Ένα από τα πιο ιστορικά χωριά της ορεινής Αρκαδίας, η μεσαιωνική Καρύταινα, είναι ένας μικρός αλλά πανέμορφος οικισμός, χτισμένος στην περιοχή της αρχαίας Βρένθης σε υψόμετρο 582 μέτρων. Πετρόχιστο και καταπράσινο, αυτό το χωριουδάκι με τους 250 κατοίκους που έχει την τύχη να βρέχεται τόσο από τον Αλφειό, τον μεγαλύτερο ποταμό της Πελοποννήσου, όσο και από τον παραπόταμό του Λούσιο, είναι ιδανικός προορισμός για ένα Σαββατοκύριακο ξεκούρασης στη φύση.
Η καστροπολιτεία της Καρύταινας, χτισμένη αμφιθεατρικά στον λόφο που φιλοξενεί ένα από τα πιο σημαντικά φρούρια της Πελοποννήσου, πέρασε από τα χέρια των Φράγκων, των Βυζαντινών και των Τούρκων μέχρι να γίνει το ορμητήριο του Κολοκοτρώνη στην Επανάσταση του 1821. Ο μύθος θέλει τον ιππότη Γοδεφρείδο Ντε Μπριγιέρ να χτίζει αυτό το επιβλητικό κάστρο στις αρχές του 13ου αιώνα, όταν η Καρύταινα ήταν μία από τις βαρονίες του φράγκικου πριγκιπάτου της Αχαΐας, και στα θεμέλια του κάστρου να χτίζει και την ίδια του τη γυναίκα για να στεριώσει το γεφύρι της πόλης. Λέγεται επίσης ότι το όνομα Καρύταινα μάλλον προέρχεται από το φράγκικο γυναικείο όνομα Caretene, χαρακτηριστικό της περιοχής της Βουργουνδίας. Ίσως γι’ αυτό τον λόγο, ακόμα και σήμερα, αυτό το χωριό των θρύλων να προσελκύει, ειδικά τις καθημερινές, περισσότερους Γάλλους από ό,τι Έλληνες ταξιδιώτες. Παρότι απέχει μόλις 2,5 ώρες από την Αθήνα, η Καρύταινα με τα γραφικά της πλακόστρωτα δρομάκια, τα γεφύρια και τις βυζαντινές εκκλησίες, παραμένει ένα ήσυχο παραδοσιακό χωριουδάκι, ιδανικό για αποδράσεις από την πόλη.
1η μέρα – Καρύταινα
Ξεκινήστε τη βόλτα σας με ένα ζεστό καλωσόρισμα στην «Άρκτο» (Ματζουράνη 4, τηλ. 27910-31341), ένα πέτρινο καφέ-γλυκοπωλείο-μαγειρείο στο κέντρο του οικισμού που θα σας εκπλήξει με τα καλούδια του, ανάλογα πάντα με την εποχή. Συνεχίστε την περιήγησή σας στο χωριό για να θαυμάσετε τα πυργόσπιτα, τις καμάρες, και τις κρήνες της Καρύταινας. Κατεβείτε δυτικά στον πίσω μαχαλά για να δείτε την καλοδιατηρημένη εκκλησία του Αγίου Νικολάου που χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μεταβυζαντινά μνημεία της Πελοποννήσου. Στη συνέχεια ανεβείτε προς το κάστρο, για να δείτε τη λεγόμενη οικία του Κολοκοτρώνη και τη βυζαντινή εκκλησία Παναγιά του Κάστρου. Δυστυχώς το θρυλικό φρούριο, από το οποίο ελέγχονταν όλα τα περάσματα που συνέδεαν την Αρκαδία με τη Μεσσηνία και την Ηλεία, είναι κλειστό αυτή την περίοδο, αλλά η ανάβαση χαρίζει ούτως ή άλλως μια μοναδική θέα τόσο του χωριού όσο και ολόκληρης της πεδιάδας της Μεγαλόπολης.
Το πιο διάσημο αξιοθέατο της Καρύταινας είναι το πέτρινο τοξωτό της γεφύρι στο δρόμο για τη Μεγαλόπολη. Αυτό το γεφύρι, ύψους 12 μέτρων και μήκους 50, που χτίστηκε στον Αλφειό ποταμό από τους Φράγκους τον 13ο αιώνα, συνδέεται με έναν ακόμη θρύλο. Λένε ότι ο Ραούλ Μανουήλ Μελικής, γόνος Βυζαντινής οικογένειας, στην προσπάθειά του να περάσει το μισοκατεστραμμένο γεφύρι, έπεσε στα νερά του ποταμού και παραλίγο να πνιγεί. Σώθηκε όμως και αποφάσισε να το ανακατασκευάσει το 1441, χτίζοντας το εκκλησάκι της Γέννησης της Θεοτόκου στη μια πλευρά του για να το φυλάει. Πολύ αργότερα, το 1984, το γεφύρι της Καρύταινας με τα πέντε τόξα του, έμελλε να μείνει στην ιστορία ως «το γεφύρι του πεντοχίλιαρου», καθώς την εποχή της δραχμής, απεικονιζόταν στην πίσω πλευρά του γαλάζιου χαρτονομίσματος με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Σήμερα, αυτό το σημαντικό τοπόσημο της περιοχής βρίσκεται κατεστραμμένο κάτω από την σύγχρονη αυτοκινητογέφυρα. Σώζονται μόνο τρία τόξα και δεν είναι ασφαλές να το διασχίσετε. Αξίζει όμως να φτάσετε ως εκεί για να δείτε ό,τι έχει απομείνει τόσο από το γεφύρι όσο και από τρεις παλιούς νερόμυλους που λειτουργούσαν στην περιοχή. Από αυτό το σημείο, που θυμίζει τη γέφυρα της Αλκάνταρα στην Ισπανία, μπορείτε να θαυμάστε τη θέα του χωριού σκαρφαλωμένου στον βράχο κάτω από το κάστρο και να καταλάβετε γιατί ο Καζαντζάκης προσέδωσε στην Καρύταινα τον χαρακτηρισμό «Τολέδο της Ελλάδας».
Μην αμελήσετε να εξερευνήσετε και την πίσω μεριά του χωριού, στον δρόμο προς Ατσίλοχο, όπου βρίσκεται ένα ακόμη πέτρινο γεφύρι, όχι τόσο διάσημο αλλά εξίσου εντυπωσιακό. Αυτό το γεφύρι περνά πάνω από τον καταγάλανο Λούσιο, μέσα στα δέντρα, και είναι ιδανικό σημείο για να ακούσετε τα νερά του ποταμού, όπου σύμφωνα με τον μύθο οι νύμφες Νέδα, Αγνώ και Θεισόα έλουσαν τον νεογέννητο Δία. Για φαγητό, επιστρέψτε στο κέντρο του χωριού. Κάτω από την κεντρική πλατεία, στην ταβέρνα «Το Κάστρο» (τηλ. 27910-31113), θα δοκιμάστε γίδα με τραχανά, κόκορα με χυλοπίτες, φασολάδα, κι ό,τι άλλο βγάλει η κουζίνα, κλείνοντας ιδανικά τη μέρα σας, μπροστά στο τζάκι.
2η μέρα – Μονή Φιλοσόφου – Μονή Προδρόμου
Αφιερώστε τη δεύτερη μέρα της εκδρομής σας σε μια πεζοπορία για να ανακαλύψετε τις ομορφιές της περιοχής που δεν μπορείτε να δείτε από τους αυτοκινητοδρόμους. Από την Καρύταινα περνά το Εθνικό μονοπάτι 032 που διασχίζει την κεντρική Πελοπόννησο και συναντιέται με πολλά μονοπάτια του Μαινάλου και του Λυκαίου. Ένα από αυτά είναι το ιδιαίτερα εντυπωσιακό και σχετικά εύκολο μονοπάτι που διασχίζει το φαράγγι του Λούσιου. Φάτε ένα καλό πρωινό, φορέστε άνετα παπούτσια και ετοιμαστείτε να εξερευνήσετε τις αρχαιότερες μονές της Αρκαδίας και ένα από τα πιο όμορφα φαράγγια της Ελλάδας.
Μπορείτε να ξεκινήσετε από τη Μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, που απέχει μόλις 17 χιλιόμετρα από την Καρύταινα, και να περάσετε τον Λούσιο κατευθυνόμενοι προς τη Μονή Φιλοσόφου ή αντίστροφα. Η διαδρομή διαρκεί περίπου 1,5 ώρα και είναι καλά σηματοδοτημένη και σίγουρα πιο φροντισμένη από τη γεμάτη λακκούβες άσφαλτο που θα σας πάει μέχρι το σημείο εκκίνησής σας. Στη Μονή Φιλοσόφου, μην αρκεστείτε στη νέα μονή αλλά αναζητήστε την παλιά, που θεωρείται ένα από τα παλαιότερα βυζαντινά μοναστήρια της Ελλάδας. Θα τη βρείτε κρυμμένη σε μια φυσική κοιλότητα στο βράχο δίπλα από το σύγχρονο μοναστήρι στη δυτική πλευρά του φαραγγιού.
Από την άλλη πλευρά του φαραγγιού βρίσκεται η «Αρχόντισσά» του, η Μονή Προδρόμου, που κρέμεται από έναν απόκρημνο βράχο 200 μέτρα πάνω από την κοίτη. Αυτό το ιστορικό μοναστήρι του 12ου αιώνα, που στην Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε ορμητήριο κατά των Τούρκων, είναι προσβάσιμο μόνο μέσω δύο μονοπατιών. Αν δεν ακολουθήσετε το μονοπάτι του Μαινάλου από τη Μονή Φιλοσόφου, μπορείτε να το επισκεφτείτε περπατώντας περίπου 800 μέτρα από το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης που βρίσκεται πάνω στον αυτοκινητόδρομο, 9 χιλιόμετρα από τη Στεμνίτσα. Όποιον δρόμο και να ακολουθήσετε, ανεβείτε στη Μονή για να ανάψετε ένα κερί και να ακούσετε την ιστορία της από έναν από τους δυο-τρεις μοναχούς που έχουν απομείνει, πίνοντας ελληνικό καφέ και τρώγοντας λουκουμάκι. Μην παραλείψετε να δείτε την καλύτερη θέα του φαραγγιού από τα μπαλκονάκια της Μονής. Όταν νιώσετε ότι έχετε χορτάσει ομορφιά, είστε έτοιμοι να αναχωρήσετε.
Αν έχετε χρόνο, φροντίστε να επιστρέψετε μέσω Δημητσάνας για να φάτε αγριογούρουνο στο «Καπηλειό των Αθανάτων» (Λαμπαρδοπούλου 63, Δημητσάνα) με θέα το φαράγγι του Λούσιου και να επισκεφτείτε το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης που θα σας βοηθήσει να καταλάβετε πώς η ιστορία αυτού του τόπου είναι δεμένη με αυτόν τον ποταμό. Αφού δείτε τη νεροτριβιά, το νερόμυλο, το σπίτι του μυλωνά, το ρακοκάζανο και το βυρσοδεψείο, κατεβείτε στο χαμηλότερο επίπεδο του μουσείου μέχρι τον μπαρουτόμυλο, για να δείτε πώς αυτό το πολεμικό υλικό ανέδειξε τον ρόλο της περιοχής στην Επανάσταση του 1821. Τελευταία στάση στις «4 Εποχές» (Δημητσάνα, τηλ. 27950-31599), για ένα ζεστό ρόφημα και ένα γλυκό, πριν πάρετε τον δρόμο της επιστροφής.