Σχεδόν όλοι θα βιώσουν πένθος κάποια στιγμή στη ζωή τους. Συνήθως αυτό συμβαίνει μετά τον θάνατο ενός μέλους της οικογένειας, ενός φίλου ή ακόμη και ενός κατοικίδιου.
Μπορεί όμως να προκύψει επίσης αν κάποιος δικός σας αναπτύξει ένα μόνιμο πρόβλημα υγείας, όπως άνοια, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρκίνο.
Πένθος μπορεί επίσης να βιώσετε εξαιτίας αιφνίδιων αλλαγών στην υγεία σας ή σημαντικών συμβάντων της ζωής, όπως μια πρόσφατη μετακόμιση ή το τέλος μιας σχέσης ή αν υπήρξατε μάρτυρας τραυματικών γεγονότων, όπως είναι οι φυσικές καταστροφές και οι μαζικές επιθέσεις με πυροβολισμούς.
Όποια και αν είναι η αιτία, το πένθος μπορεί να προκαλέσει βαθύ συναισθηματικό και σωματικό πόνο. Το πένθος μπορεί να εκδηλωθεί ως ένας συνδυασμός λύπης, απελπισίας, κατάθλιψης, «μουδιάσματος», θυμού και ενοχής. Μπορεί επίσης να πυροδοτήσει προβλήματα όπως απώλεια μνήμης, χρόνιο πόνο και κόπωση.
«Για τους άνδρες μπορεί να είναι δύσκολο να αποδεχτούν ότι ενδεχομένως δυσκολεύονται να διαχειριστούν μια απώλεια», αναφέρει ο David H. Rosmarin, διευθυντής του Προγράμματος Πνευματικότητας και Ψυχικής Υγείας στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ McLean Hospital. «Θα πρέπει ωστόσο να κατανοήσουν ότι είναι εντάξει να δώσουν στον εαυτό τους την άδεια να μην είναι εντάξει».
Εμπιστευθείτε τη διαδικασία
Για ορισμένους, το πένθος είναι σύντομο και σχετικά ανώδυνο. Για άλλους, είναι ένα μακρύ και αγωνιώδες ταξίδι. Ακόμη και όταν πιστεύετε ότι έχει τελειώσει, το συναίσθημα του πένθους μπορεί να επανέρχεται περιοδικά.
«Το να περάσετε από τη διαδικασία του πένθους είναι βασικό για την “επούλωση”, όσο και αν διαρκέσει αυτό», δηλώνει ο Rosmarin. «Το πρώτο βήμα είναι να επιτρέψετε στον εαυτό σας να πενθήσει. Μην το κρατάτε μέσα σας με την ελπίδα ότι θα εξαφανιστεί». Δείτε παρακάτω κάποιες μεθόδους που μπορούν να σας βοηθήσουν να περάσετε τα στάδια του πένθους και να διευκολύνουν τη διαδικασία αυτή και την «επούλωση». Για παράδειγμα:
Ανοιχτείτε στην κοινότητα. Εάν το πένθος σας σχετίζεται με τον θάνατο κάποιου προσώπου, προσεγγίστε την οικογένειά του, τους φίλους, τους γείτονες και τους συνεργάτες του. «Καθώς μαθαίνετε περισσότερα γι’ αυτό το πρόσωπο από άλλους και μοιράζεστε ιστορίες, η συζήτηση βοηθά όλους να περάσουν τη διαδικασία του πένθους», αναφέρει ο Rosmarin. «Επιπλέον, μπορείτε να μπείτε στον ρόλο του ακροατή, το οποίο είναι πολύ βοηθητικό για τους άλλους ανθρώπους που πενθούν».
Το να περάσετε από τη διαδικασία του πένθους είναι βασικό για την «επούλωση», όσο και αν διαρκέσει αυτό, και το πρώτο βήμα είναι να επιτρέψετε στον εαυτό σας να πενθήσει.
Μιλήστε. Για κάποιους άνδρες μπορεί να είναι δύσκολο να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους. Ωστόσο, συχνά αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσουν το πένθος τους. Είναι χρήσιμο να ανοιχθείτε σε έναν στενό φίλο ή σε κάποιον άλλο που εμπιστεύεστε, αλλά δεν νιώθουν όλοι άνετα να το κάνουν αυτό. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η θεραπεία συζήτησης με έναν επαγγελματία είναι καλύτερη επιλογή. Αυτό περιλαμβάνει συνεδρίες με έναν πιστοποιημένο ψυχολόγο, ψυχιατρικό νοσηλευτή, σύμβουλο, κοινωνικό λειτουργό ή ψυχίατρο. (Βλ. «Τι είναι ο σύμβουλος πένθους;»)
Δοκιμάστε την πνευματική αναζήτηση. Η πνευματικότητα μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο επούλωσης, όποια μορφή και αν παίρνει. «Ο αναστοχασμός γύρω από τη φυσική πορεία της ζωής και του θανάτου μπορεί να σε μεταμορφώσει», δηλώνει ο Rosmarin. «Μπορεί ακόμη και να σε βοηθήσει να αποδεχτείς καλύτερα την απώλεια, αποδεχόμενος τη δική σου θνητότητα».
Φροντίστε τον εαυτό σας
Η αυτοφροντίδα είναι σημαντική κατά την περίοδο του πένθους. Φροντίστε να επικεντρωθείτε στις σημαντικές πλευρές της καθημερινής σας υγείας.
Τρώτε καλά. Η ισορροπημένη διατροφή μπορεί να σας βοηθήσει να αντέξετε το στρες του πένθους. Αυτό σημαίνει να τρώτε άφθονα λαχανικά, φρούτα και άπαχες πρωτεΐνες και να πίνετε άφθονο νερό. Εάν η όρεξή σας έχει μειωθεί, δοκιμάστε να τρώτε μικρές μερίδες πιο συχνά.
Παίρνετε τα φάρμακά σας. Το πένθος μπορεί να καταστήσει τους ανθρώπους πιο ευάλωτους στις αρρώστιες και, επομένως, είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσετε να παίρνετε κανονικά τα φάρμακά σας.
Κοιμηθείτε καλά. Το πένθος μπορεί να προκαλέσει αίσθηση εξάντλησης, αλλά είναι σημαντικό να κρατήσετε ένα κανονικό πρόγραμμα ύπνου. Αν αισθάνεστε κουρασμένος στη διάρκεια της ημέρας, ένας σύντομος μεσημεριανός ύπνος 20 λεπτών μπορεί να βοηθήσει. Επίσης, παρακολουθήστε την κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ, καθώς οι ουσίες αυτές μπορούν να εμποδίσουν τον νυχτερινό ύπνο. Αν έχετε συχνά αϋπνίες, συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.
Ασκηθείτε καθημερινά. Συνεχίστε το τακτικό σας πρόγραμμα άσκησης ή οποιαδήποτε κίνηση, όπως περπάτημα, ποδηλασία ή γιόγκα. Η άσκηση μπορεί να σας κάνει να ξεχαστείτε ή να σας προσφέρει λίγο ήσυχο χρόνο για να επικεντρωθείτε στην απώλειά σας.
Τι είναι ο σύμβουλος πένθους;
Κάποιες φορές, για τη διαχείριση του πένθους απαιτείται επαγγελματική βοήθεια. Οι σύμβουλοι πένθους είναι ειδικοί, εκπαιδευμένοι στη συμβουλευτική σε θέματα πένθους, μια μορφή ψυχοθεραπείας που βοηθά τους ανθρώπους να επεξεργαστούν και να βγάλουν κάποιο νόημα από τα συναισθήματα απώλειας και πένθους. Ψυχίατροι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και θεραπευτές μπορεί να είναι ειδικοί στο να βοηθήσουν ανθρώπους να αντιμετωπίσουν το πένθος. Ένα κρίσιμο μέρος της συμβουλευτικής πένθους είναι η επικύρωση.
Οι άνθρωποι που πενθούν θέλουν να ξέρουν ότι τα σημεία και συμπτώματα πένθους που βιώνουν είναι φυσιολογικά.
Οι σύμβουλοι πένθους βοηθούν επίσης τους ανθρώπους να κατανοήσουν ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να εκφράσουν και να αποδεχτούν το πένθος. Ζητήστε από τον γιατρό σας να σας συστήσει κάποιον.