Η γειτονιά μου το Μπρίξτον

Μια Ελληνίδα μάς περιγράφει πώς είναι η ζωή στην πιο ανερχόμενη, πολυπολιτισμική και ζωντανή συνοικία του Λονδίνου.

Το Λονδίνο από τη νότια όχθη του Τάμεση είναι πολύ διαφορετικό. Δόμηση χαμηλή, με διώροφες ή τριώροφες βικτωριανές μονοκατοικίες σε ατέλειωτες ολόιδιες σειρές. Τα περισσότερα σπίτια έχουν κήπους ή αυλές, ενώ γύρω τους απλώνονται μερικά από τα ωραιότερα πάρκα της πόλης: το Brockwell Park, το Dulwich Park και, βέβαια, το ιδιαίτερα γνωστό στους φιλάθλους Crystal Palace. Καλώς ήρθατε στο Μπρίξτον.

Οι παραπόταμοι του Τάμεση, όπως ο ποταμός Effra που εξακολουθεί έως σήμερα να διασχίζει την περιοχή αλλά υπογείως, ευθύνονται για το λασπώδες υπέδαφος που δεν επέτρεψε την επέκταση του μετρό. Μόνο η Victoria Line φτάνει μέχρι εδώ και βέβαια ο υπέργειος σιδηρόδρομος που διασχίζει τη γειτονιά με κατεύθυνση το Orpington. Ωστόσο, με τον ιλιγγιώδη ρυθμό ανάπτυξης που παρουσιάζει το Λονδίνο και με τη βοήθεια της νέας τεχνολογίας, που υπερέβη τα εμπόδια της στατικότητας, η ανοικοδόμηση της περιοχής στις μέρες μας απογειώνεται με δεκάδες πολυώροφους πύργους. Η κατοικία (και) εδώ κοστίζει πολύ ακριβά, διότι η ζήτηση είναι τεράστια – ή τουλάχιστον ήταν προ Brexit. Ευχή όλων των κατοίκων είναι να μην αλλοιωθεί η πολυσυλλεκτική φυσιογνωμία της περιοχής, ενώ οι διαβουλεύσεις με την τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και τους ιδιώτες-επενδυτές είναι συνεχείς και συχνά σε υψηλούς τόνους.

Συνοικία το όνειρο

Στο Μπρίξτον εγκαταστάθηκα πριν από τρία χρόνια και το πρώτο πράγμα που άκουσα από τους Ελληνες του βόρειου Λονδίνου ήταν το στερεότυπο της κακόφημης περιοχής. Στο διάστημα αυτό ποτέ δεν ένιωσα ανασφάλεια σε αυτήν τη γειτονιά, όπου όλοι με γνωρίζουν και μου λένε «καλημέρα». Τη δεκαετία του ’80, πράγματι, είχε γίνει γνωστό από τις αιματηρές ταραχές που είχαν ξεσπάσει (Brixton riots, αν θυμάστε το τραγούδι οι παλαιότεροι), όταν η αφροαμερικανική κοινότητα εξεγέρθηκε κατά της αστυνομίας, καταγγέλλοντας τις αρχές για ρατσιστική συμπεριφορά.

Οι πρώτοι Αφροαμερικανοί έφτασαν εδώ τo 1948 με το πλοίο «Windrush» από τα νησιά της Καραϊβικής: Τζαμάικα, Τρινιδάδ και Τομπάγκο, Σάντα Λουσία. Ετσι, λοιπόν, η κεντρική πλατεία ονομάστηκε Windrush Square, για να τιμήσει τα 50 χρόνια από την άφιξη του πλοίου. Στο ίδιο σημείο ιδρύθηκε και το πρώτο μουσείο για την ιστορία της μαύρης κοινότητας στη Μεγάλη Βρετανία, το Black Cultural Archives, το οποίο φιλοξενεί συλλογές από έργα μαύρων καλλιτεχνών, διαλέξεις για την ιστορία των Αφρικανών στη Βρετανία και διάφορες θεματικές εκθέσεις, όπως το «Rastafari in Motion» και το αφιέρωμα στη μνήμη του Μοχάμεντ Αλι. Οι Αφρικανοί της περιοχής είναι κυρίως από τη Νιγηρία και την Γκάνα, τη Σιέρα Λεόνε, τη Σενεγάλη και τη Σομαλία. Επίσης, από τα ’60s ζει εδώ μια πολύ δυναμική πορτογαλική κοινότητα, από τις μεγαλύτερες στη Μεγάλη Βρετανία, γνωστή ως Little Portugal, στην οποία προστέθηκαν αργότερα και πολλοί Βραζιλιάνοι. Από Ασιάτες έχει αρκετούς Ινδούς και Βιετναμέζους, που έχουν εδώ μερικά πολύ αξιόλογα μπακάλικα με ασιατικά προϊόντα. Υπάρχουν ακόμη Ιταλοί, Ισπανοί, ισπανόφωνοι της Νότιας Αμερικής, Πολωνοί, Βούλγαροι, αλλά και Ελληνες και Κύπριοι.

Η ελληνική παρουσία στην περιοχή κρατάει από τις αρχές του 19ου αιώνα.

Τα έξι τεράστια συγκροτήματα της περιοχής, όπου κατοικούν όσοι παίρνουν κοινωνικά επιδόματα, δηλαδή περίπου το 40% του ντόπιου πληθυσμού, είναι ενδεικτικά της αβυσσαλέας ψαλίδας που χωρίζει τη βρετανική μεσαία τάξη από τα χαμηλά στρώματα. Τα δύο άκρα συνυπάρχουν στον ίδιο δρόμο: η έπαυλη και η εργατική πολυκατοικία. Με τον Τζον Μέιτζορ, γέννημα-θρέμμα του Brixton, οι Συντηρητικοί απέδειξαν ότι η βρετανική κοινωνία όχι μόνο αποδέχεται τα παιδιά των υποβαθμισμένων συνοικιών του νότιου Λονδίνου, αλλά τους προσφέρει και δυνατότητες ανέλιξης σε υψηλά κυβερνητικά αξιώματα. Τα πράγματα, βέβαια, δεν είναι τόσο απλά. Ωστόσο, η κατάσταση εξομαλύνθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ γίνεται μεγάλη επένδυση σε ιδέες και χρήματα ώστε να ενταχθεί η νέα γενιά των 18-25 στην απασχόληση ή την εκπαίδευση.

Η ανάμειξη τόσων ετερόκλητων πολιτισμών που αποκαλούν το Μπρίξτον «σπίτι μου» προκαλεί ένα ορμητικό δημιουργικό ρεύμα. Εχει δικό του νόμισμα, την τοπική λίρα Brixton Pound, με το οποίο μπορείς να κάνεις συναλλαγές σε όλα τα τοπικά καταστήματα. Αν εργάζεσαι εδώ, μπορείς να παίρνεις μέρος της αμοιβής σου σε Brixton Pounds.

Η γειτονιά σφύζει από νέες ιδέες και συμβολίζει την ανοχή στη διαφορετικότητα με τον πιο πολύχρωμο τρόπο. Η πολυπολιτισμική σύνθεση του πληθυσμού έγραψε ιστορία στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, που ήταν το υψηλότερο στο Ηνωμένο Βασίλειο με 79,1% υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ενωση – και αυτό χωρίς να έχουν δικαίωμα ψήφου οι πολίτες της Ε.Ε.

Let the good times roll

Βγαίνοντας από το μετρό, σε υποδέχεται πάντα κάποια μπάντα που παίζει Μπομπ Μάρλεϊ. Κάθε απόγευμα η περιοχή πλημμυρίζει από επισκέπτες που έρχονται για να δοκιμάσουν έθνικ γεύσεις στα δεκάδες μικρά εστιατόρια που βρίσκονται κάτω από τη γέφυρα του σιδηροδρόμου, μέσα στις στοές, δίπλα στον Αργεντίνο κρεοπώλη, τον Ιρλανδό ψαρά και τη Νιγηριανή κυρία με τα μπατίκ υφάσματα και τα χειροποίητα καλάθια.

Τόσος είναι ο κόσμος που συρρέει εδώ, ειδικά τα Σαββατοκύριακα, που ο ψαράς αποφάσισε να προσφέρει «πακέτο» τέσσερα στρείδια με ένα ποτήρι Prosecco στα όρθια, δίπλα στον πάγκο του, για 9,56 ευρώ. Από την παραγωγή στην κατανάλωση. Από τις 11.30 το πρωί και μετά, στα πιο δημοφιλή μαγαζιά υπάρχει λίστα αναμονής.

Ανάμεσα στα εστιατόρια θα δείτε μερικές γκαλερί, μαγαζιά με vintage ρούχα και έπιπλα, δισκάδικα με βινύλια και άλλα.

Η αισθητική όλων των χώρων είναι παρόμοια και με ελληνικούς όρους θα λέγαμε «σπαρτιάτικη»: ανακυκλωμένα υλικά, έπιπλα παράταιρα από το παζάρι, βιομηχανικά πατώματα, άβαφοι τοίχοι. Ανάμεικτο κοινό χωρίς επιτήδευση, χίπστερ, τραπεζίτες, όλες οι φυλές, κανένας ενδυματολογικός κώδικας. «Με τα χρήματα που ξόδεψα για να ανακαινίσω το εστιατόριό μου στη Γλυφάδα θα έφτιαχνα όλη τη στοά εδώ», μου λέει ένας Ελληνας επιχειρηματίας, ιδιοκτήτης σούσι μπαρ, που ήρθε για να δει αν μπορεί να ξεκινήσει κάτι εδώ. Τον ενθαρρύνω. Εχει τόσες τοπικές κουζίνες και δεν έχει ένα σουβλατζίδικο ή, ακόμα καλύτερα, ένα κρητικό ρακάδικο με μεζέδες.

Οι στοές κλείνουν στις 11 το βράδυ, οπότε ο κόσμος συνεχίζει τη διασκέδαση στα γειτονικά μπαρ. Προς μεγάλη χαρά όλων των νυκτόβιων, η Victoria Line μόλις έγινε 24ωρη. Μετά τα μεσάνυχτα, καροτσάκι με χοτ ντογκ υποδέχεται όσους ήρθαν για να… συνεχίσουν. Τώρα το Brixton σχηματίζει μαζί με το Camden (βόρεια) και το Shoreditch (ανατολικά) ένα τρίγωνο ατέλειωτης διασκέδασης – και όποιος πει πως το Λονδίνο κοιμάται νωρίς μάλλον βγήκε με τη λάθος παρέα.

Προϊοντα τοπικής παραγωγής

«Βγήκαν οι τομάτες σας;» «Οχι, δεν έβαλα καθόλου τομάτα φέτος, φύτεψα στη θέση τους μια συκιά». Δύσκολα θα πίστευε κανείς πως αυτός ο διάλογος με τον γείτονά μου γίνεται σε κεντρική συνοικία του Λονδίνου. Η παράδοση της καλλιέργειας οπωροκηπευτικών είναι παλιά όσο και το ίδιο το Μπρίξτον. Ιδιωτικά περιβόλια έχουν δημιουργηθεί σε αυλές και μπαλκόνια και τα παρτέρια του δήμου ή κάποιοι μέχρι πρότινος αναξιοποίητοι χώροι, όπως η πίσω αυλή ενός σχολείου, ένα παρκάκι, η ταράτσα της πολυκατοικίας, μετατρέπονται σε κοινόχρηστους κήπους. Δημοτικός κηπουρός επισκέπτεται τις καλλιέργειες και δίνει στους κατοίκους συμβουλές, λίπασμα και σπόρους. Στο πλευρό του δήμου εργάζονται και αρκετές κοινωνικές συνεταιριστικές οργανώσεις, με κορυφαία την Incredible Edible Lambeth, που προωθούν τις καλλιέργειες μικρής κλίμακας με ευρύτερο στόχο τη συνετή διαχείριση των τροφίμων στην περιοχή. «Στόχος μας είναι να προωθήσουμε την υγιεινή διατροφή με τροφές που καλλιεργούνται, παράγονται και καταναλώνονται από την τοπική κοινωνία», λέει η Sue Sheehan, ιδρυτικό μέλος.

Η άλλη ανερχόμενη δύναμη είναι οι μικροζυθοποιίες, η Brixton Brewery, η Canopy και άλλες. Η μπίρα τους είναι εξαιρετικής ποιότητας και συνοδεύεται συχνά από κάποιο δρώμενο, μουσικοθεατρική παράσταση ή προβολή ταινίας. Κάθε Σαββατοκύριακο στήνονται σε κεντρικά σημεία της γειτονιάς υπαίθριες αγορές με τοπικά προϊόντα, οι farmers’ markets, ενώ υπάρχουν και ετήσια βραβεία που απονέμονται στο καλύτερο περιβόλι, στην καλύτερη συγκομιδή κ.ά. Στο Brockwell Park έχουν στηθεί θερμοκήπια όπου μπορεί κανείς να δουλέψει και να πάρει σε συγκομιδή τους καρπούς της εργασίας του. Στα άμεσα σχέδια βρίσκεται και η ίδρυση μιας σχολής σεφ που θα κλείσει τον κύκλο και θα ανεβάσει τον πήχυ του Μπρίξτον ανάμεσα στους κορυφαίους gourmet προορισμούς της Ευρώπης.

Landmarks

 • David Bowie memorial Το πιο διάσημο παιδί του Μπρίξτον υπήρξε ο Ντέιβιντ Μπάουι. Πήγε σχολείο στο Stockwell Primary και επέστρεφε πάντα εδώ για να κάνει την πρώτη παρουσίαση κάθε καινούργιου άλμπουμ του. Την ημέρα που ανακοινώθηκε ο θάνατός του, συγκεντρώθηκαν εδώ αυθόρμητα χιλιάδες θαυμαστές φέρνοντας λουλούδια και αφιερώματα στην τοιχογραφία που τον απεικονίζει. Λόγω του κόσμου που συρρέει αδιάκοπα όλο αυτό το διάστημα, ο δήμος ανακήρυξε το μέρος μνημείο.

• Ritzy cinema (Windrush square) Το σινεμά-σύμβολο βρίσκεται σε ένα διατηρητέο κτίριο με μια μεγάλη πινακίδα στην πρόσοψη, όπου αναρτώνται τοπικά και διεθνή νέα, αλλά και προσωπικές αφιερώσεις. Εδώ προβάλλονται επίσης όλες οι ταινίες των φεστιβάλ μικρού μήκους, όπως το υπέροχο London Animation Festival με έργα από όλο τον κόσμο.

• Το Brixton Academy (211 Stockwell Rd), ή αλλιώς O2, και το Electric (http://electricbrixton.uk.com) είναι οι δύο μεγάλες μουσικές σκηνές και φιλοξενούν αστέρια της μουσικής από όλο τον κόσμο. Οι συναυλίες τους είναι sold out μήνες πριν.

Pop Brixton

Ενα εγκαταλελειμμένο οικόπεδο στο κέντρο του Brixton μεταμορφώθηκε σε μεταμοντέρνο «εμπορικό κέντρο» με μικρά μαγαζιά και γραφεία που στεγάζονται μέσα σε κοντέινερ. Ο Charlie Gent, marketing manager του βραβευμένου project, μας «ξεναγεί» στον πολυχώρο.

Πώς ξεκίνησε το Pop Brixton; Ο δήμος απηύθυνε ανοιχτή πρόσκληση για την αξιοποίηση ενός εγκαταλελειμμένου οικοπέδου στο κέντρο του Brixton, που θα είναι διαθέσιμο μόνο για μερικά χρόνια. Θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα χώρο γρήγορα και με χαμηλό κόστος, ο οποίος να φιλοξενήσει τις καλύτερες ιδέες που υπάρχουν στην περιοχή. Να γίνει μια βάση από όπου θα ξεκινήσουν επιχειρήσεις σίτισης, λιανικής, κοινωνικές συνεταιριστικές και άλλες.

Πόσες επιχειρήσεις στεγάζει τώρα το Pop Brixton; Εχουμε 53 επιχειρήσεις και ο αριθμός μεγαλώνει, καθώς προσθέτουμε περισσότερα κοντέινερ. Φιλοξενούμε ακόμα περισσότερα από 100 freelancers και μικρές start ups που εργάζονται σε κοινόχρηστους χώρους εργασίας.

Ποιος μπορεί να ανοίξει μαγαζί εκεί; Εχετε κάποιους κανόνες; Οι χώροι εδώ προορίζονται για τοπικές ανεξάρτητες επιχειρήσεις. Δίνουμε προτεραιότητα σε ανθρώπους που ζουν και εργάζονται στην περιοχή. Δεν επιτρέπουμε τις μεγάλες φίρμες, εδώ είναι για τους μικρούς!

Γιατί πιστεύετε πως πέτυχε το project; Πιστεύω πως η επιτυχία οφείλεται στο γεγονός πως παραχωρήσαμε χώρο σε μικρές τοπικές επιχειρήσεις. Κάθε μαγαζί έχει ιδιαίτερη ταυτότητα και χαρακτήρα. Οι ιδιοκτήτες εργάζονται εδώ, εκείνοι είναι που μαγειρεύουν ή εξυπηρετούν. Αυτό δίνει στο χώρο αίσθηση κοινωνικής συνοχής, δεν είναι σαν οποιοδήποτε συνηθισμένο εμπορικό κέντρο.

Ποια στιγμή θεωρείτε πιο σημαντική για το Pop Brixton; Πρόσφατα γιορτάσαμε τα πρώτα του γενέθλια. Είχαμε πολλές εκδηλώσεις με ζωντανή μουσική, φαγητό και συζητήσεις σε τοπικό επίπεδο. Συμμετείχαν όλες οι εταιρείες που στεγάζονται εδώ και ήταν υπέροχο να βλέπεις πόσα έχουμε καταφέρει μαζί μέσα σε μόλις ένα χρόνο.

www.popbrixton.org