Επτά η ώρα το πρωί και ο κεντρικός δρόμος της Ζαγοράς έχει μποτιλιάρισμα – ούτε στην πόλη τέτοιος χαμός. Αγροτικά με τις καρότσες φορτωμένες με εργάτες της γης, φορτηγά γεμάτα έως επάνω με πολύχρωμα καφάσια, αλλά και ΙΧ, όλοι κατευθύνονται στα χωράφια, στριμώχνονται στον οδικό άξονα του βορείου Πηλίου, δεν χωράνε δίπλα δίπλα. Η ίδια εικόνα και το απόγευμα, ενισχυμένη από νταλίκες που μεταφέρουν τα μήλα στα μεγάλα ψυγεία του Βόλου. Κανείς δεν διαμαρτύρεται, ούτε κόρνα ακούς ούτε διαπληκτισμούς – όλοι ξέρουν ότι αυτό θα συμβαίνει καθημερινά από τον Σεπτέμβρη έως και τον Οκτώβρη, όσο δηλαδή θα κρατήσει η περίοδος της συγκομιδής. Πρωτεύουσα της ποικιλίας Starking delicious, η Ζαγορά παράγει, μαζί με το Πουρί και τη Μακρυρράχη, περισσότερους από 9.000 τόνους ετησίως, από 12.000 στρέμματα με ένα εκατομμύριο δέντρα.
Oι μηλιές εμφανίζονται παντού γύρω μας κατάφορτες από καρπούς. Πλάι τους υψώνονται θεριεμένες καστανιές, αλλού καλλιέργειες ακτινιδίου, αχλαδιές αλλά και βατομουριές, συκιές, ροδακινιές, κερασιές. Θυμάμαι έναν Αύγουστο να περπατώ τα 6 λεπτά που χωρίζουν την πλατεία της Ζαγοράς από το σπίτι του φίλου μου του Λουκά και να είναι λες και έχω πάει στη λαϊκή. Να κόβω ένα σύκο από τη μια, δύο μούρα από την άλλη, πιο κάτω κεράσια και κορόμηλα, απέναντι σταφύλια – ώσπου να φτάσουμε σπίτι, είχαμε προμηθευτεί τους καρπούς για όλη μας τη μέρα.
Φρουτοχώρι από τα λίγα η Ζαγορά, χάρη στο μικροκλίμα της και στην πλαγιά του βουνού, το οποίο εγκλωβίζει τα σύννεφα που έρχονται από το Αιγαίο και τα κρατάει από πάνω της να ρίχνουν τόνους βροχής ετησίως, να διατηρούν την υγρασία, να κάνουν το έδαφος γόνιμο και τη γη να βλασταίνει εντυπωσιακά. Εδώ δεν χορταίνεις να βλέπεις πράσινο. Τα δάση του, που είναι αδιαπέραστα από το φως του ήλιου, έδωσαν άλλωστε στο Πήλιο το προσωνύμιο «μαγικό βουνό». «Αυτή η ιδιομορφία κάνει και το μήλο της Ζαγοράς μοναδικό, τόσο στη γεύση όσο και στο κόκκινο χρώμα. Ο συνδυασμός βουνού και θάλασσας, οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, οι ζεστές μέρες του καλοκαιριού με τις δροσερές νύχτες, το όξινο έδαφος από τα πλούσια νερά», μας λέει ο Γιάννης Κράββαρης, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς, του γνωστού Ζαγορίν, τον οποίο συναντάμε στο χωράφι του να μαζεύει μήλα με θέα τη θάλασσα.
Οκτακόσια μέλη αριθμεί ο συνεταιρισμός και 106 χρόνια ζωής, αφού συστάθηκε το 1916 και κατάφερε μέσα σε έναν αιώνα να παραμείνει υγιής και να πετύχει το 1996 Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης για τα μήλα του, να εξάγει τα προϊόντα του, να επεκτείνει παραγωγή και εγκαταστάσεις. Μάλιστα, εγγράφηκε στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2018, για τον χειρωνακτικό τρόπο καλλιέργειας και τη μεγάλη παράδοση στη συντεχνία, που ξεκινά από τον 17ο αιώνα με τα φημισμένα ζαγοριανά σκουτιά.
Η ποικιλία Starking delicious εισάγεται για πρώτη φορά από την Καλιφόρνια τη δεκαετία του 1930. Έως τότε καλλιεργούνται κυρίως μανιές και φιρίκια, φουντούκια και πατάτες. Μπολιάζεται με τις παλιές ποικιλίες και δίνει το κατακόκκινο μήλο της Ζαγοράς που όλοι γνωρίζουμε, το οποίο καλλιεργείται σε τρεις ζώνες από τα 200 έως τα 800 μ. υψόμετρο. Οι Ζαγοριανοί από το 1922 δίνουν το 100% της παραγωγής τους στον συνεταιρισμό, είτε πρόκειται για τις διάφορες ποικιλίες μήλου είτε για αχλάδια, κάστανα, ακτινίδια, κεράσια. Θα τους δείτε τα απογεύματα στον δρόμο Ζαγοράς-Χορευτού, στο μέσον του οποίου βρίσκεται ο συνεταιρισμός, να σχηματίζουν ολόκληρες ουρές με τα αγροτικά. Θα ξεφορτώσουν, θα ενημερώσουν το δελτίο αγρού και μέσω ενός εύχρηστου ψηφιακού συστήματος τα μήλα θα πάρουν τον δρόμο για διαλογή, πλύσιμο και συσκευασία. Το νέο μηχάνημα διαλογής είναι το καμάρι του συνεταιρισμού, και όχι άδικα: βλέπουμε μπροστά μας να χωρίζει τα μήλα ανάλογα με το μέγεθος και το χρώμα, ακόμη και να τα σκανάρει για τυχόν κρυφές, εσωτερικές αλλοιώσεις. «Μόνο τα πρώτης διαλογής κυκλοφορούν στις ελληνικές αγορές, ενώ στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία διαφορά στη γεύση», μας λέει η Ιουλία Παπούλια, γεωπόνος του συνεταιρισμού, που μαζί με τους συναδέλφους της παρεμβαίνουν σε όλα τα στάδια: από τους ψεκασμούς μέχρι τη συγκομιδή και τον τελικό ποιοτικό έλεγχο. Τα υπόλοιπα μήλα εξάγονται σε χαμηλότερη τιμή ή δίνονται για παρασκευή χυμού και είναι να αναρωτιέσαι πώς γίνεται οι Έλληνες καταναλωτές να δίνουν ακόμη τόση σημασία στην εμφάνιση των προϊόντων.
Ο ίδιος ο συνεταιρισμός δεν μεταποιεί ακόμη τους καρπούς. Δημιούργησε μόνο ένα βραβευμένο πετιμέζι μήλου, σε συνεργασία με τον Γυναικείο Συνεταιρισμό Ζαγοράς. Ούτε άλλοι Ζαγοριανοί μεταποιούν, επαναπαυμένοι λες στην αγροτική καλλιέργεια, παρότι δεν είναι αρκετή για τα προς το ζην. «Επί δραχμής ζούσαμε μόνο από το μήλο, τώρα όλοι κάνουν και άλλες δουλειές παράλληλα», μας λέει ο κ. Βασίλης Καλαβρός, που έχει παραδώσει τη σκυτάλη στον γιο του, Κώστα. Εκείνος επέστρεψε μόνιμα στη Ζαγορά το 2011 για καλύτερη ποιότητα ζωής, μετέτρεψε την καλλιέργεια 40 στρεμμάτων σε βιολογική και φροντίζει μηλιές και ελιές σαν παιδιά του. Μαζί του στο χωράφι η μητέρα του, κάποιοι φίλοι, αργότερα θα περάσει και η σύζυγος. Έτσι δουλεύουν αρκετοί Ζαγοριανοί, οικογενειακά. Τους πετυχαίνεις στα πιο απρόσμενα σημεία, ακούς τις φωνές τους μέσα από τα δάση λες και κυκλοφορούν ξωτικά. Άλλοτε τραγουδούν, άλλοτε καλαμπουρίζουν, άλλοτε στήνουν μικρές γιορτές.
Την ίδια στιγμή η Ζαγορά, το μεγαλύτερο χωριό του Πηλίου με 2.000 κατοίκους, μοιάζει έρημη. Ακόμη και οι ιερείς είναι στα χωράφια, οι εκκλησίες μένουν κλειδαμπαρωμένες, αρκετά μαγαζιά κλειστά για μέρες. Στο καφενείο του Τζάνου, στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου, λίγοι συνταξιούχοι πίνουν τον καφέ τους με θέα τους εντυπωσιακούς γεροπλάτανους. Κι αυτοί για τα μήλα μιλούν – για τη νέα καλλιέργεια, που λέγεται παλμέτα, ήρθε από την Ιταλία και διχάζει τους παραγωγούς. Ο κύριος Γιάννης, ο καφετζής, μας σερβίρει βότανα του Πηλίου με πετιμέζι από μήλο και μας μιλάει για το 200 χρόνων καφενείο. Μας δείχνει παλιές φωτογραφίες από πολιτικές συγκεντρώσεις στην πλατεία, μας μιλάει για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που λάτρευαν οι θαμώνες και τώρα είναι… εντοιχισμένος εδώ, ζωγραφισμένος σε πιατάκια του καφέ, και μας εξηγεί πως η Ζαγορά ανέκαθεν παρήγε και εξήγε προϊόντα. Ιστορικό χωριό, με τέσσερις συνοικίες που θυμίζουν περισσότερο τέσσερα διαφορετικά χωριά, ιδρύθηκε γύρω στον 12ο αιώνα. Άκμασε τον 17ο και τον 18ο αιώνα από την παραγωγή και το εμπόριο μεταξιού και σκουτιών, χάρη στα οποία απολάμβανε ειδικά προνόμια επί Τουρκοκρατίας και ένα πιο χαλαρό καθεστώς, το οποίο με τη σειρά του προσέλκυσε ανθρώπους από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Ήταν μάλιστα τέτοια η ακμή της, που όλη η περιοχή πήρε το όνομά της – χωριά της Ζαγοράς, βουνό της Ζαγοράς κ.λπ., όπου «Ζαγορά» σημαίνει «ο τόπος πίσω από το βουνό».
Οι εμπορικές συναλλαγές με την κεντρική και την ανατολική Μεσόγειο γίνονταν με τα περίφημα ζαγοριανά καράβια από το λιμάνι του Χορευτού, που σήμερα αποτελεί τον πιο τουριστικό προορισμό του βορείου Πηλίου – αν μπορούμε να αποκαλέσουμε τουριστική αυτή την περιοχή. Έτσι οι Ζαγοριανοί έμποροι διέπρεψαν, πλούτισαν και ευεργέτησαν το χωριό τους. Έχτισαν τις πανέμορφες εκκλησίες και αρχοντικά, καλντερίμια αλλά και το περίφημο Ελληνομουσείο, το πρώτο σημαντικό σχολείο του Πηλίου, στο οποίο φοίτησε και ο Ρήγας Φεραίος. Δεν είναι επισκέψιμο σήμερα, αλλά αναμένεται η αξιοποίησή του. Αντίθετα, είναι επισκέψιμη τις καθημερινές η Βιβλιοθήκη της Ζαγοράς, που ιδρύθηκε το 1762 και παρότι διαθέτει ανεκτίμητα χειρόγραφα δεν εκτίθενται παρά ελάχιστα από αυτά. Βρίσκεται στην ομορφότερη συνοικία της Ζαγοράς, εκείνη του Αγίου Γεωργίου, την τρίτη κατά σειρά. Η πρώτη, η Αγία Παρασκευή ή Περαχώρα, είναι η πιο απομακρυσμένη και πιο άναρχα δομημένη, η δεύτερη είναι η Αγία Κυριακή με την υπέροχη πλατεία πάνω στον κεντρικό δρόμο και η τέταρτη, η Σωτήρα, φαίνεται να είναι η πρώτη που ιδρύθηκε. Όλες ονοματίζονται από τις αντίστοιχες εκκλησίες τους, που είναι χτισμένες τον 18ο-19ο αιώνα. Στον Άγιο Γεώργιο ωστόσο θα απολαύσετε τις ωραιότερες βόλτες. Πέτρινα καλντερίμια, πηλιορείτικα αρχοντικά με θέα στη θάλασσα, χαρακτηριστικές στέγες με πηλιορείτικη πλάκα, η οποία είναι υποχρεωτική στις νέες κατασκευές (αλλά δεν επιδοτείται). Στην πλατεία βρίσκεται επίσης ο Γυναικείος Συνεταιρισμός Ζαγοράς, όπου οι γυναίκες φτιάχνουν γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες και λειτουργούν τον ξενώνα Δρακόπουλου (αυτή την εποχή ανακαινίζεται) εντός ενός πανέμορφου αρχοντικού. Εδώ θα βρείτε και το μοντέρνο καφέ Υλήεν, θα ψωνίσετε καλόγουστα δώρα από το Γη Ανατολής και κοσμήματα από τον Συνδετήρα, θα φωτογραφηθείτε μέσα στον θεαματικό κεντρικό πλάτανο. Μέσα στην τεράστια κουφάλα του με ξετρύπωσε ένας γηραιός Ζαγοριανός και μου προσέφερε ακόμη ένα μήλο: «Έλα, φα’ το. Φοβάσαι μη χάσεις τον Παράδεισο σαν την Εύα κι εσύ;» μου είπε γελώντας. Ποιον Παράδεισο, καλέ μου; Αυτόν τον βρήκα στο Πήλιο!
ΒΟΛΤΑ ΣΤΑ ΜΗΛΟΧΩΡΙΑ
Από τα μήλα ζουν δύο ακόμη γειτονικά χωριά, η Μακρυρράχη και το Πουρί. Μέλη του συνεταιρισμού και αυτά, χορεύουν ακριβώς στον ίδιο ρυθμό με τη Ζαγορά το φθινόπωρο. Η Μακρυρράχη παλαιότερα ζούσε και από τα λουλούδια: γαρδένιες, καμέλιες, ορτανσίες και άλλα είδη καλλιεργούνταν εδώ σε θερμοκήπια. Η ενασχόληση έχει ατονήσει, ωστόσο ακόμη θα βρείτε κάποια θερμοκήπια αν θελήσετε να κάνετε τις αγορές σας. Μακρύ χωριό, πράγματι, χωρίς ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, αλλά με μια συμπαθέστατη πλατεία που έχει και τον απαραίτητο πλάτανο, καφενείο και ταβερνάκι. Το πιο αξιόλογο αξιοθέατο στη Μακρυρράχη, πάντως, είναι οι βάθρες της ανάμεσα σε αυτήν και στη Ζαγορά (υπάρχει αυτοσχέδια πινακίδα στη μεγάλη διασταύρωση, ανάμεσα στα δύο χωριά). Έπειτα από είκοσι λεπτά περπάτημα πλάι στις μηλιές και τις καστανιές, σε αγροτικό δρόμο ουσιαστικά, θα φτάσετε σε ένα καταπράσινο τοπίο με μικρούς καταρράκτες, βάθρες, ανθισμένα κυκλάμινα και πεσμένα κάστανα.
Το Πουρί βρίσκεται βόρεια της Ζαγοράς. Στον δρόμο προς τα εκεί θα βρείτε διακλάδωση προς τη Μονή Παναγίας Ράσοβας. Ο δρόμος είναι βατός χωματόδρομος και σας φέρνει σε 2,5 χλμ. σε μια καταπληκτική, πολύ ήσυχη τοποθεσία γεμάτη καστανιές, φροντισμένη με παγκάκια και ένα εντυπωσιακό κυπαρίσσι, από το οποίο κρέμεται η καμπάνα. Ο ναός, χτισμένος τον 13ο αιώνα, αποτελεί το καθολικό του παλιού μοναστηριού που δεν σώζεται πια. Οι δύο τρούλοι του, που βρίσκονται κάτω από τις πηλιορείτικες πλάκες, παρομοιάζονται με ράχη καμήλας!
Το Πουρί είναι ένα κουκλίστικο χωριό, επίσης μακρύ, αλλά χτισμένο εις ύψος στην πλαγιά, με αποτέλεσμα όλα τα σπίτια να έχουν απρόσκοπτη θέα στη θάλασσα. Με πλούσια βλάστηση τριγύρω και τρεχούμενα νερά, κρύβει έναν από τους μεγαλύτερους καταρράκτες του Πηλίου, ο οποίος ωστόσο δεν έχει αναδειχθεί και η προσέγγισή του είναι δύσκολη. Το Πουρί είναι το πιο απομακρυσμένο χωριό του Πηλίου, μια και τα χωριά Βένετο και Κεραμίδι, που είναι ακόμη βορειότερα (οδηγεί σε αυτά χωματόδρομος από τον Οβριό), είναι χτισμένα στις πλαγιές του όρους Μαυροβούνι. Ακολουθήστε το κεντρικό καλντερίμι, χαζέψτε τα περιποιημένα σπίτια και θα φτάσετε στην κλιμακωτή πλατεία του με τα τρία επίπεδα – ένα αληθινό μπαλκόνι στο Αιγαίο. Εδώ βρίσκεται και η επιβλητική εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του 1743 και ο αιωνόβιος πλάτανος, τη σκιά του οποίου απολαμβάνει το ταβερνάκι Πολύδροσο. «Αν δεν ήταν ο πλάτανος, δεν θα ήμασταν ούτε εμείς εδώ», μας είπε η Άννα, η οποία μαζί με τον σύντροφό της Δημήτρη έστησαν το 2015 τη ζωή τους στο Πουρί με βάση τις αρχές της περμακουλτούρας, χωρίς καν να το ξέρουν. Το σπίτι τους καλύπτει τις ανάγκες του σε ενέργεια από ηλιακά πάνελ και το τραπέζι τους, όπως και τα τραπεζάκια του Πολύδροσου, γεμίζουν με νοστιμιές για τις οποίες οι πρώτες ύλες έχουν συλλεχθεί από τη φύση ή καλλιεργούνται από τους ίδιους.
ΜΙΑ ΑΛΛΙΩΤΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Η Παλιά Μιτζέλα ήταν μια μεγάλη περιοχή στο βόρειο Πήλιο. Ο κυρίως οικισμός είχε, καθώς λέγεται, 19 εκκλησίες και γύρω στους 800 κατοίκους που αναφέρονται ως ναυτικοί ή υλοτόμοι. Σίγουρα, πάντως, βάσει των θρύλων και των δημοτικών τραγουδιών που έχουν σωθεί, είχαν τη φήμη των επαναστατών («Βρύση το αίμα χύνεται, πέφτουν κορμιά αράδα, κι οι Μιντζελιώτες ρίχνουνε τη μια πάνω στην άλλη/και μαύρισεν ο ουρανός κ’ έγιν’ αντάρα, πίσσα»). Γι’ αυτό ακριβώς και το χωριό τους καταστράφηκε αρχικά από τους Φράγκους τον 13ο αιώνα, καθώς δεν αναγνώριζε την παπική εξουσία, και κατόπιν από τους Τούρκους το 1827, επειδή οι κάτοικοι συμμετείχαν με τα πλοία τους στον απελευθερωτικό αγώνα. Μάλιστα οι γυναίκες φαίνεται να έστησαν εδώ έναν δεύτερο χορό του Ζαλόγγου, προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια του εχθρού. Σήμερα όλη αυτή η περιοχή έχει παραδοθεί άνευ όρων στη βλάστηση, αποτελεί όμως μία από τις πιο γοητευτικές τοποθεσίες του Πηλίου.
Εκτός τουριστικών οδών, με πυκνά δάση, πανύψηλες φτέρες, ρίζες που κρέμονται από παντού, βρύα που καταπίνουν κάθε σημάδι ανθρώπινης παρουσίας, διατρέχεται από το εθνικό μονοπάτι Ο2, το οποίο όμως δεν συντηρείται. Για να φτάσετε μέχρι εδώ, θα ακολουθήσετε τη διαδρομή από Πουρί προς παραλία Οβριού. Ο δρόμος που ξεκινά πριν από το Πουρί είναι πιο εύκολος, τσιμεντένιος, με ελάχιστα δύσκολα τμήματα. Αν έχετε όχημα 4×4 όμως, αξίζει απλώς να συνεχίσετε στον δρόμο μετά το Πουρί (7 χλμ. περίπου), που διασχίζει τοπία με δάση, μηλεώνες και θέα στη θάλασσα. Πριν από την παραλία του Οβριού, όπου εκβάλλει το ρέμα της Λαγωνίκας, θα δείτε πινακίδα αριστερά, όπου και θα αφήσετε το αυτοκίνητο. Το αφρόντιστο αλλά ευκρινές μονοπάτι θα σας οδηγήσει σύντομα στο μονότοξο γεφύρι του Διακουμή, που λέγεται ότι έφτιαξαν τον 19ο αιώνα Ζουπανιώτες μάστορες. Ανηφορίζοντας απέναντι, στην απότομη πλαγιά, θα αρχίσουν να εμφανίζονται στο διάβα σας τμήματα καλντεριμιών, σωροί από πέτρες και αδιόρατα θεμέλια σπιτιών. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχετε και πολλά να δείτε, αλλά η τοποθεσία είναι κάτι παραπάνω από γοητευτική.
ΟΛΟ ΤΟ ΠΗΛΙΟ ΣΕ ΕΝΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙ
Πυκνά μεικτά δάση, πλατάνια, καστανιές, μηλοχώραφα. Βουνό, ρέματα και θάλασσα. Η πεζοπορική διαδρομή που ξεκινά από το Πουρί και καταλήγει στο Χορευτό, έπειτα από δύο απολαυστικές ώρες, μοιάζει να περιλαμβάνει όλα αυτά που κάνουν το Πήλιο μοναδικό, σαν μικρογραφία του. Ξεκινά από ψηλά, από το πάρκινγκ του Πουρίου, διασχίζει τμήμα του χωριού μέσω καλντεριμιού και έπειτα εισχωρεί σε δάσος. Βλέπεις μανιτάρια και πεσμένα φύλλα, ακολουθείς τις πινακίδες προς Χορευτό και τα κόκκινα σημάδια κι έπειτα βγαίνεις σε χωματόδρομο στην παραλία Ελίτσα, δίπλα στην οποία υπάρχει ρεματιά με πλατανοδάσος. Μπορείτε να συνεχίσετε από τη βραχώδη ακτή ή από τον δρόμο έως την επόμενη παραλία, την Ανάληψη, με το ομώνυμο εκκλησάκι και το ταβερνάκι Πλυμάρι, το οποίο όμως λειτουργεί μόνο το καλοκαίρι. Το παλιό μονοπάτι, στο τέλος της παραλίας, έχει καταστραφεί και θα πρέπει να συνεχίσετε ανεβοκατεβαίνοντας στα σπασμένα βράχια (δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητικό, ωστόσο χρειάζεται σχετική προσοχή). Έτσι θα φτάσετε στην παραλία του Τούρκου ή Τουρκοπηγή, μια απίθανη αμμουδιά μόνο για πεζοπόρους και σκαφάτους. Από εδώ ξεκινά το ωραιότερο τμήμα της διαδρομής: 20-30 λεπτά μέσα στη βλάστηση και ακριβώς πάνω από τη θάλασσα (οι ακροφοβικοί θα σφιχτούν ελαφρώς) έως τη μεγάλη παραλία Παρίσαινα. Το Χορευτό απέχει από εδώ μόλις 5 έως 10 λεπτά.
*Υπάρχουν και δύο διαδρομές που ενώνουν τη Ζαγορά με το Χορευτό και είναι οι στράτες που χρησιμοποιούσαν οι παλιοί για να κατέβουν στο λιμάνι. Ωστόσο, δεν έχουν συντηρηθεί και κλείνουν από τη βλάστηση. Το ίδιο, δυστυχώς, συμβαίνει σε πολλές ακόμη πεζοπορικές διαδρομές της περιοχής.
Σημειωματάριο
ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Η Ζαγορά απέχει 370 χλμ. από την Αθήνα και 250 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το κόστος για διόδια και καύσιμα υπολογίζεται στα 70 και 40 ευρώ αντίστοιχα, για μονή διαδρομή.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Ξενώνας Στάμου (τηλ. 24260-23880, stamou-hotel.com, από 65 ευρώ με πρωινό). Σε ένα αρχοντικό του 1863, το οποίο ανήκε στην οικογένεια του εθνικού ευεργέτη Αλέξανδρου Πάντου. Διαθέτει 9 καλαίσθητα δωμάτια ρομαντικής, ρετρό αισθητικής (κάποια με τζάκι και θέα στον φροντισμένο κήπο) και έναν όμορφο κοινόχρηστο χώρο-καφέ όπου σερβίρεται το πρωινό, στο οποίο αξίζει ειδική μνεία: εξατομικευμένο και με καθημερινές εναλλαγές, περιλαμβάνει ντόπια αυγά (φούρνου με φέτα σε πήλινο σκεύος, ομελέτα με γίδινο τυρί, στραπατσάδα ή μάτια), νόστιμη τοπική τηγανοκουλούρα με φέτα και δυόσμο ή πιπερόπιτα, μηλόπιτα, γαλατόπιτα, σπιτικές μαρμελάδες κ.ά.
Δείτε επίσης το ξενοδοχείο Ζαγορά (τηλ. 24260-22062, zagorahotel.gr, από 65 ευρώ με πρωινό) με πισίνα και θέα στη θάλασσα και τον ξενώνα Θεάρεστον (τηλ. 24260-22422, theareston.gr, από 70 ευρώ με πρωινό) επίσης με θέα στη θάλασσα, τζάκι, πισίνα, σάουνα και υδρομασάζ.
ΦΑΓΗΤΟ
Η ταβέρνα Μεϊντάνι (τηλ. 24260-22626) είναι το βασίλειο της κυρίας Νίκης, μιας εξαιρετικής μαγείρισσας, η οποία εδώ και 26 χρόνια σερβίρει μαμαδίστικες νοστιμιές στη Ζαγορά. Με γνώμονα πάντα την εποχικότητα, από τις κατσαρόλες της που σιγοβράζουν πάνω στη σόμπα περνούν μοσχαράκια λεμονάτα, γίδα κοκκινιστή, αγριογούρουνο με μήλα, κάστανα και κυδώνια. Στα τηγάνια της μπαίνουν τα τοπικά μανιτάρια και οι κολοκυθανθοί με φέτα, στον φούρνο ο τράγος στη λαδόκολλα. Οι σαλάτες είναι γεμάτες κρίταμο, που επίσης αφθονεί στην (παραθαλάσσια) περιοχή, ωστόσο το πιάτο-έκπληξη είναι τα αυγά με χόρτα, ένα παραδοσιακό πηλιορείτικο φαγητό που οι ντόπιοι έτρωγαν για ευκολία και οικονομία και αξίζει οπωσδήποτε να το δοκιμάσετε από την άξια οικοδέσποινα.
Άλλη μία εξαιρετική μαγείρισσα βρίσκεται στο Πουρί, στην υπέροχη πλατεία με τη θέα στη θάλασσα. Συγκεκριμένα, στο Πολύδροσο (τηλ. 6938-882207, τον χειμώνα μόνο Σαββατοκύριακα), σε έναν όμορφο χώρο με σεμέν και δαντελίτσες, η Άννα μεγαλουργεί στην κουζίνα, αλλά και στο τραγούδι και στον χορό. Θα δοκιμάσετε κολοκυθόπιτα, αγριογούρουνο στιφάδο με κάστανα, γίδα κοκκινιστή, λαχανοντολμάδες με γίδινο κιμά. Επίσης, μπουμπάρι, τσιτσίραβλα, μανιτάρια και χορταρικά, όλα συλλεγμένα από τους ίδιους, αλλά και παστό μπακαλιάρο με άγρια χόρτα.
Καλά θα φάτε και στον Πατή (τηλ. 24260-22202), στη συνοικία της Αγίας Κυριακής, που ξέρει καλά και από μανιτάρια. Τα φασόλια χάντρες που δοκιμάσαμε ήταν εξαιρετικά, όπως και το αγριογούρουνο και τα παϊδάκια τράγου. Καλοψημένα κρεατικά σε ωραίο χώρο θα βρείτε στου Ψηλού (τηλ. 24260-23633), στη συνοικία του Αγίου Γεωργίου. Στην ίδια συνοικία, κάποια πιο «πρόχειρα» πιάτα σερβίρονται και στο καφέ Υλήεν (τηλ. 24260-23577), όπου έτσι κι αλλιώς θα καθίσετε για καφέ, μηλόπιτα ή και πρωινό.
