Από την Dani Blum c.2022 The New York Times Company / Απόδοση: ΜΑΡΙΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Εδώ που φτάσαμε, έπειτα από χρόνια πανδημίας, πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν πια λεπτομερώς όλα τα συμπτώματα της νόσησης από Covid-19: τρομερός πονόλαιμος, επίμονος βήχας, μπούκωμα, πυρετός και εξάντληση. Υπάρχει όμως μια μικρή ομάδα ανθρώπων που αναπτύσσουν λιγότερο συνηθισμένα συμπτώματα, που ακούγονται σαν ξόρκια από παιδικό βιβλίο: τριχωτές γλώσσες, μελανά δάχτυλα των ποδιών, εξανθήματα στο πρόσωπό τους.
«Κάθε μολυσματική ασθένεια έχει συνηθισμένες και ασυνήθιστες εκδηλώσεις», εξηγεί ο δρ Μαρκ Μάλιγκαν, επιδημιολόγος στο ιατρικό κέντρο NYU Langone Health. Καθώς μαθαίνουμε περισσότερα για τον κορωνοϊό, λέει, μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τις αιτίες που κρύβονται πίσω από αυτά τα ασυνήθιστα συμπτώματα – μέχρι τότε, όμως, κυρίως μαντεύουμε.
Τα περίεργα συμπτώματα συνοδεύουν την Covid-19 από την αρχή της πανδημίας: η απώλεια της οσμής και της γεύσης είναι ανησυχητική ένδειξη της ασθένειας, η οποία μπορεί επίσης να διαταράξει τον έμμηνο κύκλο – ανεπιθύμητη παρενέργεια που ανέφεραν πολλές γυναίκες μετά τον εμβολιασμό.
Μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι που νόσησαν από τον ιό και ανέφεραν τα συμπτώματά τους, διαπίστωσε ότι ένα μικρό ποσοστό είχε κουδούνισμα στα αυτιά, ερεθισμένα μάτια, κνησμό, εξανθήματα στο πρόσωπο ή στα χείλη, απώλεια μαλλιών και ασυνήθιστους πόνους στις κλειδώσεις. Μια μεγαλύτερη έρευνα, 600.000 ανθρώπων στη Βρετανία, έδειξε ότι ένα ποσοστό όσων νόσησαν από Covid-19 είχαν πληγές και φουσκάλες στα πόδια και μούδιασμα στο σώμα τους εκτός των άλλων.
Οι γιατροί δεν είναι σίγουροι γιατί κάποιοι άνθρωποι εμφανίζουν αυτά τα ασυνήθιστα συμπτώματα. Η γενεσιολογία ίσως διαδραματίζει κάποιο ρόλο, σημειώνει ο Μάλιγκαν, ενώ και ο εμβολιασμός μπορεί να σχετίζεται, καθώς ένα άτομο που δεν έχει εμβολιαστεί μπορεί να νοσήσει πιο σοβαρά και να εμφανίσει διαφορετικά συμπτώματα. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι ο κορωνοϊός μπορεί να εισέλθει στο κυκλοφορικό σύστημα σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων, το οποίο σημαίνει πως είναι πιθανό ο ιός να εισέλθει σε διάφορα όργανα του σώματος και άρα να εμφανιστούν συμπτώματα και πέραν του αναπνευστικού συστήματος.
Θεραπείες ενάντια στον ιό, όπως το Paxlovid, μπορούν να αντιμετωπίσουν συμπτώματα όπως ένα εξάνθημα, ίσως επειδή μπορούν να μειώσουν το ποσοστό του ιού στο αίμα, σημειώνει η δρ Κέλι Γκίμπο, επιδημιολόγος στην ιατρική σχολή του Johns Hopkins. Όμως δεν έχει ακόμη διαλευκανθεί αν αυτά τα συμπτώματα προκαλούνται απευθείας από τον ιό ή από την αντίδραση του οργανισμού σε αυτόν.
Μπορεί να ευθύνεται επίσης η φλεγμονή, σημειώνει ο δρ Πίτερ Τσιν-Χονγκ, επιδημιολόγος στον Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο. Αν ο ιός μέσω της ροής του αίματος επηρεάσει πολλά μέρη του σώματος, κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος συρρέουν σε αυτές τις περιοχές, εξηγεί ο καθηγητής. Αυτό σημαίνει ότι, για παράδειγμα, ένα αυτί, το οποίο συνήθως δεν επηρεάζει ο ιός, μπορεί να εμφανίσει φλεγμονή, να μη λειτουργεί σωστά ή και να πονά.
Η Covid-19 αφήνει επίσης τους ασθενείς πολύ αδύναμους, λέει, με αποτέλεσμα παθογόνοι παράγοντες που παραμονεύουν στον οργανισμό από προηγούμενες μολύνσεις –όπως ο ιός του απλού ή του έρπητα ζωστήρα– να επανενεργοποιηθούν προκαλώντας εξανθήματα κ.λπ.
Μια τρίτη θεωρία είναι ότι η νόσηση από Covid-19 μπορεί να συνοδευτεί με στρες –το άγχος της καραντίνας, η απώλεια εισοδήματος, ο φόβος μακροπρόθεσμων προβλημάτων υγείας–, που μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως η απώλεια μαλλιών και εξανθήματα, τονίζει ο Τσιν-Χονγκ.
Διαβάστε τι ακόμη γνωρίζουμε για τις αιτίες πίσω από μερικά από αυτά τα συμπτώματα και τις πιθανές θεραπείες.
→ Τριχωτή γλώσσα
Τα υγιή κύτταρα της γλώσσας ανανεώνονται γρήγορα, σημειώνει ο Τσιν-Χονγκ, αλλά, αν γηραιότερα κύτταρα παραμένουν και συσσωρεύονται το ένα πάνω από το άλλο, σχηματίζεται ένα σκούρο, πυκνό, χνουδωτό στρώμα, που συχνά ονομάζεται τριχωτή γλώσσα. Ακόμη και πριν από την Covid-19, οι γιατροί έβλεπαν ασθενείς με τριχωτή γλώσσα εξαιτίας ιογενών λοιμώξεων, καπνίσματος, χρήσης αντιβιοτικών και φτωχής στοματικής υγιεινής, λέει, προσθέτοντας ότι «είναι πολύ πιο συχνή από ό,τι νομίζει κανείς».
«Ξέρω ότι μοιάζει πολύ τρομακτική», παραδέχτηκε, αλλά η ταλαιπωρία είναι προσωρινή. Μερικοί άνθρωποι αισθάνονται επίσης ένα αίσθημα καύσου στο στόμα τους. Όσοι εμφανίζουν αυτά τα συμπτώματα δεν χρειάζεται να τρομάξουν, καθησυχάζει ο δρ Τσιν-Χονγκ. Μπορούν απλώς να χρησιμοποιήσουν μια ξύστρα γλώσσας ή μια οδοντόβουρτσα για να απομακρύνουν αυτά τα κύτταρα και στη συνέχεια να είναι προσεκτικοί με τη στοματική υγιεινή, ώστε να μην τους ξανασυμβεί.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, άνθρωποι με Covid-19 μπορεί επίσης να αναπτύξουν άφθες, που έχουν συνδεθεί με αδύναμο ανοσοποιητικό ή τη χρήση αντιβιοτικών, σημειώνει ο καθηγητής. Οι γιατροί συνήθως προχωρούν στη διάγνωσή τους μέσω κλινικής εξέτασης στα μάγουλα, στη γλώσσα ή στο στόμα και συνταγογραφούν αντιμηκυτιακή θεραπεία για 10-12 μέρες.
→ Αίσθηση μυρμηγκιάσματος
Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται σαν να τρυπούν το δέρμα τους καρφίτσες και βελόνες, μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονή στα νεύρα καθώς καταπολεμούν τη μόλυνση. Είναι επίσης πιθανό ο ιός να μπορεί να πλήξει τα περιφερειακά νεύρα, όπως αυτά των χεριών και των ποδιών, λέει η δρ Γκίμπο. Το ίδιο συμβαίνει και με τον έρπητα. «Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι τι οφείλεται απευθείας στον ιό και τι σε φλεγμονή», διευκρίνισε. «Αυτό είναι που προσπαθούμε να καταλάβουμε».
Σε πολλούς ανθρώπους αυτή η αίσθηση μυρμηγκιάσματος φεύγει σε μερικές ημέρες, βεβαιώνει. Αν οι ασθενείς πονούν, προσθέτει, πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους, που μπορεί να τους συστήσει κάποια φαρμακευτική αγωγή. Άνθρωποι που έχουν επίμονους πόνους στα νεύρα ακόμη και αφότου αναρρώσουν από τον ιό, πρέπει να απευθυνθούν σε γιατρό, συμβουλεύει ο δρ Μαρκ Σάλα, συνδιευθυντής του κέντρου Northwestern Medicine Comprehensive Covid-19.
→ Εξανθήματα
Είναι γνωστό ότι οι ιοί μπορεί να προκαλέσουν εξανθήματα, λέει ο δρ Σάλα και σημειώνει ότι έχει δει μια ευρεία γκάμα δερματικών ερεθισμών σε ασθενείς με Covid-19. Η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας αναφέρει εξογκώματα που προκαλούν φαγούρα, φουσκάλες σαν της ανεμοβλογιάς, εξανθήματα και απλά εξογκώματα ως πιθανά δερματικά προβλήματα που συνδέονται με τον ιό. Αν έχετε ένα εξάνθημα που επιμένει και αφότου αναρρώσετε, ο δρ Σάλα συστήνει μια επίσκεψη σε δερματολόγο.
→ Απώλεια μαλλιών
Κάθε είδους οργανική ή ψυχολογική επιβάρυνση μπορεί να προκαλέσει απώλεια μαλλιών, λέει η Σίλπι Χετάρπαλ, δερματολόγος του Cleveland Clinic. Δεν είναι ξεκάθαρο αν η ίδια η μόλυνση με Covid-19 ή το άγχος που συνδέεται με αυτήν οδηγεί σε απώλεια μαλλιών σε κάποιους ανθρώπους, ομολογεί. Αν βρεθείτε σε αυτή τη θέση, να χάνετε μαλλιά κατά τη διάρκεια ή μετά τη νόσηση, μην πανικοβληθείτε, συστήνει και προσθέτει: «Δεν θα είναι μόνιμο, θα επανέλθουν, απλώς χρειάζεται λίγος χρόνος».
→ Δάχτυλο ποδιού με Covid-19
Οι επιστήμονες είναι ακόμα διχασμένοι σχετικά με το τι προκαλεί το «δάχτυλο ποδιού με Covid-19», τα εξανθήματα και τις φουσκάλες δηλαδή, σαν κρυοπαγήματα, που εμφανίζονται στα πόδια και στα δάχτυλα κάποιων ανθρώπων, κάνοντας τα δάχτυλα να πρήζονται και να μελανιάζουν. Μια θεωρία λέει ότι οι άνθρωποι με Covid-19 μπορεί να εμφανίζουν μικροαγγειακούς θρόμβους, που εμποδίζουν την κυκλοφορία του αίματος προκαλώντας αυτόν τον αποχρωματισμό, λέει ο δρ Σάλα.
Οι ασθενείς εμφανίζουν αυτό το σύμπτωμα συνήθως στην οξεία φάση της μόλυνσης, προσθέτει, και συνήθως υποχωρεί αμέσως μετά. Η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας συνιστά τη χρήση κρέμας με υδροκορτιζόνη για την αντιμετώπισή του. Όπως συμβαίνει με όλα τα ασυνήθιστα συμπτώματα Covid-19, όσο ενοχλητικά και αν είναι, το πρήξιμο υποχωρεί μόνο του – για λόγους για τους οποίους οι γιατροί δεν είναι πολύ σίγουροι.