Η άνοιξη έχει και δεν έχει μπει, τα ξερόκλαδα μπερδεύονται με τις πρασινάδες και τα λουλούδια. Κι εμείς, μαζί με μια παρέα από τον Πεζοπορικό Ορειβατικό Σύλλογο Κέρκυρας, κάνουμε μια διάσχιση στο μέσο κομμάτι της Κέρκυρας προς τον νότο. Ξεκινάμε από τις Μπενίτσες, περνάμε μέσα από ένα τοπίο με ελιές, κυπαρίσσια, πουρνάρια, κουμαριές, φτάνουμε στις πηγές του παλιού αγγλικού υδραγωγείου, απομεινάρι της εποχής της Αγγλοκρατίας, προχωράμε προς τα Μακράτα, τα Δαφνάτα, τα Κομιανάτα (όπου συναντάς τα επώνυμα του Μακρή, του Δαφνή και του Κομιανού), ατενίζουμε ως άλλοι βιγλάτορες τη θέα στην ηπειρωτική Ελλάδα και στην Αλβανία, που βρίσκονται απέναντι, και ανεβαίνουμε στο εκκλησάκι του Παντοκράτορα, το Παντοκρατορέλι, για μια οικογενειακή φωτογραφία. Όχι ψηφιακή, αλλά κανονική, με μια πολαρόιντ νέας γενιάς, για να έχουμε την αποτύπωση της εκδρομής στα χέρια μας. Επιστρέφουμε και πάλι στα Δαφνάτα (9 χλμ./3½ ώρες/υψομετρική διαφορά 450 μ.), αλλά θα μπορούσαμε να είχαμε συνεχίσει από εναλλακτικό μονοπάτι που καταλήγει και πάλι στις Μπενίτσες.
Η πεζοπορία στην Κέρκυρα δεν είναι κάτι νέο, ξεκίνησε σίγουρα πριν εδραιωθεί η τάση του περιπατητικού τουρισμού. Ίσως σε αυτό έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι το νησί έχει πολλούς επισκέπτες και μόνιμους κατοίκους από το εξωτερικό, που είναι πιο εξοικειωμένοι με την πεζοπορία από ό,τι ήμασταν –παλιότερα τουλάχιστον– εμείς. Το πιο γνωστό μονοπάτι είναι το Corfu Trail, μήκους περίπου 200 χλμ. Πρόκειται για το εγχείρημα της Βρετανίδας Ηilary Whitton-Παϊπέτη, η οποία στις αρχές της νέας χιλιετίας και σε συνεργασία με ντόπιους περιπατητές βρήκε τα παλιά μονοπάτια που ένωναν τα χωριά και τα συνέδεσε σε ένα long trail, που ξεκινάει από το νοτιότερο τμήμα της Κέρκυρας (Ασπρόκαβος) και καταλήγει στο βορειότερο (Άγιος Σπυρίδωνας), περνώντας από τα δυτικά παράλια. Μέρος της βόλτας που κάναμε εμείς στη μέση Κέρκυρα με τον Ορειβατικό Σύλλογο, έπιανε κομμάτι του Corfu Trail. Κάποια μονοπάτια πράγματι αλληλοκαλύπτονται, γεγονός που μοιάζει φυσικό σε ένα μεγάλο νησί. Ωστόσο, δεν υπάρχει καλός συντονισμός και κάθε εμπλεκόμενος (πεζοπόροι, δρομείς, διοργανωτές αγώνων, ποδηλάτες) χρησιμοποιεί διαφορετική σηματοδότηση, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης να περπατά στα μονοπάτια βλέποντας ένα πλήθος πινακίδων διαφορετικού χρώματος αντί για διακριτική σήμανση. Πέρα από αυτό, οι φανατικοί της πεζοπορίας, και ειδικά όσοι αγαπάτε τις πολυήμερες διασχίσεις, στην Κέρκυρα θα ευχαριστηθείτε περπάτημα.
Όχι απαραίτητα όμως. Πάντα υπάρχει και το αυτοκίνητο. Σε ένα νησί όπως αυτό, το road trip είναι ιδανικό, γιατί μέσα σε δύο-τρεις μέρες μπορείς να το γυρίσεις ολόκληρο. Και να δεις πόσο μεγάλες εκτάσεις καταλαμβάνει ο απέραντος κερκυραϊκός ελαιώνας με τις ψηλές ενετικές ελιές (λιανολιές). Το άσχημο είναι ότι όσο οδηγείς τόσο καταλαβαίνεις ότι υπάρχουν σημεία που έχουν αφεθεί στην ευκολία. Χωριά και οικισμοί που έχουν κάτι από τη σκόνη και την ερημιά της Άγριας Δύσης, περιμένοντας να μπει η τουριστική σεζόν, με την αρχιτεκτονική τους να μην έχει καμία σχέση με την παράδοση και την ομορφιά της Κέρκυρας.
Η Παλιά Περίθεια δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Ένα από τα γνωστότερα χωριά του κερκυραϊκού βορρά, πετρόχτιστο και ατμοσφαιρικό, δεν έχει μόνιμους κατοίκους, αλλά μένει ζωντανό χάρη στις ταβέρνες που λειτουργούν σε επιλεγμένες περιόδους (καλοκαίρι, τριήμερα, κ.λπ.) για να υποδεχτούν ντόπιους και ξένους εκδρομείς. Εδώ τα πράγματα είναι απλά: η ταβέρνα του Αλκίνοου, η ταβέρνα της Ευδοκίας, την οποία πετυχαίνουμε στην είσοδο του χωριού να μαζεύει μάραθο για να κάνει μπακαλιαρόπιτα, το βόλτο μπροστά από το παλιό σχολείο, το ηλιακό ρολόι που διακρίνεται ακόμα στο παλιό δημαρχείο. Περίπατος ανάμεσα στα πέτρινα κουφάρια, τσίπουρο, κουβέντα και φαΐ.
Αν είστε περισσότερο της φύσης, υπάρχουν τρεις ακόμα εκδρομές που μπορείτε να εντάξετε στο road trip για να πειστείτε για την ποικιλία του κερκυραϊκού τοπίου. Παραμένοντας στον βορρά, περάστε από τους καταρράκτες των Νυμφών, λίγο έξω από το ομώνυμο χωριό, για να καθίσετε στα ξύλινα παγκάκια και να δείτε το πιο αβανταδόρικο υδάτινο θέαμα στην ενδοχώρα της Κέρκυρας, με τα νερά να πέφτουν ορμητικά. Προς τα δυτικά, βρίσκονται οι διάσημες δίδυμες παραλίες Πόρτο Τιμόνι και Λιμνί, που χωρίζονται από μια λεπτή λωρίδα γης. Το αυτοκίνητο δεν φτάνει μέχρι εκεί, θα πρέπει να περπατήσετε σε ένα μονοπάτι με πέτρες. Αξίζει να σταματήσετε σε ένα σημείο θέας λίγο πριν από τις παραλίες και να τις ατενίσετε από ψηλά – θα δείτε κι άλλους να στριμώχνονται στην άκρη του βράχου για να βγάλουν φωτογραφίες με φόντο τη διχρωμία της θάλασσας: από την πλευρά της μιας παραλίας είναι μπλε κι από την άλλη πράσινη. Για το φινάλε κρατήστε τη μαγική παραλία του Ίσσου, στη νότια Κέρκυρα. Αμμόλοφοι, κέδροι, βράχια που έχουν μεγαλώσει σε όγκο από το παχύ στρώμα άμμου που έχει επικαθίσει πάνω τους. Θάλασσα, ουρανός και ορίζοντας. Μια εκδρομή και γι’ αυτούς που θέλουν παιχνίδια στους αμμόλοφους, και για εκείνους που αγαπούν τη σιωπή.
Μία πόλη, πολλές ιστορίες
Κι από την εξοχή, στην πόλη της Κέρκυρας, που είναι ένας κόσμος από μόνη της, εντελώς διαφορετική από το υπόλοιπο νησί. Η άνοιξη είναι η εποχή της. Δεν έχει απλώς λιγότερη ζέστη, κυρίως έχει λιγότερους τουρίστες κι έτσι υπάρχει το περιθώριο να βρουν οι Κερκυραίοι τη θέση τους στον δημόσιο χώρο και να δείξουν ποιοι πραγματικά είναι, χωρίς να υπερκαλύπτονται από πλήθη Γερμανών, Άγγλων, Γάλλων, Ιταλών, Πολωνών, που την επισκέπτονται μαζικά. Κρίνοντας λοιπόν από τη Σπιανάδα, την τεράστια πλατεία που χωρίζεται στα δύο (Πάνω και Κάτω), οι Κερκυραίοι είναι λαός του έξω. Έχουν τέτοια στιβαρή και πολύχρωμη παρουσία, που σαρώνοντας με το βλέμμα την πλατεία, απ’ άκρη σ’ άκρη, δεν ξέρεις ποιος είναι ο πρωταγωνιστής του κάδρου, τα μνημεία ή οι άνθρωποι. Το άγαλμα του Άγγλου αρμοστή Sir Frederick Adam μπροστά από τα Παλαιά Ανάκτορα ή το αγόρι με τα πορτοκαλί μαλλιά που κάθεται στο γρασίδι καπνίζοντας, σαν γνήσιος φαν των Sex Pistols; Η επικολυρική Ροτόντα (Περιστύλιο του Μαίτλαντ), που δείχνει με πόση αρχιτεκτονική αίγλη αυτοπροσδιοριζόταν η βρετανική αυτοκρατορία στα προτεκτοράτα της, ή το κορίτσι με το πατίνι, που τρέχει πίσω από το σκυλί που κυνηγάει το περιστέρι; Η παρέα της ραπ ή η παρέα του ρεμπέτικου; Πραγματικά, είναι από τις ωραιότερες πλατείες που έχω δει η Σπιανάδα. Απλωμένη, πράσινη, ευρύχωρη, ζωντανή, συγκεράζει το παρελθόν με το παρόν της Κέρκυρας, το χθες με το σήμερα.
Γενικότερα, ο δημόσιος χώρος της Κέρκυρας έχει ενδιαφέρον. Από τα στενά καντούνια έως τα φαρδιά πεζοδρόμια και τον πεζόδρομο του Λιστόν, που παραπέμπει ευθέως στην πλατεία του Αγίου Μάρκου της Βενετίας, η πόλη προσφέρει αμέτρητα οπτικά ερεθίσματα, που λειτουργούν ως αφορμές για να ψάξεις την ιστορία της. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Παλιό Φρούριο σήμερα είναι ορθόδοξη, παλιότερα όμως ήταν αγγλικανική και γι’ αυτό είναι χτισμένη σε νεοκλασικό ύφος, οπότε o επισκέπτης αντικρίζει έναν ορθόδοξο ναό στο κέλυφος ενός αρχαιοελληνικού. Η οροφή του Αγίου Σπυρίδωνα δεν έχει καμία σχέση με την καθιερωμένη βυζαντινή εικονογραφία, δείχνει περισσότερο σαν αναγεννησιακός πίνακας.
Ο Οβελίσκος του Ντούγκλα, αφιερωμένος στον Άγγλο αρμοστή Howard Douglas, μένει να θυμίζει τις φτερούγες που άπλωνε κάποτε πάνω από το νησί η βρετανική αυτοκρατορία, η οποία παρουσιάζεται ως ημίγυμνη γυναίκα που κρατάει στο χέρι της το Κέρας της Αμάλθειας (δηλαδή της αφθονίας).
Κι άλλα χέρια, ζωντανά αυτή τη φορά, κουνιούνται δεξιά κι αριστερά, ανοίγουν παραθυρόφυλλα, απλώνουν τα ρούχα στα σχοινιά, παρουσιάζοντας την ιεροτελεστία της κερκυραϊκής μπουγάδας μπροστά στα μάτια μας. Όσο για το κατάστημα ρούχων Capo D’Istria, μοιάζει με το όνομά του να αποτίνει φόρο τιμής στον μεγαλύτερο ηγέτη που έβγαλε η Κέρκυρα. Και δεν είναι καν μουσείο, είναι μια μπουτίκ. Αγγλοκρατία, Ενετοκρατία, ελεύθερη επαναστατημένη Ελλάδα, αστισμός και λαϊκότητα, επίδειξη και αυθορμητισμός ζωντανεύουν μέσα από τον υλικό πολιτισμό της Κέρκυρας και τις συνήθειες των Κερκυραίων. Είναι κομμάτι της ζωής τους. Σήμερα η Κέρκυρα είναι ένα νησί ελεύθερο, όπου Ιταλοί και Άγγλοι δεν έρχονται πια ως κτήτορες, αλλά ως τουρίστες. Την επισκέπτονται ανελλιπώς, πίνοντας νερό στο όνομά της.
Οι κερκυραϊκές γεύσεις
Πήραμε μια ιδέα από το τοπίο της ενδοχώρας και της πόλης της Κέρκυρας. Όμως πώς μεταφράζεται όλο αυτό γαστρονομικά; Σε ένα μεγάλο νησί, πού σταματάει η ομοιογένεια και πού ξεκινούν οι επιμέρους γαστρονομικές ταυτότητες; Κατάλληλος να μας μιλήσει γι’ αυτό είναι ο Αριστοτέλης Μέγκουλας, σεφ και δημιουργός του εστιατορίου Pomo d’Oro. Μας περιγράφει την κουζίνα της Κέρκυρας ως «την επιτομή της φτωχής μεσογειακής κουζίνας που βασίζεται στην εποχικότητα και στην ευφυΐα των ανθρώπων, οι οποίοι καλούνταν να διαχειριστούν τις διαθέσιμες πρώτες ύλες». Με ποικιλόμορφη φύση, ορεινές και πεδινές περιοχές, λίμνες, ψαροχώρια και αλυκές, το καλάθι της Κέρκυρας είχε τα πάντα (ψάρια, κρέας, όσπρια, ζαρζαβατικά). Ταυτόχρονα, οι επιρροές από την ηπειρωτική Ελλάδα, το υπόλοιπο Ιόνιο, τους Ευρωπαίους αλλά και τους Ρώσους εμπλούτισαν βαθιά την κερκυραϊκή κουζίνα. «Υπάρχουν επιρροές ακόμα και από το Βυζάντιο, από τις οικογένειες που ήρθαν προς την Κέρκυρα όταν έπεσε η Πόλη».
Σε εποχές προ τουρισμού, όταν ακόμα ήταν πιο διακριτές οι διαφορές στην κουζίνα του νησιού, θα μπορούσαμε να χωρίσουμε την κερκυραϊκή γαστρονομία σε τρία μέρη. «Υπήρχε η κουζίνα της μέσης Κέρκυρας, που πιάνει την πόλη και κυριολεκτικά το μέσο κομμάτι του νησιού, από την ανατολή ως τη δύση. Η πόλη εξέφραζε σε μεγάλο βαθμό την αστική κερκυραϊκή κουζίνα, με όλες τις κοσμοπολίτικες επιρροές που υπήρχαν στο νησί, γιατί η διοίκηση συγκεντρωνόταν εδώ». Εντελώς διαφορετικός και σαφώς πιο εσωστρεφής ήταν ο νότος, που, παρότι είχε αλιεία και αλυκές, «ήταν πάντα ένα λίγο πιο φτωχό κομμάτι. Εδώ έτρωγαν πολύ ψάρι, υπήρχαν λαθούρια (φάβα), γενικώς όσπρια, σιτηρά και ορυζώνες». Στον εύπορο αγροτικό βορρά, με το Όρος, τα χωριά και τις πεδινές περιοχές, ήταν σαφείς οι επιρροές από την Ήπειρο. «Η βόρεια Κέρκυρα είχε πίτες (π.χ. γεμιστές με ρύζι). Πίτες με πάρα πολλές ιδιομορφίες, που άλλες εξηγούνται και άλλες όχι».
Σήμερα, οι γευστικές ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής έχουν σχεδόν χαθεί. «Για παράδειγμα, μιλάμε για τις κλασικές κερκυραϊκές συνταγές, το μπουρδέτο, το παστιτσάδο, το σοφρίτο, το μπιάνκο. Είναι λάθος και το ότι τις αναφέρουμε ως συνταγές, γιατί είναι τεχνικές, οι οποίες βασίζονταν στα υλικά κάθε περιοχής και εποχής του χρόνου. Ανάλογα με τη διαθέσιμη πρωτεΐνη, είτε φυτική είτε ζωική, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν αυτές τις τεχνικές». Στην περίπτωση του πασίγνωστου παστιτσάδου ή παστιτσάδας, όπως την ξέρουμε οι μη Κερκυραίοι (και τα δύο σωστά είναι), η ιστορία έχει δείξει ότι γίνεται «με κόκορα, με μοσχάρι, με αρνί, με προβατίνα, αλλά και με χταπόδι στα ψαροχώρια ή απλώς με ελιές. Κι εκεί καταρρίπτεται ο μύθος ότι το παστιτσάδο θέλει μοσχάρι».
Τώρα που είμαστε μια ανάσα από το Πάσχα, αξίζει όσοι ταξιδέψετε στην Κέρκυρα να έχετε κατά νου τον πλούτο των πασχαλινών πιάτων, όπως είναι τα τσιλίχουρδα, δηλαδή η κερκυραϊκή μαγειρίτσα, η οποία «αλλού γινόταν κόκκινη με καούρικο πιπέρι, αλλού αυγοκομμένη, αλλού με ρύζι, αλλού χωρίς ρύζι». Να ανιχνεύσετε τους ισχυρούς συμβολισμούς που κουβαλάει «η μοναδική πραγματική ελληνική σάλτσα, αφού όλες τις άλλες τις έχουμε υιοθετήσει από το εξωτερικό», δηλαδή το αυγολέμονο, που στην Κέρκυρα το συνδυάζουν με τη γιορτή. Να ψάξετε εστιάτορες, μάγειρες ή απλώς Κερκυραίους μερακλήδες, φίλους φίλων, που αντιστέκονται στην ομοιογένεια και διατηρούν στην κουζίνα τους μέρος της τεράστιας γευστικής παλέτας της Κέρκυρας.
Σημειωματάριο
ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Στην Κέρκυρα μπορείτε να μεταβείτε αεροπορικώς (σε αναζήτηση που κάναμε για τέλη Απριλίου, βρήκαμε εισιτήρια Αθήνα-Κέρκυρα μετ’ επιστροφής από 130 ευρώ). Εναλλακτικά, μπορείτε να οδηγήσετε μέχρι την Ηγουμενίτσα (430 χλμ./5 ώρες από την Αθήνα, με κόστος καυσίμων-διοδίων 85 ευρώ για την απλή μετάβαση) κι από εκεί να πάρετε το πλοίο για Κέρκυρα (1½ ώρα/εισιτήριο 10 ευρώ).
ΔΙΑΜΟΝΗ
Το Acanthus Blue (3η πάροδος Μητροπολίτου Αθανασίου 13, τηλ. 26610-44059, acanthusblue.com, από 210 ευρώ το δίκλινο με πρωινό) είναι ένα μπουτίκ ξενοδοχείο που στεγάζεται σε ένα αναπαλαιωμένο αρχοντικό του 1700. Έχει λιτά, πολυτελή δωμάτια, με θέα στον κήπο και στη θάλασσα, στα οποία αναδεικνύεται το παλιό πέτρινο ανάγλυφο του τοίχου. Το Rodostamo Hotel & Spa (Κύκνων 3, τηλ. 26614-40300, rodostamo.gr, από 130 ευρώ το δίκλινο με πρωινό) βρίσκεται στον κόλπο του Κομμένου, 10 χλμ. από την πόλη της Κέρκυρας. Είναι πολυτελές, έχει δωμάτια, σουίτες, μπανγκαλόους και βίλες. Το προσωπικό είναι ευγενικό και το πρωινό προσεγμένο. Σημειώστε ότι απευθύνεται σε ενήλικες και παιδιά άνω των 12 ετών.
ΚΑΦΕΣ – ΦΑΓΗΤΟ
Στην πόλη της Κέρκυρας καθίστε για τον πρώτο καφέ της ημέρας στο Bristol Café (τηλ. 6936-660101), για brunch στο Josephine (τηλ. 26610-27275), για απογευματινό λικέρ στο Liston Gastrotheque (τηλ. 26610-45528), για φαγητό στο Pomo d’Oro (τηλ. 26610-28680). Εδώ θα δοκιμάσετε πιάτα βασισμένα στην εποχικότητα, που η σύνθεσή τους κρύβει σκέψη. Τη μέρα που το επισκεφθήκαμε εμείς, το μενού είχε, μεταξύ άλλων, σαλάτα «Μπούκαρι» (ψητά παντζάρια, γαρίδες, βούτυρο αρωματισμένο με μανταρίνι και κρόκο Κοζάνης) και ζυμαρικά «Της Νόνας» (σπαγκέτι κιτάρα, ραγκού κόκορα παστιτσάδο). Αν αγαπάτε την ψαροφαγία, ρίξτε μια ματιά στη Φυσαλίδα (τηλ. 26610-82150), που σερβίρει κλασικές και πειραγμένες γεύσεις ψαριών και θαλασσινών, όπως μπουρδέτο με καυτερή και γλυκιά πάπρικα και πουρέ, αντί πατάτας. Συνοδεύστε με Corfu Beer, μια ντόπια πίλσνερ. Στην Παλιά Περίθεια της βόρειας Κέρκυρας, η ταβέρνα Παλιά Περίθεια (τηλ. 26630-98055), που άνοιξε το 1863 από τον προπάππου του σημερινού ιδιοκτήτη, κάποτε λειτουργούσε σαν τσιπουράδικο-ντελικατέσεν με είδη μπακαλικής. Αέρα αυτής της παλιάς εποχής φέρνει η διακόσμηση στο εσωτερικό, με το παλιό κρεβάτι του πάππου (ο τόνος στην παραλήγουσα) να έχει μετατραπεί σε κάθισμα. Αξίζει και η γειτονική ταβέρνα της –ερωτευμένης με τη γαστρονομία– Ευδοκίας (τηλ. 26630-98635), που μαζεύει μάραθο και αποξηραίνει δάφνη για να έχουν τα φαγητά της το άρωμα και τη γεύση της Παλιάς Περίθειας. Στη νότια Κέρκυρα, κοντά στην παραλία του Ίσσου, υπάρχει η ταβέρνα Αμμόλοφος (τηλ. 26627-70720), με τις γενναιόδωρες μερίδες και την προσεγμένη διακόσμηση, που τη διαφοροποιούν από την κλασική τουριστική νησιώτικη ταβέρνα.
ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ;
Οι Κερκυραίοι δεν μιλάνε, τραγουδάνε. Μόνο να χαμογελάς σε κάνει το μελωδικό κι ανάλαφρο κερκυραϊκό ιδίωμα, όπου οι λέξεις ακούγονται σαν νεολογισμοί στα αυτιά ενός μη μυημένου. Μια πρώτη ιδέα από τον τεράστιο γλωσσικό πλούτο της Κέρκυρας μπορείτε να πάρετε στο ιστολόγιο «Κερκυραϊκό Λεξικό 5.000 Λέξεων» (kerkiraikolexiko.blogspot.com), ένα πολύ ενδιαφέρον διαδικτυακό εγχείρημα με λέξεις σε απλά ελληνικά και τη μετάφρασή τους στα κερκυραϊκά. Εκεί διαβάζουμε ότι στην Κέρκυρα το Δημόσιο λέγεται Κάμαρη, το αυτοκίνητο λέγεται κάρο, το χαρτονόμισμα λέγεται κάρτα μονέδα και το λεπτό της ώρας λέγεται μινούτο. Ότι θεατρίζομαι σημαίνει ρεζιλεύομαι, ιποτεκάρω σημαίνει υποθηκεύω, ιμπιτζάρομαι σημαίνει αναμειγνύομαι και καπατσάρω, επιβάλλομαι.
ΤΙΡS
◆ Αν χρειάζεστε πληροφορίες ή καθοδήγηση σχετικά με τα μονοπάτια της Κέρκυρας (αν είναι καθαρισμένα, επαρκώς σηματοδοτημένα κ.λπ.), μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Πεζοπορικό Ορειβατικό Σύλλογο, [email protected], posk.gr
◆ Εξερευνήστε το Corfu Trail με το γραφείο Aperghi Travel, τηλ. 26610-48713, aperghitravel.gr
◆ Έχετε κατά νου ότι το κινητό σας σε κάποια σημεία του νησιού μπορεί να μπει αυτόματα σε τηλεφωνικό δίκτυο Αλβανίας, όπου είναι διαφορετικές και οι χρεώσεις.
