Το κρασί είναι συχνά μόνο η αφορμή. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει μέσα από την ανασκόπηση των βασικών τάσεων που διαμορφώνονται τα τελευταία χρόνια σε οινοποιεία από την Καλιφόρνια των ΗΠΑ μέχρι την Κουναβάρα της Αυστραλίας. Καθώς ο οινοτουρισμός προσπαθεί να επεκτείνει τα όρια και το κοινό του σε έναν κύκλο πολύ ευρύτερο από εκείνον των κλασικών οινόφιλων, το κρασί γίνεται η θεματική γύρω από την οποία αναπτύσσονται ολοένα και περισσότερες υπηρεσίες. Water parks, καλλιτεχνικά εργαστήρια, εναέριες βόλτες πάνω από αμπελοτόπια, αγροτουριστικές δράσεις, συνεδρίες γιόγκα συνοδεύουν την επίσκεψη στο κελάρι και τις γευσιγνωσίες. Και κάπως έτσι, η εμπειρία της δοκιμής και της απόλαυσης του κρασιού μοιάζει να διευρύνεται συνεχώς με εφευρετικούς και λίαν ευφάνταστους τρόπους.
Γευσιγνωσίες και νεροτσουλήθρες
Μια βασική τάση αφορά την εξέλιξη των οινοποιείων σε ολοκληρωμένους χώρους φιλοξενίας, με προτάσεις διασκέδασης για όλη την οικογένεια. Τα οινοποιεία αυτά διαθέτουν ένα ή περισσότερα εστιατόρια και καφέ, δραστηριότητες για την απασχόληση των παιδιών, υπηρεσίες spa, μπουτίκ πολυτελείας και, συχνά, μια πισίνα με θέα τους αμπελώνες. Προκειμένου να αποτελούν ελκυστική πρόταση για περιστάσεις που ενώνουν μικρούς και μεγάλους, συνδυάζουν στοιχεία που δελεάζουν επισκέπτες κάθε γενιάς. Σε αυτό ακριβώς αποσκοπούν και οι συνεργασίες πολλών οινοποιείων με αποστακτήρια τζιν. Το συγκεκριμένο ποτό είναι το αγαπημένο των millennials και αυστραλιανά οινικά resorts επενδύουν σε αυτόν τον τομέα για να τους προσελκύσουν μαζί με την οικογένειά τους. Ακόμα πιο τολμηρό είναι το βήμα που κάνουν οινοποιεία όπως το Seppeltsfield (seppeltsfield.com.au) στην Μπαρόσα της νότιας Αυστραλίας, που προσέθεσε στις εγκαταστάσεις του υδάτινο πάρκο με νεροτσουλήθρες. Μπορεί επεκτάσεις σαν κι αυτή να θυμίζουν περισσότερο Λας Βέγκας ή Ντουμπάι και να αποξενώνουν τους παραδοσιακούς φίλους του κρασιού, αποτελούν ωστόσο μια υπολογισμένη επιχειρηματική κίνηση που στοχεύει στη διεύρυνση της πελατείας του οινοποιείου. Την έννοια της πολυδιάστατης διασκέδασης προτάσσει και το οινοποιείο The Family Coppola (thefamilycoppola.com) του Φράνσις Φορντ Κόπολα, στη Σονόμα της βόρειας Καλιφόρνια, το οποίο διαφημίζεται ως χώρος που συνδυάζει όλα όσα αγαπά ο διάσημος σκηνοθέτης – και το αμερικανικό κοινό: σινεμά, κρασί, φαγητό, μουσική, χορό και παραστάσεις. Το συγκεκριμένο οινοποιείο διαθέτει επίσης πισίνα, στην οποία διασκεδάζει όλη η οικογένεια, και έναν εκθεσιακό χώρο-πωλητήριο με αντικείμενα από ταινίες του Κόπολα.
Ιδιαίτερες εμπειρίες στον αμπελώνα
Η ζήτηση για κινηματογραφικές και ασυνήθιστες εμπειρίες έχει οπωσδήποτε αυξηθεί μετά τους περιορισμούς που μας επιβλήθηκαν τους χειμώνες της πανδημίας. Οι ταξιδιώτες –οινόφιλοι και μη– θέλουν να βιώσουν μοναδικές καταστάσεις, χωρίς να αφήνουν την παράμετρο του κόστους να τους αποτρέπει. Μια τέτοια εμπειρία στην Ευρώπη είναι η πτήση πάνω από φημισμένες οινοπαραγωγούς περιοχές με ιδιωτικό αεροπλάνο. Το γαλλικό οινοποιείο Château Vénus (chateauvenus.com) προτείνει τρεις διαφορετικές εναέριες βόλτες πάνω από τα αμπελοτόπια του Μπορντό και την εντυπωσιακή φύση της ακτογραμμής του Ατλαντικού. Η διάρκεια της πτήσης κυμαίνεται από 20 λεπτά μέχρι μιάμιση ώρα και την προσγείωση διαδέχεται η δοκιμή κρασιών στους χώρους του οινοποιείου. Εξίσου ιδιαίτερα, αν και ενδεχομένως πιο εξεζητημένα, είναι τα μαθήματα που παραδίδει το οινοποιείο Pol Couronne (champagne-polcouronne.com) στη Ρέιμ της βόρειας Γαλλίας. Εκεί, έμπειροι σομελιέ μυούν τους ενδιαφερομένους στην τέχνη του ανοίγματος του μπουκαλιού της σαμπάνιας με χρήση λεπίδας μαχαιριού. Πρόκειται για την ιστορική μέθοδο του sabrage, που έκανε διάσημη ο Ναπολέων Βοναπάρτης και η οποία αποτελεί πλέον δημοφιλές υλικό για αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μάλλον πιο γήινο είναι το πάντρεμα του κρασιού με τον αγροτουρισμό. Το οινοποιείο Spenker (spenkerwinery.com) στην Καλιφόρνια διαθέτει μια φάρμα με κατσίκια και παράγει τυριά τα οποία ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει μαζί με το κρασί του. Εκτός από αυτό όμως, προτείνει και μια σειρά από ευφάνταστες δραστηριότητες, όπως η φροντίδα των ζώων ή η γιόγκα σε έναν χώρο όπου αυτά κυκλοφορούν ελεύθερα, επιζητώντας τα χάδια και την προσοχή των αθλουμένων. Μπορεί να ακούγεται τραβηγμένο, αλλά σηματοδοτεί μια τάση που κερδίζει έδαφος μετά την πανδημία, τρεφόμενη από την ανάγκη του κόσμου για στενότερη επαφή με το φυσικό στοιχείο. Σε παρόμοιο μήκος κύματος, στην ιταλική επαρχία της Βερόνα, το οινοποιείο Monte del Fra (montedelfra.it) παραδίδει μαθήματα γιόγκα ανάμεσα στα αμπέλια. Λίγο πριν από το ηλιοβασίλεμα, οι οινόφιλοι γιόγκι απλώνουν τα στρωματάκια τους στην κορυφή ενός λόφου με θέα αμπέλια από ποικιλίες Garganega, Trebbiano και Cortese και απολαμβάνουν τα συνδυαστικά οφέλη της γιόγκα και του κόκκινου κρασιού. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος, οι συμμετέχοντες δοκιμάζουν ένα ποτήρι ερυθρού Bardolino υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτή. Η πρακτική της Wine Yoga, όπως αποκαλείται η τάση που ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια στην Αμερική, συνδυάζει τη χαλάρωση που επιφέρει η γιόγκα με τις αντιοξειδωτικές ιδιότητες του κρασιού και υπόσχεται βελτίωση της υγείας σώματος και πνεύματος.
Κοντά στο κρασί «ποτίζεται» και η τέχνη
Μιλώντας για το πνεύμα, διαχρονική είναι και η σχέση που συνδέει πολλά οινοποιεία με την τέχνη. Η σχέση αυτή επικαιροποιείται ωστόσο στις μέρες μας με νέους και ολοένα πιο ευφάνταστους τρόπους. Το αυστραλιανό οινοποιείο Seppeltsfield διέθεσε έναν από τους παλιούς του στάβλους για να στεγάσει το JamFactory, ένα κέντρο προώθησης παραδοσιακών τεχνών. Ο χώρος περιλαμβάνει εργαστήρια στα οποία τεχνίτες από τη γύρω περιοχή δουλεύουν το μέταλλο, το δέρμα, το γυαλί και τον πηλό. Οι επισκέπτες του οινοποιείου μπορούν να αγοράσουν τα έργα τους στο πωλητήριο αλλά και να έρθουν σε επαφή με τους ίδιους τους δημιουργούς. Έχουν επίσης τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε εργαστήρια εξοικείωσης με κάθε τέχνη ξεχωριστά.
Δημοφιλής παραμένει πάντα και η δραστηριότητα της ζωγραφικής σε αμπελοτόπια, με αντικείμενο τα διαφορετικά στάδια της ανάπτυξής τους ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Εξέλιξη των τελευταίων χρόνων αποτελούν ωστόσο καινοτομίες όπως η χρήση του ίδιου του κρασιού ως μέσου, όπως προτείνει το οινοποιείο Quinta da Pacheca (quintadapacheca.com) στην Πορτογαλία. Οι συμμετέχοντες έχουν στη διάθεσή τους τέσσερα ποτήρια κρασιού διαφορετικών αποχρώσεων του κόκκινου και βουτούν σε αυτά τα πινέλα τους προκειμένου να ζωγραφίσουν. Το καλλιτεχνικό εργαστήρι του οινοποιείου προσφέρει επίσης μαθήματα γλυπτικής σε ξύλο που προέρχεται από παλιά αμπέλια. Άλλη μία τάση στον χώρο της τέχνης αφορά την ανάδειξη της ιστορίας και της κουλτούρας που περιβάλλει το κρασί σε κάθε τόπο. To αυστραλιανό Parker Estate (parkercoonawarraestate.com.au) παρουσίασε μια έκθεση από χειροποίητα μεταλλικά αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν κατά την οινοποίηση. Ωστόσο, πέρα από τις δράσεις που διοργανώνονται από μεμονωμένες επιχειρήσεις, υπάρχουν και εκείνες που συντονίζονται κεντρικά και αφορούν ολόκληρες οινοπαραγωγούς ζώνες. H πόλη του Stellenboch στη Νότια Αφρική φημίζεται τόσο για τα οινοποιεία όσο και για την αγάπη της για τις καλές τέχνες. Τουλάχιστον δέκα οινοποιεία της πόλης διαθέτουν ιδιωτικές γκαλερί με έργα Νοτιοαφρικανών καλλιτεχνών, ενώ η Σχολή Καλών Τεχνών «αναθέτει» σημεία της πόλης –συμπεριλαμβανομένων των οινοποιείων– σε εικαστικούς προκειμένου να κάνουν καλλιτεχνικές παρεμβάσεις σε αυτά.
Ισχυρή σύνδεση με τον τόπο
Η εντονότερη σύνδεση με τον τόπο είναι οπωσδήποτε κεντρικό ζητούμενο για πολλά οινοποιεία. Το εστιατόριο του αυστραλιανού Seppeltsfield αξιοποιεί τα τοπικά προϊόντα στην κουζίνα του και ευαισθητοποιεί τους επισκέπτες γύρω από τις ιδιαιτερότητες της τοπικής γαστρονομικής κουλτούρας. Όχι μόνο αναδεικνύει παραδοσιακές συνταγές της περιοχής, αλλά και αναβιώνει τη χρήση ιστορικού γαστρονομικού εξοπλισμού, θέτοντας για παράδειγμα ξανά σε χρήση ένα μηχάνημα που χρησιμοποιούνταν στα κελάρια για το κάπνισμα του βουτύρου, του μπέικον και του προσούτου πριν από εκατό χρόνια.
Εκτός από τη σύνδεση με τον τόπο και την ιστορία του, σημαντικό ρόλο παίζει και ο τρόπος με τον οποίο τα οινοποιεία επικοινωνούν στους επισκέπτες τους τις πρακτικές τους για την προστασία του περιβάλλοντος. Όπως επισημαίνει η δρ Μαριάννα Σιγάλα, καθηγήτρια Marketing στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, η πανδημία υπενθύμισε στον τουριστικό κλάδο την ηθική υποχρέωση ενός τρόπου λειτουργίας που σέβεται περισσότερο το περιβάλλον. Πολλά οινικά resorts επικοινωνούν έντονα στο κοινό τους τις βιώσιμες πρακτικές που ακολουθούν, ενώ, αντίστοιχα, οινικές περιοχές βάζουν σε πρώτο πλάνο την κουλτούρα της στήριξης της κοινότητας και της προστασίας του περιβάλλοντος προκειμένου να προσελκύσουν το συνεχώς διευρυνόμενο κοινό που προασπίζεται αυτές τις αξίες.
* Ευχαριστούμε τη δρα Μαριάννα Σιγάλα, καθηγήτρια Marketing στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και συγγραφέα των βιβλίων Management and Marketing of Wine Tourism Business και Wine Tourism Destination Management & Marketing, για την πολύτιμη βοήθειά της.