Η Κατερίνα (γνωστή στο instagram ως Kat Zam)γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αυστραλία έχοντας κοντά της τις δύο γιαγιάδες και τους δύο παππούδες της. «Ηρθαν και οι τέσσερις εδώ, τη δεκαετία του ’60, ως πρόσφυγες από την Ελλάδα. Από όταν θυμάμαι τον εαυτό μου άκουγα τις ιστορίες τους και τους θαύμαζα για το θάρρος τους. Αφησαν τα πάντα πίσω τους και ήρθαν σε μια μακρινή χώρα, χωρίς χρήματα και χωρίς να γνωρίζουν καν αγγλικά» λέει στην «Κ» προσθέτοντας ότι πριν λίγους μήνες η ίδια ήρθε αντιμέτωπη με μια σκληρή συνειδητοποίηση. «Η γενιά τους πλέον για εμάς είναι η γενιά της “γιαγιάς και του παππού”. Τα χρόνια που διανύουμε τώρα είναι για αυτούς τους ανθρώπους το τελευταίο κεφάλαιο της ζωής τους».
Η γιαγιά και ο παππούς της Kat, από την πλευρά της μητέρας της, ταξίδεψαν το 1961 από τη Ρόδο στο Σίδνεϋ. Εργάστηκαν, όπως άλλωστε οι περισσότεροι οικονομικοί μετανάστες της εποχής, σ΄ εργοστάσιο. «Με τα πρώτα χρήματα που πήρα αγόρασα καινούργια ρούχα και ήμουν πολύ χαρούμενη», θυμάται η γιαγιά της Kat, που όπως λέει πίσω στην πατρίδα της δεν είχε τίποτα δικό της, ακόμα και τα λιγοστά της ρούχα ήταν μεταχειρισμένα. Κάποια χρόνια αργότερα το ζευγάρι μετακόμισε στη Μιλντούρα, μια μικρή επαρχιακή πόλη της Αυστραλίας. Εκεί, το 1990, γεννήθηκε η εγγονή τους, η οποία σήμερα αναρωτιέται αν η σωστή λέξη για να περιγράψει το μέρος που μεγάλωσε στα ελληνικά είναι «φάρμα».
«Είχαμε κατσικάκια στην αυλή και πηγαίναμε βόλτες στο ποτάμι. Οι γονείς μου χώρισαν όταν ήμουν 9 ετών, η μητέρα μου εργαζόταν και έτσι εγώ περνούσα πολύ χρόνο με τη γιαγιά μου». Η επαφή της Kat με την ελληνική κουλτούρα ήταν μάλλον αποσπασματική, καθώς όπως διηγείται σήμερα στην «Κ» η ελληνική κοινότητα της πόλης ήταν πολύ μικρή και η εκκλησία δεν λειτουργούσε παρά ελάχιστες μέρες τον χρόνο. Δεν πήγε σ’ ελληνικό σχολείο, άκουγε όμως πολύ ελληνική μουσική. «Μου αρέσουν τα νησιώτικα και η Γλυκερία. Είμαι σαν γριούλα!» σχολιάζει γελώντας.
Θέλοντας να αποτυπώσει τις μνήμες και τις αφηγήσεις τους άνοιξε ένα νέο προφίλ στο Instagram, το ονόμασε Greek Diaspora Stories και ζήτησε από το κοινό της να τη φέρει σ’επαφή με «γιαγιάδες και παππούδες» της Αυστραλίας.
«Δούλευαν για σένα και για μένα», αυτός ο στίχος από το τραγούδι της Γλυκερίας με τίτλο Διασπορά τη συγκινεί ιδιαίτερα, καθώς νιώθει ότι αποτυπώνει όχι μόνο τη δική της οικογενειακή ιστορία, αλλά και όλων των Ελλήνων μεταναστών της εποχής. Θέλοντας να αποτυπώσει τις μνήμες και τις αφηγήσεις τους άνοιξε ένα νέο προφίλ στο Instagram, το ονόμασε Greek Diaspora Stories και ζήτησε από το κοινό της να τη φέρει σ’επαφή με «γιαγιάδες και παππούδες» της Αυστραλίας. Δέχθηκε δεκάδες μηνύματα με τις αντίστοιχες προσκλήσεις για να τους επισκεφτεί στα σπίτια τους. «Μέχρι στιγμής έχω κάνει 15 συνεντεύξεις. Μπορεί να μην ακούγονται πολλές, ταυτόχρονα όμως είναι πάρα πολλές! Περνάω πολλές ώρες στην κάθε επίσκεψη. Δεν έχω κάμερα, μόνο το κινητό μου και ένα μικρόφωνο. Πιστεύω πως αν είχα μεγαλύτερο εξοπλισμό θα τους άγχωνα».
Τα μονταρισμένα βίντεο έχουν διάρκεια μόλις 20 – 30 δευτερολέπτων, καθώς όπως εξηγεί η δημιουργός τους απευθύνονται στο κοινό των social media, που ως γνωστό η προσοχή τους διασπάται εξαιρετικά γρήγορα. «Επίσης το να δημιουργήσεις ένα βίντεο 10’ ή 20΄ είναι πολύ χρονοβόρο, και εγώ κάνω όλη την επεξεργασία μόνη μου. Νομίζω η διάρκεια που έχω επιλέξει είναι η ιδανική». Τα πλάνα της Κat δεν περιορίζονται στους συνεντευξιαζόμενους της, καθώς μας ξεναγούν νοερά και μέσα στα φροντισμένα σπίτια τους, όπου η νοσταλγία, ακόμα και μετά από τόσες δεκαετίες, κυριαρχεί. Μια Ακρόπολη που λειτουργεί ως φωτιστικό στο σπίτι της Ιωάννας από τη Ζαχάρω, ένα σαντούρι που ταξίδεψε το 1956 μαζί με τον Χρήστο από τα Ιωάννινα, αλλά και η μαγκούρα του Νίκου από τη Δεσκάτη, ακουμπισμένη στον ώμο του. Στα χέρια του παίζει το κομπολόι του και το ρυθμικό χτύπημα των χαντρών περνάει στον ήχο του μικροφώνου. Το ίδιο και το κόμπιασμα της φωνής του. «Να φύγεις από τον τόπο (σου) λίγο δύσκολα είναι, αλλά… η φτώχια. Για αυτό ήρθαμε».
View this post on Instagram
View this post on Instagram
View this post on Instagram
Αν κάτι μου κάνει εντύπωση είναι πως, παρόλο που ζουν σχεδόν μια ολόκληρη ζωή στην Αυστραλία, δεν μιλάνε άψογα αγγλικά.
«Το κοινό χαρακτηριστικό των ιστοριών τους είναι η φτώχια που τους οδήγησε στο να φύγουν από την Ελλάδα και να κάνουν αυτό το τεράστιο ταξίδι με το πλοίο. Πήραν μια απόφαση που σίγουρα δεν ήταν εύκολη και ταξίδευαν για σχεδόν έναν μήνα. Στην ηλικία που βρίσκονται σήμερα οι φίλοι και οι συναναστροφές τους έχουν λιγοστέψει, νομίζω πως θέλουν να μιλήσουν για τη ζωή τους. Αν κάτι μου κάνει εντύπωση είναι πως, παρόλο που ζουν σχεδόν μια ολόκληρη ζωή στην Αυστραλία, δεν μιλάνε άψογα αγγλικά».
Η Ντίνα από την Ολυμπία, που μετανάστευσε σε ηλικία 27 ετών σχολιάζει σ’ένα βίντεο γελώντας πως «πήγαμε σ’ένα μικρό σχολείο, να μάθουμε εγγλέζικα. Ε, μάθαμε κάτι λίγα, έστω την αλφαβήτα, να ξεχωρίζουμε τα γράμματα». Η Kat σχολιάζει πως οι περισσότεροι δεν ενσωματώθηκαν πλήρως στην αυστραλιανή κοινότητα, αλλά πως δεν ήταν και οι μόνοι. «Τα βίντεο που ανεβάζω τα βλέπουν όχι μόνο οι Ελληνες, αλλά και οι Τούρκοι και οι Ιταλοί. Μπορούν να ταυτιστούν γιατί υπάρχουν κοινά, τόσο στις αφηγήσεις, όσο και στην κουλτούρα μας».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Μείωσα το πόσο συχνά μιλούσα ελληνικά και σταμάτησα να ακούω ελληνική μουσική. Ενιωθα θλίψη, ντροπή και και ενοχή για μεγάλο διάστημα».
Η σειρά των mini επεισοδίων Greek Diaspora Stories έρχεται να συμπληρώσει την ιδιότητα της Kat ως δημιουργού περιεχομένου, καθώς έχει ήδη στο ενεργητικό της μια πετυχημένη πορεία κωμικών σκετς βασισμένα στις πολιτισμικές διαφορές Ελλήνων και Αυστραλών. Οπως λέει της αρέσει να μεταμφιέζεται σε Ελληνίδα γιαγιά, έναν ρόλο που τον γνωρίζει άλλωστε πολύ καλά. Παρόλο όμως που η πλειοψηφία του περιεχομένου της περιστρεφόταν γύρω από την χώρα καταγωγής της, η ίδια ήταν πολύ μπερδεμένη μέσα της. Αφήνοντας πίσω την παιδική της ηλικία, όπου το ρυζόγαλο, τα δεκάδες σεμέν και οι αφηγήσεις από τη Ρόδο είχαν την τιμητική τους, η Kat χρειάστηκε να βρει τη δική της ισορροπία ανάμεσα στα δύο έθνη, καθώς μεγαλώνοντας υπήρξαν περίοδοι που δεν ένιωθε ούτε αρκετά Ελληνίδα, ούτε αρκετά Αυστραλή. Το ζήτημα της ταυτότητας περιπλέχτηκε στο μυαλό της, όταν θεώρησε πως, επειδή είναι queer, δεν μπορεί ταυτόχρονα να είναι και Ελληνίδα, καθώς ένιωθε το αίσθημα της απόρριψης από την εκκλησία, και κατ’επέκταση από την ελληνική κοινότητα. «Μείωσα το πόσο συχνά μιλούσα ελληνικά και σταμάτησα να ακούω ελληνική μουσική. Ενιωθα θλίψη, ντροπή και και ενοχή για μεγάλο διάστημα».
Το αίσθημα αυτό όπως δηλώνει η ίδια άλλαξε τον προηγούμενο χρόνο, καθώς μέσα από το περιεχόμενο που δημιουργεί, βρήκε τον δικό της τρόπο για να επανασυνδεθεί με την κουλτούρα της. «Πλέον νιώθω πραγματικά περήφανη ως queer Ελληνίδα. Δεν ήταν πάντα εύκολο, ιδίως στην αρχή, είμαι όμως πραγματικά ευγνώμων που είμαι μέρος μιας τόσο υποστηρικτικής κοινότητας και για αυτό θεωρώ πολύ σημαντικό το να μιλάω ανοιχτά για τα ζητήματα της LGBTQ+ κοινότητας. Επίσης είμαι πολύ χαρούμενη που η Ελλάδα νομιμοποίησε τους γάμους ομοφύλων ζευγαριών. Είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και ελπίζουμε ότι θα προκαλέσει μια στροφή προς μια πιο προοδευτική και ανοιχτόμυαλη κουλτούρα για την ελληνική κοινότητα -βρισκόμαστε άλλωστε στο 2024, όχι το 1940!».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
H Kat, που τα τελευταία χρόνια έχει φύγει από τη Μιλντούρα και ζει στη Μελβούρνη, δεν έχει ταξιδέψει ποτέ στην Ελλάδα. Η Ρόδος, το νησί των παππούδων και των γιαγιάδων της, είναι το πρώτο μέρος που θέλει να επισκεφτεί στη χώρα μας, προσπαθεί όμως όπως λέει να κάνει πιο συγκρατημένα σχέδια. «Το επόμενο βήμα είναι να στήσω μια φωτογραφική έκθεση με τα πορτραίτα των ανθρώπων που μου μίλησαν στο προτζεκτ Diaspora. Δεν ξέρω πόσες συνεντεύξεις θα κάνω ακόμα, κάθε φορά που ετοιμάζομαι για το επόμενο γύρισμα λέω πως κάπου τώρα πρέπει να σταματήσω. Μετά όμως πηγαίνω στο σπίτι που με περιμένουν και είναι όλοι τόσο ευγενικοί μαζί μου και η επίσκεψή μου είναι τόσο συγκινητική και ξαφνικά η ζωή μου έχει γίνει πιο πλούσια. Ωραία, τώρα μάλλον θα κλάψω. Και δεν έχω και ένα ρυζόγαλο», μονολογεί συγκινημένη.