Τον αποκαλούν Καπετάν Νέμο της Γαλλίας. Στα 46 του χρόνια ο Laurent Ballesta έχει πίσω του σημαντικές υποβρύχιες αποστολές σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, έχει ανακαλύψει είδη που ήταν άγνωστα στους επιστήμονες, προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τη διεθνή κοινότητα για τις καταστροφικές συνέπειες της ρύπανσης και της ανθρώπινης παρέμβασης και έχει αποτυπώσει με τον φωτογραφικό του φακό εκπληκτικές εικόνες του βυθού των ωκεανών και των πλασμάτων που κατοικούν εκεί. Τον Μάρτιο του 2020, λίγο προτού ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοϊού, βρέθηκε στην Ελλάδα, καλεσμένος του Ιδρύματος Γαία του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, και η διάλεξή του ήταν πραγματικά συναρπαστική. Ο Laurent Ballesta μίλησε στο HOURS για την πολυτιμότητα του χρόνου σε μία κατάδυση, για την εμπειρία του από τον κόσμο του βυθού, για την ανακάλυψη ενός σπάνιου ψαριού ηλικίας 65 εκατομμυρίων ετών, για την συνεργασία του με την Blancpain και για το εκπληκτικό επίτευγμά του, την αποστολή Gombessa V, κατά την οποία παρέμεινε επί 28 ολόκληρες ημέρες σε βάθος 120 μέτρων, μέσα σε μία κάψουλα μόλις 5 τετραγωνικών μέτρων, παρέα με άλλους τρεις δύτες. Χωρίς να υπάρχει η ανάγκη αποσυμπίεσης, εφόσον δεν ανέβαιναν στην επιφάνεια, πραγματοποιούσαν καθημερινά πολύωρες εξερευνήσεις στο βυθό της Μεσογείου, συλλέγοντας στοιχεία, φωτογραφίες και βίντεο, που σε άλλη περίπτωση θα χρειάζονταν χρόνια για να συγκεντρώσουν.
Κύριε Ballesta, πόσο κρίσιμος είναι ο χρόνος όταν εκτελείτε μία κατάδυση σε μεγάλο βάθος;
Είτε καταδύεται κάποιος για επιστημονικούς λόγους είτε για να φωτογραφήσει, τα ζητήματα είναι πάντοτε τα ίδια. Όλα αφορούν τον χρόνο. Κανονικά, όταν πραγματοποιείς βαθιά κατάδυση, στην οποία τίποτε δεν είναι ποτέ κανονικό, πρέπει να γνωρίζεις ότι κάτω από τα 100 μέτρα, κάθε τέσσερα επιπλέον λεπτά που παραμένεις στον βυθό αντιστοιχούν σε μια επιπλέον ώρα ανάδυσης. Για παράδειγμα, όταν πριν από δέκα χρόνια αναζητούσαμε τον κοιλάκανθο στα 120 μέτρα, το μεγαλύτερο βάθος που έχουμε κατέβει, για 34 λεπτά κατάδυσης στον βυθό χρειαστήκαμε πέντε ώρες για να επιστρέψουμε στην επιφάνεια. Στον πυθμένα φτάνεις γρήγορα, όσο γρήγορα μπορείς να κολυμπήσεις, όσο αντέχουν τα αυτιά σου την πίεση και όσο σου επιτρέπει η εμπειρία σου. Ανεξαρτήτως εμπειρίας πάντως, ο «τελικός λογαριασμός» είναι ο ίδιος: για κάθε 30 λεπτά στο βυθό χρειάζεσαι πέντε ώρες αποσυμπίεσης! Αντιλαμβάνεστε ότι ο χρόνος στον βυθό είναι πολύτιμος σαν τον χρυσό. Πολυτιμότερος από τον χρυσό.
Πώς αντιλαμβάνεστε το πέρασμα του χρόνου σε μία κατάδυση; Νιώθετε ότι κυλάει πιο γρήγορα ή πιο αργά από το κανονικό;
Εξαιτίας της νάρκωσης, όταν βρίσκεται κανείς σε μεγάλο βάθος νιώθει σαν μεθυσμένος. Δεν αντιλαμβάνεται αν βρίσκεται εκεί δύο λεπτά ή μία ώρα. Είναι σαν να έχεις συμπτώματα μέθης από αλκοόλ. Στο μείγμα του αέρα που αναπνέουμε εμείς οι δύτες χρησιμοποιούμε και ήλιο, για να μειώσουμε αυτό το αίσθημα νάρκωσης. Το πρώτο πάντως σύμπτωμα είναι ότι χάνεις εντελώς την έννοια του χρόνου. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να ελέγχεις συνεχώς το ρολόι σου. Συνηθίζω να λέω συχνά, πως επειδή ο χρόνος είναι τόσο πολύτιμος στον βυθό, χρειάζεται κάτι πολύτιμο για να μετράει τον χρόνο. Ένα αξιόπιστο ρολόι.
Σας έχει συμβεί να χάσετε τον χρόνο σε μία κατάδυση; Τι μέτρα λαμβάνει κανείς για να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Έχει συμβεί μερικές φορές. Όχι πλέον, γιατί είμαι ιδιαίτερα προσεκτικός, έχω επίγνωση των κινδύνων και φροντίζω να μην καταδύομαι ποτέ μόνος μου. Πάντα ένα μέλος της ομάδας είναι υπεύθυνο για τις παραμέτρους της κατάδυσης.
Ως πρεσβευτής της Blancpain φοράτε πάντα κάποιο μοντέλο Fifty Fathoms στις καταδύσεις σας. Αυτό είναι το μόνο όργανο που έχετε μαζί σας ή υπάρχει και πρόσθετος εξοπλισμός μέτρησης του χρόνου;
Για να μην υπάρχουν παρανοήσεις, η κατάδυση είναι πλέον μία σύγχρονη δραστηριότητα και έχει πολλά ηλεκτρονικά βοηθήματα. Έχω ένα computer στο χέρι μου, ένα δεύτερο εφεδρικό εντός του καταδυτικού εξοπλισμού μου, ώστε εάν για κάποιο λόγο κοπεί το καλώδιο του computer στο χέρι να υπάρχει εφεδρικό για λόγους ασφαλείας. Σε περίπτωση που όλα τα ηλεκτρονικά μέσα για κάποιο λόγο παύσουν να λειτουργούν, το μόνο που απομένει είναι το ρολόι μου. Γι’ αυτό χρειάζομαι ένα ρολόι που να το εμπιστεύομαι απόλυτα. Ώστε ακόμη κι αν χάσω τα ηλεκτρονικά μου δεδομένα, τις στάσεις αποσυμπίεσης, τις χρονικές στάσεις κ.λπ., έχω αρκετή εμπειρία ώστε μόνο με το ρολόι μου, το Blancpain X Fathoms, το οποίο διαθέτει βυθόμετρο, να σώσω τη ζωή μου. Δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο μέχρι τώρα, αλλά νιώθω ασφάλεια με ένα τέτοιο όργανο στον καρπό μου.
Είχατε ποτέ εσείς ή οι συνάδελφοί σας βιώσει κάποιο τρομακτικό γεγονός στον βυθό, που να νιώσατε ότι σας τελείωνε ο χρόνος;
Στην πολύχρονη ζωή μου στον κόσμο των καταδύσεων έχω βεβαίως βιώσει και ατυχήματα ακόμη και τραγωδίες, αλλά δεν θα ήθελα να μιλήσω γι’ αυτές. Αυτό που θα μπορούσα να αναφέρω είναι ότι ναι, κάποιες φορές μπορεί να συμβούν και τρομακτικά γεγονότα, τα οποία μας αναγκάζουν να αυτοσχεδιάσουμε κατά το τελευταίο στάδιο της κατάδυσης.
Τι μπορεί να συμβεί σε έναν δύτη, αν κάτι πάει στραβά; Στην Ελλάδα έχουμε για παράδειγμα τις τρομερές ιστορίες των σφουγγαράδων στην Κάλυμνο…
Πριν από λίγα χρόνια, στην Κάλυμνο έβλεπες κάποιους ηλικιωμένους να βαδίζουν παράξενα. Σε μία κατάδυση μπορεί να πεθάνει κανείς, αλλά το χειρότερο είναι μπορεί να πρέπει να ζήσεις με σοβαρές βλάβες, όπως η παράλυση. Τα παλιά χρόνια δεν γνωρίζαμε πολλά για την αποσυμπίεση, δεν υπήρχε το ήλιο, οπότε οι δύτες βουτούσαν με κοινό αέρα στις μπουκάλες τους. Το ήλιο είναι πολύ καλύτερο από τον κοινό αέρα. Ξέρετε, όλα αυτά τα ατυχήματα για τα οποία έχετε ακούσει στην Ελλάδα, παρόμοιες ιστορίες θα ακούσεις στην Ονδούρα, στην Ινδονησία, στα ελάχιστα μέρη του πλανήτη όπου υπάρχουν μεγάλες κοινότητες δυτών. Δεν γνώριζαν πολλά για την αποσυμπίεση γι’ αυτό συνέβαιναν ατυχήματα. Έτσι όμως επήλθε και η φυσική επιλογή. Ο άνθρωπος που πραγματοποίησε την βαθύτερη κατάδυση όλων των εποχών, σε εργαστήριο, σε ένα είδος θαλάμου σε βάθος 700 μέτρων, όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, χρειάστηκε 28 ημέρες αποσυμπίεσης! Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρόγονοί του ήταν Έλληνες από την Κάλυμνο! Είμαι σίγουρος ότι ο προπάππος του ή ο παππούς του ήταν αποτέλεσμα φυσικής επιλογής μετά από κάποιο τραγικό ατύχημα, από το οποίο επιβίωσε και έκανε παιδιά.
Η συνεργασία σας με την Blancpain κρατά πολλά χρόνια. Έχετε συμμετάσχει σε σημαντικές υποβρύχιες αποστολές υπό την αιγίδα της ελβετικής μάρκας ρολογιών. Πώς ξεκίνησε αυτή η σχέση;
Είχα ένα όνειρο. Να είμαι ο πρώτος που θα κατορθώσει να φωτογραφήσει τον κοιλάκανθο, ένα διάσημο ψάρι που θεωρείτο εξαφανισμένο. Ως φοιτητής είχα διαβάσει κάποιες αναφορές σε επιστημονικά περιοδικά, στα οποία γινόταν λόγος για αυτό το απίστευτο ψάρι που έως το 1938 θεωρείτο εξαφανισμένο. Τη χρονιά εκείνη ανακοινώθηκε ότι ένας κοιλάκανθος είχε πιαστεί από μία τράτα στη Νότιο Αφρική. Κανείς όμως δεν είχε πιστέψει τότε αυτή την ιστορία. Έπρεπε να περιμένουμε μέχρι το 1952, για να μάθουμε για την ύπαρξη ενός δεύτερου τέτοιου ψαριού.
Ο κοιλάκανθος είναι προϊστορικό ψάρι;
Όχι, είναι ακόμη παλαιότερο. Προϊστορικό θα σήμαινε μέχρι 5 εκατομμυρίων ετών, ενώ αυτό το ψάρι χρονολογείται πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια! Γι’ αυτό και ο κόσμος δεν πίστεψε την ιστορία και θεώρησε ότι ήταν απάτη. Εάν ερχόταν αύριο κάποιος και έλεγε: Τα μαμούθ δεν έχουν εξαφανιστεί! Δεν θα τον πίστευε κανείς. Τα μαμούθ έζησαν πριν από 20-25 χιλιάδες χρόνια. Φανταστείτε να έχετε καλή γνώση του γεωλογικού χρόνου και να σας πει κάποιος ξαφνικά, ξέρεις εκείνο το ψάρι που έζησε πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια; Υπάρχει ακόμα! Τη δεκαετία του 1950, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένας δεύτερος κοιλάκανθος ανακαλύφθηκε στα νησιά Κομόρες. Δεν ανακαλύφθηκε όμως μόνο το ψάρι αλλά και οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί. Και οι ντόπιοι έλεγαν, «το γνωρίζουμε, φυσικά το γνωρίζουμε, είναι ένας κοιλάκανθος. Εμείς το ονομάζουμε Gombessa. Έχουμε συνηθίσει να πιάνουμε 2-3 τέτοια ψάρια κάθε χρόνο, αλλά δεν τα αγγίζουμε, δεν τα τρώμε, τα σεβόμαστε». Τα αντιμετώπιζαν σαν θεϊκές οντότητες.
Πόσο μεγάλος είναι ο κοιλάκανθος;
Το θηλυκό μπορεί να ξεπεράσει τα δύο μέτρα και ζυγίζει πάνω από 100 κιλά. Είναι μεγάλο ψάρι. Ήθελα λοιπόν να πραγματοποιήσω το όνειρό μου, αλλά έμοιαζε άπιαστο, γιατί ως μαθητής και φοιτητής γνωρίζαμε την ύπαρξή του αλλά όχι τον τόπο που ζούσε. Ίσως κάπου στο Κανάλι της Μοζαμβίκης; Ή στον Ινδικό Ωκεανό; Ήταν αδύνατο να βρεθεί. Περισσότερες πιθανότητες έχεις να συναντήσεις ένα πάντα κάπου στην Κίνα από έναν κοιλάκανθο στη θάλασσα. Δεν γνωρίζαμε λοιπόν πού να βουτήξουμε και επιπλέον, σύμφωνα με τα μέχρι τότε δεδομένα, ζούσε σε εξαιρετικά μεγάλα βάθη, απρόσιτα για τις παραδοσιακές μεθόδους κατάδυσης. Παρέμεινε λοιπόν όνειρο. Και τότε, το 2000, άκουσα για έναν Νοτιοαφρικανό δύτη, τον Peter Timm, ο οποίος δυστυχώς έχασε τη ζωή του σε μία κατάδυση το 2014, ότι είχε βρει έναν κοιλάκανθο σε βάθος 100 μέτρων. Ξαφνιάστηκα γιατί ήταν πολύ βαθιά, πολύ επικίνδυνα, σε εντελώς εχθρικό περιβάλλον με πρόσβαση από μία μάλλον απρόσιτη ακτή. Ξέρετε, η κατάδυση σε μεγάλα βάθη δεν είναι πάντα ίδια. Μπορείς να καταδυθείς υπό ευνοϊκές συνθήκες, σαν σε πισίνα, ή να καταδυθείς σε συνθήκες που προσμοιάζουν με φουσκωμένους ποταμούς. Το 2000 λοιπόν θεώρησα το εγχείρημα πολύ επικίνδυνο. Δύο δύτες προσπάθησαν τότε να κατέβουν και να το φωτογραφίσουν, αλλά έχασαν τη ζωή τους. Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, το 2009, θεώρησα ότι ήμασταν έτοιμοι. Το δοκιμάσαμε το 2009 και ξανά το 2010 και τελικά τα καταφέραμε. Επιστρέψαμε με τις πρώτες φωτογραφίες και video που έχουν τραβηχτεί από δύτες ενός κοιλάκανθου στο φυσικό του περιβάλλον. Ήταν όμως μία πολύ μικρή αποστολή. Μόνο τρεις φίλοι μου, μία πολύ μικρή ομάδα, και το αποτέλεσμα ήταν ότι φέραμε πίσω μόνο μερικές εικόνες. Δεν υπήρξε μελέτη, δεν προσκομίσαμε καμία νέα γνώση γύρω από το ψάρι. Θεωρούσα όμως ότι ο κοιλάκανθος άξιζε περισσότερα. Χρειαζόμουν χρήματα, έναν σοβαρό χορηγό, γι’ αυτό προσπάθησα με αρκετές μεγάλες ωρολογοποιίες, που συνήθως στηρίζουν τέτοιες εξερευνητικές αποστολές. Σε μία από αυτές, πολύ γνωστή, μου είπαν: «αυτό το ψάρι δεν είναι τόσο ενδιαφέρον, μήπως έχετε κάτι με καρχαρίες; Φωτογραφίες με μεγάλο λευκό καρχαρία χωρίς προστατευτικό κλουβί;»
Με την Blancpain η μεγάλη δυσκολία ήταν να κλείσω ραντεβού. Μου πήρε σχεδόν δύο χρόνια. Τηλεφωνούσα ξανά και ξανά και τελικά, σαν από θαύμα, μου έκλεισαν ραντεβού στη Βασιλεία. Κατά τη διάρκεια της Baselworld! Το χειρότερο μέρος για να συζητήσει κανείς για χορηγίες, γιατί εκεί οι μάρκες κάνουν πωλήσεις, δεν χαρίζουν χρήματα (γέλια). Πήγα λοιπόν στη Βασιλεία, περίμενα επί ώρες να συναντήσω τον πρόεδρο της Blancpain, Mark Hayek, ήμουν εξαντλημένος από την πολύωρη αναμονή αλλά έτοιμος να διηγηθώ την ιστορία μου και στο τέλος δεν με άφησε να μιλήσω καθόλου! Ήταν απίστευτο! Του έδειξα μερικές εικόνες που είχα τραβήξει την προηγούμενη χρονιά και ο κ. Hayek αναφώνησε: «Ω! Τι είδους υποβρύχια φωτογραφική μηχανή χρησιμοποίησες»; Ξαφνιάστηκα. «Μία Nikon…»
Δεν γνωρίζατε τότε ότι ο Mark Hayek είναι έμπειρος δύτης…
Ακριβώς. Συνέχισε λοιπόν να μου κάνει ερωτήσεις για τον εξοπλισμό μου, για τυχόν προβλήματα που αντιμετώπισα στην κατάδυση και συνειδητοποίησα ότι ήταν πραγματικά παθιασμένος με τον βυθό, τις υποβρύχιες φωτογραφίσεις και την θαλάσσια βιολογία. Η συνάντησή μας δεν ήταν τελικά επαγγελματική, ούτε αφορούσε χρήματα και μάρκετινγκ, αφορούσε το κοινό πάθος μας για τις καταδύσεις. Δεν χρειάστηκε να επιχειρηματολογήσω ή να υπερασπιστώ το σχέδιό μου. Ήξερε ότι ήταν κάτι νέο, πολύ τολμηρό, πολύ ενδιαφέρον τόσο από πλευράς φωτογράφησης της άγριας ζωής όσο και από επιστημονικής σκοπιάς. Τα κατανόησε όλα αυτά στη στιγμή. Μου είπε, «μη μου μιλάς για μάρκετινγκ, θα το χειριστώ εγώ αυτό. Εσύ κάνε τη δουλειά σου. Βρες το ψάρι, κάνε την επιστημονική σου έρευνα, τράβα φωτογραφίες, διηγήσου μας μία συναρπαστική ιστορία και εγώ θα αναλάβω όλα τα υπόλοιπα». Υποτίθεται ότι θα μου αφιέρωνε πέντε λεπτά και μίλησα μαζί του πάνω από μιάμιση ώρα! Στην έκθεση της Βασιλείας! Το υπόλοιπο πρόγραμμα των ραντεβού του θα πρέπει να τινάχθηκε στον αέρα εκείνη τη μέρα! (γέλια).
Έτσι λοιπόν ξεκίνησαν όλα, χρειάστηκε να περιμένω αρκετά, αλλά μόλις βρεθήκαμε ενώπιος ενωπίω με τον Mark Hayek, μπουμ, όλα μπήκαν στη θέση τους. Έκτοτε, κάθε χρόνο επιστρέφω με τα αποτελέσματα της τελευταίας μου αποστολής καθώς και με ιδέες για την επόμενη. Και κάθε φορά μου λέει το ίδιο πράγμα: «ΟΚ τα αποτελέσματα, θα αφιερώσω χρόνο για να διαβάσω το βιβλίο σου, για να δω την ταινία σου, για να διαβάσω την επιστημονική σου έκθεση, αλλά μην μου μιλάς άλλο για την τελευταία αποστολή, πες μου τι σχεδιάζεις αμέσως μετά!» Συνειδητοποιώ ότι είμαι εξαιρετικά τυχερός που συνεργάζομαι με την Blancpain. Γιατί δεν μου ζητούν να εμπλακώ σε διαφημίσεις, με αφήνουν να κάνω τη δουλειά μου. Τους παραδίδω όλα τα υλικά, τις εκθέσεις μου, τις εικόνες μου και βεβαίως τα μετατρέπουν σε εργαλεία μάρκετινγκ για να προωθήσουν τα ρολόγια τους, αλλά δεν με πιέζουν να κάνω διαφημίσεις, οπότε νιώθω πολύ ελεύθερος σ’ αυτή τη συνεργασία. Δεν μου έχουν ζητήσει ποτέ να κάνω κάτι συγκεκριμένο, π.χ. να πάω σε ένα συγκεκριμένο μέρος επειδή θέλουν να πουλήσουν ρολόγια. Αυτό λοιπόν είναι πολύ απελευθερωτικό. Νιώθω πραγματικά τυχερός. Ο Mark Hayek έρχεται συχνά για λίγες ημέρες όταν βρισκόμαστε σε κάποια εξερευνητική αποστολή, και με τα χρόνια νιώθουμε σαν οικογένεια.
Μέχρι τώρα υπήρξαν πέντε αποστολές Gombessa, όλες υπό την αιγίδα της Blancpain. Μπορείτε να μας αποκαλύψετε κάτι για την Gombessa VI?
Είμαι κάπως προληπτικός. Δεν μου αρέσει να μιλώ για το επόμενο project, εάν δεν είναι εντελώς έτοιμο. Σχεδιάζουμε πάντως μία αποστολή στη Γαλλική Πολυνησία για τους σφυροκέφαλους καρχαρίες και άλλη μία και πάλι στη Μεσόγειο, γιατί πιστεύω ότι είμαστε ακόμη στην αρχή αυτών που μπορούμε να επιτύχουμε στις βαθιές καταδύσεις με συστήματα κορεσμού.
Στην τελευταία αποστολή Gombessa V, εσείς και τρεις συνεργάτες σας ζήσατε επί 28 συνεχείς ημέρες σε μία κάψουλα και κάθε μέρα ερευνούσατε τον βυθό σε βάθος 120 μέτρων. Τι έκανε αυτή την αποστολή τόσο ιδιαίτερη;
Η ιδέα αυτή προέκυψε πριν από είκοσι χρόνια. Όταν ξεκίνησα να κάνω βαθιές καταδύσεις, με απασχολούσε το παράδοξο του θέματος: από τη μία έχεις το προνόμιο να κατεβαίνεις σε τέτοια βάθη αλλά από την άλλη είναι εκνευριστικό γιατί μπορείς να παραμείνεις εκεί μόνο μερικά λεπτά και κατόπιν χρειάζεσαι ώρες για να επιστρέψεις στην επιφάνεια. Σαν να σου χαρίζουν μία καταπληκτική τούρτα και να σου την παίρνουν μετά την πρώτη μπουκιά! Από τα πρώτα χρόνια με απασχολούσε πάντοτε πώς θα παρέμενα περισσότερο χρόνο σε μεγάλο βάθος. Ο μόνος τρόπος, εφόσον το πρόβλημα είναι η ανάδυση, θα ήταν να μη χρειάζεται να αναδυθεί κανείς. Να μπορεί να παραμείνει κάτω. Αυτό το πρόβλημα λύθηκε με το σύστημα κορεσμού.
Τι διάρκεια είχε κάθε κατάδυση στην αποστολή Gombessa V;
Βγαίναμε από τον καταδυτικό κώδωνα κατά μέσο όρο γύρω στις έξι ώρες την ημέρα. Το κάναμε σε δύο δόσεις εξαιτίας του ψύχους. Δεν υπήρχε το πρόβλημα αποσυμπίεσης πλέον, οπότε μπορούσαμε να ερευνήσουμε τον βυθό για πέντε ακόμη και για οκτώ ώρες κάθε ημέρα, σε τέτοια βάθη όμως, όταν αναπνέεις ήλιο υπό υψηλή πίεση, το σώμα σου κρυώνει πολύ γρήγορα. Νιώθαμε περισσότερο κρύο στη Μεσόγειο απ’ ότι κάτω από την Ανταρκτική. Γι’ αυτό αντέχαμε το πολύ μέχρι 3-4 ώρες, επιστρέφαμε στον καταδυτικό κώδωνα, δεν χρειαζόμασταν αποσυμπίεση, οπότε μπορούσαμε να πάμε κατευθείαν στον χώρο διαβίωσης για να ξεκουραστούμε και μετά ξαναβγαίναμε έξω. Στο βιβλίο μου, Planète Mediterranée, συγκέντρωσα όλες τις φωτογραφίες που τράβηξα τα τελευταία δώδεκα χρόνια και άρχισα να επιλέγω τις καλύτερες για το βιβλίο. Η πρώτη μου επιλογή ήταν 80 χιλιάδες φωτογραφίες. Από αυτές επέλεξα τελικά 200-220 φωτογραφίες και οι μισές από αυτές τραβήχτηκαν τις 28 εκείνες ημέρες στον βυθό της Μεσογείου, στην τελευταία μας αποστολή Gombessa V. 28 ημέρες με κατάδυση κορεσμού ήταν πιο παραγωγικές από τα προηγούμενα δώδεκα χρόνια!
Έχετε παρατηρήσει μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή στις πρόσφατες αποστολές σε σύγκριση με τις παλαιότερες;
Δυστυχώς. Τα πράγματα ολοένα χειροτερεύουν. Περισσότερα απόβλητα, περισσότεροι άνθρωποι, υπερβολική κίνηση σκαφών, υπεραλιεία, πάρα πολλά πλαστικά, συναντάς κάθε είδους ρύπανση. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Μεσόγειος είναι μία κλειστή θάλασσα. Ευτυχώς υπάρχει ακόμη ζωή, αλλά μας στέλνει ένα μήνυμα. Μόλις μπεις στο νερό βλέπεις τη ρύπανση. Όπου και να καταδυθείς θα συναντήσεις κάποιου είδους απόβλητα. Αλλού δεν υπάρχουν καθόλου ψάρια. Υπάρχει όμως ελπίδα. Πήγαμε σε κάποια μέρη, σε πολύ μεγάλα βάθη, και ανακαλύψαμε συναρπαστική άγρια ζωή. Αυτό προσπαθώ να δείξω με το βιβλίο Planète Mediterranée. Ότι ακόμη υπάρχει ζωή, υπέροχη ζωή στη Μεσόγειο. Δεν θα είχε νόημα να ξαναμιλήσουμε για την μόλυνση, γιατί ήδη το γνωρίζουμε αυτό.
Πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας ύστερα από 20 χρόνια; Θα συνεχίσετε τις καταδύσεις;
Ακόμη 20 χρόνια; Δεν είμαι πλέον τόσο νέος, στα 46.
Υπάρχει όριο ηλικίας στις καταδύσεις; Πότε θεωρείται κάποιος πολύ μεγάλος για να βουτήξει;
Εξαρτάται από τον τύπο κατάδυσης. Εάν εξακολουθήσω να κάνω τόσο απαιτητικές καταδύσεις, θα υπάρξει κάποιο όριο. Ξέρετε όμως, ορισμένες φορές μπορείς να αντισταθμίσεις κάτι που δεν μπορείς να κάνεις με μία έξυπνη ιδέα. Θα μπορούσα να βρω μία ενδιαφέρουσα εξερευνητική αποστολή με λιγότερο απαιτητικές καταδύσεις. Πάντως δεν σκοπεύω να σταματήσω. Εάν δεν μπορώ σωματικά, αλλά εξακολουθώ να έχω την ίδια περιέργεια, την ίδια επιθυμία, θα βρω κάποιον νέο δύτη με το ίδιο πάθος και θα τον βοηθήσω να προχωρήσει ταχύτερα απ’ όσο θα μπορώ εγώ. Στα 25 μου θα ήθελα να είχα βρει κάποιον μέντορα. Αυτό συνέβη αργότερα χάρη στον Nicolas Hulot, διάσημο παρουσιαστή της γαλλικής τηλεόρασης, που πριν δύο χρόνια έγινε υπουργός περιβάλλοντος. Η συνεργασία μας δεν ήταν εξερευνητική, ούτε επιστημονική. Ήταν μία αποστολή κινηματογράφησης σε όλο τον κόσμο. Ελπίζω σε είκοσι χρόνια από σήμερα να εξακολουθώ να λατρεύω τις καταδύσεις. Εάν σωματικά δεν μπορώ, τουλάχιστον θα συμμετέχω σε αποστολές με νέους δύτες, ανθρώπους που μπορούν αυτό που δεν μπορώ εγώ να κάνω πλέον. Μέχρι τότε όμως έχουμε καιρό.
Η καριέρα σας εκτοξεύθηκε με την ανακάλυψη του κοιλάκανθου;
Ναι, αλλά στην πραγματικότητα, πριν από τον κοιλάκανθο είχα ήδη ανακαλύψει περίπου άλλα 20 άγνωστα είδη θαλάσσιας ζωής και τα φωτογράφησα για πρώτη φορά. Αυτές οι ανακαλύψεις δεν είναι τόσο γνωστές όσο αυτή του κοιλάκανθου, που μου χάρισε τόση αναγνωρισιμότητα στην παγκόσμια καταδυτική κοινότητα.
Υπάρχει κάτι σαν το Ιερό Δισκοπότηρο στον κόσμο των καταδύσεων; Κάτι πραγματικά δύσκολο να επιτευχθεί, που ονειρευόσαστε να δοκιμάσετε στο μέλλον;
Βεβαίως. Το γιγάντιο καλαμάρι. Έχει μήκος δώδεκα μέτρα. Τα μάτια του είναι μεγαλύτερα από το κεφάλι μου. Και το ράμφος του –γιατί τα καλαμάρια έχουν ράμφος– είναι γιγάντιο. Είναι ένας τρομερός θηρευτής που ζει σε βάθη δυσπρόσιτα προς το παρόν για τους δύτες. Ποτέ όμως δεν ξέρεις. Και ο κοιλάκανθος ζούσε σε μεγάλο βάθος, αλλά τελικά κάποιος ανακάλυψε την τοποθεσία. Ίσως μία μέρα κάποιος να ανακαλύψει σε ποιο σημείο το γιγάντιο καλαμάρι συνηθίζει να αναδύεται στην επιφάνεια.
Αξίζει να πάρετε μία μικρή γεύση από την αποστολή Gombessa V στη Μεσόγειο στο video που ακολουθεί. Είναι το επίσημο τρέιλερ της ταινίας The Deep Med.
Περισσότερες πληροφορίες για τον Laurent Ballesta εδώ και για την δέσμευση της Blancpain για την προστασία των ωκεανών εδώ.
* Η συνέντευξη αυτή είχε δημοσιευθεί τον Δεκέμβριο του 2020 στο χειμερινό τεύχος του περιοδικού HOURS.