Καμία άλλη πρωτεύουσα δεν έχει εμπνεύσει τόσους συγγραφείς, ποιητές και ζωγράφους. Από τον 18o «Αιώνα των φώτων» ως τα μέσα του 20ού, το Παρίσι ήταν το αδιαμφισβήτητο κέντρο της τέχνης και της διανόησης για όλη την Ευρώπη. Στο φαντασιακό πολλών έχει προσλάβει διάσταση μυθική. Ξένοι καταφθάνουν ψάχνοντας το σκηνικό των μυθιστορημάτων που διάβασαν έφηβοι, την πόλη που βλέπουν αποτυπωμένη σε πίνακες, συχνά απροετοίμαστοι για το σύγχρονο Παρίσι.
Έφηβος, πέρασα αμέτρητα απογεύματα στα μαθήματα γαλλικής γλώσσας και πολιτισμού, όπου το Παρίσι κυριαρχούσε. Είχα κι εγώ το μυαλό μου γεμάτο με τις εικόνες της λογοτεχνίας και της τέχνης. Τα βιαστικά περάσματά μου από την πόλη περιορίζονταν στα «αξιοθέατα». Δεν με βοήθησαν να αποτινάξω τα στερεότυπα, που θέλουν το Παρίσι να κοιμάται αυτάρεσκα στις δάφνες του και τους κατοίκους του «στημένους» και αλαζόνες. Οι μη Παριζιάνοι Γάλλοι τα αναπαράγουν με μεγαλύτερο ενθουσιασμό από τους ξένους.
Μετά από πολυετή απουσία, ξεκίνησα να το επισκέπτομαι για μεγάλα διαστήματα χάρη σε ένα αναπάντεχο δώρο: έθεσαν στη διάθεσή μου ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα, που κάθεται άδειο το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Απαλλαγμένος από έξοδα διαμονής, πέρασα βδομάδες σε μια πόλη πολύ πιο διασκεδαστική από αυτήν που σκιαγραφεί η λογοτεχνία, αλλά και πολύ διαφορετική από εκείνη που θυμόμουν: νεανική, ζωντανή, φιλόξενη. Τη γύρισα άνετα και ανέξοδα χάρη σε ένα μέσο που δεν είχα ξαναχρησιμοποιήσει: το ποδήλατο.
Η MΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΜΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ Η ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Εύκολα αναγνωρίζει κανείς αν μια φωτογραφία απεικονίζει το Παρίσι, κι ας μη δείχνει κάποιο διάσημο τοπόσημό του. Το τοπίο του, αποθέωση της προοπτικής, ξεχωρίζει. Φαρδιές, δενδροφυτεμένες λεωφόροι βγάζουν σε πλατείες ή επιβλητικά δημόσια κτίρια. Κατά μήκος τους στοιχίζονται προσόψεις από ανοιχτόχρωμη πέτρα, με τους ορόφους, τα μπαλκόνια, τα παράθυρα και τις μολυβένιες στέγες τους σε απόλυτη ευθυγράμμιση. Η πόλη, είναι προφανές, σχεδιάστηκε για να εντυπωσιάσει.
Το Παρίσι που βλέπουμε είναι δημιούργημα του 19ου αιώνα, καρπός της πιο συστηματικής κατεδάφισης και ανοικοδόμησης που υπέστη ποτέ πόλη σε καιρό ειρήνης.
Έχοντας μόλις συστήσει, με πραξικόπημα, τη Δεύτερη Αυτοκρατορία (1852-1870), ο Ναπολέων Γ’ ζητά από τον νομάρχη του Σηκουάνα, Ζορζ-Εζέν Οσμάν, μια πρωτεύουσα που θα εκπέμπει ευμάρεια, θα προσφέρει ανέσεις και θα καταπλήξει την Ευρώπη με τις καινοτομίες της.
Για να γεννηθεί το νέο Παρίσι, πρέπει να πεθάνει το παλιό, μια πόλη γεμάτη ιστορία, που τη διακρίνει η αρχιτεκτονική ποικιλία, όχι η ομοιομορφία. Παρά τις μεγάλες καταστροφές κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, σώζονται ακόμα πλήθος γοτθικών ναών και κάστρων. Οι σιλουέτες τους μαρτυρούν την ιστορία της πόλης και της δίνουν σεβάσμιο αέρα και γραφική όψη. Για τον Οσμάν, αυτά δεν είναι παρά εμπόδιο στον εκσυγχρονισμό και τον εξωραϊσμό της. Αντιλαμβάνεται τη γραφικότητα ως κακομοιριά, την αρχιτεκτονική ανομοιομορφία ως αταξία.
Στον μεσαιωνικό πυρήνα της πόλης, στις δύο νησίδες του Σηκουάνα και γύρω από το Λούβρο, οι στενοί δρόμοι «εμποδίζουν τον ήλιο και τον αέρα», ενώ γεμίζουν λάσπες και απόνερα. Η πυκνοκατοικημένη περιοχή δεν διαθέτει δίκτυο υδροδότησης ή υπονόμων. Ο νομάρχης υπόσχεται φαρδείς δρόμους που θα δώσουν τέλος στην «ασφυξία» και στις επιδημίες, ενώ θα διευκολύνουν τις συγκοινωνίες. Για να διέλθουν, πρέπει να γκρεμιστούν ολόκληρες γειτονιές. Ο Οσμάν επικαλείται τις συχνές επιδημίες για να δικαιολογήσει τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, νομική βάση των κατεδαφίσεων. Το μεσαιωνικό και αναγεννησιακό Παρίσι αφανίζεται. Στην Île de la Cité, μέρος των μεσαιωνικών ανακτόρων και γοτθικοί ναοί κατεδαφίζονται για να ορθωθεί ένα αχανές και αρχιτεκτονικά αδιάφορο Δικαστικό Μέγαρο.
Στα δεκαέξι χρόνια της θητείας του (1853-69), ο Οσμάν θα χαράξει 70 οδούς, θα κατεδαφίσει 25.000 κτίρια και θα ανεγείρει 45.000. Αντιμετωπίζει κάθε οικοδομή όχι ως μονάδα, αλλά ως στοιχείο ενός αρχιτεκτονικού τοπίου που πρέπει να διέπεται από ενότητα και αρμονία. Ακόμα και τα δέντρα που φυτεύονται σε κάθε λεωφόρο απαιτεί να είναι του ίδιου είδους και μεγέθους. Το Παρίσι κερδίζει σε κομψότητα και αρμονία, χάνει όμως την αλλοτινή του γραφικότητα και τον αέρα του μυστηρίου.
ΓΥΑΛΙ ΚΑΙ ΣΙΔΕΡΟ : Η «ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΣ»
Η «συστηματοποίηση» προσπερνά, ευτυχώς, την Île Saint-Louis, τη γειτονιά Marais στη δυτική όχθη του Σηκουάνα, το Faubourg Saint-Germain και μέρος του Quartier Latin στην αριστερή. Εκεί ο διαβάτης θα βρει την εικόνα του παλιού Παρισιού. Θα παραξενευτεί με τις πολυώροφες οικοδομές που «γέρνουν» προς τα πίσω: οι κατασκευαστές του 17ου αιώνα πίστευαν πως έτσι ενισχυόταν η στατικότητά τους.
Ναπολέων και Οσμάν θέλουν το Παρίσι «πρωτεύουσα της νεωτερικότητας». Είναι η εποχή που ο σιδηρόδρομος αλλάζει τον συγκοινωνιακό χάρτη, οι πόλεις γιγαντώνονται και το σίδερο καθιερώνεται ως υλικό σε δημόσια κτίρια. Το Παρίσι αποκτά σιδηροδρομικούς σταθμούς και τα πρώτα πολυκαταστήματα, παλάτια με οροφές από γυαλί και σίδερο. Από ένα εκατομμύριο το 1846, ο πληθυσμός του φθάνει τα δύο εκατομμύρια το 1863.
Οι Αρχές ξεκινούν εκστρατεία προβολής του ως «πατρίδας της πρωτοπορίας και των λούσων». Οι διεθνείς εκθέσεις αποτελούν φόρο τιμής στη μηχανή, στα γαλλικά προϊόντα, στις νέες πολυτέλειες· η πρώτη πραγματοποιείται το 1855 και θα ακολουθήσουν πολλές έως τον Μεσοπόλεμο. Ο Πύργος του Άιφελ σχεδιάστηκε ως προσωρινή κατασκευή και κύρια ατραξιόν της Διεθνούς Εκθέσεως του 1889. Έγινε η διασημότερη έκφραση του παρισινού έρωτα με την πρωτοπορία. «Παλάτια» των διεθνών εκθέσεων παραμένουν ορόσημα και λειτουργούν σήμερα ως μουσεία: τα Grand Palais και Petit Palais (1900), Palais de Chaillot και Palais Tokyo (1937). Στη μονογραφία του για τις στοές του Παρισιού, ο Walter Benjamin χαρακτηρίζει την πόλη «πρωτεύουσα του 19ου αιώνα». Πολλοί Ευρωπαίοι πείθονται πως έτσι πρέπει να μοιάζει μια σύγχρονη μητρόπολη.
Η εμμονή με την καινοτομία και η λαγνεία για το καινούργιο χαρακτηρίζουν και σήμερα τους Παριζιάνους. Μεταπολεμικά, η πολιτική σημασία και το διεθνές γόητρο της Γαλλίας υποχωρούν δραστικά – μαζί και η γαλλοφωνία. Η αγωνία των Αρχών να πείσουν πως το Παρίσι παραμένει «σημαντικό» και «πρωτοποριακό» λαμβάνει ένταση υπαρξιακή. Γεννά τερατουργήματα σαν την τσιμεντένια μούντζα του πύργου Montparnasse ή το κέντρο Georges Pompidou (Beaubourg), που θυμίζει κραυγαλέα μακιγιαρισμένο διυλιστήριο. Στον αντίποδα, η λιτότητα και το φως της γυάλινης πυραμίδας, κόντρα στον φορτωμένο διάκοσμο των προσόψεων του Λούβρου, είναι από τις ομορφότερες εικόνες της πόλης.
ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΩΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ
Η «οσμανοποίηση» προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις: το ιστορικό Παρίσι καταστράφηκε, σημειώθηκαν οικονομικά σκάνδαλα, το κόστος της ανάπλασης οδήγησε στη χρεοκοπία της δημαρχίας, οι λαϊκές τάξεις εξορίστηκαν στην περιφέρεια μετά τον «εξευγενισμό» των συνοικιών τους. Τον Οσμάν πολλοί εμίσησαν, πολλοί περισσότεροι όμως λάτρεψαν το νέο Παρίσι. Ως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η πόλη ακολούθησε απαρέγκλιτα τις οσμανικές αρχές. Βάσει αυτών οικοδομήθηκαν οι «νέες πόλεις» στο Αλγέρι και στην Τύνιδα, γαλλικές αποικίες, αλλά και το νέο κέντρο του Καΐρου. Με πρότυπο το οσμανικό Παρίσι αναπλάστηκαν τα κέντρα της Βουδαπέστης, του Βουκουρεστίου, του Μπουένος Άιρες. Η μίμηση, λένε, είναι η υπέρτατη κολακεία.
Για πάνω από αιώνα, ο κόσμος ολόκληρος αντέγραφε το «παρισινό στιλ», όχι μόνο στην αρχιτεκτονική. Το Παρίσι λατρεύτηκε ακριβώς επειδή ταυτίστηκε με έναν νέο τρόπο ζωής, συνώνυμο της εκλεπτυσμένης μητρόπολης. Η εστίαση και η νυχτερινή ζωή «συστηματοποιήθηκαν» και έγιναν πιο προσβάσιμες στους πολλούς. Τα βουλεβάρτα και οι πλατείες γέμισαν εστιατόρια και καφέ και τα φαρδιά πεζοδρόμια κατακλύστηκαν από τραπεζάκια. Τα μπιστρό και τα bouillons (είδος ταβέρνας) άνοιξαν την εστίαση και στα λιγότερο προνομιούχα στρώματα. Εγκαινιάστηκαν τα πρώτα καμπαρέ και ο αισθησιασμός και το κυνήγι του απενοχοποιήθηκαν.
Ο εκδημοκρατισμός της διασκέδασης συνοδεύτηκε με τη νοοτροπία πως όλοι δικαιούνται τις μικρές χαρές. Οι Παριζιάνοι απέκτησαν το συνήθειο να κάθονται με τις ώρες στα καφέ. Όταν ο καιρός είναι καλός, τα «τραπεζάκια έξω» καθορίζουν την καθημερινότητά τους, ενάμιση αιώνα τώρα. Θα προσέξετε ότι τα ζευγάρια γυρίζουν τις καρέκλες τους προς τον δρόμο, ώστε να ατενίζουν την κίνηση.
Το Παρίσι των βουλεβάρτων και των πλατειών είναι μια πόλη για να την περπατάς. Η οσμανική ανάπλαση γέννησε έναν νέο ανθρωπολογικό τύπο, τον flâneur (περιπλανώμενο). Μοναχικός, εστέτ, ο flâneur έχει ως υπέρτατη ευχαρίστηση την περιπλάνηση χωρίς σκοπό. Χάνεται μέσα στο πλήθος, με μόνο οδηγό την περιέργειά του και τη διάθεση για περιπέτεια. Ο Beaudelaire γράφει πως «το πλήθος είναι το περιβάλλον του flâneur, όπως ο αέρας των πτηνών και το νερό των ψαριών». Παρατηρεί τους πάντες, ενώ περνά ο ίδιος απαρατήρητος. Το πλήθος και η ζωή της πόλης αποδιώχνουν κάθε κατήφεια και υπαρξιακή ανησυχία – προσωρινά.
Η γαλλική λογοτεχνία, την οποία απασχόλησε πολύ ο flâneur, είναι γεμάτη και από περιγραφές εστιατορίων, καφέ και καμπαρέ, τα οποία απαθανάτισαν και οι ζωγράφοι – ιδίως οι ιμπρεσιονιστές, που ξημεροβραδιάζονταν σε αυτά. Το Παρίσι είχε γίνει ένα απέραντο εργοστάσιο ιδεών, τέχνης, μόδας, αισθητικής και τρόπων που μαγνήτιζε τους καλλιτέχνες και τα «ελεύθερα πνεύματα» όπου Γης.
Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΖΩΗ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ
Η «χρυσή εποχή» που το Παρίσι ήταν το παγκόσμιο κέντρο της τέχνης και στα καφέ του Saint-Germain-des-Prés οι διανοούμενοι όριζαν την πνευματική συζήτηση της Ευρώπης, έχει προ πολλού παρέλθει. Στα καφέ που «έγραψαν ιστορία» είναι πιο πιθανό να συναντήσεις οικογένειες Ρώσων μαφιόζων και ολιγαρχών, Αφρικανών δικτατόρων και Αράβων μεγιστάνων παρά διανοουμένους.
Ο μαζικός τουρισμός άλωσε στέκια και ορόσημα· αμέτρητοι Γάλλοι «συνθηκολόγησαν» και έμαθαν καλά αγγλικά. Πολλοί θρηνούν τη χαμένη «βαρύτητα» του Παρισιού στο διεθνές στερέωμα. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η πόλη παραμένει μαγευτική. Διατηρεί ένα βάθος που δεν βρίσκεις στις αγγλοσαξονικές μητροπόλεις, όπου όλα μυρίζουν business, ενώ είναι και πολύ ομορφότερη. Στις τελευταίες μου επισκέψεις κατάλαβα, επιτέλους, πως το Παρίσι είναι γεμάτο μικρές χαρές – αυτές προσελκύουν μόνιμους κατοίκους απ’ όλο τον κόσμο.
Το περπάτημα είναι η πιο προφανής. Οι Παριζιάνοι, στην παράδοση του flâneur, βγαίνουν όσο πιο πολύ μπορούν. Όταν έχει ήλιο, το Παρίσι είναι μια ατέλειωτη γιορτή. Θυμίζει το τραγούδι της Πιαφ για μια πόλη «σε γιορτή και παραλήρημα», να «ασφυκτιά από τη ζέστη και τη χαρά», για το πλήθος στους δρόμους και τα γέλια που ακούγονται μέσα από μουσικές. Κήποι και πλατείες γεμίζουν κόσμο, οι όχθες του Σηκουάνα γίνονται ένα ατελείωτο πικνίκ. Το 2013 η δημαρχία έκλεισε το κάτω διάζωμα της προκυμαίας στην κυκλοφορία των οχημάτων, παραδίνοντάς το στους πεζούς και στους ποδηλάτες, προς γενικό ενθουσιασμό. Χιλιάδες ντόπιοι και ξένοι, νέοι κυρίως, κάθονται να λιαστούν ή περιμένουν τον ήλιο να βασιλέψει. Πολλοί πίνουν κρασί, άλλοι παίζουν κιθάρες, με θέα ένα από τα ωραιότερα αστικά πανοράματα του κόσμου. Το αγαπημένο μου σημείο για το ηλιοβασίλεμα είναι κάτω από την κλαίουσα ιτιά, στην άκρη της Île de la Cité προς το Λούβρο. Το δέντρο έχει και όνομα: Le Saule Pleureur de la Pointe…
Και στον μουντό ή βροχερό καιρό το Παρίσι σφύζει από ζωή· τα πλήθη στα βουλεβάρτα θυμίζουν τα έργα των ιμπρεσιονιστών. Αμέτρητες οι επιλογές –καφέ, γκαλερί, μουσεία, στοές, παλαιοβιβλιοπωλεία και αντικερί, η Όπερα– και το κρύο δεν θα κρατήσει τους Παριζιάνους μέσα. Ένας λόγος που βγαίνουν τόσο είναι το ασφυκτικά μικρό μέγεθος των διαμερισμάτων. Το κόστος των συχνών εξόδων, αν αποφεύγεις τις πολυτέλειες, είναι πολύ μικρότερο από τη διαφορά στο ενοίκιο για ένα μεγαλύτερο διαμέρισμα. Στα bouillons μπορείς να γευτείς παραδοσιακή κουζίνα σε τιμές συνοικιακής αθηναϊκής ταβέρνας, ενώ τα μπαρ των φοιτητών στο Quartier Latin πανάκριβα δεν τα λες. «Γιατί να κλειστώ στα τριάντα τετραγωνικά;» λένε πολλοί.
Τον φετινό χειμώνα ο κόσμος θα συρρέει στα καφέ και για έναν παραπάνω λόγο: η ενεργειακή κρίση θα αφήσει πολλά διαμερίσματα παγωμένα. Ήδη συλλέγουν υπογραφές, και στις ακριβότερες περιοχές, για να αποφασίσει κάθε πολυκατοικία αν θα ανοίξει την κεντρική θέρμανση. Και χωρίς αυτήν, τα κατάμεστα καφέ και bouillons θα είναι πιο ζεστά και πολύ πιο ευχάριστα από τα παγωμένα διαμερίσματα.
ΠΟΔΗΛΑΤΗΣ, Ο ΝΕΟΣ FLANEUR
Ο flâneur είχε στη διάθεσή του άπλετο χρόνο και οικονομική άνεση, κάτι που δεν ισχύει για τον μέσο επισκέπτη ή Παριζιάνο σήμερα. Οι Αρχές προώθησαν τη χρήση του ποδηλάτου, μέσου οικολογικού και απόλυτα δημοκρατικού. Η εγγραφή στο σύστημα Vélib’ σου δίνει, για 5 ευρώ την ημέρα ή 37 ευρώ τον χρόνο, τη δυνατότητα να νοικιάζεις ποδήλατο από αμέτρητα σημεία, διάσπαρτα στην πόλη, το οποίο αφήνεις σε αντίστοιχο σημείο του προορισμού. Ελάχιστα ακριβότερη, η Lime παρέχει ηλεκτρικά ποδήλατα.
Γρήγορα συνειδητοποιεί κανείς πως το ποδήλατο παρέχει μεγάλη ελευθερία. Το Ιστορικό Κέντρο είναι σχετικά μικρό σε έκταση και εύκολα πλοηγήσιμο. Οι οδηγοί έχουν συνηθίσει στον κατακλυσμό από ποδήλατα και πατίνια: είναι στωικά υπομονετικοί και πολύ προσεκτικοί. Για πρώτη φορά χρησιμοποίησα ποδήλατο σε μεγαλούπολη, για να μεταβώ από τη μία περιοχή περιπάτου στην άλλη. Περιττό να πω ότι η ποδηλασία στη Rue de Rivoli ή κατά μήκος της παραλίας του Σηκουάνα είναι μία από τις ανέξοδες παρισινές απολαύσεις στους γρήγορους ρυθμούς της εποχής μας.
Ποδηλατώντας εκατό χιλιόμετρα την εβδομάδα, κατά μέσο όρο, μπόρεσα να ενδώσω χωρίς τύψεις στην άλλη υπέρτατη παρισινή ηδονή, τη γαστρονομία. Όταν έχεις μπροστά σου γαλλικά τυριά, χτένια, ένα steak tartare ή μια tarte Tatin, οι υπαρξιακές ανησυχίες και οι αγωνίες για το μέλλον πάνε, προσωρινά, περίπατο. Ο Παράδεισος κατεβαίνει για λίγο εδώ κάτω, πάνω στο τραπεζομάντιλο.
Σημειωματάριο
ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Η Αθήνα συνδέεται με τα αεροδρόμια του Παρισιού με απευθείας πτήσεις αεροπορικών εταιρειών όπως η Aegean, η Transavia, η Sky Express και η Air France. Ενδεικτική τιμή ναύλων: από 129 ευρώ με την επιστροφή.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Οι επιλογές Airbnb είναι ατελείωτες. Προτείνω τρία προσεγμένα «Hôtels de charme» με ξεχωριστή ατμόσφαιρα και σε καλή τοποθεσία:
Caron de Beaumarchais (12 Rue Vieille-du-Temple (carondebeaumarchais.com, από 170 ευρώ το δίκλινο). Δύσκολα θα βρείτε πιο καλαίσθητο κατάλυμα από αυτό. Στεγάζεται σε μέγαρο του 18ου αιώνα στο Marais, γεμάτο με αντίκες και αντικείμενα εξαιρετικού γούστου. Στόχος, να σας «μεταφέρει» στον «Αιώνα των φώτων» και στο Ancien Régime. Η διαμονή εδώ είναι εμπειρία από μόνη της.
La Villa Madame (44 Rue Madame, hotelvillamadameparis.com, από 200 ευρώ το δίκλινο). Hôtel de charme με ατμοσφαιρικό design, στην αριστερή όχθη, κοντά στο Jardin du Luxembourg.
Hôtel Chopin (46 Passage Jouffroy, hotelchopin-paris-opera.com, από 160 ευρώ το δίκλινο). Ιστορικό ξενοδοχείο που λειτουργεί εδώ και 150 χρόνια εντός της στοάς Passage Jouffroy, στην περιοχή Grands-Boulevards κοντά στην Όπερα.
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
Παρίσι, πρωτεύουσα του 19ου αιώνα του Walter Benjamin. Ουαπίτι, 2020
(Το πρωτότυπο έργο, «Das Passagen-Werk», βρίσκεται στον σύνδεσμο archive.org/details/GesammelteSchriftenBd.5/page/n3/mode/1up)
Paris: The Biography of a City του Colin Jones (Penguin, 2006).
Seven Ages of Paris του Alistair Horne (Vintage, 2004).
How Paris became Paris: The Invention of the Modern City της Joan DeJean (Bloomsbury USA, 2015).
Paris: The Secret History του Andrew Hussey (Penguin, 2007).
A Moveable Feast του Ernest Heamingway (Scribner, 2010).
Σημειωματάριο
ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Η γαλλική είναι η αγαπημένη μου κουζίνα. Υπέρμαχος της αυστηρής γαστριμαργικής ορθοδοξίας, αποφεύγω τη nouvelle cuisine, τη «μοριακή» και, συνήθως, τη fusion κουζίνα.
Croissant aux amandes Γεμιστό με κρέμα αμυγδάλου. Δοκιμάστε το στην boulangerie Stohrer (stohrer.fr). Το Παρίσι είναι γεμάτο boulangeries, για ένα γεμάτο και απολαυστικό πρωινό. Προτείνω την Utopie (boulangerieutopie.com), την Aux Castelblangeois (168 rue Saint-Honoré) και τη Laurent Duchêne (laurentduchene.com).
Saint Marcellin Όπου βρείτε αυτό το στρογγυλό τυράκι, σε εστιατόριο, σούπερ μάρκετ, τσακίστε το.
Os à Moelle Μεδούλι στο κόκαλο. Σερβίρεται ζεστό, με καψαλισμένο ψωμί. Δοκιμάστε το στο ιστορικό bouillon Pharamond (petitbouillonpharamond.com), το εσωτερικό του οποίου κοσμούν υπέροχα πλακάκια.
Coquille Saint Jacques Η σάρκα από τα χτένια είναι από τα νοστιμότερα πράγματα που μπορεί κανείς να γευτεί. Δοκιμάστε τα στο Le Petit Châtelet (restaurantlepetitchatelet.business.site), που παρότι απέναντι από τη Notre-Dame είναι ανυποχώρητα παραδοσιακό, ή στο Sur Mer (surmer.restaurant).
Escargots en persillade Σαλιγκάρια σε σάλτσα βασιλικού. Τα νοστιμότερα τα έφαγα στο Chez Gladines (gladines.com).
Steak Tartare Θεσπέσιο ψιλοκομμένο ωμό φιλέτο, από τις κλασικότερες συνταγές της γαλλικής αστικής κουζίνας. Δοκιμάστε το στο Hugo Desnoyer, που ειδικεύεται στο κρέας (facebook.com/hugodesnoyerofficiel), στο Les Éditeurs (lesediteurs.fr) ή στο Pharamond (petitbouillonpharamond.com).
Confit de canard Πάπια μαγειρεμένη στο λίπος της, σπεσιαλιτέ της Γασκώνης και της Γαλλικής Χώρας των Βάσκων. Δοκιμάστε το στο εστιατόριο παραδοσιακής κουζίνας Josephine Chez Dumonet (117 Rue du Cherche-Midi) ή στα La Grange aux Canards (lagrangeauxcanards.fr) και Chez Gladines (gladines.com), που ειδικεύονται στις τοπικές γεύσεις της νοτιοδυτικής Γαλλίας.
Joue de boeuf Μοσχαρίσια μάγουλα σιγομαγειρεμένα σε κόκκινο κρασί. Είναι το γνωστότερο πιάτο του Le Procope (procope.com), που λειτουργεί από το 1686 και αποτελεί αξιοθέατο. Παρά τον καταιγισμό των τουριστών, διατηρεί την ποιότητα και το πολύ ατμοσφαιρικό του περιβάλλον.
Soupe à l’oignon Χορταστική, η κρεμμυδόσουπα είναι ιδανική για τις κρύες μέρες του χρόνου. Πεντανόστιμη στο Grand Colbert (legrandcolbert.fr) και στο Le Procope (procope.com).
Baba au rhum Με προέλευση από την ανατολική Ευρώπη, το κέικ είναι τόσο πλούσια ποτισμένο στο ρούμι, που μου φέρνει πάντα μια ευχάριστη ζάλη. Η boulangerie Pain de Sucre (patisseriepaindesucre.com) κέρδισε βραβείο για το γλύκισμα, εγώ το βρίσκω ακόμη καλύτερο (και πιο μεθυστικό) στο Bouillon Chartier (bouillon-chartier.com), ανακουφιστικά παραδοσιακό τόσο στον διάκοσμο όσο και στο μενού.
Profiteroles To σωστό προφιτ(ε)ρόλ ετοιμάζεται αμέσως πριν από το σερβίρισμα. Τα σου πρέπει να είναι τραγανά, η γέμισή τους παγωτό βανίλια (όχι crème pâtissière, που τα κάνει βαριά!) και η σοκολάτα, πηχτή και ζεστή, πρέπει να τα περιχύσει τη στιγμή του σερβιρίσματος. Πουθενά δεν έφαγα καλύτερο από ό,τι στο Bistrot Victoires (6 Rue de la Vrillière).
ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ
Sainte Chapelle – Conciergerie Οι πύργοι της Conciergerie και το παρεκκλήσι της Sainte Chapelle είναι ό,τι απέμεινε από το μεσαιωνικό ανάκτορο της Île de la Cité. Η πρώτη λειτούργησε επί μακρόν ως φυλακή – «φιλοξένησε» και τη Μαρία-Αντουανέτα. Η δεύτερη, αριστούργημα γοτθικής αρχιτεκτονικής, οικοδομήθηκε από τον Λουδοβίκο Θ΄ για να στεγάσει τα ιερά κειμήλια, λάφυρα από τη λεηλασία των ναών της Κωνσταντινούπολης το 1204, που αγόρασε από τους Σταυροφόρους (όσα γλίτωσαν τη λεηλασία του ναού στη Γαλλική Επανάσταση εκτίθενται στο Λούβρο). Για να γλιτώσετε την ουρά στη Sainte Chapelle, βγάλτε εισιτήριο και για τα δύο κτίρια στην Conciergerie (επικοινωνούν εσωτερικά).
Place Dauphine Στην άκρη της Île de la Cité, η τριγωνική πλατεία του 1610 είναι ατμοσφαιρική, εσωστρεφής και ήσυχη, ιδανική για καφέ ή μεσημεριανό. Κόσμος λιάζεται στα παγκάκια και κάτω από τα δέντρα οι Παριζιάνοι παίζουν pétanque, παιχνίδι με μεγάλες μεταλλικές σφαίρες.
Μουσείο Carnavalet Αφιερωμένο στην ιστορία του Παρισιού, είναι το κατάλληλο σημείο για να συλλάβει κανείς τη ριζική μεταμόρφωση επί Οσμάν. Στεγάζεται σε δύο αναγεννησιακά μέγαρα στο Marais. Το καφέ στην αυλή του είναι ιδανικό για ανάπαυση, όταν ο καιρός είναι καλός.
Κήπος του Palais Royal Όαση ησυχίας και κομψότητας δίπλα στο Λούβρο. Στις στοές που τον περιβάλλουν στεγάζονται όμορφα καφέ.
Έλληνες στη Madeleine Ελάχιστοι προσέχουν την παράσταση της Ελληνικής Επανάστασης στην κόγχη του ιερού. Η διάσημη εκκλησία έχει τη μορφή περίπτερου ελληνικού ναού.
Salle Dufy, Palais Tokyo Σήμερα Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Palais Tokyo οικοδομήθηκε για τη Διεθνή Έκθεση του 1937. Η κεντρική αίθουσα φιλοξενεί την τεράστια τοιχογραφία «H νεράιδα του ηλεκτρισμού» του Raoul Dufy. Παραγγελία της Δημοτικής Εταιρείας Ηλεκτρικής Ενέργειας, αφηγείται την ιστορία του ηλεκτρισμού από τις ανακαλύψεις του Αρχιμήδη ως το 1937 – το όλο υπό το βλέμμα των θεών του Ολύμπου. Το θέμα, η έκρηξη χρωμάτων, το πλήθος των μορφών θα σας καθηλώσουν. Το μουσείο φιλοξενεί αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στον Oskar Kokoschka, έως τις 12 Φεβρουαρίου 2023.
Salle Ovale Το δημόσιο αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης (5 Rue Vivienne), με οβάλ κάτοψη και γυάλινη οροφή, είναι από τα εντυπωσιακότερα εσωτερικά της πόλης. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται η ιστορική brasserie Grand Colbert (2 Rue Vivienne), που σερβίρει εξαιρετική ζεστή σοκολάτα.
Εμπορικές στοές Κάτω από τις γυάλινες οροφές τους παρατάσσονται παλαιοβιβλιοπωλεία και αντικερί και κρύβονται ατμοσφαιρικά καφέ. Οι ωραιότερες είναι οι Galerie Vivienne (είσοδοι 4 rue des Petits-Champs, 5-7 rue de la Banque, 6 rue Vivienne) και Passage des Panoramas (11 Bd Montmartre).
Art Nouveau πολυκαταστήματα Θαυμάστε την πανδαισία της Αρ Νουβό, τις γυάλινες οροφές με τα βιτρό και τα πανοράματα από τις ταράτσες των Galeries Lafayette, La Samaritaine και Printemps.
Art Deco θέατρα Η πρόσοψη του καμπαρέ Folies-Bergère και η κύρια σκηνή του Théâtre des Champs-Elysées με το τεράστιο φωτιστικό στην οροφή είναι επιβεβλημένη επίσκεψη για τον λάτρη της Αρ Ντεκό.
Piano Vache Στέκι του Quartier Latin με ζωντανή τζαζ κάθε Δευτέρα στις 21.00 (8 Rue Laplace).