Καρδαμύλη
Ηλιος, θάλασσα, ελαιώνες, κυπαρίσσια. Στη συνάντηση Ταϋγέτου και Μεσσηνιακού Κόλπου, παραλίες και χωριά στρώνουν το έδαφος για το ωραιότερο καλοκαίρι.
Από την Ολγα Χαραμή – Φωτο: SHUTTERSTOCK, Leonidas Kourgiantakis, ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ, Michael Amme / laif
Από πάνω ο επιβλητικός Ταΰγετος με τα χωριά του. Από κάτω ο Μεσσηνιακός κόλπος. Λιόδεντρα, κυπαρίσσια κι ένας αστραφτερός ήλιος. Η Δυτική Μάνη κερδίζει τον επισκέπτη μεμιάς. Με το φως που τη λούζει τα απογεύματα και το αεράκι που κατεβαίνει παγωμένο από τον Ταΰγετο, με το ομαλό της ανάγλυφο και τη βλάστηση, με την μποέμ της ατμόσφαιρα. Η «συνταγή» της περιλαμβάνει μερικές σταγόνες μανιάτικης αψάδας και μία πρέζα από τη γλύκα της Μεσσηνίας μαζί. «Η αβίαστη γοητεία της περιοχής σε μαγεύει και από την πρώτη συνάντηση αόρατοι δεσμοί σε ενώνουν μαζί της και με τους κατοίκους της, που σε κάνουν να θέλεις να εγκατασταθείς εδώ για πάντα», έγραφε ο Πάτρικ Λη Φέρμορ, ο «Μιχάλης» των ντόπιων, ο διασημότερος από τους αμέτρητους μετοίκους της περιοχής. Κάτι θα ξέρουν όλοι τους.
Ιστορία και ομορφιά Η ωραιότερη βόλτα γίνεται στην Παλιά Καρδαμύλη. Ανάμεσα στα πέτρινα σπίτια θα δείτε τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα του 18ου αιώνα, με την απίθανη τοιχοποιία και καμπαναριό, και πλάι του τον πύργο Μούρτζινων-Τρουπάκηδων της ίδιας εποχής. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο – ενημερωτικός σταθμός και η μόνιμη έκθεσή του αφηγείται την ιστορία του κτιρίου και εξηγεί τη μανιάτικη αρχιτεκτονική με βάση την ιδιαίτερη κοινωνική δομή του τόπου (τηλ. 27210-73638). Ελάτε το απόγευμα, όταν το μαλακό φως πέφτει πάνω στα ιστορικά κτίρια, και κατόπιν κατεβείτε πλάι στη θάλασσα στο καφέ-μπαρ Aquarella (τηλ. 27210-75010) για να χαρείτε το ηλιοβασίλεμα συνοδεία κοκτέιλ.
Αλλιώτικες βουτιές Για χρυσές αμμουδιές και κόσμο, όλοι απλώνουν πετσέτα στη Στούπα και στην Καλόγρια. Για απομόνωση και αγριάδα, το Καταφύγι με τα σπήλαια και το πέτρινο «αμφιθέατρο» θα σας χαρίσει τα καλύτερα μακροβούτια του καλοκαιριού. Με λίγα λεπτά περπάτημα θα φτάσετε στη διπλή παραλία του Φονέα με τις σπηλιές και τα εντυπωσιακά βράχια. Ησυχη παραλία με πέτρες είναι τα Ριτσά, με βοτσαλάκι τα Δελφίνια, με αρμυρίκια η Πανταζή.
Πάμε για ορθοπεταλιές Δεν υπάρχει ιδανικότερο μέσο για να απολαύσετε τη διαδρομή Στούπα-Τραχήλα από το ποδήλατο. Με μήκος περίπου 10 χλμ., ξεκινά από ποδηλατόδρομο 3 χλμ., ο οποίος φτάνει έως τον Αγιο Νικόλαο. Κατόπιν θα συνεχίσετε στον παραλιακό δρόμο που περνά από τον Αγιο Δημήτριο. Το τελευταίο τμήμα έως την Τραχήλα, όπου ο δρόμος τελειώνει, είναι απερίγραπτης ομορφιάς, με κοκκινωπά βράχια και φραγκοσυκιές πάνω από τη θάλασσα. Στην Τραχήλα ζητήστε να προμηθευτείτε αλάτι – μαζί με τη γειτονική Χοτάσια εκμεταλλεύονται τις φυσικές αλυκές.
Το σπίτι της έμπνευσης Σε ένα από τα πιο προνομιακά σημεία της περιοχής, πάνω από τη θάλασσα και μέσα στις ελιές στο Καλαμίτσι, έφτιαξαν το σπίτι τους ο ταξιδιωτικός συγγραφέας Πάτρικ Λη Φέρμορ και η φωτογράφος σύζυγός του, Τζόαν. Μετά τον θάνατό τους το οίκημα κληροδοτήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη και παραχωρείται σε διεθνή πανεπιστήμια, εκτός από τρεις μήνες το καλοκαίρι, οπότε η Aria Hotels το διαχειρίζεται προς ενοικίαση. Το σπίτι είναι επισκέψιμο για το κοινό και θα δείτε την εμπνευσμένη αρχιτεκτονική και διαρρύθμισή του, με επιρροές από τα ταξίδια του Βρετανού συγγραφέα: από μοναστηριακές στοές έως βοτσαλωτά από το Αιγαίο (τηλ. 210-3671090, benaki.org, Δευτέρα και Πέμπτη, 11.00).
Ωρα για δράση Με περισσότερες από 30 διαδρομές, ύψους έως και 60 μ., διαφόρων βαθμών δυσκολίας, το αναρριχητικό πεδίο στο Καλαμίτσι είναι ιδανικό για τους λάτρεις της δράσης. Οι μη εξοικειωμένοι με το άθλημα ζητήστε τη βοήθεια των εκπαιδευτών της Climb up (τηλ. 6940-590138). Για πεζοπορικές και ποδηλατικές διαδρομές στον Ταΰγετο και στα παράλια μέσα από οργανωμένες περιηγήσεις ή απλώς για ενοικιάσεις ποδηλάτων (ηλεκτρικών και μη), αναζητήστε την 2.407m Outdoor experience (2407m.com, τηλ. 27210-73752).
Στον δρόμο Αξίζει να κάνετε με το αυτοκίνητο τη διαδρομή που οδηγεί στο Οίτυλο και στη Μέσα Μάνη. Σταματήστε στο λιμανάκι του Αγίου Νικολάου ή Σελίνιτσα, στην ωραία πλατεία της Πλάτσας, παρατηρήστε τα βυζαντινά εκκλησάκια στου Νομιτσή, κάντε μια βόλτα στις Θαλάμες και στη Λαγκάδα, που έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακοί οικισμοί.
* Η Καρδαμύλη απέχει 35 χλμ. από την Καλαμάτα.
Mεθώνη-Κορώνη
Απέχοντας μόλις μισή ώρα η μία από την άλλη, οι δύο καστροπολιτείες ορίζουν την ακτογραμμή του μεσσηνιακού νότου.
Από τον Γιάννη Παπαδημητρίου – Φωτο: © ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ, Ανδρέας Μάρκου / andreasmarkou.com, Konrad Wothe / Getty Images / Ideal Image
Οι δύο καστροπολιτείες, χτισμένες σχεδόν αντικριστά στη νότια Μεσσηνία, γνωστές και ως «οι οφθαλμοί της Γαληνοτάτης», άνθισαν κατά την Ενετοκρατία και λειτούργησαν τον Μεσαίωνα ως σημαντικοί σταθμοί για τα εμπορικά πλοία και τους προσκυνητές των Αγίων Τόπων. Φυσικά λιμάνια με γεωστρατηγική θέση, τα είχε τάξει, σύμφωνα με τον Όμηρο, ο Αγαμέμνονας στον Αχιλλέα για να κατευνάσει την οργή του. Σήμερα οι δύο παραθαλάσσιες κωμοπόλεις προσελκύουν ταξιδιώτες όλες τις εποχές του χρόνου. Οι φίλοι των θαλάσσιων σπορ επιδίδονται σε παιχνίδια με τα κύματα, ενώ οι λάτρεις της ιστορίας δεν παραλείπουν μια επίσκεψη στις κατακόμβες του Αγίου Ονουφρίου, όπου ζούσαν ερημίτες από τον 5ο αιώνα. Αν σας φέρει ο δρόμος στην περιοχή στα τέλη Απριλίου, μη χάσετε την αναπαράσταση της ναυμαχίας του 1825 στη Μεθώνη.
Δύο μεσαιωνικά κάστρα Το Κάστρο της Μεθώνης χτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα από τους Ενετούς. Αργότερα πρόσθεσαν οχυρώσεις οι Γάλλοι και οι Τούρκοι. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου, καθώς καταλαμβάνει έκταση 93 στρεμμάτων. Για να μπείτε, θα διασχίσετε την πέτρινη γέφυρα με τα 14 τόξα και θα καταλήξετε στο οκταγωνικό Μπούρτζι. Σημεία ενδιαφέροντος είναι η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος με το πέτρινο καμπαναριό, η κύρια πύλη με το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και τα θολωτά κτίρια των οθωμανικών λουτρών.
Πολύ μικρότερο, το Κάστρο της Κορώνης χρονολογείται τον 13ο αιώνα και κατοικείται ακόμη. Διασώζονται οι εκκλησίες της Αγίας Σοφίας (12ος αιώνας), του Αγίου Χαραλάμπους και το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Από κάτω του, φωλιάζει σε ένα μικρό φοινικόδασος η Παναγία Ελεήστρια, προστάτιδα της περιοχής.
Η εξωτική Σαπιέντζα απέναντι από τη Μεθώνη αποτελεί το μεγαλύτερο νησί των μεσσηνιακών Οινουσσών και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000. Ακατοίκητη και πανέμορφη, διαθέτει μια παραλία με γαλανά νερά, την Άμμο, ένα εντυπωσιακό δάσος κουμαριάς και έναν φάρο του 1885, ενώ φιλοξενεί σημαντικό πληθυσμό αιγάγρων. Στο διπλανό ερημονήσι, που έχει πάρει το όνομά του από το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας που υπάρχει εδώ, στις 17 Ιουλίου γίνεται μεγάλο πανηγύρι, ενώ στα νότια βρίσκεται η πολυφωτογραφημένη νήσος Καρδιά. Από τον μόλο της Μεθώνης αναχωρούν τους καλοκαιρινούς μήνες εκδρομικά καραβάκια για τη Σαπιέντζα.
Εμπειρίες πολιτισμού Από την αρχαιότητα οι κορωνέικες τζάρες, τα μεγάλα κεραμικά πιθάρια, ταξίδευαν παντού φορτωμένα αγαθά. Την κεραμική παράδοση συνεχίζει η Μαρία Βασιλαγιαννακοπούλου στα Βουνάρια, όπου στο εργαστήριό της, το Χοϊκό (τηλ. 27257-70026), αφενός εκθέτει χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα, αφετέρου παραδίδει μαθήματα. Η Βρετανή ζωγράφος Gill Tomlinson εμπνέεται από το μεσσηνιακό τοπίο και στο ατελιέ της στο Χαροκοπιό (τηλ. 27250-29342) πουλάει έργα της και οργανώνει ολιγομελή γκρουπ ζωγραφικής. Κάθε χρόνο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κορώνης (τηλ. 27250-22755), πραγματοποιούνται συναυλίες κλασικής μουσικής, εικαστικές εκθέσεις και θεατρικές παραστάσεις. Στη Μεθώνη το τριήμερο της Αποκριάς γιορτάζουν του «Κουτρούλη τον γάμο» και το καλοκαίρι παρακολουθούν τις εκδηλώσεις του πολιτιστικού συλλόγου στην τάφρο του Κάστρου.
Κολύμπωντας Δυτικά της Κορώνης, η πολυσύχναστη τους καλοκαιρινούς μήνες αμμουδιά Ζάγκα-Μεμί φιλοξενεί κατά μέσο όρο 46 φωλιές Caretta caretta, αποτελώντας σημαντικό προορισμό ωοτοκίας για τις θαλάσσιες χελώνες. Κοντά στη Φοινικούντα, η Μακρυάμμος με τις αμμοθίνες ανήκει στο δίκτυο Natura 2000. Το Μαράθι είναι ένας κολπίσκος με ψιλό βοτσαλάκι και οι Λάμπες μια οργανωμένη ακτή με άμμο και ρηχά νερά.
ΟΙ ΠΙΟ ΝΟΣΤΙΜΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ Η Κορώνη έχει επιλεγεί ως εμβληματική κοινότητα της Μεσογειακής Διατροφής, η οποία περιλαμβάνεται στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της UNESCO. Στο καφενείο «Η Συνάντηση» (τηλ. 27250-22195) θα πάτε για μεζέδες, στον «Καγκελάριο» (27250-22648) και στον «Παλιό Καγκελάριο» (τηλ. 69771-94084) για ψάρι και στην ταβέρνα «Ο Νίκος» (τηλ. 27250-51289) στο Βασιλίτσι για μαγειρευτά και ψητά της ώρας. Στη Μεθώνη ξεχωρίζουν τα εστιατόρια «Modon» (τηλ. 27230-31996) και «Κάστρο» (τηλ. 27230-31888), με μοναδικό ηλιοβασίλεμα, καθώς επίσης η ταβέρνα «Σαπιέντζα» (τηλ. 27230-31459).
* Η Μεθώνη και η Κορώνη απέχουν από την Καλαμάτα 62 χλμ. και 52 χλμ. αντίστοιχα.
Πύλος
Χτισμένη αμφιθεατρικά στον κόλπο του Ναυαρίνου, έχει θέα σε αυτόν σχεδόν από κάθε σημείο της και αποτελεί ιδανική αφετηρία για πολλές εξορμήσεις στην περιοχή.
Από τον Γιάννη Παπαδημητρίου – © ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΕΛΟΣ, Thomas Linkel / laif, ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, Ανδρέας Μάρκου / andreasmarkou.com
Η Πύλος, το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Πελοποννήσου, στη δυτική πλευρά της Μεσσηνίας, υπήρξε το βασίλειο του Νέστορα. Ωστόσο, η θέση της σημερινής κωμόπολης, η οποία χτίστηκε το 1828 από τον Γάλλο στρατηγό Νικολά-Ζοζέφ Μεζόν, δεν ταυτίζεται με εκείνη των ομηρικών χρόνων. Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στον όρμο του Ναυαρίνου, όπου το 1827 διεξήχθη η ναυμαχία μεταξύ συμμαχικού και τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Κάθε χρόνο στις 20 Οκτωβρίου γίνεται η αναπαράστασή της στο λιμάνι. Η Πύλος συνδυάζει φυσική ομορφιά, χρυσές αμμουδιές και σημαντικά ιστορικά αξιοθέατα, όπως το μνημείο προς τιμήν των τριών ναυάρχων (Κόδριγκτον, Δεριγνύ και Χέυδεν) στην ομώνυμη πλατεία με τα αιωνόβια πλατάνια.
Φυσικό κάλλος Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας είναι ένας από τους σημαντικότερους ευρωπαϊκούς υδροβιότοπους και προστατεύεται από το δίκτυο Natura 2000. Κύριος αποδημητικός σταθμός των πουλιών από και προς την Αφρική, φιλοξενεί περίπου 250 είδη, όπως ερωδιούς, και εκτείνεται σε 6.000 στρέμματα. Επίσης, είναι το μοναδικό ευρωπαϊκό καταφύγιο του υπό εξαφάνιση αφρικανικού χαμαιλέοντα. Ενημερωθείτε στον σταθμό παρατήρησης της Ορνιθολογικής Εταιρείας (τηλ. 210-8228704) και ακολουθήστε το «Μονοπάτι της Φύσης», μήκους ενός χιλιομέτρου, το οποίο διασχίζει τα διαφορετικά οικοσυστήματα που απαντώνται εδώ. Στο βόρειο άκρο της Γιάλοβας απλώνεται η πεταλοειδής αμμουδιά της Βοϊδοκοιλιάς, ενώ λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα κρύβεται σε έναν κατάφυτο λόφο ο καταρράκτης Καλαμάρη. Θα χρειαστείτε 15 λεπτά περπάτημα ανάμεσα σε βελανιδιές και πεύκα για να τον προσεγγίσετε.
Πολιτιστική βόλτα Το καλά διατηρημένο μυκηναϊκό Ανάκτορο του Νέστορα (τηλ. 27630-31437) στον λόφο του Εγκλιανού, περίπου 15 χλμ. από την Πύλο, περιλαμβάνει από διαμερίσματα μέχρι αποθήκες κρασιού και εργαστήρια. Ξεχωρίζει η ορθογώνια αίθουσα του θρόνου με τον πήλινο λουτήρα και το λουτρό. Δυτικά της Πύλου, χτισμένο σε λόφο από τους Τούρκους το 1573, δεσπόζει το Νιόκαστρο, εντός του οποίου θα βρείτε τον ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και το Αρχαιολογικό Μουσείο (τηλ. 27230-22955) με μία από τις αρχαιότερες πινακίδες γραφής Γραμμικής Β. Βορειότερα θα συναντήσετε το Παλαιόκαστρο του 13ου αιώνα, κατασκευασμένο από τους Φράγκους στην οχυρή θέση της αρχαίας ακρόπολης. Χρειάζεται προσοχή στην εξερεύνηση, λόγω της ελλιπούς σήμανσης και συντήρησης. Στην Πύλο αναζητήστε τα δύο τμήματα του βενετσιάνικου υδραγωγείου και το ανακαινισμένο αρχοντικό του Ολυμπιονίκη Κώστα Τσικλητήρα (τηλ. 27230-22010), όπου στεγάζεται η συλλογή πινάκων και αντικειμένων του φιλέλληνα René Puaux.
Στα βαθιά Στον βυθό του κόλπου του Ναυαρίνου και στις τριγύρω θαλάσσιες περιοχές υπάρχουν πολλά ναυάγια εμπορικών πλοίων τόσο από τη ρωμαϊκή και τη βυζαντική εποχή, όσο και από τον 20ό αιώνα, όπως για παράδειγμα το δεξαμενόπλοιο «Irene’s Serenade», που βυθίστηκε το 1980. Για υποθαλάσσιες ξεναγήσεις απευθυνθείτε σε μία από τις αρκετές καταδυτικές σχολές της περιοχής, όπως το Ionian Dive Center (τηλ. 27630-61551) στη Μαραθόπολη.
Στην ιστορική Σφακτηρία Φυσικός κυματοθραύστης της Πύλου, η μακρόστενη βραχονησίδα βρέχεται από το Ιόνιο Πέλαγος και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000. Σκηνικό πολεμικών συγκρούσεων από την αρχαιότητα, μεταξύ των οποίων η πολιορκία της μετά τη ναυμαχία της Πύλου –τον έβδομο χρόνο του Πελοποννησιακού Πολέμου– αλλά και η απόβαση του Ιμπραήμ το 1825, διαθέτει παραλίες με υπέροχα νερά. Νοικιάστε δικό σας σκάφος ή μεταβείτε με καραβάκι από την Πύλο. Οι οργανωμένες εκδρομές περιλαμβάνουν και τα γειτονικά νησάκια Φανάρι και Χελωνάκια.
Για φαγητό Στη Γιάλοβα, για φρέσκο ψάρι θα πάτε στο «Κοχύλι» (27230-23259), για πιο δημιουργική κουζίνα στο εποχικό «Carne» (τηλ. 27230-23617) και για ποτό στο «notiωs» (τηλ. 27230-22889). Στην Πύλο, ο «Αετός» (τηλ. 27230-22783) προσφέρει ούζο και μεζέδες και η «Ποσειδωνία» (τηλ. 27230-23133) σερβίρει τοπική κουζίνα πάνω στο κύμα, με θέα στον όρμο του Ναυαρίνου. Το γαλακτομπούρεκο με σιμιγδάλι στο ζαχαροπλαστείο «Κρίνος» (τηλ. 27230-22756), με την ίδια συνταγή από το 1937, είναι τοπικός μύθος.
* Η Πύλος απέχει 52 χλμ. από την Καλαμάτα.