Στις αρχές της εβδομάδας «έπεσα» πάνω σε αφιέρωμα του ραδιοφωνικού σταθμού «Αθήνα 9,84» στην περιοχή των Εξαρχείων. Για τις ανάγκες της παραγωγής είχε επιστρατευθεί το δημοσιογραφικό επιτελείο του σταθμού και η εκπομπή φιλοξενούσε συνεντεύξεις με κατοίκους και επιχειρηματίες της περιοχής. Μου έκανε εντύπωση ότι ένας σεβαστός αριθμός από τους συνεντευξιαζομένους είχε ζητήσει να μην ακουστεί «στον αέρα» το όνομά τους.
Θα αρκούσε αυτή και μόνον η «λεπτομέρεια» για να καταδειχθεί το πρόβλημα των Εξαρχείων. Συμπολίτες μας αρνούνται να δημοσιοποιήσουν την ταυτότητά τους γιατί φοβούνται.
Αλλά ο φόβος είναι η μία παράμετρος του προβλήματος. Η άλλη είναι η οικονομία. Πριν από λίγες ημέρες ο πολυχώρος Floral ανακοίνωσε την αναστολή της λειτουργίας του. Είχε ένα συμβολικό βάρος το συγκεκριμένο στέκι της πλατείας Εξαρχείων και η είδηση προκάλεσε εντύπωση. Αίσθηση έκανε και η πρόσφατη συντονισμένη επιχείρηση της αστυνομίας κατά κυκλώματος ναρκωτικών, όταν δύναμη περίπου 65 αστυνομικών δρώντας περιμετρικά της πλατείας Εξαρχείων εξάρθρωσε εγκληματική οργάνωση διακίνησης ναρκωτικών η οποία λειτουργούσε με «όρους εμπορικής επιχείρησης».
Πρόκειται για φαινομενικά ανομοιογενείς ειδήσεις, αλλά όλες διασταυρώνονται με μια κοινή αθηναϊκή αγωνία: να μη χαθεί τελεσίδικα η μάχη για την ανάκαμψη των Εξαρχείων και τη σταδιακή επιστροφή τους σε ένα περιβάλλον στοιχειώδους κανονικότητας. Η σημερινή κινητικότητα, με όλες τις παράπλευρες απώλειες για τη ζωή των ανθρώπων που επιμένουν να κατοικούν στην περιοχή, δίνει κάποιες ελπίδες. Είναι εκείνο το είδος της ελπίδας όταν όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι έχουμε φτάσει στο «σημείο μηδέν» και εικάζουμε ότι στο εξής η πορεία θα είναι αναπόφευκτα ανοδική.
Τα Εξάρχεια, όμως, δεν θα σωθούν με τα λόγια. Η συγκυρία είναι ευνοϊκή: στην κυβέρνηση βρίσκεται ένα κόμμα με μεγάλη διείσδυση στα πιο ριζοσπαστικά τμήματα της τοπικής κοινωνίας. Μπορεί πολύ πιο εύκολα να έρθει σε συνεννόηση μαζί τους. Αυτή είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί. Και η κυβέρνηση θα μπορούσε να τη χρησιμοποιήσει επικοινωνιακά προς όφελός της: να βάλει, δηλαδή, τη σφραγίδα της στην αναγέννηση των Εξαρχείων. Η περιοχή χρειάζεται ένα πρόγραμμα αστικού εξευγενισμού με ήπιες αναπλάσεις, που θα καταστήσουν ξανά τα Εξάρχεια ελκυστικά. Θα πρέπει να επιστρέψει η αστυνομία αλλά όχι με όρους «βεντέτας»: καλά εκπαιδευμένοι αστυνομικοί θα προστατεύουν τη νομιμότητα και τη νέα ταυτότητα της περιοχής.
Τα Εξάρχεια είναι σάρκα από τη σάρκα της Αθήνας και δεν θα πρέπει να θεωρούνται χαμένη υπόθεση.