Πόσα γνωρίζουμε για τον μεγαλύτερο σε όγκο νερού ποταμό του πλανήτη και για τις πλωτές οδούς που τον πλαισιώνουν και φθάνουν σε μήκος τα 7.000 χιλιόμετρα; Απ’ ό,τι φαίνεται όχι αρκετά. Ευτυχώς τον Απρίλιο του 2022 ξεκίνησε μία σημαντική αποστολή επτά επιστημονικών εξερευνητικών ομάδων στα βάθη του Αμαζονίου. Πρόκειται για την πιο πρόσφατη δράση της National Geographic Society και της Rolex, μίας συνεργασίας που διαρκεί σχεδόν 70 χρόνια. Μαζί έχουν φτάσει στα πιο απομακρυσμένα μέρη της Γης υποστηρίζοντας πρωτοπόρους επιστήμονες και εξερευνητές που έχουν ως αποστολή την κατανόηση του πλανήτη και την προστασία του. Οι διεπιστημονικές ομάδες οικολόγων, κλιματολόγων, χαρτογράφων, γεωλόγων και περιβαλλοντολόγων που συμμετέχουν στην εξερευνητική αποστολή Rolex & National Geographic Perpetual Planet Amazon Expedition μελετούν και επιχειρούν να αποκαλύψουν τα μυστικά διαφόρων περιοχών στη λεκάνη απορροής του ποταμού Αμαζόνιου, πάντα με την πολύτιμη συμβολή των τοπικών κοινοτήτων.
Υπεύθυνος για την καταγραφή και τεκμηρίωση της αποστολής είναι ο φωτογράφος και εξερευνητής του National Geographic, Thomas Peschak, ένας άνθρωπος με μεγάλη εμπειρία, αρχικά ως θαλάσσιος βιολόγος και στη συνέχεια ως καταξιωμένος φωτορεπόρτερ της άγριας ζωής. Αν και στις προηγούμενες δουλειές του ασχολείτο αποκλειστικά με τους ωκεανούς, τώρα εστιάζει στον ποταμό Αμαζόνιο, από τις πηγές του στις Άνδεις έως τις εκβολές του στον Ατλαντικό ωκεανό. Και δεν διστάζει να καταδυθεί σε βαθιά νερά ή να αναρριχηθεί σε βραχώδεις σχηματισμούς προκειμένου να πετύχει το έργο του.
Μαγκρόβια γλυκού νερού
Από την έναρξη της αποστολής μέχρι σήμερα όλες οι ομάδες σημείωσαν σημαντική πρόοδο, η καθεμία στον τομέα της. Ήδη από τις πρώτες εβδομάδες εξερεύνησης στο Δέλτα του Αμαζονίου, η ομάδα με επικεφαλής τον εξερευνητή του National Geographic, Angelo Bernardino, ανακάλυψε για πρώτη φορά μαγκρόβια φυτά γλυκού νερού. Τα περισσότερα μαγκρόβια αναπτύσσονται μερικώς βυθισμένα στο αλμυρό θαλασσινό νερό των διαπαλιρροιακών ζωνών κατά μήκος των ακτών. Το μαγκρόβιο δάσος όμως που ανακάλυψε ο Bernardino απαρτίζεται από ένα μοναδικό μείγμα διαφόρων δέντρων που αναπτύσσονται σε ελάχιστη έως μηδενική αλατότητα.
Κατά την έρευνα αυτή ο Bernardino και η εξερευνήτρια του National Geographic Margaret Owuor συνεργάστηκαν με τις τοπικές κοινότητες και κατέγραψαν για πρώτη φορά την ευεργετική επίδραση των μαγκρόβιων φυτών στο οικοσύστημα. Είχαν μάλιστα τη βοήθεια ενός ακόμη εξερευνητή του National Geographic, του Thiago Silva, ο οποίος ασχολείται με ένα άλλο φαινόμενο της λεκάνης του Αμαζονίου, αυτό των συχνών πλημμυρών που βυθίζουν τα δάση κατά μήκος της όχθης του ποταμού.
Ο Silva επιστρατεύει drones, κάνει σάρωση με λέιζερ και επιδίδεται σε ενδελεχείς μετρήσεις των δέντρων προκειμένου να δημιουργήσει τα πρώτα τρισδιάστατα μοντέλα των πλημμυρισμένων υγροτοπικών δασών στη λεκάνη του Αμαζονίου. Στόχος του η πρόβλεψη τρόπων αντιμετώπισης των υδατικών πιέσεων στο μέλλον.
Ροζ δελφίνια, αρκούδες και άλλα είδη
Άλλες ομάδες μελετούν διάφορα ζώα που ζουν στις υδάτινες οδούς του Αμαζονίου καθώς και τη συνύπαρξή τους με τους ανθρώπους. Για παράδειγμα, ο Fernando Trujillo μελετά το υπό εξαφάνιση ροζ δελφίνι του ποταμού και συνεργάζεται με τις τοπικές κοινότητες ώστε να συνυπάρχουν ειρηνικά με τα δελφίνια και να μην τα θεωρούν ανταγωνιστικά για την τοπική αλιεία. Μέχρι στιγμής ο Trujillo έχει ελέγξει διεξοδικά σχεδόν 1.300 χιλιόμετρα του ποταμού σε τέσσερις διαφορετικές χώρες και εκτιμά ότι στην περιοχή διαβιούν περίπου 1.400 ροζ δελφίνια του Αμαζονίου.
Ο βραβευμένος με Βραβείο Επιχειρηματικότητας της Rolex João Campos-Silva και η εξερευνήτρια του National Geographic Andressa Scabin συνεργάζονται με τις τοπικές κοινότητες ώστε να εντοπίσουν, να καταμετρήσουν και να προστατεύσουν μεγάλα ζωικά είδη του γλυκού νερού που υφίστανται υπερεκμετάλλευση, όπως οι γιγάντιες χελώνες του Αμαζονίου, οι μανάτοι, τα ροζ δελφίνια, οι γιγάντιες ενυδρίδες και οι μαύροι αλιγάτορες καϊμάν. Μάλιστα κατόρθωσαν για πρώτη φορά να τοποθετήσουν GPS σε ένα αραπάιμα, το μεγαλύτερο ψάρι γλυκού νερού στον κόσμο, ενώ το 2022 απελευθέρωσαν στη φύση 200.000 νεοσσούς γιγαντιαίας χελώνας.
Ψηλά στις Άνδεις
Άλλοι δύο εξερευνητές του National Geographic, η Ruthmery Pillco Huarcaya και ο Andy Whitworth, μελετούν ένα ζώο που είναι πολύ σημαντικό για τους ιθαγενείς: την Αρκούδα των Άνδεων. Οι αρκούδες είναι ζωτικής σημασίας για τον κύκλο του νερού στον Αμαζόνιο επειδή διασπείρουν τους σπόρους των δέντρων στα δάση που βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο, βοηθώντας να σχηματιστεί το «τείχος» πυκνής βλάστησης στη δυτική πλευρά των Άνδεων, το οποίο κατακρατά το νερό που εξατμίζεται από τον Αμαζόνιο και το επιστρέφει στο δάσος. Ως μέλος της κοινότητας ιθαγενών Κέτσουα η Huarcaya μεγάλωσε με ιστορίες και θρύλους για τις αρκούδες. Τώρα προσπαθεί να κατανοήσει πώς η αποψίλωση των δασών και η κλιματική αλλαγή επηρεάζουν την επιβίωση της αρκούδας και, κατά συνέπεια, τη ροή του νερού που κρατά ζωντανό το τροπικό δάσος.
Τον Ιούλιο του 2022 οι κλιματολόγοι και εξερευνητές του National Geographic Baker Perry και Tom Matthews εγκατέστησαν έναν μετεωρολογικό σταθμό στις τροπικές Άνδεις σε υψόμετρο 6.349 μέτρων, μόλις 35 μέτρα από την κορυφή του Nevado Ausangate, την υψηλότερη κορυφή της πυκνοκατοικημένης επαρχίας του Κούσκο. Ο μετεωρολογικός σταθμός συλλέγει σε πραγματικό χρόνο σημαντικά μετεωρολογικά δεδομένα που θα εξηγήσουν πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την κύρια πηγή γλυκού νερού του Αμαζονίου για τις κοινότητες που ζουν κατά μήκος του ποταμού.
Μέσα σε μόλις έναν χρόνο από την έναρξή της, η εξερευνητική αποστολή της Rolex και του National Geographic στον Αμαζόνιο αλλάζει όσα γνωρίζαμε γι’ αυτή την σημαντική περιοχή της Γης. Εστιάζοντας στις υδάτινες οδούς, η αποστολή καταδεικνύει πώς αυτές συνδέουν τα εδάφη, από τις υψηλότερες κορυφές μέχρι τα παράκτια δάση, υποστηρίζοντας τη ζωή των φυτών, των ζώων και των ανθρώπων σε όλη την περιοχή. Απομένει άλλος ένας χρόνος μελετών από τους ειδικούς για την καλύτερη κατανόηση και προστασία του Αμαζόνιου, του βασικού πνεύμονα του πλανήτη.
Μία γεύση από την εξερευνητική αποστολή στον Αμαζόνιο στο video που ακολουθεί…
Αφοσίωση στον πλανήτη
Η Rolex είναι αρωγός σε τέτοιου είδους προσπάθειες εδώ και σχεδόν έναν αιώνα υποστηρίζοντας εξερευνητικές αποστολές μελέτης και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και αναζήτησης λύσεων που θα καταστήσουν τον πλανήτη βιώσιμο εις το διηνεκές. Για τον σκοπό αυτό η Rolex έχει μακροχρόνια συνεργασία με τη National Geographic Society για τη μελέτη των συνεπειών από την κλιματική αλλαγή αλλά και με την πρωτοβουλία Mission Blue της ωκεανογράφου Sylvia Earle, για τη θωράκιση των ωκεανών μέσω ενός δικτύου προστατευόμενων «Hope Spots» (Περιοχών Ελπίδας). Το 2019 η Rolex εγκαινίασε την παγκόσμια εκστρατεία Perpetual Planet. Μερικές από τις πιο πρόσφατες συνεργασίες της Rolex μέσω της Πρωτοβουλίας Perpetual Planet είναι με τους φωτογράφους άγριας ζωής Κριστίνα Μιτερμάιερ και Πολ Νίκλεν, με τις οργανώσεις Rewilding Argentina και Rewilding Chile για την προστασία περιοχών της Νότιας Αμερικής, με τους Coral Gardeners που μεταφυτεύουν ανθεκτικά κοράλλια σε υφάλους, με τον Στιβ Μπόις και τις εξερευνητικές αποστολές The Great Spine of Africa που μελετούν τις μεγάλες λεκάνες απορροής της Αφρικής και με τις υποβρύχιες εξερευνητικές αποστολές Under The Pole.
Περισσότερες πληροφορίες στο www.rolex.org