Όταν μπεις στη διαδικασία να αποκτήσεις καινούργιο αυτοκίνητο, το βασικό ερώτημα στο οποίο θα πρέπει να δώσεις μια απάντηση δεν είναι το αν θα επιλέξεις την αγορά ή τη μίσθωση, μακροχρόνια ή βραχυχρόνια. Έχεις το κεφάλαιο που απαιτείται και θέλεις (ή μπορείς) να το διαθέσεις για την απόκτηση ενός αυτοκινήτου; «Αντέχεις» το ρίσκο που συνεπάγεται η καθημερινή κυκλοφορία ενός περιουσιακού σου στοιχείου στον δρόμο; Είσαι έτοιμος να «δεσμευτείς» με μια συγκεκριμένη τεχνολογία σε μια περίοδο που έρχονται τα πάνω κάτω στην αγορά του αυτοκινήτου και ουδείς γνωρίζει τι του… ξημερώνει; Αυτές τις απαντήσεις ψάχνει ένας οδηγός, και η έρευνα αγοράς που ακολουθεί –και η οποία στηρίχθηκε στα πραγματικά δεδομένα που επικρατούν αυτή τη στιγμή στην αγορά– αναδεικνύει ξεκάθαρα τα διλήμματα με τα οποία θα βρεθεί αντιμέτωπος.
Προφανώς, το πρώτο βήμα είναι να επιλέξει κάποιος το όχημα της αρεσκείας του. Περίεργη εποχή για αγορά αυτοκινήτου, είναι γεγονός αυτό. Θα στραφούμε όλοι μαζικά στην ηλεκτροκίνηση; Θα βελτιωθεί η τεχνολογία και θα αυξηθεί η αυτονομία των οχημάτων στο άμεσο μέλλον, κάτι που σημαίνει ότι τα σημερινά ηλεκτρικά θα έχουν μικρότερη αξία μεταπώλησης; Είναι καλή λύση το υβριδικό; Ή μήπως είναι καλύτερο το plug in υβριδικό, το οποίο συνδυάζει και τον φορτιστή του ρεύματος και τη δεξαμενή του καυσίμου; Μήπως αυξηθούν τα τέλη κυκλοφορίας στα υβριδικά στο άμεσο μέλλον, καθώς το Δημόσιο χάνει έσοδα; Μήπως, από την άλλη, επιβληθεί φόρος διοξειδίου του άνθρακα στα ορυκτά καύσιμα; Και στο πετρέλαιο και στη βενζίνη, καθώς στρατηγική επιλογή της Ευρώπης είναι να περιορίσει τις εκπομπές αερίων ρύπων; Σε όλα αυτά κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με ασφάλεια σήμερα, γι’ αυτό και η κάθε απόφαση συνεπάγεται ρίσκο. Για τις ανάγκες της έρευνας αγοράς, επελέγη λοιπόν ένα υβριδικό όχημα 1.300 κυβικών με 143 γραμμάρια εκπομπές αερίων ρύπων, το οποίο έχει τιμή λιανικής περίπου 28.000 ευρώ.
Του αναλογούν τέλη κυκλοφορίας της τάξεως των 100 ευρώ τον χρόνο, ενώ τα ασφάλιστρα μπορεί να ξεπεράσουν τα 500 ευρώ τον χρόνο αν επιλεγεί η λύση της «μεικτής ασφάλειας», ώστε να προστατευτεί στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό η επένδυση που γίνεται κατά την αγορά του οχήματος. Αυτά είναι και τα δεδομένα της «εξίσωσης». Οι εναλλακτικές λύσεις έχουν ως εξής:
1. Ο οδηγός αποφασίζει να αγοράσει το αυτοκίνητο, δηλαδή να αποκτήσει το 100% της κυριότητας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να καταβάλει το σύνολο του τιμήματος, ήτοι τα 28.000 ευρώ. Αν δεν έχει ολόκληρο το ποσό, θα μπει στη διαδικασία του δανεισμού, κάτι που σημαίνει ότι θα επωμιστεί το βάρος καταβολής μιας μηνιαίας δόσης αλλά και την επιβάρυνση που προκύπτει από τους τόκους. Αν ο εισαγωγέας προσφέρει κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα με ευνοϊκούς όρους, η επιβάρυνση από τους τόκους θα είναι μικρότερη. Αν όμως ο οδηγός καταφύγει στην τράπεζα, θα έρθει αντιμέτωπος με πολύ υψηλή δόση, καθώς το δάνειο αυτοκινήτου θεωρείται καταναλωτικό. Καταναλωτικό δάνειο 15.000 ευρώ –το οποίο αρκεί για να καταβληθεί λίγο παραπάνω από το μισό τίμημα του αυτοκινήτου– θα επιβαρυνθεί με τόκους από 4.200 έως και 6.200 ευρώ αν αποπληρωθεί σε 5 χρόνια, με τη μηνιαία δόση να κυμαίνεται από 320 έως και 350 ευρώ. Επιλέγοντας τη λύση της αγοράς επομένως, αποδέχεσαι τα εξής:
Απαιτείται καταβολή μεγάλου αρχικού κεφαλαίου, το οποίο στην περίπτωση του συγκεκριμένου οχήματος μπορεί να φτάσει και στα 28.000 ευρώ. Όσο λιγότερο το αρχικό κεφάλαιο, τόσο αυξάνεται η τελική αξία της αγοράς, λόγω τόκων.
Για κάθε χρόνο χρήσης του οχήματος θα απαιτούνται έξοδα. Το ελάχιστο 600 ευρώ τον χρόνο σε περίπτωση μεικτής ασφάλειας. Όμως, το ενδεχόμενο αύξησης της ετήσιας δαπάνης είναι υπαρκτό: μια ζημιά που δεν θα καλύπτεται από την εγγύηση ή την ασφάλεια, αλλαγή ελαστικών, service που δεν καλύπτονται από την εγγύηση πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Αγορά σημαίνει ιδιοκτησία. Το καλό με την ιδιοκτησία είναι ότι σε περίπτωση πώλησης ο οδηγός εισπράττει μέρος του ποσού που κατέβαλε κατά την αγορά (τα ΙΧ χάνουν από την πρώτη ημέρα μέρος της αρχικής τους αξίας, ενώ η ταχύτητα απαξίωσης εξαρτάται από το μοντέλο, τις συνθήκες στην αγορά και την κατάσταση του οχήματος). Το κακό με την ιδιοκτησία είναι ότι υπάρχει ρίσκο. Σε περίπτωση τρακαρίσματος, μπορεί η ασφαλιστική να καλύψει τις ζημιές (αν υπάρχει μεικτή), όμως η αξία μεταπώλησης του οχήματος θα πέσει κατακόρυφα. Λόγω της ιδιαιτερότητας της εποχής, το ρίσκο γίνεται ακόμη μεγαλύτερο. Το όχημα του παραδείγματος είναι ένα mild hybrid. Θα είναι σε 5-6 χρόνια ξεπερασμένη η τεχνολογία του συγκεκριμένου οχήματος; Αυτό δεν το ξέρει κανείς, αλλά είναι μια καθοριστική παράμετρος για τη μελλοντική αξία μεταπώλησης.
2. Ο οδηγός αποφασίζει να στραφεί στη μακροχρόνια μίσθωση. Η μηνιαία δόση αλλά και το ύψος της προκαταβολής καθορίζονται με βάση τη διάρκεια της σύμβασης. Για δέσμευση 36 μηνών, η μηνιαία δόση μαζί με τον ΦΠΑ ανέρχεται στα 412,92 ευρώ και η προκαταβολή στα 6.149 ευρώ. Για 60 μήνες, η δόση ανεβαίνει στα 532 ευρώ, αλλά δεν υπάρχει προκαταβολή. Με αυτή τη σύμβαση ο οδηγός δεσμεύεται μεν για 3 έως 5 χρόνια, αλλά ξέρει ότι δεν θα πληρώνει τίποτα περισσότερο από το καύσιμο και τη δόση. Ασφάλεια, όχημα αντικατάστασης, τέλη, service, ελαστικά, είναι όλα μέσα στην τιμή. Ο κίνδυνος απώλειας κεφαλαίου λόγω απαξίωσης του οχήματος μεταφέρεται στην εταιρεία μίσθωσης. Για τους επαγγελματίες, υπάρχει και το φορολογικό κίνητρο (το μίσθωμα λογίζεται ως επαγγελματική δαπάνη και αφαιρείται από τα έσοδα), όμως φορολογικό όφελος μπορεί να προκύψει και με την εξαγορά (το όχημα εξαγοράζεται από τον επαγγελματικό ΑΦΜ και μπαίνει στη λίστα με τα πάγια, για να αποσβεστεί σε βάθος χρόνου. Το μειονέκτημα του leasing είναι ότι στο τέλος της σύμβασης ο οδηγός μένει χωρίς… τίποτα. Όλα τα χρήματα δηλαδή που έχει καταβάλει κατά τη διάρκεια της περιόδου μίσθωσης –και τα οποία ειδικά στην πενταετία πλησιάζουν πολύ το κόστος εξαγοράς του οχήματος– ουσιαστικά δίδονται για την παροχή υπηρεσίας. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, το συνολικό τίμημα σε μία 5ετία φτάνει στα 31.917 ευρώ, όταν για την εξαγορά απαιτούνται 28.000 ευρώ και περίπου 2.500-3.000 ευρώ επιπλέον για τέλη και ασφάλιστρα.
Για τους επαγγελματίες υπάρχει και το φορολογικό κίνητρο: το μίσθωμα λογίζεται ως επαγγελματική δαπάνη και αφαιρείται από τα έσοδα.
3. Ο οδηγός επιλέγει τη λύση της ελεύθερης μίσθωσης. Είναι μια υπηρεσία που του δίνει τη δυνατότητα να καταβάλει μια εγγραφή (π.χ. 270 ευρώ), μια εγγύηση που επιστρέφεται αν συμπληρωθεί τουλάχιστον ένα 12μηνο συνεργασίας, αλλά και μια μηνιαία συνδρομή η οποία εξαρτάται από το όχημα. Το μίσθωμα για το όχημα του παραδείγματος ανεβαίνει στα 739 ευρώ τον μήνα μαζί με τον ΦΠΑ. Είναι ένα μεγάλο ποσό, το οποίο εξασφαλίζει όμως στον οδηγό το πλεονέκτημα να αλλάξει όχημα ανά πάσα στιγμή ή να εγκαταλείψει τη μίσθωση ανά πάσα στιγμή. Υπάρχει δηλαδή η απόλυτη ελευθερία κινήσεων, η οποία βέβαια κοστίζει. Προφανώς η ελεύθερη μίσθωση δεν ενδείκνυται για κάποιον που έχει αποφασίσει να κρατήσει το συγκεκριμένο ΙΧ επί μακρόν, και αυτό διότι το συνολικό κόστος μπορεί να εκτοξευτεί (π.χ. στην 5ετία) ακόμη και πάνω από τα 44.000 ευρώ.