση, που θα σας κατευθύνει βήμα βήμα στα άδυτα αυτού του τόσο εντυπωσιακού μνημείου της φύσης.
Τηλ. 6986-555444, www.kastaniacave.gr, είσοδος 7 ευρώ, καθημερινά 10:00-18:00.