Το φως στο εργαστήριο έχει αψηφήσει, για ακόμα ένα βράδυ, τον γενικό κανόνα της γειτονιάς και παραμένει ανοιχτό. Της αρέσει να δουλεύει τη νύχτα. Να ακούει μόνο τους ήχους από τις δημιουργίες της. Και γαλλική μουσική. Στο Παρίσι έζησε, άλλωστε, μερικά από τα ομορφότερα χρόνια της ζωής της. Ιστορίες και καρέ που θα γέμιζαν μία ταινία. Ίσως κι ένα ολόκληρο Φεστιβάλ. Στο κέντρο των Χανίων. Τον τόπο που επέλεξε για να φιλοξενήσει την οικογένεια, την προσφορά και τις δημιουργίες της. Χειροποίητες δημιουργίες που ταξιδεύουν σε κάθε άκρη του νησιού. Σε κάθε άκρη της χώρας. Για να θυμίσουν ότι και η ζωή της Εύας Μακρυγιάννη θα μπορούσε να είναι, κάλλιστα, ένα αυθεντικό κόσμημα. Χειροποίητο. Από χέρια ανθρώπων που αγάπησαν την Τέχνη.
Η Κρήτη είχε καθοριστική συμβολή στην εικαστική μου διάπλαση. Η θάλασσα και τα πλάσματά της, οι χωματένιοι δρόμοι με τους νερόλακους, τα σπίτια, τα ζώα. Ανόθευτη ομορφιά σε έναν ευλογημένο τόπο. Ξέρεις, από μικρή μου τραβούσε την προσοχή ότι είχε να κάνει με κατασκευές, τέχνη, χειροτεχνία. Λάτρευα, για παράδειγμα, τα όμορφα κεντήματα. Από πολύ μικρό παιδί και χωρίς κανένας να είχε προσπαθήσει να μου το εμφυσήσει. Ήταν κάτι που αγαπούσα ενστικτωδώς, ένα από τα πρώτα στοιχεία του χαρακτήρα μου. Κι ένα από τα σημαντικότερα.
1/5© Φωτογραφίες: Γιώργος Αναστασάκης
Στην εφηβεία η αγάπη αυτή φούντωσε. Άρχισα να σκέφτομαι αν θα ήταν αυτό το αντικείμενο των σπουδών μου. Ένα μεσημέρι στο δρόμο προς το σπίτι προπορευόταν ένας φαντάρος, κρατώντας ένα πορτρέτο γυναίκας στην πρώτη σελίδα ενός μεγάλου μπλοκ. Ήταν τόσο εντυπωσιακό στα μάτια μου, που τον σταμάτησα και εξέφρασα τις σκέψεις μου να γραφτώ κι εγώ σε μία σχολή με Τέχνες. Άγνωστη λέξη τότε για τον κοινωνικό περίγυρο και για το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Με αποθάρρυνε. «Γιατί δεν ψάχνεις τη XEN», μου αντιπρότεινε. Άρχισα να συλλέγω πληροφορίες. Η απόφαση είχε παρθεί. Σχολή κοινωνικών λειτουργών στη ΧΕΝ.
Η φοίτηση στη Σχολή ήταν καθοριστική για αυτό που είμαι σήμερα. Επισκέψεις σε μουσεία, εκθέσεις, καλές θεατρικές παραστάσεις, εκπαιδευτικές εκδρομές σε Μύκονο, Πήλιο, Ήπειρο, Κρήτη. Νέες συχνότητες για τα ερεθίσματά μου, που γνώριζαν διαφορετικές κουλτούρες και ξεχωριστούς ανθρώπους σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας. Μεγάλο σχολείο. Με κάθε έννοια.
Τελειώνοντας τη φοίτηση στη ΧΕΝ γεννήθηκε η ευκαιρία να συνεχίσω τις σπουδές μου στην κοινωνιολογία, στο Παρίσι. Την άρπαξα από τα μαλλιά. Έζησα μία μαγική τετραετία στην πρωτεύουσα της Γαλλίας. Δρόμοι, κήποι, αίθουσες τέχνης, πάρκα, καφέ, βιτρίνες μαγαζιών, πλατείες. Νόμιζες ότι διέσχιζες τη σκηνή μίας ωραίας ταινίας που μιλούσε για την τέχνη. Μονίμως! Περπατούσα ώρες ατελείωτες. Μόνη μου, χωρίς παρέα. Για να μπορώ να δω όσα εγώ ήθελα. Για να ανακαλύψω όλη την πόλη.
2/5© Φωτογραφίες: Γιώργος Αναστασάκης
Ένιωθα, συνεχώς, σαν σφουγγάρι έτοιμο να απορροφήσει κάθε ερέθισμα. Ήθελα να τα μάθω όλα, να φτιάχνω ρούχα, ρολόγια, κοσμήματα. Όλοι είχαν σαν προτεραιότητα την υψηλή αισθητική και την τέχνη κι όχι το εμπόριο. Έτσι, χρησιμοποιούσαν πολύ τη φαντασία τους. Αυτή η πόλη επηρέασε σημαντικά τη ζωή και την αισθητική μου. Ακόνισε τη φαντασία μου και μου έδωσε τη δύναμη να τολμώ.
Ήμουν τυχερή γιατί έμενα στο κέντρο, κοντά στο τωρινό Μουσείο Ορσέ. Τότε ήταν ακόμα μία αποθήκη που γίνονταν πλειστηριασμοί. Ήταν μία εποχή που το Παρίσι προσέλκυε παρά πολύ κόσμο. Σκέψου ότι ήταν η περίοδος των εγκαινίων του Πομπιντού, ενός μουσείου ορόσημου για τη Γαλλία. Για την Ευρώπη. Διανοούμενοι, καλλιτέχνες, σπουδαίες φυσιογνωμίες. Έβγαινες στο κέντρο και τους έβλεπες όλους. Θεοδωράκη, Τσαρούχη. Ζούσαν την καθημερινότητά τους.
Γνώρισα σημαντικές προσωπικότητες. Τη Μαρίνα Καρέλλα, διάσημη ζωγράφο και γλύπτρια και τον συγγραφέα Michel de Grèce, με τους οποίους μας δένει μία φιλία χρόνων. Μέσω της Μαρίνας γνώρισα και συναντήθηκα με πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες. Τη σπουδαία γλύπτρια Niki de Saint Phalle, τον σύζυγό της Jean Tinguely, σπουδαίος γλύπτης κι αυτός, τον Ιόλα, τον Τσαρούχη, τον Φασιανό, τον Andy Warhol!
3/5© Φωτογραφίες: Γιώργος Αναστασάκης
Γενναιόδωροι άνθρωποι, ελεύθερα πνεύματα, με ευαισθησία, αχαλίνωτη δημιουργικότητα και κυρίως αγάπη για την τέχνη. Συναντήσεις, συζητήσεις και εμπειρίες που καθορίζουν πορείες της ζωής. Θα ήθελα να έχω κινηματογραφήσει πολλές στιγμές που έζησα μαζί τους, να παγώσω τον χρόνο σε πολλές εικόνες και κάδρα. Δεν θα ξεχάσω την τυχαία συνάντηση με τον Alain Delon σε έναν έρημο δρόμο του Παρισιού. Μία συγχρονισμένη οπτική επαφή που δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου. Όπως και τη συνάντηση με τον Warhol. Μου υπέγραψε την αφίσα των εγκαινίων του και συζήτησε μαζί μου ένας από τους διασημότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
– ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΣΑΒΒΑΚΗΣ