Τελικά ο εθελοτουρισμός κάνει καλό;

Τελικά ο εθελοτουρισμός κάνει καλό;

Το να μπορεί κανείς να συνδυάσει τις διακοπές του με την εθελοντική προσφορά στο κοινωνικό σύνολο είναι γοητευτικό ως ιδέα. Αλλά για να φέρει αποτέλεσμα, πρέπει να συντρέχουν μια σειρά από προϋποθέσεις.

8' 28" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με την άρση των περιορισμών της πανδημίας η αίσθηση ευθύνης που έχουμε ως ταξιδιώτες φαίνεται να μας βαραίνει περισσότερο από ποτέ. Όροι όπως «αποτύπωμα άνθρακα» και «ηθικό ταξίδι» έχουν ενσωματωθεί στο ταξιδιωτικό μας λεξικό επαναπροσδιορίζοντας τις προτεραιότητές μας. Σε αυτό το πλαίσιο ο εθελοτουρισμός, δηλαδή οι διακοπές που εμπεριέχουν την έννοια της κοινωνικής προσφοράς, τροφοδοτεί την ύπαρξη εκατοντάδων τουριστικών γραφείων και οργανώσεων (μόνο στη Βρετανία 85 οργανώσεις στέλνουν 50.000 εθελοντές ετησίως στο εξωτερικό). Ταυτόχρονα υπολογίζεται πως 10 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως συνδυάζουν τις διακοπές τους με τον εθελοντισμό ξοδεύοντας περίπου 2 δισ. δολάρια με τον συνολικό τζίρο να αγγίζει τα 173 δισ. δολάρια. 

Η ΕΛΙΞ ιδρύθηκε το 1987 με στόχο την προώθηση του εθελοντισμού στην Ελλάδα μέσω των οργανωμένων μορφών εθελοντικής εργασίας. Η Πρόεδρος του Οργανισμού Judith Wunderlich-Antoniou είναι σκεπτική απέναντι στον όρο «εθελοτουρισμός», καθώς οι έννοιες που συγκεράζονται είναι βασικά αντικρουόμενες. «Είμαι λίγο επιφυλακτική. Θεωρώ ότι ο εθελοντής ταξιδεύει για να προσφέρει και είναι μεγάλη η αξία εργασίας για τον τόπο που χρειάζεται βοήθεια. Το ίδιο το πρότζεκτ είναι το ταξίδι κι όχι ο προορισμός. Έτσι λειτουργούμε στην ΕΛΙΞ, το ενδιαφέρον μας δεν είναι το μουσείο που φιλοξενείται σε έναν τόπο αλλά το πως να βοηθήσουμε μία ευάλωτη κοινωνία».

Τελικά ο εθελοτουρισμός κάνει καλό;-1
Η ΕΛΙΞ ιδρύθηκε το 1987 με στόχο την προώθηση του εθελοντισμού στην Ελλάδα μέσω οργανωμένων μορφών εθελοντικής εργασίας.

Το εύλογο ερώτημα πώς μπορείς να αλλάξεις μια κοινωνία σε δύο εβδομάδες κάνοντας παράλληλα σαφάρι μάλλον κρίνεται ρητορική. Οι οργανώσεις που δουλεύουν σε προσφυγικά προγράμματα εθελοντικής εργασίας στα ελληνικά νησιά, στις οποίες απευθυνθήκαμε για τις ανάγκες του ρεπορτάζ ήταν κατηγορηματικές- χρόνος για διακοπές εκεί δεν υπάρχει. Μόνο σοβαρή δουλειά. 

«Συνήθως οι ώρες απασχόλησης στα λεγόμενα work camps είναι πέντε με έξι ημερησίως. Στον χρόνο που απομένει η ομάδα οργανώνεται ώστε να μπορέσει να δει κάποια αξιοθέατα, όσα βρίσκοντα κοντά στον τόπο δράσης. Αυτό δεν σημαίνει πως αν βρισκόμαστε στη Γαλλία θα πάμε να δούμε το Παρίσι. Εμείς παροτρύνουμε τους εθελοντές μας και οργανώνουμε έτσι τον ελεύθερο χρόνο τους ώστε να ζήσουν όπως οι ντόπιοι, μια εμπειρία που δεν μπορείς να αποκτήσεις ως τουρίστας, ο οποίος ακολουθεί τις mainstream κατευθύνσεις ενός τουριστικού οδηγού», λέει η κ. Wunderlich-Antoniou. 

Όταν ο εθελοντισμός γίνεται βιομηχανία 

Την περασμένη χρονιά η Αμερικανίδα Pippa Biddle κυκλοφόρησε το αποκαλυπτικό βιβλίο «Ours to Explore: Privilege, Power, and the Paradox of Voluntourism», που περιγράφει τις εμπειρίες της από ταξίδια εθελοντικής εργασίας. Το πρώτο της ήταν ως μαθήτρια στην Τανζανία. Τότε καθένας από τους συμμετέχοντες είχε καταβάλει 3.000 δολάρια προκειμένου να βοηθήσει στην ανέγερση μιας βιβλιοθήκης και να ζήσει για μία εβδομάδα την εμπειρία ενός σαφάρι. Γρήγορα αναρωτήθηκε: «Πόσο κατάλληλα είναι τα κορίτσια ενός ιδιωτικού σχολείου να φέρουν εις πέρας οικοδομικές δραστηριότητες;». Η απάντηση ήταν ένα ισχυρό χαστούκι ρεαλισμού, όταν συνειδητοποίησε ότι τη νύχτα αληθινοί οικοδόμοι γκρέμιζαν τον τοίχο που εκείνη και οι συμμαθήτριες της έφτιαχναν για έξι ώρες την ημέρα και τον ξανάχτιζαν με σωστές προδιαγραφές. «Δεν είναι λύση για τα πάντα ο εθελοντισμός. Αλλά το καλοκαίρι, ειδικά σε ευπαθείς κοινωνίες, τα πράγματα δεν λειτουργούν όπως τον χειμώνα. Οι ελλείψεις σε προσωπικό είναι μεγαλύτερες, παρότι οι ανάγκες παραμένουν οι ίδιες», εξηγεί η κ. Wunderlich-Antoniou.

Η ακτιβίστρια Ελισάβετ Δημητρά ταξίδεψε το 2015 για έναν μήνα στη Γουαδελούπη και για δύο εβδομάδες στη Δομινικανή Δημοκρατία μέσω του φορέα helpx.net με την επιθυμία να κάνει τη διαφορά. «Πήγαμε με τον πρώην σύντροφό μου, για να μάθουμε την περμακουλτούρα και να συμμετάσχουμε στη φροντίδα ζώων. Διαλέξαμε χώρες τη γλώσσα των οποίων γνωρίζαμε και παράλληλα εξωτικές, για να είναι εκεί καλοκαίρι.  Στη Δομινικανή Δημοκρατία ζήσαμε σε ένα πολύ φτωχό χωριό, με δρόμους χωρίς πεζοδρόμια, με τους κατοίκους να καίνε τα σκουπίδια και πολύ έντονη εγκληματικότητα. Ίδιο κακό κλίμα συναντήσαμε και στη Γουαδελούπη. Στην Ολλανδία έζησα για πέντε μήνες και δούλευα τέσσερις μέρες τη βδομάδα φροντίζοντας ζώα, μια υπέροχη εμπειρία. Κατάφερα να γνωρίσω τη χώρα, ανθρώπους από πολλά διαφορετικά μέρη του κόσμου και να προσφέρω ουσιαστικά. Τα άτομα με τα οποία συγκατοικούσα παραμένουν μέχρι σήμερα  οι πιο κοντινοί μου φίλοι». 

Η νέα στρατηγική

Πολλά πολυτελή ξενοδοχεία έχουν ιδρύσει δικά τους φιλανθρωπικά ιδρύματα για να συνεργάζονται απευθείας με τις τοπικές κοινότητες, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή των επισκεπτών σε δράσει εθελοντισμού για διδασκαλία μαθημάτων ή συναντήσεων με κατοίκους. Σε έναν όλο και περισσότερο ξενοφοβικό κόσμο, αυτό το είδος διαπολιτισμικής εμπλοκής βοηθάει στην κατανόηση της διαφορετικότητας και στην αποδοχή. Πετυχημένη στρατηγική marketing ή πραγματικά αγαθές προθέσεις; 

«Η απάντηση είναι δύσκολη. Είναι γκρίζα ζώνη. Χρειάζεται να διαβάζεις τις λεπτομέρειες. Τα περισσότερα είναι φτιαχτά για τον τουρίστα. Και φυσικά δεν είναι εθελοντισμός, είναι απλά μια εκδρομή. Ο εθελοντισμός απαιτεί ώρες. Ο εθελοντισμός είναι δουλειά», λέει η κ. Wunderlich-Antoniou. 

Δεν είναι λίγοι εξάλλου εκείνοι που υποστηρίζουν πως η βιομηχανία του τουρισμού, ποντάροντας στις ενοχές του Δυτικού κόσμου, έχει βρει ένα ακόμη ταξιδιωτικό trend που οι σοβαροί οργανισμοί εθελοντικής εργασίας παρατηρούν ότι βλάπτει το έργο τους. Δεν το θεωρούν τίποτα άλλο παρά ένα επικοινωνιακό τέχνασμα marketing που δημιουργήθηκε από τους αφουγκρασμούς μιας μεταβαλλόμενης κοινωνίας, η οποία αναζητά την ουσία ακόμα και στις διακοπές της.

ΒΟΧ

Τι μπορείτε να κάνετε

Στην Ελλάδα υπάρχουν σοβαρές οργανώσεις με πείρα ετών που δίνουν ουσιαστική αξία στη χαρά της δημιουργικότητας και την αίσθηση ότι η κάθε ημέρα διακοπών εθελοντικής εργασίας έχει ουσία. 

ΕΛΙΞ

Η ΕΛΙΞ ιδρύθηκε το 1987 και κάθε χρόνο προσφέρει προγράμματα εθελοντικής εργασίας (work camps) στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με αντικείμενο την προστασία του περιβάλλοντος, τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, την προώθηση του πολιτισμού και την κοινωνική προσφορά. Από τις 13 έως τις 23 Ιουλίου υλοποιεί στην Ολυμπία το πρόγραμμα αναδάσωσης «GO with Teenagers Engagement and Empowerment through Networking – GoTEENs» σε συνεργασία με το Erasmus+ που απευθύνεται σε εφήβους.

Κόστος συμμετοχής: 100 ευρώ
Για πληροφορίες: [email protected] (για προγράμματα στο εξωτερικό) [email protected] (για προγράμματα στην Ελλάδα) τηλ. 210-3814682

Αρκτούρος

Η γνωστή περιβαλλοντική οργάνωση ιδρύθηκε το 1992 κι έχει ως στόχο την προστασία της άγριας πανίδας και του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αφορμή της ίδρυσής του ήταν η ανάγκη εύρεσης άμεσης λύσης στο τότε διαρκώς αυξανόμενο πρόβλημα της αιχμαλωσίας αρκούδων αλλά και λύκων. Στο Περιβαλλοντικό Κέντρο στο Νυμφαίο μπορείτε να εργαστείτε στις ραδιοπαρακολουθήσεις της αρκούδας ή του λύκου, να βοηθήσετε σε εργασίες στο Καταφύγιο, στην εξυπηρέτηση επισκεπτών, το τάισμα και τη φροντίδα των ζώων, στις χειρωνακτικές εργασίες και τη διαχείριση περιηγητικών μονοπατιών.

Παρέχεται διαμονή στον Αετό Φλώρινας σε σπίτι χτισμένο σύμφωνα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της περιοχής. Το σπίτι διαθέτει δύο χώρους, πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα και τζάκι και μπορεί να φιλοξενήσει έως 10 άτομα. Ο ελάχιστος χρόνος που μπορεί να συμμετάσχει κάποιος σαν εθελοντής είναι 15 ημέρες.

Υπεύθυνη Εθελοντών: Έλενα Ποντίκη, [email protected] τηλ. 23860-41500

Τελικά ο εθελοτουρισμός κάνει καλό;-2
Τα εθελοντικά προγράμματα για την προστασία της Caretta caretta που εκπονεί ο Αρχέλων αφορούν την Ζάκυνθο, την Κυπαρισσία, τον Λακωνικό κόλπο, την Κορώνη, το Ρέθυμνο, τα Χανιά και τον Αμβρακικό κόλπο.

ΑΡΧΕΛΩΝ

Ο ΑΡΧΕΛΩΝ ιδρύθηκε το 1983 και είναι μη κερδοσκοπικό σωματείο με σκοπό την προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους. Με τη βοήθεια εθελοντών παρακολουθούνται κάθε χρόνο συστηματικά 75 χιλιόμετρα παραλιών, προστατεύονται περισσότερες από 2.500 φωλιές και μαρκάρονται περίπου 300 χελώνες. Τα εθελοντικά προγράμματα αφορούν τη Ζάκυνθο, την Κυπαρισσία, τον Λακωνικό κόλπο, την Κορώνη, το Ρέθυμνο, τα Χανιά και τον Αμβρακικό κόλπο. 

Κόστος συμμετοχής: από 150 έως 600 ευρώ και περιλαμβάνει τη διαμονή.
Για πληροφορίες: [email protected]

Τελικά ο εθελοτουρισμός κάνει καλό;-3
Σχεδόν κάθε καλοκαίρι η Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Άγρια Ζωή και τη Φύση «Καλλιστώ» πραγματοποιεί προγράμματα με τη συμμετοχή εθελοντών στη Ροδόπη, το Γράμμο ή τα βουνά των Γρεβενών.

Καλλιστώ

Η Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Άγρια Ζωή και τη Φύση δημιουργήθηκε το 2004 στη Θεσσαλονίκη με σκοπό την προστασία και διαχείριση των πληθυσμών και βιοτόπων των μεγάλων σαρκοφάγων, της αρκούδας και του λύκου και άλλων απειλούμενων ειδών.

Σχεδόν κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται με τη συμμετοχή εθελοντών προγράμματα δασοπροστασίας, αναζήτησης ιχνών ειδών πανίδας, συλλογής τριχών αρκούδας για γενετική ανάλυση, ραδιοπαρακολούθησης πληθυσμών πανίδας, καθαρισμού οικοτουριστικών μονοπατιών, κλαδέματος άγριων οπωροφόρων δέντρων (μετά από άδεια του Δασαρχείου), έρευνας για τη φύση και την ιστορία της περιοχής, δημιουργικών παρεμβάσεων στο πεδίο, ενημέρωσης επισκεπτών και παραγωγών και επόπτευσης των προστατευόμενων περιοχών, καθώς επίσης εκδηλώσεις με σκοπό την ενημέρωση μικρών και μεγάλων σχετικά με τα μεγάλα σαρκοφάγα ζώα και τους κινδύνους που τα απειλούν.

Τα προγράμματα πραγματοποιούνται στη Ροδόπη, το Γράμμο ή τα βουνά των Γρεβενών με ενδεικτική διάρκεια 1 έως 2 εβδομάδες, διαμονή σε ξενώνα ή σε καταφύγιο στην περιοχή παρέμβασης. Οι εθελοντές μαγειρεύουν στους χώρους φιλοξενίας, ενώ κάποια από τα γεύματα γίνονται σε ταβέρνες της περιοχής. 

Kόστος συμμετοχής: 40 ευρώ. 
Για πληροφορίες: [email protected]

Τελικά ο εθελοτουρισμός κάνει καλό;-4
Στο Κτήμα Μουριές στην Σκύρο φιλοξενείται ο μεγαλύτερος πληθυσμός σκυριανών αλόγων. Για τη φροντίδα και συντήρησή τους προσκαλούνται εθελοντές όλο τον χρόνο.

Κτήμα Μουριές (Χώρος Ελεγχόμενης Αναπαραγωγής για τη Διάσωση του Σκυριανού Αλόγου)- Σκύρος

Ιδρύθηκε το 2013 και έχει ως αποκλειστικό σκοπό τη διάσωση, τη διατήρηση, τη γενετική βελτίωση, την ελεγχόμενη αναπαραγωγή, την εκτροφή και την εν γένει πρόοδο και ανάπτυξη της σπάνιας φυλής των μικρόσωμων αλόγων Σκύρου, η οποία είναι μοναδική και ενδημεί αποκλειστικά στη Σκύρο. Στο Κτήμα Μουριές φιλοξενείται ο μεγαλύτερος πληθυσμός σκυριανών αλόγων παγκοσμίως με 65 άτομα -το ένα τέταρτο του πληθυσμού που ζει στο νησί. 

Στο κτήμα λειτουργεί πρόγραμμα εθελοντισμού όλο τον χρόνο για νέους και νέες που ενδιαφέρονται να συμβάλουν στην εκτροφή των σκυριανών αλόγων. Οι χειμερινές εργασίες περιλαμβάνουν τάισμα των αλόγων και αγροτικές δουλειές στα χωράφια που καλλιεργείται η τροφή τους (κλάδεμα, φτιάξιμο φραχτών). Από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο οι εργασίες περιλαμβάνουν επιπλέον τάισμα, καθάρισμα και συνοδεία παιδιών στον κυκλικό στίβο, καθώς τα άλογα το καλοκαίρι συμμετέχουν σε βόλτες τουριστικής ιππασίας. 

Το ελάχιστο της διαμονής είναι 2-4 εβδομάδες. Η διαμονή γίνεται σε σκηνές που παρέχονται σε χώρο με ρεύμα, wi-fi, ντουζιέρες και μία τραπεζαρία για το πρωινό που επίσης παρέχεται. Το μεσημεριανό σερβίρεται στο εστιατόριο Μουριές και περιλαμβάνεται στις παροχές.

Κόστος συμμετοχής: Δεν υπάρχει
Για πληροφορίες: Δανάη Χριστοδούλου, τηλ. 6947-093723, Μανώλης Τραχανάς, τηλ. 6947-65900.

Τελικά ο εθελοτουρισμός κάνει καλό;-5
Δεκάδες είναι οι τοπικές φιλοζωικές ομάδες και τα καταφύγια στα νησιά όπου για λίγες ώρες μπορείτε να καθαρίσετε στάβλους ή να προαυλίσετε σκυλιά. 

Καταφύγια ζώων

Δεκάδες είναι οι τοπικές φιλοζωικές ομάδες και τα καταφύγια στα νησιά όπου για λίγες ώρες μπορείτε να καθαρίσετε στάβλους ή να προαυλίσετε σκυλιά ακόμα και αν δεν μπορείτε να διαθέσετε δυο ολόκληρες εβδομάδες εθελοντικής εργασίας. Στις Γούρνες του Ηρακλείου Κρήτης το Gouves Animal Shelter (gouvesshelter.com) προσφέρει καταφύγιο σε δεκάδες αδέσποτα, στην Κέρκυρα το Corfu Donkey Rescue (corfu-donkeys.com) φιλοξενεί υπέργηρα γαϊδουράκια, στην παραλία της Αγίας Άννας, στη Βόρεια Εύβοια, το Rancheros (rancheros.gr) φιλοξενεί άλογα, γαϊδουράκια και σκυλάκια, στην Αντίπαρο τα αδέσποτα βρίσκουν φροντίδα στο Animal Welfare Antiparos (awa-antiparos.blogspot.com) και στην Αίγινα στο Zero Stray Pawject (zerostraypawject.org). 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή