Είναι πρώτη του χρόνου. Μέσα στο αεροσκάφος της υπερατλαντικής πτήσης οι περισσότεροι κοιμούνται. Από το παράθυρο αρχίζει σιγά σιγά ο ουρανός να ξημερώνει και να παίρνει ένα θερμό πορτοκαλί-κόκκινο χρώμα, που η ομορφιά του σου διώχνει όλη την ταλαιπωρία. Από κάτω απλώνεται η θάλασσα της Καραϊβικής και μέσα σε αυτή τη γαλήνη, έχεις προσγειωθεί στο νησί που για τις υπόλοιπες μέρες θα φροντίσει για το ακριβώς αντίθετο: να σε κρατάει συνεχώς σε εγρήγορση. Καλώς ήρθατε στην Κούβα!
Η άφιξη στην Αβάνα
Έξω από το Διεθνές Αεροδρόμιο Χοσέ Μαρτί στην Αβάνα κάτω από τους φοίνικες είναι στημένα αμερικάνικα κλασικά αυτοκίνητα και κίτρινα παλιά Lada από την πρώην Σοβιετική Ένωση, μία πρώτη μικρή ένδειξη της ποικίλης ιστορίας και των διαφορετικών κόσμων που συνθέτουν σήμερα την ταυτότητα της Κούβας. Στους δρόμους δεσπόζει κυρίως η μορφή του Τσε σε τοιχογραφίες. Φτάνουμε στο δωμάτιο όπου μας περιμένει πρωινό από τα χεράκια της Adais: Μπανάνα, γκουάβα, τυρί, ψωμί, καφές cubita και μέλι.
Με βάση τις οδηγίες του Hemingway, στην Αβάνα πρέπει να πιει κανείς το μοχίτο του στο Bodeguita και το ντάκιρί του στο Floridita. Πάμε αμέσως προς τα εκεί. Το πρώτο είναι ένα πολύ ωραίο μπαρ, ίσως η καλύτερη εισαγωγή στην Αβάνα με την γεύση από το ρούμι και τον ήχο της σάλσα να σε καλωσορίζει σε ένα τελείως διαφορετικό σύμπαν. Για να είμαστε ειλικρινείς όμως, το μοχίτο του δεν είναι το καλύτερο που θα πιείτε στην Κούβα. Η εξήγηση θα έρθει λίγες ημέρες αργότερα όταν ένας νεαρός από το Trinidad παρομοιάζει το Bodeguita με γνωστή αμερικανική αλυσίδα φαστφουντάδικου: «Λόγω της αναγνωρισιμότητάς του έχει πολλά παραρτήματα, όμως πολλές φορές από την μεγάλη προσέλευση μπορεί να έχουν εξαντληθεί υλικά και να πιεις τελικά το μοχίτο χωρίς ζάχαρη, χωρίς λάιμ, χωρίς πάγο», όπως συνέβη και σε εμάς. Το ντάκιρι στο Floridida από την άλλη ήταν λόγος για να επιστρέψουμε και να αντέξουμε το γεγονός ότι το μπαρ έχει μετατραπεί σε τουριστικό προορισμό. Μας σύστησαν αυτό με γεύση μάνγκο και ήταν μοναδικό.
Τρεις ημέρες στην Αβάνα είναι αρκετές. Αξίζει κανείς να επισκεφτεί το Museo del ron Havana Club για ξενάγηση και γευσιγνωσία, το Hotel Nacional για την πλούσια ιστορία του, το Paladar La Guarida για φαγητό στην ταράτσα και φωτογραφία στην σκάλα, γνωστή από την ταινία «Φράουλα και σοκολάτα» και το Almacenes San José Artisans’ Market για σουβενίρ. Για τα επόμενα δύο χρόνια, όπως μας ενημέρωσαν, το Μουσείο Επανάστασης είναι κλειστό για ανακαίνιση, μπορεί όμως κανείς να δει το πλοίο «Γκράνμα» με το οποίο ο Φιντέλ Κάστρο και ο Τσε Γκεβάρα αποβιβάστηκαν στις ακτές της Κούβας για να ξεκινήσουν την Επανάσταση. Μία βόλτα το ηλιοβασίλεμα με κλασικό ξεσκέπαστο αυτοκίνητο στην Malecon και στην Πλατεία της Επανάστασης είναι από τις πιο δημοφιλείς εμπειρίες για έναν τουρίστα. Διαθέσιμα αυτοκίνητα υπάρχουν μπροστά στο Καπιτώλιο σε διαπραγματεύσιμη τιμή.
Δοκιμή πούρων στο Βινιάλες
Μην φύγετε από την Κούβα αν δεν έχετε επισκεφτεί το Βινιάλες. Στο tripadvisor βρήκαμε μία μονοήμερη εκδρομή, η οποία αποδείχτηκε μία υπέροχη εμπειρία. Μία πράσινη Chevrolet μας παρέλαβε από το διαμέρισμα στην Αβάνα και μας οδήγησε μέχρι το Βινιάλες, όπου ο ξεναγός μάς πήγε αμέσως για ιππασία. Στην μεγάλη κοιλάδα, ανάμεσα στα καπνά, τα καλαμπόκια και τις μπανανιές, εκεί στη μέση του πουθενά πάνω στο άλογο για λίγο νιώσαμε την απόλυτη αίσθηση ελευθερίας.
Η εμπειρία συνεχίστηκε με επίσκεψη σε φάρμα όπου οι καλλιεργητές μας εξήγησαν πώς φτιάχνονται και πώς καπνίζονται τα πούρα. Συστήνουν στους επισκέπτες να δοκιμάσουν να καπνίσουν το πούρο τους βουτώντας το πίσω μέρος στο μέλι, όπως έκανε και ο Τσε. Εκεί μπορείτε να αγοράσετε και πούρα, καθώς συμφέρει η σχέση τιμής-ποιότητας. Όπως μας ενημέρωσαν, οι τουρίστες μπορούν να μεταφέρουν στην βαλίτσα τους έως 50 πούρα το άτομο. Και είναι πάντα ένα καλό σουβενίρ.
Στο Βινιάλες υπάρχει και μία σπηλιά Ινδιάνων όπου μπορείτε να κάνετε μία ολιγόλεπτη βαρκάδα, αλλά και το Mural de la Prehistoria, η διάσημη κουβανική βραχογραφία μήκους 120 μέτρων που φιλοτεχνήθηκε τη δεκαετία του 1960. Στο μπαρ που λειτουργεί στον χώρο θα πιείτε την πιο γευστική Pina Colada με φόντο σημαίες αθλητικών ομάδων, ανάμεσά τους και ελληνικών.
Βουτιά στην Καραϊβική
Για μία ατελείωτη αμμουδερή παραλία με φοίνικες από αυτές που βλέπουμε στις φωτογραφίες της Καραϊβικής, το Βαραδέρο είναι η πιο δημοφιλής επιλογή. Είναι μία περιοχή με all inclusive ξενοδοχεία που απέχουν πολύ από αυτό που θα έχετε βιώσει αν έχετε προηγουμένως ζήσει με Κουβανούς. Εδώ το φαγητό και το ποτό είναι άφθονα. Η στάση αποτελεί μέρος του αφηγήματος, είναι όμως τρανταχτή και σοκαριστική η αντίθεση με όσα συναντά κανείς στην υπόλοιπη Κούβα.
Σάντα Κλάρα για μία δόση ιστορίας
Στο δρόμο από Βαραδέρο προς Τρινιδάδ αξίζει η παράκαμψη για μία στάση στην Σάντα Κλάρα, όπου βρίσκεται το Μαυσωλείο του Τσε Γκεβάρα, ένα τεράστιο άγαλμα με την μορφή του και στο κάτω μέρος ο επισκέψιμος χώρος στον οποίο απαγορεύονται οι τσάντες και οι φωτογραφίες. Εκεί θα δει κανείς τον τόπο φύλαξης των οστών των δικών του και άλλων επαναστατών, καθώς και το μουσείο με αντικείμενα από την ζωή του και την επαναστατική του δράση. Μέσα στην πόλη της Σάντα Κλάρα, το Café-Museo Revolución διαθέτει αντικείμενα εμπνευσμένα από την Επανάσταση, καθώς και σουβενίρ προς πώληση. Στο καφέ συναντήσαμε και την πρώτη rainbow σημαία με τους εργαζόμενους να μας εξηγούν ότι η Κούβα το 2022 θέσπισε τον γάμο και την τεκνοθεσία για τα ομόφυλα ζευγάρια.
Στο Τρινιδάδ σταμάτησε ο χρόνος
Αν έχω κρατήσει κάτι στην καρδιά μου περισσότερο από το ταξίδι στην Κούβα, τότε αυτό είναι το Τρινιδάδ. Η μυρωδιά από τις κροκέτες στο σπίτι της Μάρλα και του Φερνάντο, της οικογένειας Κουβανών στους οποίους μείναμε για δυο βράδια, οι πεντανόστιμοι αστακοί με 5 ευρώ στα ταβερνάκια, ο κόσμος που χόρευε στους δρόμους και τα μαγαζιά, οι Gen Ζ Κουβανοί που διασκέδαζαν το Σαββατόβραδο στην Disco Ayala, την κρυφή ντίσκο που έχει χτιστεί μέσα σε σπηλιά και το Canchànchara, το κοκτέιλ που σε δροσίζει στην παραλία. Ένα σκηνικό μιας άλλης εποχής που σε συνδυασμό με τα χαμόγελα του κόσμου σε κάνει να συνειδητοποιείς ότι η ευτυχία δεν μπαίνει σε αμπαλάζ, αλλά ίσως και να βρίσκεται κάπου εκεί, στα άγαρμπα πλακόστρωτα του πολύχρωμου Τρινιδάδ. Αφού ανακαλύψεις την Κούβα, αξίζει να επιστρέψεις εκεί, για να τη ζήσεις.
Πριν ταξιδέψετε
«Για να ανακαλύψεις την Κούβα πρέπει να μείνεις σε σπίτια Κουβανών». Αυτή τη συμβουλή είχα πάρει πριν ταξιδέψω, κι έχοντας ολοκληρώσει πλέον το ταξίδι είναι η βασική που έχω να δώσω κι εγώ σε όποιον σκοπεύει να την επισκεφτεί. Το Airbnb έχει αναπτύξει δραστηριότητα στην περιοχή και μπορεί κανείς να βρει αρκετές επιλογές. Ως γραφειοκρατική διαδικασία είναι υποχρεωτικά το διαβατήριο, η ταξιδιωτική βίζα, η ταξιδιωτική ασφάλεια και η συμπλήρωση μίας φόρμας online στο www.dviajeros.mitrans.gob.cu/inicio. Για πρόσβαση στο ίντερνετ και τηλεφωνικές κλήσεις για συνεννοήσεις με τον ντόπιο πληθυσμό, μπορεί κανείς να έχει προπαραγγείλει μία τουριστική κουβανική sim card, την CubacelTur (suenacuba.com), την οποία παραλαμβάνει στο αεροδρόμιο μέσα στον χώρο παραλαβής αποσκευών.
Καλό θα ήταν στην βαλίτσα να έχετε μαζί σας χαρτί υγείας, σαπούνια και φάρμακα, τα οποία μπορείτε να χαρίσετε σε ντόπιους φεύγοντας, καθώς και κάτι μικρό για τα παιδιά, τα οποία συνήθως στο δρόμο ζητούν από τους τουρίστες καραμέλες. Σημαντικό είναι επίσης να έχετε προνοήσει για όσα μετρητά θα χρειαστείτε κατά την διάρκεια παραμονής σας. Οι Κουβανοί προτιμούν τα δολάρια και τα ευρώ ως πιο ισχυρά νομίσματα και σε κάποιες περιπτώσεις τα επιβάλλουν, όπως π.χ. στα ταξί ή κάποια μονοήμερη εκδρομή. Καλό θα ήταν όμως οι υπόλοιπες συναλλαγές να γίνονται σε κουβανικά πέσος. Συνάλλαγμα μπορεί να βρει κανείς σε καλή τιμή στο σπίτι όπου διαμένει αλλά και στον δρόμο, με μεγαλύτερο όμως ρίσκο. Οι διαφορές είναι μεγάλες: το ίδιο ποτό την πρώτη φορά το πληρώσαμε 5 ευρώ και την επόμενη το βρήκαμε σε πέσος σε αντιστοιχία 2 ευρώ. Όσο για τις εσωτερικές μετακινήσεις, δεν χρειάζεται κάποια πρόβλεψη από πριν. Οι Κουβανοί έχουν αναπτύξει τέτοιο δίκτυο εξυπηρέτησης, που από το προηγούμενο βράδυ είναι εύκολη η εύρεση ιδιωτικού ταξί ή colectivo, αυτοκινήτου δηλαδή που μοιράζονται οι τουρίστες μεταξύ τους με κοινό οδηγό.