Από τους: Alwa Cooper, Aileen Kwun, Miguel Morales, Debra Kamin, Michael Snyder © 2022 The New York Times Company
Θαυμάστε το Βόρειο Σέλας στη νορβηγική νύχτα
Για να εντοπίσεις το Aurora Borealis, το φυσικό φαινόμενο γνωστό ως Βόρειο Σέλας, απαιτείται πολύ προσεκτική οργάνωση όσον αφορά την ώρα και τον τόπο και φυσικά πολλή τύχη. Όπως οι ακτίνες λέιζερ που προβάλλονται πάνω από ένα μεταμεσονύκτιο ρέιβ πάρτι, η απρόβλεπτη αυτή παράσταση φωτός γεμίζει τον ουρανό με λωρίδες κίτρινου, ροζ, μοβ και πράσινου χρώματος που μοιάζουν να χορεύουν. Ένα πολύχρωμο τανγκό μεταξύ του ηλιακού ανέμου και του μαγνητικού πεδίου της Γης.
Οι περιοχές που βρίσκονται περίπου 66,5 μοίρες πάνω από τον Ισημερινό, απ’ όπου ξεκινά ο Αρκτικός Κύκλος, θεωρούνται τα ιδανικότερα σημεία θέασης. Μικρές τουριστικές επιχειρήσεις σε Αλάσκα, Καναδά και Σκανδιναβία έσπευσαν να αρπάξουν την ευκαιρία και να πουλήσουν πακέτα περιηγήσεων και διανυκτερεύσεις σε όσους κυνηγούν το Σέλας. Το αρχιπέλαγος Λοφότεν, στα ανοιχτά της βορειοδυτικής ακτής της Νορβηγίας, προσφέρει ένα από τα πιο γραφικά σκηνικά για να παρακολουθήσει κανείς αυτό το εκκεντρικό θέαμα. Εκεί, η ακτογραμμή των νησιών, πλαισιωμένη από αιχμηρές κορυφές, εντυπωσιακά φιόρδ, αμμώδεις παραλίες και διάφορα rorbu, τις παλιές καλύβες των ψαράδων βαμμένες στο κόκκινο του κερασιού και στο πράσινο του πεύκου, δημιουργεί μια γαλήνια ατμόσφαιρα μέρα και νύχτα. Οι χειμώνες στο αρχιπέλαγος είναι μεγάλοι (διαρκούν από τον Νοέμβριο έως τον Απρίλιο) και σκοτεινοί (για πέντε εβδομάδες τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο ο ήλιος δεν ανατέλλει), οπότε είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για να εγκατασταθείτε σε μια παραλία με βόρειο προσανατολισμό (οι Unstad και Gimsøy είναι ιδιαίτερα όμορφες) ή να βυθιστείτε σε ένα τζακούζι σε μια παραδοσιακή καλύβα ψαρά, με το κεφάλι στραμμένο προς τον ουρανό, και να περιμένετε. Η προσμονή, άλλωστε, είναι η μισή εμπειρία.— Aileen Kwun
D.Z.: Το Βόρειο Σέλας είναι ένα από εκείνα τα φαινόμενα που δεν βγάζουν νόημα – δεν νομίζω ότι ο εγκέφαλός μου μπορούσε να το αντιληφθεί πλήρως, μέχρι που το είδα από κοντά. Και τα Λοφότεν είναι εξαιρετικά γραφικά. Είναι δύσκολο να φτάσεις εκεί, αλλά το αποτέλεσμα σε ανταμείβει. Αλλά δεν ξέρω. Μήπως το Βόρειο Σέλας είναι η Μόνα Λίζα του φυσικού κόσμου;
A.H.: Έχει δει κανείς άλλος το Βόρειο Σέλας στη Νορβηγία ή αλλού;
T.M.: Ναι, εγώ, γιατί βρίσκομαι στο Μέιν και στο βόρειο Μέιν είναι ορατό το Σέλας, αλλά δεν νομίζω ότι συγκρίνεται με αυτό που περιγράφει ο Dave. Τα Λοφότεν είναι από τα μέρη που σίγουρα θέλω να επισκεφτώ.
A.T.: Εγώ το είδα στην Ισλανδία, αλλά στηρίζω πλήρως την ιδέα του David.
P.I.: Ενθουσιάστηκα πάρα πολύ όταν το είδα στη λίστα. Έχω πάει στο Φέρμπανκς στην Αλάσκα για να δω το Βόρειο Σέλας και ξέρω ότι πολλοί πηγαίνουν στο Τσόρτσιλ της Μανιτόμπα. Αλλά ο συνδυασμός του Βόρειου Σέλαος και αυτού του απομακρυσμένου σκηνικού ακούγεται ακαταμάχητος.
Γευτείτε καπνιστά εδέσματα στο εστιατόριο Asador Etxebarri, στη Χώρα των Βάσκων
Ο σεφ Victor Arguinzoniz μεγάλωσε στους καταπράσινους λόφους του Atxondo, ενός μικρού χωριού στη Χώρα των Βάσκων της Ισπανίας, και όταν ήταν παιδί η κουζίνα του σπιτιού του δεν είχε ρεύμα ούτε γκάζι. Ίσως γι’ αυτό οι υπαίθριες εστίες τού φαίνονται τόσο μαγικές. Δεν έλαβε ποτέ επαγγελματική εκπαίδευση, αλλά εδώ και 30 χρόνια αφοσιώνεται ευλαβικά στα καπνιστά προϊόντα, έχοντας αναλάβει το βραβευμένο με αστέρι Michelin Asador Etxebarri, ένα ρουστίκ εστιατόριο που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το σπίτι όπου μεγάλωσε. Φτάνοντας εκεί, βλέπει κανείς τα ζώα που βοσκούν στους λόφους από κάτω και νιώθει πως ο χρόνος έχει σταματήσει. Στην κουζίνα όμως, τα πράγματα έχουν προχωρήσει. Οι έξι κατά παραγγελία ψησταριές, που σχεδίασε ο Arguinzoniz και προσαρμόζονται με τροχαλίες, είναι εργαλεία γαστρονομικής αλχημείας. Ο σεφ ετοιμάζει τα δικά του κάρβουνα σε ειδικούς φούρνους, στους 400 βαθμούς Κελσίου. Συνδυάζει το ανάλογο κάρβουνο με κάθε πρωτεΐνη με εξαιρετική ακρίβεια, επιλέγοντας αριά (είδος βελανιδιάς) για τα πιο ντελικάτα οστρακοειδή και ξύλο αμπέλου για τα κόκκινα κρέατα. Το σερβίρισμα γίνεται μόνο μία φορά τη μέρα: στη 1.30 το μεσημέρι, με συγκεκριμένο μενού ανά ημέρα. Το γεύμα, που αποτελείται από 15 πιάτα, είναι μια συμφωνία που κλιμακώνεται, με το ένα καπνιστό πιάτο να ακολουθεί το άλλο, ως την κορύφωση: πρώτα καπνιστό κατσικίσιο βούτυρο με τρούφα Périgord, έπειτα παστές σπιτικές αντσούγιες πάνω σε φρυγανισμένο ψωμί, μοσχάρι με τραγανή, καψαλισμένη πέτσα και έντονο μοβ χρώμα στο κέντρο και, τέλος, παγωτό γάλακτος με άρωμα καπνού και infusion γλυκού παντζαριού. Πρόκειται για fine dining στην πιο αγνή και ανεπιτήδευτη μορφή του. — Debra Kamin
D.Z.: Τα γεύματα είναι από τις αναμνήσεις που μένουν περισσότερο και το συγκεκριμένο είναι σίγουρα στα κορυφαία τρία που έχω φάει στη ζωή μου. Είναι βέβαιο ότι η Χώρα των Βάσκων έφερε την επανάσταση στο φαγητό στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, και τα αποτελέσματα έγιναν αισθητά σε όλο τον κόσμο. Άρχισα να μαγειρεύω το 2004 και όλες οι τεχνικές που έμαθα προέρχονταν από αυτή την περιοχή. Μπορούμε να μιλήσουμε για τον Ferran Adrià και το El Bulli του, καθώς και για τους απογόνους του που μαγειρεύουν ακόμα και σήμερα σε Βαρκελώνη και Μαδρίτη, αλλά το Asador Etxebarri αιχμαλωτίζει με τον καλύτερο τρόπο την ουσία της περιοχής και τη βαθιά σύνδεσή της με τη γη και τους ανθρώπους της. Όποιος μπαίνει στο εστιατόριο αποχωρεί βαθιά συγκινημένος.
Αναζητήστε τη μαυριτανική Ισπανία στην Αλ-Ανταλούς
Από τον 8ο ως τον 11ο αιώνα, η Ιβηρική χερσόνησος, που βρισκόταν τότε υπό μουσουλμανική κατοχή, ήταν από τα πιο σημαντικά πνευματικά και καλλιτεχνικά κέντρα του κόσμου. Στην περιοχή της νότιας Ισπανίας –γνωστή και ως Ανδαλουσία, το όνομα της οποίας είναι προσαρμογή στα ισπανικά της Αλ-Ανταλούς, όπως λεγόταν η Ισλαμική Ισπανία– η κληρονομιά αυτή παραμένει παρούσα σε κάθε γωνιά: στον κυματιστό ήχο της μουσικής του φλαμένκο, στις περίτεχνες, γεωμετρικές τοιχογραφίες του Αλκάθαρ της Σεβίλλης, στις ατέρμονες εσοχές των ερυθρόλευκων αψίδων του Καθεδρικού-Μεθκίτα της Κόρδοβα και, πάνω απ’ όλα, στην ιστορική Αλάμπρα στη Γρανάδα, το τελευταίο οχυρό των Μαυριτανών στην ευρωπαϊκή ήπειρο, με τις κυψελωτές αψίδες μουκάρνα και τους φεγγαρόλουστους κήπους, γεμάτους αυλάκια. Κατά τη λεγόμενη Ρεκονκίστα, όπως ονομάστηκε λανθασμένα η διαδικασία που διήρκεσε αιώνες και κατά την οποία οι καθολικοί βασιλείς σταδιακά έπαιρναν υπό τον έλεγχό τους περιοχές που είχαν κατακτηθεί από διαδοχικές μουσουλμανικές δυναστείες, οι μεγάλες πόλεις της Ανδαλουσίας έγιναν υπέροχα παλίμψηστα των διαφορετικών θρησκειών που συνυπήρχαν αλλά και κάλυπταν η μία την άλλη. Στη Σεβίλλη, ο καθεδρικός του 15ου αιώνα –το μεγαλύτερο κτίσμα σε γοτθικό στιλ στην Ευρώπη– στέκει σε ό,τι έχει απομείνει από ένα τέμενος Αλμοάδων, του οποίου ο κομψός μιναρές μετατράπηκε σε καμπαναριό. Παράλληλα, στην Κόρδοβα ένας αναγεννησιακός καθεδρικός ξεπροβάλλει μέσα από τη λιτή, ρυθμική καρδιά του mezquita (τεμένους), που χτίστηκε στα ερείπια μιας βησιγοτθικής βασιλικής του 6ου αιώνα. Όταν επισκέπτεσαι αυτά τα μέρη, διαπιστώνεις ότι η επιρροή της ισλαμικής αισθητικής στην Ισπανία –όπως και στην Αμερική, που καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε κατά την ισπανική αποικιοκρατία– είναι πανταχού παρούσα. Πέρα από την ομορφιά της, η Ανδαλουσία αποτελεί φόρο τιμής στα ανεξίτηλα σημάδια που αφήνουν οι πολιτισμοί και οι κοινότητες στον χώρο και στον χρόνο.— Michael Snyder
A.T.: Τίποτα δεν μπορεί να σε προετοιμάσει για την ιδιαιτερότητα του Μεγάλου Τεμένους (του Καθεδρικού-Μεθκίτα της Κόρδοβα). Μεγάλωσα σε μέρη όπου τα τζαμιά χτίζονταν πάνω σε ναούς που είχαν χτιστεί πάνω σε βουδιστικά βιχάρα (μοναστήρια). Αλλά αυτό το φαινόμενο, της εκκλησίας πάνω σε τζαμί πάνω σε εκκλησία, κατά το οποίο μπαίνεις μέσα και βλέπεις τα απομεινάρια της βησιγοτθικής εκκλησίας, αλλά ταυτόχρονα βρίσκεσαι μέσα σε ένα από τα πιο όμορφα τεμένη στον κόσμο, που τον 13ο αιώνα έγινε ξανά εκκλησία, είναι σαν μια πράξη ιστορικής εκδίκησης. Ακόμα κι ο μιναρές βρίσκεται θαμμένος στο κωδωνοστάσιο της εκκλησίας. Είναι μια θεματική που λατρεύω –η ιστορία θαμμένη σε τόσα στρώματα– και ένας από τους λόγους για τους οποίους με συνεπήρε τόσο.
P.I.: Εγώ πρότεινα την Αλάμπρα, οπότε το ζήτημα ήταν αν θέλαμε φακό μεγεθυντικό ή ευρυγώνιο. Επέλεξα την Αλάμπρα για όλους τους λόγους που ανέφερε ο Aatish: την επικάλυψη των πολιτισμών, την ιστορική σημασία της και φυσικά το γεγονός ότι η Αλάμπρα είναι παγκοσμίως γνωστή. Τις νύχτες που παραμένει ανοιχτή, βρίσκεσαι ξαφνικά σε ένα γνωστό μέρος σε σχετικά άγνωστο περιβάλλον. Το ερώτημα ήταν, λοιπόν, αν θέλαμε να παρουσιάσουμε ολόκληρη την περιοχή ή μόνο έναν μικρόκοσμό της.
Α.Τ.: Υπάρχει μια εξέλιξη που μου αρέσει στα μεγαλύτερα ταξίδια. Πηγαίνεις στη Σεβίλλη και βλέπεις τον Καθεδρικό, ο οποίος χτίστηκε αρχικά ως μιναρές παλιού τεμένους των Αλμοάδων, που είναι πια μέρος του ναού. Έπειτα ταξιδεύεις λίγο παραπέρα και φτάνεις στην Κόρδοβα και βλέπεις ένα μαγευτικό τζαμί που μετατράπηκε σε εκκλησία, και καταλήγεις στην τελευταία πνοή του Ισλάμ στην Ισπανία, στο Εμιράτο της Γρανάδας, που οδηγεί φυσικά στους καθολικούς μονάρχες και στο τέλος της μουσουλμανικής Ισπανίας. Ο Pico, όμως, έχει απόλυτο δίκιο: η Αλάμπρα είναι το επίκεντρο, το κύκνειο άσμα των Μαυριτανών.
Τ.Μ.: Μου αρέσει αυτό το είδος ταξιδιού. Αυτή η έκθεση στη μουσουλμανική κουλτούρα είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα από την επίσκεψη σε ένα μοναδικό μέρος.
Διασχίστε δύο ηπείρους και οκτώ διαφορετικές ζώνες ώρας με τον Υπερσιβηρικό
Ένα ταξίδι στη Ρωσία τώρα, όσο ο πόλεμος με την Ουκρανία συνεχίζεται, είναι σχεδόν αδύνατο: οι περισσότερες διεθνείς πτήσεις έχουν ανασταλεί και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ συνιστά στους Αμερικανούς να μην επισκέπτονται τη χώρα. Το πώς ή το αν θα ανακάμψει η σχέση της Ρωσίας με τον υπόλοιπο κόσμο (για να μην αναφέρουμε την τουριστική της βιομηχανία, μια επιπόλαιη ανησυχία σε σύγκριση με την τεράστια οδύνη του ουκρανικού λαού) μένει να φανεί. Αλλά σε πιο ειρηνικούς καιρούς, το ταξίδι με τον Υπερσιβηρικό Σιδηρόδρομο και με τις μικρότερες γραμμές με τις οποίες συνδέεται είναι μια απαράμιλλη εμπειρία· μια περιήγηση στις πολλές και ποικίλες κουλτούρες από τις οποίες αποτελείται η μεγαλύτερη χώρα στη Γη. Η σιδηροδρομική γραμμή μήκους 9.289 χιλιομέτρων, που εκτείνεται από τη Μόσχα ως το Βλαδιβοστόκ και κατασκευάστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα με εντολή του αυτοκράτορα Αλέξανδρου Γˊ, αποτελεί από μόνη της τον μεγαλύτερο συνεχή σιδηρόδρομο στον κόσμο. Προτού η πανδημία –και μετέπειτα ο πόλεμος– διακόψουν τη διεθνή του επισκεψιμότητα, οι κλινάμαξες μετέφεραν τους ταξιδιώτες από τις περισσότερες μεγάλες πρωτεύουσες της Δυτικής Ευρώπης στη Μόσχα μέσα σε δύο-τρεις ημέρες.
Από τη Μόσχα θα φτάσετε στο άλλο άκρο του Υπερσιβηρικού σε επτά ημέρες, αλλά οι ενδιάμεσες στάσεις κατά μήκος όλης της διαδρομής επιτρέπουν διάφορες παράλληλες εκδρομές. Κατεβείτε στην Αικατερινούπολη για να δείτε, για παράδειγμα, τη σοβιετικής εποχής αρχιτεκτονική της τέταρτης μεγαλύτερης πόλης της Ρωσίας ή στο Ιρκούτσκ για να επισκεφθείτε τη λίμνη Βαϊκάλη, την παλαιότερη και βαθύτερη λίμνη γλυκού νερού στον κόσμο, που αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ακόμα καλύτερα, αποβιβαστείτε στο Ulan Ude για να πάρετε τον Υπερμογγολικό Σιδηρόδρομο, ο οποίος περνά μέσα από την πρωτεύουσα Ουλάν Μπατόρ και εκτείνεται ως την έρημο Γκόμπι, που είναι ιδανική για να αναζητήσετε απολιθώματα και να ανεβείτε σε καμήλα, πριν φτάσετε στο Πεκίνο. — Alwa Cooper
V.S.: Εντάξει, ξέρω ότι η Ρωσία είναι αμφιλεγόμενο ζήτημα αυτή τη στιγμή. Αλλά πρόκειται για το μεγαλύτερο ταξίδι με τρένο στον κόσμο. Περνάς μέσα από αρχαίες πόλεις, μεγάλα δάση, βουνά που κόβουν την ανάσα και φυλάκια της Σιβηρίας. Βλέπεις πολλά.
A.H.: Πώς αισθάνεται η επιτροπή για τη συμπερίληψη της Ρωσίας;
A.T.: Νιώθω πολύ καλά. Η Ρωσία υπήρχε πριν από τον Πούτιν και θα υπάρχει μετά τον Πούτιν. Θέλω να πω, πώς θα μπορούσα με καθαρή συνείδηση να αφαιρέσω τα ταξίδια μέσω Ρωσίας και μετά να καταφεύγω στον Ντοστογιέφσκι και στον Τολστόι; Υπάρχει για μένα ένα τείχος προστασίας ανάμεσα σε αυτή την ιδέα της Ρωσίας, ως ενός πολιτιστικά πλούσιου έθνους, και στην πολιτική πραγματικότητα την οποία μπορεί κανείς να κατακρίνει. Πολλά έθνη που αγαπάμε θα κυβερνηθούν από κακούς ανθρώπους.
P.I.: Συμφωνώ με τον Aatish. Η πολιτική και ιστορική πολυπλοκότητα και η δομή τους είναι τα στοιχεία που κάνουν αυτά τα μέρη κάτι περισσότερο από απλά αξιοθέατα.
Απολαύστε ένα αξέχαστο γεύμα στην ταβέρνα του Ντουνιά, στην Κρήτη
Χρειάζονται 45 λεπτά με το αυτοκίνητο από τα Χανιά, περνώντας μέσα από τα Λευκά Όρη, για να φτάσει κανείς σε αυτή τη «Μέκκα» της σπιτικής μαγειρικής στη Δρακώνα. Μέσα από το γραφικό φαράγγι του Θερίσου, με περιστασιακές στάσεις για να περάσουν τα πρόβατα, το ταξίδι είναι καλύτερο με τα παράθυρα κατεβασμένα, για να δροσίζεστε από το αεράκι της πλαγιάς και να βλέπετε τον ήλιο να σας κλείνει το μάτι από τις κορυφές των βουνών. Ένα θερμό καλωσόρισμα σας περιμένει κατά την άφιξή σας –η θέα της κοιλάδας θα σας αποζημιώσει για τον ανώμαλο και γεμάτο στροφές δρόμο–, αλλά μην περιμένετε μενού. Μαζί με τη σύζυγό του, Ευμορφίλη, ο Στέλιος Τριλυράκης, σεφ, αγρότης, βοσκός, χασάπης, ιδιοκτήτης και υπεύθυνος του εστιατορίου, φροντίζει για όλα. Τα άφθονα υλικά προέρχονται από έναν βιολογικό κήπο, μέρος της ταβέρνας που ανέλαβε ο Τριλυράκης από τους γονείς του το 2004, έχοντας δουλέψει για χρόνια ως σεφ στα Χανιά.
Οι επισκέπτες είναι ευπρόσδεκτοι να περιηγηθούν στους χώρους του αγροκτήματος και στο κοντινό μελισσοκομείο, καθώς και στους φούρνους –απλούς και ξυλόφουρνους– και στην κουζίνα, αν και το γεύμα δικαίως παραμένει το βασικό σημείο αναφοράς. Εδώ θα βρείτε χωριάτικη σαλάτα, φρεσκοζυμωμένο ψωμί και φρεσκοφτιαγμένο βούτυρο, γεμιστά λαχανικά σε πήλινο σκεύος, πατάτες τηγανισμένες σε ελαιόλαδο για σχεδόν μία ώρα, κατσίκι τσιγαρισμένο στο λίπος του και σπιτικό κρασί. Σε μια χώρα γνωστή για την κουζίνα της, ο Ντουνιάς ξεχωρίζει.— Miguel Morales
D.Z.: Αυτός ο άνθρωπος ήταν σεφ στα Χανιά και έπειτα σκέφτηκε ότι ο κόσμος των εστιατορίων δεν τον ικανοποιεί. Έτσι έφυγε και έφτιαξε μια μικρή βιοδυναμική φάρμα. Έχει ένα οικόπεδο που βλέπει σε ένα κατάφυτο φαράγγι και μαγειρεύει τα πάντα σε ανοιχτή φωτιά: σαλιγκάρια, αρνί στιφάδο, ό,τι είναι της εποχής. Δεν είναι πολύπλοκο το φαγητό του ούτε πρόκειται να μπει ποτέ στον οδηγό Michelin ή στη λίστα με τα 50 καλύτερα εστιατόρια του κόσμου. Αλλά είναι ό,τι πιο κοντινό έχω δοκιμάσει σε soul food [σ.σ.: o όρος αναφέρεται στην αφροαμερικανική κουζίνα και στους εμπνευσμένους μάγειρές της, που δημιουργούσαν ιδιαίτερα πιάτα αξιοποιώντας περιορισμένες πρώτες ύλες].
T.M.: Λατρεύω την Κρήτη. Είναι ένα πανέμορφο μέρος που διατηρεί την αυθεντικότητά του. Όταν την επισκέφθηκα, χρειαζόμουν τουλάχιστον τρεις χάρτες για να καταλάβω πού βρισκόμουν. Είναι ένα αληθινό φυσικό τοπίο.
D.Z.: Το ίδιο το νησί είναι ένας από τους παλαιότερους συνεχώς κατοικούμενους πολιτισμούς σε όλη την Ευρώπη. Κρύβει μια τρελή ιστορία και το να πηγαίνεις εκεί και να τρως αυτό το φαγητό, με τον τρόπο που το μαγειρεύει ο Στέλιος, είναι μια πραγματικά γνήσια εμπειρία.