«Το ακούτε το ποτάμι;» μας ρωτάει η Ελένη. Δεν γίνεται να μην το ακούμε, και ας είμαστε σε λόφο πάνω από το χωριό, σε υψόμετρο 1.063 μ., περίπου 700 μ. πάνω από τον Λούσιο. Αυτό είναι το μόνιμο σάουντρακ της Δημητσάνας, η βουή από τα ορμητικά νερά του Λούσιου ποταμού, που τρέχει στο φαράγγι πάνω από το οποίο είναι χτισμένο το χωριό μέχρι να συναντήσει λίγο πιο κάτω, κοντά στην Καρύταινα, τον Αλφειό. Μαζί ακούγεται και ο αέρας που φυσάει και προσπαθεί να βρει διέξοδο ανάμεσα στις πλαγιές του φαραγγιού. Σε αυτή την ιδανική τοποθεσία, πάνω σε δύο λόφους και στο διάσελο ανάμεσά τους, άρχισε εδώ και εκατοντάδες χρόνια να αναπτύσσεται το χωριό. Με σημαντική παρουσία στον αγώνα του 1821, κεφαλοχώρι αργότερα, η Δημητσάνα είναι σήμερα ένας από τους δημοφιλέστερους χειμερινούς προορισμούς κοντά στην Αθήνα. Πολλά χωριά στην περιοχή έχουν το προνόμιο της θέας στο φαράγγι, αλλά η Δημητσάνα, εκτός από το νερό και τον αέρα, έχει και την πέτρα και το μπαρούτι, η παραγωγή του οποίου τροφοδοτούσε κάποτε όλη την Ελλάδα. Οι λιθόχτιστοι πύργοι, τα παλιά αρχοντικά, τα στενά σοκάκια κάνουν τις βόλτες στο χωριό εμπειρία, ενώ η Ιστορία είναι παρούσα σε κάθε γωνία.
Διαδρομές του ’21
Ξεκινήστε από τη Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας (τηλ. 27950-31219, Τρίτη-Σάββατο, 09.00-14.00), η λειτουργία της οποίας πηγαίνει πίσω στο 1764, όταν ιδρύθηκε στη Δημητσάνα η ιερατική σχολή, γνωστή με το όνομα «Φροντιστήριο Ελληνικών Γραμμάτων», στην οποία και ανήκε. Απόφοιτοι της σχολής υπήρξαν, ανάμεσα σε άλλους, ο Γρηγόριος Ε ΄ και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Πριν από το 1821, η βιβλιοθήκη αριθμούσε πάνω από 5.000 τόμους, αλλά, κατά τη διάρκεια του αγώνα, το χαρτί των βιβλίων χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή φισεκιών. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η συλλογή της εμπλουτίστηκε ξανά και σήμερα θα δείτε σπάνιους τόμους, λαογραφικά αντικείμενα, ακόμα και τη σέλα του αλόγου του Παπαφλέσσα. Αναζητήστε στη συνέχεια το σπίτι του Παλαιών Πατρών Γερμανού, του Γρηγορίου Ε ΄ και των Σπηλιωτόπουλων, ιδέα των οποίων ήταν να αναβιώσουν το πυριτιδοποιείο της Δημητσάνας, για τους σκοπούς της Επανάστασης. Τα παραπάνω κτίρια δεν είναι όλα επισκέψιμα, αλλά το Διασυνεδριακό-Πολιτιστικό Κέντρο Δημητσάνας (τηλ. 27950-32111, Δευτέρα-Παρασκευή, 10.00-14.00, dimitsanalivingmuseum.gr) έχει δημιουργήσει κέντρο πληροφόρησης με χάρτες και προτεινόμενες διαδρομές διαθέσιμες και στην ιστοσελίδα του, ενώ έχει τοποθετήσει καλαίσθητες πινακίδες σε ιστορικά κτίρια και μνημεία.
Ένα με τη φύση
Ακόμα και όταν ο καιρός είναι χειμωνιάτικος, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να απολαύσετε τη φύση στη Δημητσάνα. Ντυθείτε ζεστά, πακετάρετε νερό και σνακ και ετοιμαστείτε για πεζοπορία, καθώς η περιοχή γύρω από το χωριό είναι ιδανική για βόλτες στο βουνό. Δείτε από κοντά τα νερά του Λούσιου ποταμού – το φαράγγι των 15 χλμ. ξεκινάει περίπου από τη Δημητσάνα και τελειώνει στο σημείο που συναντά τον Αλφειό ποταμό, κοντά στην Καρύταινα. Η εποχή δεν προσφέρεται για rafting, λόγω της ορμητικότητας των νερών, αλλά μπορείτε να προσεγγίσετε το ποτάμι περπατώντας. Ο πιο εύκολος τρόπος είναι ακολουθώντας τις πινακίδες για Αρχαία Γόρτυνα, στον δρόμο από Δημητσάνα προς Στεμνίτσα. Από το σημείο όπου θα αφήσετε το αυτοκίνητο, θα προχωρήσετε για λίγο μέχρι να δείτε το πετρόκτιστο γεφύρι του Κόκκορη. Η άλλη επιλογή για να φτάσετε στα νερά του ποταμιού είναι ακολουθώντας τις πινακίδες για τη Μονή Προδρόμου, πάλι στον δρόμο από Δημητσάνα προς Στεμνίτσα. Μετά από περίπου 15 λεπτά περπάτημα από το πάρκινγκ, θα αντικρίσετε την εντυπωσιακή μονή, που είναι χτισμένη μέσα στον βράχο. Συνεχίστε με πορεία προς την παλιά και τη νέα Μονή Φιλοσόφου, όπου για να φτάσετε θα διασχίσετε το ποτάμι μέσω ενός μικρού γεφυριού. Η διαδρομή έχει αρκετή κατηφόρα και ανηφόρα, περνά από όμορφα τοπία μέσα στο δάσος και θα χρειαστείτε περίπου δύο ώρες περπάτημα για να τη διανύσετε και να επιστρέψετε στο σημείο όπου σταθμεύσατε. Μέρος της ανήκει στο τμήμα 1 του Menalon Trail (menalontrail.eu), του μονοπατιού μήκους 75 χλμ. που συνδέει εννέα χωριά της περιοχής. Από τη Δημητσάνα ξεκινάει μονοπάτι και για το χωριό Ζυγοβίστι, ενώ μέσα σε ελατόδασος βρίσκεται μέρος του μονοπατιού που συνδέει το Ζυγοβίστι με το χωριό Ελάτη.
Μη χάσετε
◆ Τη θέα από τον λόφο της Αγίας Παρασκευής, λίγο πάνω από τη Δημητσάνα. Ένας βατός χωματόδρομος θα σας οδηγήσει στο ύψωμα από όπου η θέα στο χωριό και στις γύρω βουνοπλαγιές είναι μαγευτική, ειδικά την ώρα του ηλιοβασιλέματος.
◆ Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (Κεφαλάρι Αϊ-Γιάννη, Δημητσάνα, τηλ. 27950-31630, καθημερινά εκτός Τρίτης 10.00-17.00, εισιτήριο 4 ευρώ). Παραδοσιακές εγκαταστάσεις και υδροκίνητοι μηχανισμοί σε μια πανέμορφη τοποθεσία πάνω από τον Λούσιο. Οι εγκαταστάσεις τροφοδοτούνται από τα άφθονα τρεχούμενα νερά πηγής και θα δείτε νεροτριβή, αλευρόμυλο, ρακοκάζανο, βυρσοδεψείο και μπαρουτόμυλο.
Τρία χωριά για κοντινές εξορμήσεις
Ζάτουνα
Μόλις 4 χλμ. χωρίζουν τη Ζάτουνα από τη Δημητσάνα, αλλά το σκηνικό είναι εντελώς διαφορετικό, αφού πρόκειται για ένα ήσυχο χωριό με μόλις έναν ξενώνα και μία δύο ταβέρνες. Στη διαδρομή από τη Δημητσάνα σταματήστε στο εκκλησάκι λίγο πριν από την είσοδο στη Ζάτουνα. Είναι ένα από τα καλύτερα σημεία για θέα στο φαράγγι του Λούσιου. Λίγο παρακάτω θα συναντήσετε την πλατεία Τσαγκάρη, όπου βρίσκεται το πετρόκτιστο δημοτικό σχολείο του 1919. Σήμερα στεγάζει το Διεθνές Κέντρο Μίκης Θεοδωράκης, προς τιμήν του μουσικοσυνθέτη που έζησε εξόριστος στο χωριό την περίοδο της δικτατορίας. Απέναντι θα θαυμάσετε την υπέροχη αρχιτεκτονική στον ναό της Παναγιάς της Ελοβίτισσας, που χτίστηκε το 1853. Εξαιρετικούς μεζέδες, καλοψημένα κρεατικά και καλές τιμές θα βρείτε στην ταβέρνα Ου μπλέξεις (τηλ. 6973-306226). Δοκιμάστε το αρνάκι με ούζο, θυμάρι και πελτέ, το αγριογούρουνο με σάλτσα πορτοκάλι και την τοπική σπεσιαλιτέ «πλεξούδα», δύο κομμάτια πανσέτα πλεγμένα μεταξύ τους. Νόστιμη και η μαραθόπιτα στη σχάρα, αλλά και οι καψαλιστές χυλοπίτες με τριμμένο τυρί και αυγά μάτια.
Ζυγοβίστι
Ένας από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Πελοποννήσου, το Ζυγοβίστι, βρίσκεται σε απόσταση 5 χλμ. από τη Δημητσάνα, στον δρόμο προς Στεμνίτσα. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός, ενώ σημαντική είναι και η ιστορία του, κυρίως κατά την περίοδο του αγώνα του 1821. Μπαίνοντας στο χωριό, θα δείτε το ογκώδες μαρμάρινο μνημείο με τα ονόματα 200 ανδρών που πολέμησαν στο πλευρό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Στην πλατεία με τους μεγάλους πλάτανους θα καθίσετε για καφέ, πρωινό και φαγητό στο Ζυγοβιστινό Στέκι (τηλ. 6944-972888). Δοκιμάστε κόκορα χωριάτικο, αγριογούρουνο, αυγά με σύγλινο και πεντανόστιμους κεφτέδες. Ανεβείτε στο ψηλότερο σημείο του χωριού και εκεί που τελειώνει η άσφαλτος στρίψτε αριστερά. Ο βατός χωματόδρομος θα σας οδηγήσει σε πυκνό ελατόδασος μετά από 5 λεπτά, περνώντας από το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου.
Στεμνίτσα
Η Στεμνίτσα (11 χλμ. από τη Δημητσάνα) είναι ένα από τα πιο όμορφα χωριά της περιοχής, με τα πέτρινα ψηλοτάβανα σπίτια, τα στενά σοκάκια και την κεντρική πλατεία της, που συγκεντρώνει όλη την κίνηση. Σημειώστε ότι θα δυσκολευτείτε να παρκάρετε και καλό είναι να σταθμεύσετε στους χώρους πάρκινγκ στην είσοδο του χωριού. Η Στεμνίτσα αποτέλεσε αργυροχρυσοχοϊκό και μεταλλουργικό κέντρο με ονομαστούς τεχνίτες που ταξίδευαν σε όλη την Ελλάδα και αυτή η παράδοση συνεχίζεται με τη δημόσια σχολή αργυροχρυσοχοΐας, που στεγάζεται σε ένα εντυπωσιακό κτίριο του 1926. Στην πλατεία καθίστε για καφέ και γλυκό στο ιστορικό καφενείο Γερουσία (τηλ. 27950-81253), που λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1870. Δίπλα ακριβώς, η ταβέρνα Στεμνίτσα (τηλ. 27950-81371) φημίζεται για τα ζουμερά και καλοψημένα παϊδάκια, τα οποία είναι όντως λουκούμι. Προσέξτε τις ώρες αιχμής, ίσως χρειαστεί αναμονή για να καθίσετε και να σερβιριστείτε.
Σημειωματάριο
ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Η Δημητσάνα απέχει 202 χλμ. από την Αθήνα και θα χρειαστείτε περίπου 2½ ώρες για να φτάσετε. Υπολογίστε περίπου 35 ευρώ για καύσιμα και διόδια για απλή μετάβαση.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Ξενώνας Ορίζοντες (Δημητσάνα, τηλ. 6972-029529, xenonas-orizontes.com). Με θέα στο φαράγγι και στη Μεγαλόπολη, τα επτά δωμάτια είναι πολύ περιποιημένα και άνετα. Το πρωινό θα το βρείτε έτοιμο στο δωμάτιο με πολλές επιλογές για να ξυπνήσετε όποτε θέλετε. Διαθέτει και τετράκλινα με δική τους είσοδο, ιδανικά για οικογένειες. Από 65 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
Xenios Tower (Δημητσάνα, τηλ. 210-3218500, xeniostower.gr). Τη μοναδική εμπειρία να μείνετε σε έναν αρχοντικό πύργο του 1850, που έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, προσφέρει ο ξενώνας. Τα δωμάτια είναι παραδοσιακά διακοσμημένα, με ζωγραφιστά ταβάνια και θέα στο χωριό. Από 95 ευρώ με πρωινό.
Μέθεξις Boutique Hotel (Δημητσάνα, τηλ. 27950-31317, methexishotel.gr). Λίγο έξω από το κέντρο, στον δρόμο προς το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, το ξενοδοχείο διαθέτει άνετες σουίτες με ενεργειακό τζάκι, υδρομασάζ στο μπάνιο και πλούσιο σπιτικό πρωινό. Στα συν το άνετο πάρκινγκ. Από 95 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
Προσέληνος (Δημητσάνα, τηλ. 27950-31675, proselinos.gr). Πέτρινος, παραδοσιακός ξενώνας με εσωτερική αυλή και θέα στο χωριό. Τα δωμάτια διαθέτουν ξύλινα ταβάνια και είναι διακοσμημένα με αντίκες του 19ου αιώνα. Από 90 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
ΦΑΓΗΤΟ
Δρυμώνας (Δημητσάνα, τηλ. 27950-31116). Να έρθετε για τα πεντανόστιμα μαγειρευτά, όπως ο κόκορας κοκκινιστός με λαζάνια, το κατσικάκι λαδορίγανη και το χοιρινό κρασάτο. Φρεσκοκομμένες σαλάτες και χειροποίητα ορεκτικά.
Το καπηλειό των αθανάτων (Δημητσάνα, τηλ. 6977-422578). Ζουμερό νόστιμο μπιφτέκι γεμιστό με τυρί, καπνιστή μπριζόλα αγριογούρουνο, πανσέτα όπως πρέπει ψημένη και το παραδοσιακό τυροπιτάρι, από τα καλύτερα που δοκιμάσαμε.
Τεύθις (Δημητσάνα, τηλ. 27950-32604). Στην αρχή του χωριού, σερβίρει κρεατικά, αρκετά μαγειρευτά και πολλά χειροποίητα ορεκτικά. Ξεχωρίσαμε τις πιπεριές Φλωρίνης γεμιστές με τυροκαυτερή, το μπιφτέκι αγριογούρουνου και την καλοψημένη χοιρινή μπριζόλα.
Τα πάνω κάτω (Δημητσάνα, τηλ. 27950-29216). Από τους πιο ωραίους χώρους της Δημητσάνας, είναι ανοιχτά όλη μέρα, από το πρωί για πρωινό, brunch και καφέ μέχρι αργά το βράδυ για ποτό, κοκτέιλ και κάποια ωραία πιάτα, όπως η τραχανόσουπα με μανιτάρια.
ΚΑΦΕΣ-ΠΟΤΟ
4 εποχές (Δημητσάνα, τηλ. 27950-29216). Πάνω στον κεντρικό δρόμο, προσφέρει μεγάλη επιλογή σε τσάγια, σοκολάτες αλλά και φρέσκα γλυκά. Ωραίο το μπαλκόνι, με θερμάστρες και κουβερτούλες.
Καφέ Αντίκα (Δημητσάνα, τηλ. 27950-31297). Όνομα και πράγμα, αφού το εσωτερικό είναι διακοσμημένο με παλιές μοτοσικλέτες, ραπτομηχανές και αντικείμενα-αντίκες. Χορταστική σοκολάτα και φρέσκα γλυκά.
Κάτω από το ρολόι (Δημητσάνα, τηλ. 27950 31195). Εδώ θα έρθετε για τα κοκτέιλ και τη λίστα κρασιών. Επιλεγμένη μουσική στη σωστή ένταση και καλές τιμές.
ΑΓΟΡΕΣ
Φιλέματα (Δημητσάνα, τηλ. 27950-31189). Πάνω στον κεντρικό δρόμο, διαθέτει παραδοσιακά ζυμαρικά, φτιαγμένα σε κοντινό εργαστήριο, με όλες τις πιστοποιήσεις και προδιαγραφές. Ενδιαφέρουσα και η συλλογή με μέλια της Πελοποννήσου.
Το γλυκό μπαρούτι (Δημητσάνα, τηλ. 27950-32713). Παράδεισος για όσους έχουν αδυναμία στα γλυκά, ο φούρνος-ζαχαροπλαστείο διαθέτει, εκτός από ψωμί, μεγάλη επιλογή σε γλυκά που παράγουν οι ίδιοι. Δοκιμάστε την καρυδόπιτα και τις πάστες, όπως επίσης και τους κουραμπιέδες.
