Τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ιταλίας, το Τορίνο στη σκιά των Άλπεων γοητεύει με τη φινέτσα και με τη λαμπρή ιστορία του. Μεγαλοπρεπείς πλατείες και πρώην βασιλικά παλάτια αφθονούν σε αυτό το σταυροδρόμι της βόρειας Ιταλίας που αποκαλείται και «Μικρό Παρίσι», υπήρξε δε η πρώτη πρωτεύουσα της χώρας μετά την ενοποίησή της, το 1861.
Παρά το ότι η πόλη έχει έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα καθώς φιλοξενεί ένα από τα ιερότερα κειμήλια του Χριστιανισμού, την Ιερά Σινδόνη του Ιησού, εντούτοις δεν στερείται γήινων απολαύσεων: εδώ δημιουργήθηκαν τόσο η σοκολάτα gianduja όσο και το βερμούτ, τα οποία μπορεί κανείς να απολαύσει σε ιστορικά καφενεία, σοκολατερί και aperitivo bar στις μεγάλες εμπορικές στοές. Ιδανικός προορισμός γι’ αυτή την εποχή, το Τορίνο διαθέτει επίσης πολλές γκαλερί και μουσεία -μεταξύ των οποίων μία από τις μεγαλύτερες συλλογές αιγυπτιακών αρχαιοτήτων στον κόσμο, ένα μουσείο ψεύτικων φρούτων και ένα νέο κέντρο σύγχρονης τέχνης σε μια πίστα αυτοκινήτων- που τέρπουν το βλέμμα και θρέφουν το πνεύμα.
Παρασκευή
6 μ.μ. – Μια μικρή ανάβαση στην κορυφή του λόφου
Αν η ορειβασία δεν είναι το φόρτε σας, εντούτοις μια 15λεπτη πεζοπορία μέχρι το Monte dei Cappuccini αξίζει τον κόπο, τόσο για την πανοραμική θέα όσο και για την επίσκεψη στην εκκλησία του 17ου αιώνα που δεσπόζει στην κορυφή του λόφου. Στα δυτικά θα δείτε να απλώνονται σαν πλέγμα οι δρόμοι του Τορίνο, με τα μπαρόκ κτίρια και τα καμπαναριά. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η μυτερή αιχμή και ο τρούλος του Mole Antonelliana, του επιβλητικού κτιρίου του 19ου αιώνα που χτίστηκε με σκοπό να στεγάσει μια συναγωγή, στη συνέχεια μετατράπηκε σε μνημείο για την ενοποίηση της Ιταλίας -μέχρι το 1861 η χώρα ήταν ένα ψηφιδωτό ανεξάρτητων βασιλείων, δουκάτων και πόλεων-κρατών-, ενώ σήμερα στεγάζει το Εθνικό Μουσείο Κινηματογράφου. Πέρα στον ορίζοντα, οι Άλπεις σχηματίζουν ένα μακρύ, χιονισμένο τείχος.
8 μ.μ. – «Βουτιά» στην τοπική κουζίνα
Το San Salvario, άλλοτε υποβαθμισμένη περιοχή κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, είναι σήμερα γεμάτο εστιατόρια, καφετέριες και μπαρ κάθε λογής. Κατευθυνθείτε στο δημοφιλές εστιατόριο Scannabue το οποίο, αν και άνοιξε το 2008, δίνει την εντύπωση ότι υπάρχει εδώ και πολλές δεκαετίες χάρη στην ατμόσφαιρά του με τους επίχρυσους καθρέφτες και τις σέπια φωτογραφίες της πόλης, αλλά και τις διαχρονικές γεύσεις του Πιεμόντε. Το Vitello Tonnato του -λεπτοκομμένες φέτες μοσχαριού σερβιρισμένες με μαγιονέζα και τόνο- είναι υποδειγματικό, όπως και τα μοσχαρίσια μάγουλα που σιγοβράζουν σε κρασί Barbera. Για τους λάτρεις της πάστα, τα κομμένα στο χέρι tajarin -λεπτό ντόπιο ζυμαρικό με αυγά- σερβίρεται με λαρδί και τεμαχισμένο λουκάνικο. Το δείπνο για δύο άτομα, χωρίς κρασί, κοστίζει περίπου 80€.
10:30 μ.μ. – Λίγο κρασί για καλό ύπνο
Συνεχίστε τη βραδιά σας στο San Salvario απολαμβάνοντας ένα ποτηράκι κρασί –ή και περισσότερα- πριν πάτε για ύπνο. Το Isola με τα ψηλά ξεφτισμένα ταβάνια, τα παλιά ξύλινα πατώματα και τις τοξωτές πόρτες μοιάζει με εγκαταλειμμένο σαλόνι ενός αριστοκράτη του 19ου αιώνα. Τους τοίχους του κοσμούν δισκοθήκες με βινύλια και ράφια με σύγχρονα κρασιά, όπως το Osuma Pa Rosso (6€ το ποτήρι), ένα ελαφρύ κόκκινο από την ποικιλία Ruchè. Συνεχίστε την οινοποσία στο La Cuite, ένα χαλαρό wine bar με μακρύ πάγκο, ξύλινα τραπέζια και μενού γραμμένο με κιμωλία σε μαυροπίνακα. Απολαύστε δίπλα στο τζάκι ένα ποτήρι Langhe nebbiolo (5€), ένα από τα κορυφαία κόκκινα κρασιά του Πιεμόντε.
Σάββατο
9 π.μ. – Βόλτα στην αγορά
Το Mercato di Porta Palazzo, μια από τις μεγαλύτερες αγορές της Ευρώπης στην Piazza della Repubblica, εντυπωσιάζει με την έκτασή της. Είναι χωρισμένη σε τέσσερα τμήματα, το καθένα με τη δική του ειδικότητα. Στο ένα οι πάγκοι ξεχειλίζουν από ιταλικά αγροτικά προϊόντα – λεμόνια Σικελίας, αγκινάρες Σαρδηνίας, πιπεριές Απουλίας κ.α. Στο δεύτερο θα βρείτε από γυαλιά ηλίου και βαλίτσες μέχρι φανέλες ιταλικών ποδοσφαιρικών ομάδων και οικονομικά ρούχα και αξεσουάρ. Το τρίτο, η Antico Tettoia dell’Orologio, είναι μια αίθουσα από γυαλί και μέταλλο όπου φιλοξενούνται μαγαζιά με καφέ, τυριά, αλλαντικά, ψωμί, ελιές και άλλα παραδοσιακά ιταλικά προϊόντα. Το τέταρτο τμήμα στεγάζει το Mercato Centrale Torino, ένα τεράστιο σύγχρονο κλειστό πολυκατάστημα με πολλές επιλογές για φαγητό.
Αν έχετε ακόμα όρεξη για ψώνια, μπορείτε να περάσετε από τη διάσημη ρετρό αγορά Il Balon που αναπτύσσεται στους γύρω δρόμους -κυρίως στη Via Borgo Dora- και λειτουργεί από Δευτέρα έως Σάββατο με ποικίλο ωράριο.
11 π.μ. – Ιστορικός περίπατος
Περιμετρικά της κεντρικής πλατείας Piazza San Giovanni ξεδιπλώνεται ένα πανόραμα της ιστορίας του Τορίνο. Στα βόρεια θα θαυμάσετε την Porta Palatina, ρωμαϊκή πύλη κατασκευασμένη από κόκκινα τούβλα. Στα ανατολικά, και κατεβαίνοντας λίγα σκαλοπάτια, τα ερείπια ενός ρωμαϊκού αμφιθεάτρου (με δωρεάν είσοδο) κρύβονται στη σκιά της Galleria Sabauda, μουσείου με έργα τέχνης από τις συλλογές μελών της ιστορικής βασιλικής δυναστείας του Οίκου της Σαβοΐας (είσοδος 15€). Δίπλα υψώνεται το καμπαναριό του αναγεννησιακού καθεδρικού ναού San Giovanni Battista, στο παρεκκλήσι του οποίου φυλάσσεται η Ιερά Σινδόνη, ένα λινό ύφασμα τεσσάρων περίπου μέτρων με την αχνή εικόνα ενός γενειοφόρου άνδρα που θεωρείται ότι είναι ο Ιησούς. Το κειμήλιο δεν εκτίθεται στο κοινό, αλλά το Μουσείο της Σινδόνης που βρίσκεται σε μικρή απόσταση με τα πόδια εξηγεί την ιστορία του και παραθέτει μερικές από τις επιστημονικές μελέτες που έγιναν για να προσδιοριστεί η προέλευσή του (είσοδος 8€).
1 μ.μ. – Βουνίσιες απολαύσεις
Πώς προτιμάτε το τυρί; Εάν η απάντηση είναι «Λιωμένο και σερβιρισμένο σε χύτρα», τότε θα λατρέψετε το νέο εστιατόριο Fondoo, κοντά στην Piazza San Carlo. Αυτό το φωτεινό, μινιμαλιστικό εστιατόριο στο ιστορικό κέντρο είναι αφιερωμένο στο κατεξοχήν αλπικό πιάτο, το fondue. Φτιαγμένο από τυρί Gruyere κυρίως και αναμεμειγμένο με διάφορα υλικά -από μανιτάρια μαριναρισμένα σε κρασί μέχρι μαύρη τρούφα- συνοδεύεται από ψωμί, baby πατάτες και κρεμμυδάκια. Σερβίρεται επίσης fondue σοκολάτας για επιδόρπιο, καθώς και Chinotto, ένα ελαφρύ και λίγο πικρό ποτό με άρωμα πορτοκαλιού, που κάνει ευχάριστη αντίθεση με την πλούσια γεύση του φαγητού. Το γεύμα για δύο άτομα κοστίζει περίπου 50€.
3 μ.μ. – Επιλογές με στυλ
Για όσους αγαπούν τη μόδα, μια βόλτα στα κομψά palazzos του κεντρικού Τορίνο αποτελεί ένα ενδιαφέρον μάθημα στυλ. Δύο είναι τα πολυτελή καταστήματα που ξεχωρίζουν. Στο Danpol, κοντά στο Giardino Sambuy, επενδύστε σε ένα αμιγώς ιταλικό ντύσιμο με ένα παρκά παραλλαγής του brand Barbed, μια κασμιρένια ζακέτα Fedeli και μαύρα μποτάκια Buscemi με χρυσές αγκράφες. Κρυμμένο στη γεμάτη μουσεία και εστιατόρια Piazza San Carlo βρίσκεται το San Carlo dal 1973, ένα πολυώροφο avant garde κατάστημα γυναικείων ενδυμάτων με loft αισθητική, όπου θα βρείτε καμπαρντίνες L’ Impermeabile, μαλακά τζάκετ από ψεύτικη γούνα του οίκου Molliolli και άλλα μοντέρνα ρούχα.
5 μ.μ. – Στη γειτονιά των αγγέλων
Ποιος να φανταζόταν ότι τα αγγελάκια έχουν τόσα πολλά χόμπι! Προφανώς, σε αυτά τα ροδομάγουλα πλάσματα αρέσει να κάνουν έλκηθρο, να παίζουν φλάουτο, να μαζεύουν φρούτα, να σκαρφαλώνουν στα δέντρα, να πιάνουν πουλιά και να πίνουν κρασί. Αυτό τουλάχιστον συμπεραίνει κανείς από τους πίνακες του 18ου και 19ου αιώνα σε μια αίθουσα της Gallerie d’Italia (είσοδος 12€), ένα τεράστιο νέο μουσείο που στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο μπαρόκ palazzo και άνοιξε το 2022 στη γειτονιά του Museo Egizio, του διάσημου Αιγυπτιακού Μουσείου του Τορίνο. Περιηγηθείτε στις πολυτελείς του αίθουσες με τους λαμπερούς πολυελαίους, τις περίτεχνες ταπετσαρίες και τις ζωγραφισμένες οροφές και θαυμάστε τους πίνακες της συλλογής του από τη μεσαιωνική, αναγεννησιακή και μπαρόκ περίοδο. Εκεί διοργανώνονται επίσης περιοδικές εκθέσεις σύγχρονης φωτογραφίας και βιντεοτέχνης, όπως αυτή του Luca Locatelli με τίτλο «The Circle» (Ο Κύκλος) που μόλις ολοκληρώθηκε και περιλάμβανε μεγάλης κλίμακας φωτογραφίες και βίντεο με θέμα εξωπραγματικά τοπία από τον βυθό των ωκεανών έως τις ηφαιστειακές εκτάσεις της Ισλανδίας.
8 μ.μ. – Φαγητό και κρασί
Το Magazzino 52, ένα σύγχρονο μπιστρό δίπλα στον ποταμό Πάδο, στην αριστοκρατική γειτονιά Vanchiglia, φέρνει το κρασί στο επίκεντρο προσελκύοντας ένα εκλεκτικό κοινό. Με τοξωτή τούβλινη οροφή και ράφια γεμάτα κρασιά να δημιουργούν ξεχωριστές γωνιές, διαθέτει μια τεράστια λίστα με ποικιλίες από τον Λίγηρα μέχρι τον Λίβανο. Επιλέξτε αυτό που σας κεντρίζει το ενδιαφέρον και συνδυάστε το με εξαιρετικά πιάτα της κουζίνας του Πιεμόντε – μεταξένιο tartare μοσχαριού με μουστάρδα, φουντούκια και αντζούγιες Σικελίας, σπιτικά ζυμαρικά tajarin με ψιλοκομμένα πράσα, guanciale (παστό χοιρινό μάγουλο), τριμμένο πρόβειο τυρί, αφράτες μελιτζάνες με λαβράκι και ντόπιες ντομάτες. Το μενού τριών πιάτων με τυρί ή επιδόρπιο κοστίζει 51€ το άτομο. Κρατήσεις γίνονται για τις 7:30 μ.μ. και τις 9:30 μ.μ.
11 μ.μ. – Ένα καλά κρυμμένο μπαρ
Μπαίνοντας στο Nikkei, ένα σχεδόν μυστικό cocktail lounge στο πίσω μέρος του εστιατορίου Azotea, επίσης στη γειτονιά Vanchiglia, συμμετέχεις αυτόματα σε ένα «garden party». Ο χώρος είναι καταπράσινος, με γλάστρες, κρεβατίνες, ακόμα και κιόσκι στο γωνιακό τραπέζι. Τα ποτά είναι επίσης γεμάτα βότανα. Όπως το κοκτέιλ Nima (14€) από σάκε, yuzu, λικέρ πράσινου τσαγιού, αναψυκτικό από φύλλα σέλινου και λουλούδια λεβάντας μαριναρισμένα σε ξηρό βερμούτ. Το πιο δυνατό παρασκεύασμα ωστόσο –και με την πλέον δημιουργική παρουσίαση- είναι το Tobacco Road, ένα γλυκόπικρο κοκτέιλ από τεκίλα mezcal, τσέρι και καφέ, σερβιρισμένο σε ποτήρι σε σχήμα πίπας (14€).
Κυριακή
10 π.μ. – Πρωινό με σοκολάτα
Στο Τορίνο, την περήφανη πατρίδα της gianduja -σοκολάτα με πάστα φουντουκιού-, θα βρείτε παντού σοκολατερί. Στη φανταχτερή Via Po, της οποίας οι θολωτές στοές παρέχουν προστασία όταν έχει άστατο καιρό, μπορείτε να δοκιμάσετε δύο ιδιαίτερα πλούσιες σοκολάτες. Στην Pasticceria Ghigo, που άνοιξε το 1870, δεν υπάρχουν καθίσματα ανάμεσα στις γεμάτες τάρτες, κέικ και μπισκότα γυάλινες βιτρίνες, οπότε οι ντόπιοι συνωστίζονται στον πάγκο για να απολαύσουν το ρόφημά τους (4,50€). Για περισσότερη άνεση κατευθυνθείτε στο Caffè Fiorio του 18ου αιώνα με τους αναπαυτικούς κόκκινους βελούδινους καναπέδες, τα ζεστά χαλιά και τις ταπετσαρίες, που επίσης σερβίρει πλούσια, αχνιστή σοκολάτα gianduja (5,50€). Εδώ σύχναζε στο παρελθόν και ο Γερμανός φιλόσοφος Φρειδερίκος Νίτσε, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Τορίνο.
Μεσημέρι – Μια πίστα για την τέχνη
Καμία μάρκα δεν είναι συνδεδεμένη με το Τορίνο όσο η Fiat, το εργοστάσιο της οποίας στη συνοικία Lingotto κατασκεύαζε αυτοκίνητα από τη δεκαετία του 1920 έως τη δεκαετία του 1980. Σήμερα, το κτίριο πολλαπλών χρήσεων που ανακαινίστηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Renzo Piano στεγάζει την Pinacoteca Agnelli –της οικογένειας του ιδρυτή της αυτοκινητοβιομηχανίας-, με 23 πίνακες καλλιτεχνών όπως ο Édouard Manet, ο Henri Matisse, ο Amedeo Modigliani και ο Pablo Picasso (είσοδος 10,60€).
Η πιο εντυπωσιακή ωστόσο πτέρυγα του πρώην εργοστασίου είναι το La Pista 500 (είσοδος 2,10€), ένας υπαίθριος χώρος τέχνης που άνοιξε το 2022 πάνω σε έναν οβάλ διάδρομο στην οροφή του κτιρίου που κάποτε χρησίμευε ως πίστα δοκιμών της Fiat. Εκεί έχουν τοποθετηθεί χιλιάδες φυτά και υπαίθρια έργα τέχνης μεγάλης κλίμακας, όπως αυτό της Ιρανής καλλιτέχνιδας Shirin Aliabadi και το «Yes to All» της Ελβετίδας Sylvie Fleury. Και όλα αυτά με την εντυπωσιακή θέα των Άλπεων στο βάθος. Τραβήξτε λοιπόν μια τελευταία φωτογραφία και πείτε arrivederci στο Τορίνο.
Που θα φάτε, που θα διασκεδάσετε
Στο Scannabue, που σερβίρει παραδοσιακά φαγητά και κρασιά του Πιεμόντε σε ένα φιλόξενο και ζωηρό περιβάλλον.
Στο Fondoo, για fondue σε μια σκανδιναβικού στυλ αίθουσα.
Στην Pasticceria Ghigo dal 1870, για πλούσια, αχνιστή σοκολάτα.
Στο Isola, μπαρ με ενδιαφέροντα κρασιά και ράφια γεμάτα δίσκους βινυλίου.
Στο La Cuite, ατμοσφαιρικό μπαρ όπου μπορείτε να δοκιμάσετε τοπικά κρασιά δίπλα στο αναμμένο τζάκι.
Στο Nikkei, το κρυμμένο μυστικό του εστιατορίου Azotea, για μερικά από τα καλύτερα κοκτέιλ του Τορίνο.
Που θα μείνετε
Στο Agora Boutique Stays με εννέα κομψά διαμερίσματα, το καθένα με ιδιαίτερη διακόσμηση. Βρίσκονται όλα στο ισόγειο -που μοιάζει με αίθριο- ενός palazzo του 17ου αιώνα, δίπλα στην Piazza San Carlo. Οι τιμές αυτή την εποχή ξεκινούν από 185€.
Στο Hotel Victoria με τη βρετανική ατμόσφαιρα. Στο λόμπι καίει το τζάκι, ενώ διαθέτει spa, σάουνα και θερμαινόμενη πισίνα. Τα δωμάτια ξεκινούν από 161€.
Στο Combo, ξενώνα που στεγάζεται σε ένα πρώην πυροσβεστικό σταθμό, με ιδιωτικά δωμάτια και κοιτώνες, όλα με μινιμαλιστική αισθητική. Το πανύψηλο industrial-chic λόμπι διαθέτει καφετέρια, κοκτέιλ μπαρ και μια σκηνή συναυλιών. Οι τιμές των ιδιωτικών δωματίων αυτή την εποχή ξεκινούν από περίπου 53€.
Για βραχυχρόνιες μισθώσεις μια καλή επιλογή είναι το κέντρο της πόλης -Centro-, δίπλα σε αξιοθέατα, μουσεία, καφετέριες και καταστήματα, ενώ σε κοντινή απόσταση βρίσκεται και η αριστοκρατική συνοικία Vanchiglia που εκτείνεται κατά μήκος του Πάδου και προσφέρει εκλεπτυσμένες επιλογές για φαγητό και ποτό. Επίσης, η πρώην εργατική συνοικία San Salvario, κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, είναι γεμάτη τρατορίες, wine και κοκτέιλ μπαρ και καφετέριες.