Αλεξάνδρα θα μας φτιάξεις ένα origami;

Αλεξάνδρα θα μας φτιάξεις ένα origami;

Η origami artist Αλεξάνδρα Παπαηλία μάς μιλάει για την ιαπωνική τέχνη όπου συναντιούνται η αισθητική και η χειροτεχνία με τα μαθηματικά και τη γεωμετρία.

5' 46" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

– Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με το origami και με ποια αφορμή;

Ουσιαστικά μέσα από το ίντερνετ έμαθα την τέχνη. Εκεί βρίσκει κανείς ελεύθερα αρκετά tutorials και διαγράμματα. Πρώτη φορά δίπλωσα origami το 2018 για ένα χριστουγεννιάτικο soirée που έκανα σπίτι μου. Ήταν γύρω στους 15 γερανούς Tsuru οι οποίοι προορίζονταν για τους καλεσμένους, για να τους φέρουν τύχη και ευημερία στο νέο έτος. Αφορμή, όμως, για να ασχοληθώ με τα origami στάθηκε η δεύτερη καραντίνα. Τότε δοκίμασα να διπλώσω διάφορα σχέδια και τελικά έγινε ένα hobby με το οποίο συνεχίζω να ασχολούμαι μέχρι σήμερα.

– Οι σπουδές σου (σ.σ. πολιτικός μηχανικός με μεταπτυχιακό στην αντισεισμική μηχανική), η τριβή σου με τις θετικές επιστήμες σε βοήθησαν να εξοικειωθείς με τα origami; Μπορείς να μας εξηγήσεις πώς και πού κρύβονται τα μαθηματικά στην κατασκευή των χάρτινων γιαπωνέζικων γλυπτών; 

Φυσικά τα μαθηματικά και η γεωμετρία εμπεριέχονται στην τέχνη του origami, γιατί διαιρείς τα τμήματα του χαρτιού και τις γωνίες που σχηματίζονται χωρίς χάρακα ή μοιρογνωμόνιο μέσα από μία ακολουθία διπλωμάτων και τσακίσεων. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί το κοχύλι ναυτίλος, το διάγραμμα του οποίου έχει αναπτυχθεί από τη μεγάλη καλλιτέχνιδα Tomoko Fuse και αφορά τη μετατροπή ενός τετράγωνου χαρτιού στη διάσημη σπείρα της ακολουθίας Fibonacci,στην οποία ο λόγος των διαδοχικών όρων προσεγγίζει τη Χρυσή Τομή (αριθμό φ). 

Ίσως ο τρόπος σκέψης που ανέπτυξα μέσα από τις σπουδές μου να με βοήθησε σε ένα βαθμό να εξοικειωθώ με τα origami, όπως και η αίσθηση του χώρου και των τρισδιάστατων σχημάτων. Πέρα από αυτό, όμως, από παιδί έφτιαχνα πράγματα με τα χέρια μου και μέχρι σήμερα ασχολούμαι με τον στατικό μοντελισμό. Το γεγονός ότι τα origami -εξ ορισμού- αποτελούνται από χαρτί τα καθιστά ευάλωτα. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα, ιδιαίτερα στο άγγιγμα. Παρόλα αυτά τα origami χρησιμοποιούνται για τη σύλληψη ιδεών στον τομέα της αρχιτεκτονικής και της μηχανικής, ιδιαίτερα σε κελυφωτές κατασκευές.

Αλεξάνδρα θα μας φτιάξεις ένα origami;-1

– Πόση ώρα σου παίρνει να φτιάξεις ένα origami; Ποιο είναι το μικρότερο, το μεγαλύτερο, το πιο δύσκολο, το πιο αγαπημένο, το πιο αποτυχημένο; 

Η κατασκευή ενός origami, στη μικρή έως τώρα πορεία μου, με έχει απασχολήσει από μερικά λεπτά έως αρκετές ώρες. Σχετικά με τη δυσκολία, συνεχώς θέτω νέους στόχους, αλλά όταν επαναλαμβάνω το ίδιο σχέδιο φαίνεται όλο και πιο απλό. Θυμάμαι ότι με είχε δυσκολέψει ένας κορμοράνος πέρυσι, αλλά από άποψη χρόνου, εκείνο που με απασχόλησε περισσότερο, γύρω στις 5 ώρες, ήταν ένα Kusudama Seastar 30 κομματιών. Εκεί ήθελε υπομονή να διπλώσεις 30 όμοια origami και στη συνέχεια να τα ενώσεις μηχανικά ώστε να σχηματίσουν μία μπάλα.

Το μεγαλύτερο origami που έχω φτιάξει είναι ένας παπαγάλος ύψους 70εκ., ενώ το μικρότερο ένας γερανός (Tsuru) ενός εκατοστού. Έχω πολλά αγαπημένα origami, ανάμεσά τους, όμως, ξεχωρίζω το φωτιζόμενο κοχύλι ναυτίλο των 35εκ. Είναι ένα πραγματικό γλυπτό. Το πιο αποτυχημένο έργο μου (αν εξαιρέσουμε έναν master Yoda που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ γιατί έπρεπε να είχα επιλέξει λεπτότερο χαρτί) ήταν ένας τάρανδος ο οποίος βγήκε σαν σκύλος ντόμπερμαν. 

Αλεξάνδρα θα μας φτιάξεις ένα origami;-2

– Τι είδους χαρτί χρησιμοποιείς; Από πού το προμηθεύεσαι;

Χρησιμοποιώ χαρτιά ειδικά για την κατασκευή origami. Αναλόγως με το μέγεθος που θέλω να δώσω σε ένα γλυπτό θα διαλέξω και χαρτί με το κατάλληλο βάρος. Για τα μεγαλύτερα προφανώς επιλέγω πιο χοντρά χαρτιά για να μπορούν να σταθούν μόνα τους, πρόκειται για αυτοφερόμενες κατασκευές. Για τα κοσμήματα προτιμώ λεπτότερα χαρτιά για να είναι εφικτό το δίπλωμά τους. Μου αρέσει να χρησιμοποιώ ιαπωνικά χειροποίητα χαρτιά Kozo, ιαπωνικές μεταξοτυπίες Chiyogami και Katazome-shi. Η αίσθηση, το άγγιγμα όταν δουλεύω αυτά τα χαρτιά είναι μοναδικά, όπως και το αισθητικό αποτέλεσμα. Υπάρχει ένα πολύ όμορφο και ιδιαίτερο χαρτοπωλείο στην Κολοκοτρώνη, στο κέντρο της Αθήνας, που έχει μεγάλη ποικιλία ιαπωνικών χαρτιών και όχι μόνο. Από εκεί αγόρασα το πρώτο μου πακετάκι με χαρτιά, εκεί ήρθα σε επαφή με την ποικιλία χαρτιών, από τα πιο απλά και βιομηχανοποιημένα έως τα χειροποίητα και τις μεταξοτυπίες.

Η χειροτεχνία χαλαρώνει, η τελειότητα αγχώνει. Το origami εμπεριέχει και τη χειροτεχνία και την τελειότητα. Το να φτιάχνεις origami σε χαλαρώνει ή σε αγχώνει; Επιτρέπονται λάθη στα origami; 

Έτσι είναι και η αλήθεια είναι ότι είμαι τελειομανής γενικότερα σε ό,τι κάνω, κάτι που φθείρει. Υπάρχει μια λογική όταν αυτό συμβαίνει στην εργασία μου πάνω στις στατικές μελέτες, αλλά για τα χόμπι μου, γιατί; Είναι αλήθεια ότι στα origami εάν οι πρώτες διπλώσεις δεν είναι ακριβείας θα βγει στην πορεία το πρόβλημα. Ε, και τι έγινε λέω εγώ; Πρώτον είναι έργο από ανθρώπινο χέρι και δεύτερον αυτό βελτιώνεται με την εξάσκηση. Για εμένα είναι περισσότερο η διαδικασία που μετράει, όλες αυτές οι ώρες συγκέντρωσης, ηρεμίας και δημιουργικότητας.

Αλεξάνδρα θα μας φτιάξεις ένα origami;-3

– Έχεις πάει στην Ιαπωνία; Πώς σου φάνηκε;

Στην Ιαπωνία πήγα το 2006, στο Τόκιο και τη Γιοκοχάμα. Είναι, νομίζω, το καλύτερο ταξίδι της ζωής μου έως σήμερα. Τότε δεν ασχολούμουν με τα origami, γνώριζα απλά την ύπαρξη της τέχνης. Ήταν ένα υπέροχο ταξίδι. Θυμάμαι εντυπωσιάστηκα από τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, την τεχνολογία, τη μόδα, την καθαριότητα, τον σεβασμό απέναντι στην φύση.

– Τι μπορεί να καταλάβει κανείς για τον ιαπωνικό λαό και την ιαπωνική κουλτούρα μέσα από τα origami; 

Πιστεύω ότι στα origami αντανακλάται η πειθαρχία και η προσήλωση του ιαπωνικού λαού, η εργατικότητα, η λατρεία στη φύση, η απλότητα.

– Οι Ιάπωνες είναι εσωστρεφής λαός, με μεγάλη αγάπη στην παράδοση. Υπό αυτό το πρίσμα, κατά πόσο επιτρέπονται πειραματισμοί στη θεματολογία των origami; Θα μπορούσαμε να φτιάξουμε origami με φολκλόρ ελληνικά θέματα (ένα τσολιαδάκι, έναν μπαγλαμά) ή θα ήταν ιεροσυλία;

Δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα περιορισμού. Μπορεί το origami να ξεκίνησε στην Ιαπωνία αλλά εξελίχθηκε μετέπειτα και στην Κορέα και την Κίνα και πλέον είναι διαδεδομένο σε όλον τον κόσμο. Τα origami έχουν χρησιμοποιηθεί στον τομέα της μικροβιολογίας, της ρομποτικής, μέχρι και στη NASA για την ανάπτυξη των δορυφορικών συστημάτων. Από εκεί και πέρα, το εάν θα μπορούσαμε να φτιάξουμε origami με φολκλόρ ελληνικά θέματα είναι θέμα προσωπικής αισθητικής, τι αρέσει στον καθένα. Προσωπικά δεν θα με ενθουσίαζε η ιδέα, αλλά αυτό είναι η δική μου άποψη.

Αλεξάνδρα θα μας φτιάξεις ένα origami;-4

– Στη Δύση έχουμε μάθει τα origami ως μια έκφραση της ιαπωνικής παράδοσης. Στην Ιαπωνία, σήμερα, τα origami τι θέση έχουν; 

Στην Ιαπωνία τα παιδιά διδάσκονται να φτιάχνουν origami στον παιδικό σταθμό και το δημοτικό, αλλά και στο σπίτι από τους γονείς τους. Έτσι, οι περισσότεροι Ιάπωνες γνωρίζουν πώς να διπλώσουν ένα origami. Τα origami είναι πολύ αγαπητά στους Ιάπωνες και ιδιαίτερα ο γερανός Tsuru, ο οποίος μάλιστα θεωρείται ιερό πουλί. Η τέχνη του origami άρχισε να διαδίδεται και να εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς, παγκοσμίως, από τη δεκαετία του ‘60 έως σήμερα. Η σημερινή εποχή, μάλιστα, θεωρείται από κάποιους ειδικούς ως η σημαντικότερη στην ιστορία του origami.

Ποιες ιστοσελίδες θα πρότεινες να ακολουθήσουν όσοι αγαπούν τα origami;

Για κάποιον αρχάριο θα πρότεινα το σάιτ του Jo Nakashima, που φτιάχνει πολύ ωραία και επεξηγηματικά tutorials και διαγράμματα. Η ιστοσελίδα του φυσικού Robert J. Lang είναι πολύ ενδιαφέρουσα και την συστήνω ανεπιφύλακτα σε όλους, όχι μόνο σε λάτρεις της τέχνης. Θα ήθελα να προτείνω και βιβλία, όπως αυτά της πρωτοπόρου καλλιτέχνιδας Tomoko Fuse, η οποία έχει ασχοληθεί πολύ με τα γεωμετρικά και τα αρθρωτά origami.

* www.alex-lucky-origami.gr, Instagram: alex_lucky_origami

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή