HARVARD MEDICAL PUBLISHING
Ακούστε το άρθρο
Η ανακάλυψη νέων στοιχείων έχει ανακινήσει τη συζήτηση για τις επιπτώσεις που ενδεχομένως έχει η κατανάλωση αλκοόλ στην υγεία. Η κατανάλωση μέτριας ποσότητας κάνει καλό στην καρδιά; Μπορείτε να συνεχίσετε να απολαμβάνετε περιστασιακά ένα ποτό ή μήπως πρέπει να απέχετε εντελώς όσο περνούν τα χρόνια;
Όπως και πολλά άλλα στη ζωή, το ζήτημα αυτό είναι σύνθετο.
«Υπάρχουν αρκετά στοιχεία ότι, γενικά, η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, που ισούται κατά μέσο όρο με ένα έως δύο ποτά την ημέρα, αυξάνει το προσδόκιμο ζωής», λέει ο Eric Rimm, καθηγητής Επιδημιολογίας και Διατροφής και διευθυντής του Προγράμματος Καρδιαγγειακής Επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H.Chan του Χάρβαρντ. «Το κατά πόσον αυτή η παράταση συνδέεται με την κατανάλωση αλκοόλ, άλλους παράγοντες του τρόπου ζωής ή οποιονδήποτε συνδυασμό αυτών, είναι ακόμη υπό διερεύνηση».
Διαφορετικά ευρήματα
Πώς γίνεται άραγε να είναι υγιεινό το αλκοόλ; Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ θεωρείται ότι βοηθά στην αύξηση του επιπέδου της «καλής» HDL χοληστερόλης, αύξηση η οποία συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιοπάθειας. Το αλκοόλ λειτουργεί επίσης αποτρεπτικά στον σχηματισμό θρόμβων στο αίμα, οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό.
Ωστόσο, νέες μελέτες αμφισβητούν την ευεργετική δράση του αλκοόλ στην υγεία.
Για παράδειγμα, το συμπέρασμα μιας μετα-ανάλυσης (δηλαδή, μελέτης που βασίζεται σε δεδομένα που έχουν συγκεντρωθεί σε πολλές προηγούμενες μελέτες), η οποία δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2023 στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open, ήταν ότι οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν μικρή ποσότητα αλκοόλ (1,3 έως 24 γραμμάρια αλκοόλ ημερησίως ή λιγότερο από δύο κανονικά ποτά) δεν έζησαν περισσότερο από τους συμμετέχοντες που δεν κατανάλωναν ποτέ αλκοόλ.
Ούτε η κατανάλωση μέτριας ποσότητας αλκοόλ (25 έως 44 γραμμάρια, περίπου δύο έως τρία κανονικά ποτά την ημέρα) παρείχε σημαντική προστασία της υγείας. Ο Rimm είναι κάθετος όσον αφορά το συγκεκριμένο πόρισμα και άλλα συμπεράσματα τα οποία βασίζονται σε δεδομένα από πολλές διαφορετικές μελέτες και προειδοποιεί:
«Όταν έρχονται στο φως νέα ευρήματα, δεν σημαίνει ότι όλα τα προηγούμενα είναι λάθος», λέει. «Το πρόβλημα με αυτές τις μελέτες είναι ότι συνδυάζουν διεξοδική με ελλιπή έρευνα. Επομένως, η εξαγωγή συμπερασμάτων βάσει στοιχείων στα οποία η κατανάλωση αλκοόλ αξιολογείται με τόσο διαφορετικό τρόπο, είναι δύσκολη, επειδή πολλές μελέτες παρέβλεψαν εντελώς τη μέτρηση των συνηθειών κατανάλωσης αλκοόλ».
Άλλο ένα ζήτημα είναι ότι οι περισσότερες μελέτες που αφορούν την κατανάλωση αλκοόλ είναι μελέτες παρατήρησης, δηλαδή δείχνουν μια συσχέτιση, αλλά όχι τη σχέση αιτίου-αποτελέσματος.
Άλλοι παράγοντες που συνδέονται με την κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να συμβάλλουν στην ευεξία εκείνων που πίνουν. Για παράδειγμα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2022 στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open, έδειξε ότι όσοι κατανάλωναν μέτριες ποσότητες είχαν τον χαμηλότερο κίνδυνο καρδιοπάθειας σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που δεν κατανάλωναν καθόλου αλκοόλ, γεγονός το οποίο δείχνει ότι λίγο αλκοόλ μπορεί να είναι ευεργετικό για την υγεία της καρδιάς.
Παράλληλα, όμως, η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι οι συμμετέχοντες με ήπια έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ είχαν πιο υγιεινό τρόπο ζωής σε σχέση με τους συμμετέχοντες που απείχαν εντελώς από την κατανάλωση αλκοόλ. Ασκούνταν περισσότερο, κατανάλωναν περισσότερα λαχανικά και λιγότερο κόκκινο κρέας και δεν κάπνιζαν τόσο πολύ.
Όσοι καταναλώνετε αλκοόλ περιστασιακά ή συχνά δεν υπάρχει πρόβλημα να απολαμβάνετε ένα ποτό, αλλά με μέτρο.
Το αισιόδοξο μήνυμα
Αυτό το οποίο φαίνεται να είναι σαφές στις περισσότερες έρευνες που υποστηρίζουν τα οφέλη του αλκοόλ για την υγεία είναι ότι η ποσότητα είναι καθοριστικής σημασίας. Η ήπια έως μέτρια κατανάλωση παραμένει η πιο σοφή επιλογή.
Σύμφωνα με το CDC, μέτρια κατανάλωση για τους ενήλικες άνδρες σημαίνει δύο κανονικά ποτά ή λιγότερο τις ημέρες που καταναλώνουν αλκοόλ. Ένα κανονικό ποτό είναι περίπου 350 ml κανονική μπίρα (5% αλκοόλ κατ’ όγκο), 230 έως 260 ml ζύθος βύνης (7% κατ’ όγκο), 150 ml κρασί (12% κατ’ όγκο) ή 45 ml οινοπνευματώδη ποτά με 80% proof (μονάδα περιεκτικότητας σε αλκοόλ) ή 40% αλκοόλ κατ’ όγκο (Βλ. πιο κάτω «Τι εννοούμε “κανονικό ποτό”;»).
Φυσικά, οι περισσότεροι δεν καταναλώνουν αλκοόλ καθημερινά και μερικοί μπορεί να περάσουν μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς καθόλου αλκοόλ. «Όμως, ακόμη και για όσους καταναλώνουν περιστασιακά αλκοόλ, ίσως να υπάρχουν μερικά οφέλη», λέει ο Rimm.
Έχει σημασία ο τύπος του αλκοόλ; Στην πραγματικότητα, όχι. Ο οργανισμός σας αντιδρά στο αλκοόλ με τον ίδιο τρόπο, είτε πίνετε καλιφορνέζικο κρασί είτε σκωτσέζικο ουίσκι ή χειροποίητη μπίρα. «Οι διαφορές μεταξύ τους συνίστανται στην περιεκτικότητά τους σε αλκοόλ», λέει ο Rimm.
(Για να αναλύσετε με μεγαλύτερη ακρίβεια την περιεκτικότητα του ποτού σας σε αλκοόλ ανά μερίδα, χρησιμοποιήστε αυτή την εφαρμογή υπολογισμού των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ: www. health.harvard.edu/size.)
Το ποτό που επιλέγετε μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία σας που δεν σχετίζονται με το αλκοόλ. Για παράδειγμα, ένα κοκτέιλ τζιν τόνικ περιέχει μεγάλη ποσότητα ζάχαρης και οι περισσότερες μπίρες έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και θερμίδες.
Όσον αφορά το ζήτημα του αλκοόλ, κάτι στο οποίο όλοι συμφωνούν, είναι ότι δεν πρέπει να το παρακάνουμε.
«Μελέτες έχουν δείξει ότι η τακτική κατανάλωση πέρα από τη συνιστώμενη ποσότητα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών προβλημάτων υγείας, όπως ηπατικής ανεπάρκειας, υπέρτασης, καρδιακής ανεπάρκειας και πολλών τύπων καρκίνου», αναφέρει ο Rimm. Αποφύγετε επίσης τη συχνή υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και την υψηλή περιστασιακή κατανάλωση αλκοόλ (κατανάλωση πέντε ή περισσότερων ποτών σε μία περίσταση).
Τελευταία παραγγελία
Ποιο είναι επομένως το συμπέρασμα; Σύμφωνα με τον Rimm, αν δεν πίνετε αλκοόλ, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αρχίσετε να πίνετε τώρα. Αν πίνετε περιστασιακά, δεν θα πρέπει να αυξήσετε την ποσότητα που καταναλώνετε για λόγους υγείας. Αλλά όσοι καταναλώνετε αλκοόλ περιστασιακά ή συχνά δεν υπάρχει πρόβλημα να απολαμβάνετε ένα ποτό, αλλά με μέτρο.
Θα πρέπει επίσης να σκεφτείτε πόσο αλκοόλ μπορείτε να καταναλώσετε ανάλογα με τη συνολική υγεία της καρδιάς σας, προσθέτει ο Rimm. Για παράδειγμα, αν έχετε υπέρταση, ίσως πρέπει να πίνετε λιγότερο ή να απέχετε από την κατανάλωση αλκοόλ και να προσπαθήσετε να θέσετε υπό έλεγχο την πίεσή σας.
«Αν έχετε οποιαδήποτε προβλήματα υγείας, το καλύτερο είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για την ποσότητα αλκοόλ που είναι κατάλληλη για σας», αναφέρει ο Rimm.