Από τον Lawrence Ulrich c.2023 The New York Times Company / Απόδοση: Βάλια Δημητρακοπούλου
Από τα smartphones που δυσκολευόμαστε να χωρέσουμε στις τσέπες μας μέχρι τις τηλεοράσεις που καταλαμβάνουν όλο τον τοίχο, συχνά έχουμε αναρωτηθεί: πόση οθόνη είναι αρκετή; Το ερώτημα έχει φτάσει να αφορά και τα γεμάτα γκάτζετ σημερινά αυτοκίνητα, των οποίων οι ολοένα και πιο κολοσσιαίες οθόνες διχάζουν τους σχεδιαστές, τους αγοραστές και τους σκεπτικιστές της βιομηχανίας αυτοκινήτου. Αυτές οι οθόνες αφής, το νευρικό σύστημα πολλών νέων αυτοκινήτων, έχουν προκαλέσει αντιδράσεις εξαιτίας του μεγέθους τους, καθώς και του προβληματικού περιβάλλοντος που μπορεί να αποσπάσει τα μάτια από τον δρόμο.
«Νομίζω ότι οι οθόνες έχουν φτάσει στο απόγειό τους», δήλωσε ο Κλάους Μπούσε, επικεφαλής σχεδιασμού της Maserati, ο οποίος έχει υπάρξει επικεφαλής σχεδιασμού για τις Alfa Romeo, Fiat και Lancia. «Οι οθόνες έχουν δικαίωμα ύπαρξης· κάνουν πολλά πράγματα καλύτερα από τους φυσικούς διακόπτες. Απλώς το έχουμε παρατραβήξει λίγο». Πέρα από τις εργονομικές ανησυχίες και τους προβληματισμούς για την ασφάλεια, ορισμένοι σχεδιαστές πολυτελών αυτοκινήτων αντιδρούν για αισθητικούς λόγους. Γι’ αυτούς, οι οθόνες πολύ απλά δεν είναι σέξι ή εντυπωσιακές. «Όταν εμφανίστηκαν οι φλατ οθόνες, η τάση ήταν το όσο-μεγαλύτερο-τόσο-το-καλύτερο», δήλωσε ο Κάι Λάνγκερ, επικεφαλής σχεδιασμού για την BMW i, στο ηλεκτρικό τμήμα της εταιρείας. «Αλλά το “μεγαλύτερο” δεν είναι πάντα το πιο εντυπωσιακό».
Οι οθόνες είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι των περισσότερων σύγχρονων αυτοκινήτων, τα οποία είναι λίγο πολύ τροχήλατοι υπερυπολογιστές που «τρέχουν» έως και 14 φορές περισσότερο κώδικα από ένα Boeing 787. Και οι σχεδιαστές πρέπει να έχουν κατά νου τις απαιτήσεις των ιδιοκτητών αυτοκινήτων που περιμένουν ότι θα μπορέσουν να συνδέσουν άψογα τα smartphones Apple ή Android τους. «Ο Στιβ Τζομπς άλλαξε τον κόσμο και τώρα η ανθρωπότητα αγγίζει μια οθόνη», δήλωσε ο Γκόρντεν Γουάγκενερ, επικεφαλής σχεδιαστής της Mercedes-Benz. «Αυτό αλλάζει ριζικά και το ίδιο το αυτοκίνητο. Το αυτοκίνητο χρειάζεται μια καλή οθόνη αφής, όχι μόνο έναν διακόπτη υαλοκαθαριστήρων και ένα φλας».
Σχεδόν μαγικά
Όταν ο Ίλον Μασκ παρουσίασε το Tesla Model S το 2009, το κέντρο εντολών, με την οθόνη αφής LCD 17 ιντσών, φαινόταν σχεδόν τόσο επαναστατικό όσο και το ίδιο το αυτοκίνητο. Και δίνοντας στους οδηγούς τον ψηφιακό έλεγχο των λειτουργιών του αυτοκινήτου, η Tesla μπόρεσε να αποφύγει τα έξοδα της μηχανικής, της καλωδίωσης και της κατασκευής μιας καμπίνας με ακριβούς αναλογικούς διακόπτες, κουμπιά και όργανα – ή να χρειαστεί να τα αγοράσει από άλλη αυτοκινητοβιομηχανία ή προμηθευτή. Ειδικά στα λιτά μοντέλα Model 3 και Model Y της Tesla υποψιάζεται κανείς ότι οι σχεδιαστές εσωτερικών χώρων δούλεψαν υπερωρίες για τις έξυπνες οθόνες τους μέχρι που έκριναν ότι δεν γίνονταν καλύτερες. Ορισμένοι από τους ανταγωνιστές της Tesla μιμήθηκαν την αυστηρή, κάπως sci-fi ατμόσφαιρα των καμπινών.
Οι δημιουργοί μεταγενέστερων ηλεκτρικών οχημάτων –συμπεριλαμβανομένου του φουτουριστικού αλλά πολυτελούς iX της BMW και του Kia EV6– κατέληξαν σε πιο «ζεστό» εσωτερικό των αυτοκινήτων, που ταιριάζει καλύτερα στους οδηγούς που ίσως δεν θέλουν να αισθάνονται σαν να περνούν ώρες μέσα στον κεντρικό υπολογιστή από το Tron. Κάποιοι σχεδιαστές φτάνουν ακόμη και να εγκαταλείπουν αυτή την κάπως παρωχημένη εμφάνιση του ηλεκτρικού αυτοκινήτου, τις μονοχρωμίες γκρι-ασημί-λευκού που θυμίζουν Mac.
Με τη διευρυμένη οθόνη αφής της, η Tesla υποκίνησε επίσης μια κούρσα εξοπλισμών που μετριέται σε ίντσες. Η Ford τοποθέτησε μια οθόνη 15,5 ιντσών στα EV Mustang Mach-e και F-150 Lightning. Η νεοσύστατη εταιρεία Rivian εγκατέστησε μια οθόνη 16 ιντσών στα μοντέλα R1T και R1S. Μια άλλη εταιρεία από την Καλιφόρνια, η Lucid, δημιούργησε μια οθόνη 34 ιντσών από κυρτό γυαλί για το σεντάν Air. Και έπειτα υπάρχει η Hyperscreen, από τη Mercedes-Benz. Τροφοδοτούμενη από οκτώ επεξεργαστές, πλαισιωμένη από μια γλυπτική πλάκα γυαλιού με διπλή επίστρωση, η Hyperscreen (στην πραγματικότητα τρεις οθόνες που εμφανίζονται ως μία) απλώνεται σε 56 ίντσες σε όλο το ταμπλό. Η πλοήγηση επαυξημένης πραγματικότητας δημιουργεί εικονικές πινακίδες και οδηγίες κατεύθυνσης στον δρόμο μέσω κάμερας σε πραγματικό χρόνο. Σχεδόν μαγικά, εικονικοί αριθμοί διευθύνσεων αιωρούνται πάνω από σπίτια και επιχειρήσεις καθώς πλησιάζετε σε έναν προορισμό.
Ωστόσο, η Hyperscreen δεν λειτουργεί πάντα τόσο κομψά όσο φαίνεται – ειδικά όταν οι οδηγοί, χμ…, οδηγούν. Τα προβλήματα περιλαμβάνουν δύσχρηστα χειριστήρια με τον αντίχειρα στο τιμόνι και στιγμές σύγχυσης, ειδικά για τους πελάτες που μεγάλωσαν στην προ-ψηφιακή εποχή. Ο Γουάγκενερ δήλωσε ότι η Mercedes λάνσαρε σκόπιμα το Hyperscreen στα ηλεκτρικά της οχήματα για να προσελκύσει πελάτες με τεχνολογικές γνώσεις.
Για την BMW δεν είναι άγνωστο πεδίο οι οθόνες, αφού εισήγαγε το iDrive πριν από περισσότερα από 20 χρόνια στο σεντάν της σειράς 7. Αυτό το ψηφιακό λειτουργικό σύστημα, με μια παρωχημένη πλέον οθόνη 6,5 ιντσών στην κορυφή του ταμπλό, εξόργισε πολλούς οδηγούς επειδή ήταν τόσο δύσκολο στη χρήση. Αλλά καθώς η BMW το βελτίωνε με την πάροδο των ετών, οι ανταγωνιστές της υιοθέτησαν παρόμοια συστήματα. Το i7 sedan, ένα νέο ηλεκτρικό μοντέλο της BMW, τυλίγει μια κυρτή οθόνη γύρω από τον οδηγό. Το πίσω μέρος του αυτοκινήτου προσφέρει μια πτυσσόμενη θεατρική οθόνη αφής 31 ιντσών, με συνδεσιμότητα 5G και Amazon Fire για στρίμινγκ. Μια άλλη οθόνη 5,5 ιντσών φωλιάζει σε καθένα από τα «μπράτσα» των πίσω καθισμάτων.
Παντού και πουθενά
Στην ετήσια έκθεση CES στο Λας Βέγκας τον Ιανουάριο, η BMW πέταξε το γάντι, προχωρώντας πολύ παραπέρα από την οθόνη αφής. Στο iVision Dee, ένα πρωτότυπο σεντάν που αποτελεί πρόγευση μιας σειράς ηλεκτρικών οχημάτων BMW Neue Klasse –το πρώτο έχει προγραμματιστεί να βγει στην αγορά το 2025– το ίδιο το παρμπρίζ παίρνει τη θέση της οθόνης αφής στο ταμπλό. «Ας χρησιμοποιήσουμε τη μεγαλύτερη οθόνη που ήδη έχουμε σε ένα αυτοκίνητο, η οποία είναι το παρμπρίζ», δήλωσε ο Λάνγκερ. Το παρμπρίζ επαυξημένης πραγματικότητας φέρνει στον νου το Minority Report με την προβολή παραδοσιακών οργάνων (ταχύμετρο, ρυθμίσεις θερμοκρασίας, ενδείξεις ήχου) και περιεχομένου σόσιαλ μίντια και στρίμινγκ.
Το σύστημα, το οποίο η BMW θα ονομάζει Panoramic Vision, επεκτείνει σημαντικά τις head-up οθόνες που προβάλλουν περιεχόμενο στο οπτικό πεδίο του οδηγού, επιτρέποντάς του να έχει τον έλεγχο χωρίς να παίρνει τα μάτια του από τον δρόμο.
Για όσους φοβούνται ότι θα εμποδίζεται η επαφή με τον δρόμο, ο Λάνγκερ δήλωσε ότι οι οδηγοί μπορούν να επιλέξουν επίπεδο προβολών στην οθόνη τους. Ένα «ρυθμιστικό μεικτής πραγματικότητας» (mixed reality slider) μπορεί να περιορίσει τις παραδοσιακές πληροφορίες, όπως το ταχύμετρο, σε μια λεπτή λωρίδα στο κάτω μέρος του παρμπρίζ, όπου λειτουργούν οι σημερινές οθόνες head-up. Οι οδηγοί που είναι πιο εξοικειωμένοι με τις ψηφιακές προβολές μπορούν να γεμίσουν όσο θέλουν το τζάμι του παρμπρίζ με περιεχόμενο. Όταν το αυτοκίνητο δεν κινείται, συμπεριλαμβανομένων των στάσεων φόρτισης, οι επιβάτες μπορούν υποθετικά να χρησιμοποιούν ολόκληρο το παρμπρίζ σαν ένα εικονικό drive-in για ταινίες, παιχνίδια, συναντήσεις Zoom ή ταξίδια στο metaverse.
Αν οι οθόνες αφής συρρικνωθούν ή ακόμη και «εξαφανιστούν» από τις καμπίνες των αυτοκινήτων, οι σχεδιαστές θα είναι ελεύθεροι να διεκδικήσουν τους εσωτερικούς χώρους για κάτι πιο ελκυστικό αισθητικά. «Μια οθόνη αφής δεν μιλάει στις αισθήσεις μας», δήλωσε ο Λάνγκερ. «Είμαστε φτιαγμένοι για να αγγίζουμε υφάσματα και να αισθανόμαστε διαφορετικές επιφάνειες – αυτό είναι που μας κάνει ανθρώπους».
Οθόνη ή οδήγηση;
Ορισμένες από τις πιο ευφάνταστες τεχνολογίες του iVision Dee –συμπεριλαμβανομένου ενός οχήματος που μοιάζει με χαμαιλέοντα και μπορεί να αλλάξει αμέσως σε κάποιο από τα 32 χρώματα που υπάρχουν– μπορεί να εγκαταλειφθούν ή να υποβαθμιστούν στις εκδόσεις παραγωγής. Ωστόσο, η BMW υπόσχεται ότι η πανοραμική οθόνη σίγουρα θα παρουσιαστεί τουλάχιστον στις εκθέσεις. Η Mercedes-Benz είναι επιφυλακτική. Ενώ προσφέρει head-up οθόνες, είναι πεπεισμένη ότι οι προβολές στο παρμπρίζ «είναι έτη φωτός πίσω σε ποιότητα και ανάλυση από αυτήν που μπορείτε να επιτύχετε σε μια οθόνη», δήλωσε ο Γουάγκενερ. «Είναι σίγουρα μια καινοτόμος προσέγγιση», συνέχισε. «Αλλά το έχουμε δοκιμάσει και είναι ενοχλητικό ή αποπροσανατολιστικό να έχεις όλες αυτές τις λειτουργίες στο οπτικό πεδίο σου».
Η Maserati ακολουθεί τη μέση οδό με την GranTurismo. Το εσωτερικό της περιλαμβάνει ένα ζευγάρι οθονών που δεν τραβούν την προσοχή. «Δεν θέλουμε μια οθόνη να είναι ο κύριος πρωταγωνιστής», δήλωσε ο Μπούσε. Κατά την άποψή του, το αυτοκίνητο είναι ένα καταφύγιο από τον ψηφιακό κόσμο και τις πιέσεις του. «Για εμάς», είπε, «το θέμα εξακολουθεί να είναι η οδηγική εμπειρία: το να απολαμβάνεις αυτό το όμορφο μηχάνημα και το περιβάλλον στο οποίο το οδηγείς».