Το λεμφοίδημα είναι το πρήξιμο ενός μέρους του σώματος (χέρι, πόδι, γεννητικά όργανα, πρόσωπο, θώρακας ή κοιλιακή χώρα) εξαιτίας της συσσώρευσης λέμφου στους ιστούς κάτω από το δέρμα. Ως κορυφαία μέθοδος αντιμετώπισης και θεραπείας του λεμφοιδήματος έχει αναδειχθεί σήμερα η μεταμόσχευση λεμφαδένων.
Σκοπός της επέμβασης είναι η μεταφορά δύο-τριών λειτουργικών λεμφαδένων από μια υγιή περιοχή του σώματος στο μέλος που πάσχει από λεμφοίδημα. Στη συνέχεια τα αγγεία των λεμφαδένων που μεταφέρονται συνδέονται με τα αγγεία του πάσχοντος μέλους και άμεσα ξεκινούν η λεμφαγγειογένεση και η σταδιακή αποκατάσταση της λεμφικής κυκλοφορίας.
Για παράδειγμα, μια γυναίκα που έχει υποβληθεί σε μαστεκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό μασχάλης παρουσιάζει έλλειψη λεμφαδένων και διακοπή των λεμφαγγείων σε κάποιο σημείο της μασχάλης. Σε εκείνο το σημείο τοποθετούνται οι μεταμοσχευμένοι λεμφαδένες, οι οποίοι «γεφυρώνουν» το έλλειμμα και αποκαθιστούν σύντομα τη λεμφική κυκλοφορία της λέμφου που έχει συσσωρευτεί στο χέρι.
Η επέμβαση της μεταμόσχευσης των λεμφαδένων γίνεται με γενική αναισθησία και διαρκεί λίγες ώρες, ενώ οι ασθενείς κινητοποιούνται το ίδιο απόγευμα μετά το χειρουργείο. Η παραμονή στην κλινική συνήθως διαρκεί 2-4 ημέρες και οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν φυσιολογικά στις καθημερινές τους δραστηριότητες σε 15-20 ημέρες.
Η μεταμόσχευση λεμφαδένων είναι η θεραπεία που μπορεί να προσφέρει οριστική και μόνιμη λύση στο πρόβλημα του λεμφοιδήματος. Οι ασθενείς αναφέρουν ότι μετά την επέμβαση σταδιακά αποκαταστάθηκε η εμφάνιση των χεριών ή των ποδιών τους (η περίμετρος πολλές φορές επανέρχεται στο φυσιολογικό), εξαφανίστηκε το αίσθημα του πόνου και του βάρους και το λεμφικό σύστημα βρίσκεται πλέον σε ισορροπία. Επίσης οι ασθενείς που έπασχαν από συχνές λοιμώξεις (ερυσίπελας, λεμφαγγειίτιδες κ.ά.) παρουσιάζουν σημαντική μείωση ή πλήρη εξαφάνιση των επεισοδίων λοίμωξης και φυσικά χωρίς την ανάγκη λήψης αντιβίωσης.
Οι λεμφαδένες συνήθως λαμβάνονται από την κατώτερη κοιλιακή χώρα λίγο πιο πάνω από το ισχίο ή από την πλάγια θωρακική χώρα κάτω από τη μασχάλη. Κλινικές και ανατομικές μελέτες έχουν αποδείξει την ασφάλεια της επέμβασης, κατά την οποία λαμβάνονται μόνο ουδέτεροι λεμφαδένες που δεν εμπλέκονται στην κυκλοφορία της λέμφου στα χέρια ή στα πόδια.
Επίσης μια νέα πρωτοποριακή θεραπεία, η οποία πρόσφατα έλαβε έγκριση για χρήση στην κλινική πράξη και εφαρμόσθηκε πρώτη φορά παγκοσμίως στην Ελλάδα και στην Καλιφόρνια, είναι η εμφύτευση ειδικών ινών κολλαγόνου κάτω από το δέρμα για την ενίσχυση της λεμφαγγειογένεσης. Οι ίνες κολλαγόνου είτε εφαρμόζονται μόνες τους είτε συνδυάζονται με τη μεταμόσχευση λεμφαδένων.
