Εικονογράφηση: Michael Kirki/Καθημερινή
Ακούστε το άρθρο
Την Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2024, η βασίλισσα Μαργκρέτε της Δανίας παραιτείται από έναν θρόνο που δεν προοριζόταν για εκείνη, αλλά τον υπηρέτησε πιστά, θαρραλέα και επίμονα. Η Δανία μοιάζει άφωνη –αν όχι βαθιά συγκινημένη– που το «Gud bevare Danmark» ακούστηκε για τελευταία φορά από τα χείλη της βασίλισσας έπειτα από 52 αφοσιωμένες πρωτοχρονιές, δέκα πρωθυπουργούς και 25 κυβερνήσεις.
Παρά την αρχική της πίστη ότι το στέμμα είναι ισόβιο –«όχι ισόβια καταδίκη, αλλά ισόβια υπηρεσία»–, η βασίλισσα Μαργκρέτε αποφάσισε να μεταβιβάσει τον θρόνο στην «επόμενη γενιά βασιλέων». Λέγεται ότι τις εξελίξεις επέσπευσε η κατάσταση της υγείας της έπειτα από πρόσφατη επέμβαση στην πλάτη. Υπάρχει και πιο «κίτρινη» διάσταση, που συνδέεται με ερωτικό σκάνδαλο με εμπλεκόμενο τον πρωτότοκο γιο και διάδοχό της, Φρέντερικ.
Η βασίλισσα Μαργκρέτε, σε κάθε περίπτωση, οριοθετεί εκούσα άκουσα μιαν ολόκληρη εποχή για τη Δανία – μία χώρα με υψηλούς δείκτες σε κάθε επίπεδο της ανθρώπινης ζωής και κοινωνίας. Μία χώρα που η Μαργκρέτε άλλοτε ακολουθούσε και άλλοτε η χώρα την ακολουθούσε.
Αλλοτε ήταν το σύμβολο –ενίοτε πεπαλαιωμένο– της Δανίας, της Γροιλανδίας και των Νήσων Φερόε. Και άλλοτε μία προσωπικότητα που έκανε την κουλ χώρα της ακόμα πιο κουλ.
Η βασίλισσα Μαργκρέτε, σήμερα, στα 84 της χρόνια, που συμπίπτουν με τα ποσοστά αποδοχής της από τη δανική κοινωνία, μαζί με την άλλοτε βασίλισσα της Ολλανδίας Βεατρίκη, ήταν το ευρωπαϊκό κουλ ισοδύναμο της αιώνια στιβαρής Ελισάβετ. Η Μαργκρέτε, όμως, αποφάσισε να σπάσει μία παράδοση που τελευταία φορά είχε διαταραχθεί το 1146. Δεν ήταν όμως η μοναδική παράδοση που έσπασε.
Το δημοψήφισμα που της άλλαξε τη ζωή
Στις 27 Μαρτίου 1953, όταν ήταν μόλις 13 ετών, η ζωή της άλλαξε για πάντα. Ηταν η ημέρα όπου οι Δανοί, διά δημοψηφίσματος, αποφάσισαν ότι οι γυναίκες, κόρες των βασιλέων, θα μπορούν να ανέλθουν στον θρόνο, με την προϋπόθεση ότι δεν είχαν αδελφό, καταργώντας εκατονταετή νόμο που προέβλεπε ότι βασιλείς ονομάζονται μόνον άνδρες. Η δημόσια διαβούλευση είχε ξεκινήσει έξι χρόνια νωρίτερα, το 1947, με απόφαση του τότε βασιλιά Φρέντερικ Θ’, λίγες μέρες αφότου είχε ενθρονιστεί. Μάλιστα, το 2009, καταργήθηκε και η τελευταία προϋπόθεση: βασίλισσα μπορεί να γίνει οποιαδήποτε πρωτότοκη κόρη βασιλέων ανεξάρτητα από το αν έχει αδελφό.
Ενσάρκωνε τη γυναικεία χειραφέτηση, δίχως να λησμονεί ότι ο θρόνος –δηλαδή, η Δανία η ίδια– ήταν το πρώτο και κύριο μέλημά της, πάνω από την ίδια και την οικογένειά της.
Η τότε πριγκίπισσα διάδοχος Μαργκρέτε θα γινόταν το σύμβολο της απελευθέρωσης των γυναικών της Δανίας – και της απόφασης της μητέρας της, βασίλισσας Ινγκριντ, να μην αποκτήσει άλλα παιδιά μετά τις τρεις κόρες της, πλην της Μαργκρέτε: την πριγκίπισσα Μπενεντίκτε και την πριγκίπισσα Αννα Μαρία, μελλοντική σύζυγο του βασιλιά Κωνσταντίνου Β’ των Ελλήνων. Και εξ όσων φάνηκε έπειτα από τα 52 χρόνια της μοναρχίας της, ήταν η μητέρα της Δανίας, που χαϊδευτικά ονομαζόταν «Ντέζι» (μαργαρίτα) και ενσάρκωνε τη γυναικεία χειραφέτηση, δίχως να λησμονεί ότι ο θρόνος –δηλαδή, η Δανία η ίδια– ήταν το πρώτο και κύριο μέλημά της, πάνω από την ίδια και την οικογένειά της. Το μότο που συνόδευσε έως τώρα τη βασιλεία της είναι «Η βοήθεια του Θεού, η αγάπη του λαού, η ισχύς της Δανίας».
Η Μαργκρέτε Αλεξαντρίν Πόρχιλντουρ Ινγκριντ, του οίκου των Γλύξμπουργκ, γεννήθηκε στις 16 Απριλίου 1940 στο παλάτι του Φρέντερικ Η’, μία εβδομάδα μετά την εισβολή των ναζιστικών στρατευμάτων στη Δανία. Ενα από τα ονόματά της, το Πόρχιλντουρ, είναι ισλανδικής καταγωγής, καθώς ο παππούς της, βασιλιάς Κρίστιαν Ι’, ήταν και μονάρχης της Ισλανδίας εκείνη την εποχή. Ο πατέρας της ήταν ακόμη πρίγκιπας διάδοχος και η μητέρα της ήταν κόρη του μετέπειτα βασιλιά Γκούσταβ Αντολφ Στ’ της Σουηδίας.
Οταν, το 1945, τα ναζιστικά στρατεύματα αποχωρούσαν από τη Δανία, η Μαργκρέτε κοιμόταν και οι γονείς την ξύπνησαν, δίνοντάς της ένα αναψυκτικό για να γιορτάσουν το γεγονός.
Η αρχαιολογία, οι καλές τέχνες, οι μεταφράσεις
Μέχρι τα 32 της, οπότε και ενθρονίστηκε με το άγγελμα του θανάτου του πατέρα της, το 1972, η βασίλισσα Μαργκρέτε σπούδαζε, μάθαινε καλές τέχνες, ξένες γλώσσες και μετέφραζε. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, προϊστορική αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και πολιτικές επιστήμες στα πανεπιστήμια του Ορχους, της Σορβόννης αλλά και στο London School of Economics. Εχει λάβει και στρατιωτική εκπαίδευση στην Πολεμική Αεροπορία της Δανίας, υπηρετώντας στο Σώμα Γυναικών.
Οπως λέει η επίσημη ιστοσελίδα του βασιλικού οίκου της Δανίας, η Μαργκρέτε ασχολείται με το σχέδιο από την παιδική της ηλικία, κάτι που δεν έπαψε να κάνει ακόμα και εν μέσω φορτωμένου προγράμματος με τα καθήκοντά της – μάλιστα, έχει αφήσει κενή μία ημέρα την εβδομάδα για να ασχολείται με την τέχνη της.
Η βασίλισσα δραστηριοποιείται ακαταπαύστως στη ζωγραφική, τις ακουαρέλες, το ντεκουπάζ, τα κεντήματα, τα εκκλησιαστικά υφάσματα και τον σχεδιασμό σκηνικών και κοστουμιών για παραστάσεις μπαλέτου και τον κινηματογράφο.
Το καλλιτεχνικό έργο της βασίλισσας, λέει η ίδια αναφορά, δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1970, όταν η Μαργκρέτε σχεδίασε την ετήσια σφραγίδα των Χριστουγέννων και, στα τέλη της δεκαετίας του 1970, εικονογράφησε με δικά της σχέδια τον «Αρχοντα των Δαχτυλιδιών» του Τόλκιν, στη δανική τους μετάφραση, με το ψευδώνυμο Ingahild Grathmer, που αποτελεί αναγραμματισμό του ονόματός της και περιέχει στοιχεία από όλα της τα ονόματα. Τα έργα του Τόλκιν ήταν και εκείνα που, μεταξύ άλλων, διάβαζε στα παιδιά της, εξαιτίας των περιγραφών του που εντυπωσίαζαν τη Μαργκρέτε.
Η βασίλισσα δραστηριοποιείται ακαταπαύστως στη ζωγραφική, τις ακουαρέλες, το ντεκουπάζ (η μέθοδος έχει χρησιμοποιηθεί διά χειρός της ως σκηνικό για την κινηματογραφική μεταφορά πασίγνωστων παραμυθιών του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν, όπως η «Βασίλισσα του χιονιού» και οι «Αγριοι κύκνοι»), τα κεντήματα, τα εκκλησιαστικά υφάσματα και τον σχεδιασμό σκηνικών και κοστουμιών για παραστάσεις μπαλέτου και τον κινηματογράφο. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και εντεύθεν, η Μαργκρέτε έχει προχωρήσει σε 56 εκθέσεις των έργων της στη Δανία και σε δεκάδες άλλες χώρες.
Επί 40 ολόκληρα χρόνια, η Μαργκρέτε χόρευε εβδομαδιαίως, κάτι που έκανε ανελλιπώς από μικρή, όταν μάθαινε μπαλέτο από την εμβληματική Δανή μπαλαρίνα Εντελ Πέντερσεν.
Η αγάπη της για το θέατρο γεννήθηκε όταν παρακολούθησε παράσταση στο Βασιλικό Θέατρο, στα 1945, αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους ναζί, και εκεί αισθάνθηκε ότι γνώρισε τον πρώτο έρωτα της ζωής της. Η αγάπη της, δε, για το μπαλέτο δεν ήταν μόνον εκείνη της θεάτριας. Επί 40 ολόκληρα χρόνια, η Μαργκρέτε χόρευε εβδομαδιαίως, κάτι που έκανε ανελλιπώς από μικρή, όταν μάθαινε μπαλέτο από την εμβληματική Δανή μπαλαρίνα Εντελ Πέντερσεν. Σήμερα, δύσκολα χάνει παραστάσεις κλασικού χορού, ενώ η τελευταία φορά που σχεδίασε σκηνικά για παράσταση ήταν το 2019, στο μπαλέτο «Η βασίλισσα του χιονιού».
Παράλληλα, έχει συμμετάσχει σε ανασκαφές στην Ιταλία, την Αίγυπτο, τη Δανία και τη Νότια Αμερική, αγάπη που κληρονόμησε από τον παππού από τη μεριά της μητέρας της, βασιλιά Γκούσταβ Αντολφ Στ΄ της Σουηδίας. Εχει, επίσης, βραβευτεί για σκηνικά και κοστούμια, έχει διακοσμήσει παλάτια, ναούς και σκηνές, έχει μεταφράσει βιβλία καθότι πολύγλωσση, ενώ έχει γίνει και πορτρέτο του Αντι Ουόρχολ. Με τον σύζυγό της Χένρικ είχαν μεταφράσει, το 1981, το «Ολοι οι άνθρωποι είναι θνητοί» της Σιμόν Ντε Μποβουάρ, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο HM Vejerbjerg.
Η «βασίλισσα του σταχτοδοχείου» και η… θνησιμότητα των γυναικών της Δανίας
View this post on Instagram
Η Μαργκρέτε, που έχει διακριθεί πολλάκις για τα εξαντρίκ φορέματά της, κάπνιζε μανιωδώς, συνήθεια που δεν έκοψε παρά μόνον το 2022, έπειτα από χειρουργική επέμβαση. Το τσιγάρο, μάλιστα, που τη συνόδευε σε πλείστες όσες δημόσιες εμφανίσεις, αποφάσισε να το περιορίσει σε ιδιωτικές στιγμές στα μέσα της δεκαετίας του 2000, καθότι έπρεπε να ευθυγραμμιστεί με την απόφαση της Δανίας να περιορίσει το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους. Είχε, όμως, ήδη λάβει το προσωνύμιο της «βασίλισσας του σταχτοδοχείου», καθότι η ίδια είχε κάποτε πει ότι «καπνίζω όπου υπάρχει τασάκι».
Η παύση της μείωσης της θνησιμότητας συνέβη περίπου πέντε χρόνια μετά την ενθρόνιση της βασίλισσας Μαργκρέτε Β΄, έλεγε μελέτη Βέλγου καθηγητή.
Δεν ήταν λίγες οι φορές που είχε κατηγορηθεί για το τσιγάρο, καθότι καπνίζοντας στις δημόσιες εμφανίσεις ήταν σαν να παρακινούσε τους Δανούς να καπνίζουν κι εκείνοι. Αυτό που προκάλεσε μεγάλη εντύπωση το 2001 ήταν η δημοσίευση στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση Lancet έρευνας του Βέλγου καθηγητή Χ. Κέστελουν που συνέδεε τη θνησιμότητα των γυναικών της Δανίας με το κάπνισμα της βασίλισσας Μαργκρέτε. Εγραφε ο ίδιος τότε: «Η θνησιμότητα όλων των αιτιών στις γυναίκες μειώνεται σε όλες τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, εκτός από τις γυναίκες της Δανίας. […] Το 1996, η θνησιμότητα όλων των αιτιών ήταν 48% υψηλότερη στη Δανία από εκείνη του μέσου όρου για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πολλές Δανέζες είναι καπνίστριες. Η παύση της μείωσης της θνησιμότητας συνέβη περίπου πέντε χρόνια μετά την ενθρόνιση της βασίλισσας Μαργκρέτε Β΄. Η βασίλισσα είναι πολύ δημοφιλής στη Δανία και γνωστή καπνίστρια. Ως πρότυπο για τις γυναίκες, το παράδειγμα της βασίλισσας θα μπορούσε να προσφέρει μια εξήγηση για την ασυνήθιστη θνησιμότητα στις γυναίκες της Δανίας».
«Δεν θέλω να με θάψετε μαζί της»
Κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο LSE, η Μαργκρέτε γνωρίζει τον Γάλλο διπλωμάτη και ευγενή, Ανρί ντε Λαμπόρντ ντε Μονπεζά (πλήρης τίτλος: Ανρί Μαρί Ζαν Αντρέ, κόμης του Λαμπόρντ ντε Μονπεζά), που εργαζόταν τότε ως γραμματέας της γαλλικής πρεσβείας στη βρετανική πρωτεύουσα. Βρισκόμαστε στα 1963 και έναν χρόνο αφότου ο Ανρί, μετέπειτα πρίγκιπας Χένρικ της Δανίας, είχε επιστρέψει από τον πόλεμο της Αλγερίας. Επρόκειτο για έναν άνθρωπο που είχε σπουδάσει ταυτόχρονα νομική και πολιτικές επιστήμες στη Σορβόννη, κινεζικό και βιετναμέζικο πολιτισμό στην École Nationale des Langues Orientales, συνεχίζοντας τις σπουδές του στο Χονγκ και τη Σαϊγκόν. Εξάλλου, η οικογένεια είχε δεσμούς και είχε διαμείνει στην Ινδοκίνα –τμήμα του σημερινού Βιετνάμ– επί μακρόν.
Οι δυο τους είχαν κρατήσει μυστική τη σχέση τους για περίπου έναν χρόνο, ωσότου ο Ανρί τής έκανε πρόταση γάμου, την οποία και αποδέχθηκε ασμένως. Μάλιστα, η Μαργκρέτε είχε δηλώσει ότι, μόλις γνώρισε τον Ανρί, «ο ορίζοντας τυλίχτηκε στις φλόγες».
Η Μαργκρέτε είχε δηλώσει ότι, μόλις γνώρισε τον Ανρί, «ο ορίζοντας τυλίχτηκε στις φλόγες».
Στις 5 Οκτωβρίου 1966 ανακοινώθηκε ο αρραβώνας τους και στις 10 Ιουνίου του 1967 έλαβαν χώρα οι βασιλικοί γάμοι, οπότε και ο Ανρί μετονομάστηκε σε πρίγκιπα Χένρικ της Δανίας. Απ’ ό,τι αποδείχθηκε, ο Χένρικ είχε ακριβώς τα ίδια προβλήματα με τον πρίγκιπα Φίλιππο, σύζυγο της βασίλισσας Ελισάβετ Β΄: ένιωθε άβολα που η σύζυγός του ήταν βασίλισσα και εκείνος ένας απλός… πρίγκιπας. Ηθελε να ονομαστεί βασιλικός σύζυγος, ώστε να είναι και εκείνος η αυτού μεγαλειότης. Αυτό είχε δημιουργήσει πολλά σύννεφα στη σχέση τους. Η Μαργκρέτε, όμως, ήταν ανένδοτη: πάνω απ’ όλα η Δανία, την οποία δεν θα έπρεπε να διαταράξει κατά κανέναν τρόπο.
«Η Δανία είναι πιο σημαντική για μένα απ’ οτιδήποτε άλλο. Δεν νομίζω ότι έχω φλερτάρει ποτέ με την ιδέα να βάλω τον γάμο μου πάνω από τον θρόνο. Σε όλη τη Δανία έχω ήδη γεννήσει ιδιαίτερα μεγάλες προσδοκίες και έχω λάβει πολλή ευγένεια και σεβασμό. Το να γυρίσω την πλάτη μου σε όλα αυτά θα σήμαινε αποτυχία όλων όσοι εξαρτώνται από εμένα», έχει πει στη βιογράφο της, Αν Βόλντεν-Ρέτινγκε.
Ο Χένρικ, βέβαια, δεν της είχε κάνει ποτέ τη ζωή εύκολη με την γκρίνια του για τον τίτλο, την οποία ανήγαγε κάποτε σε φυλετική διάκριση. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, λίγο προτού φύγει από τη ζωή είχε ζητήσει να μην ταφεί με τη σύζυγό του, προτιμώντας την αποτέφρωση – οι μισές του στάχτες σκορπίστηκαν στα νερά της Δανίας και οι υπόλοιπες φυλάσσονται στους ιδιωτικούς κήπους του Πύργου Φρέντενσμποργκ, βόρεια της Κοπεγχάγης. Αυτό καταγράφηκε ως πρωτοφανές για τα βασιλικά χρονικά της Δανίας.
Η Δανή βασίλισσα, όταν έρθει η ώρα της εκδημίας της, θα ταφεί μόνη στη γυάλινη σαρκοφάγο που έχει παραγγείλει ήδη από το 2003 και ολοκληρώθηκε πέρυσι, είκοσι χρόνια μετά.
Ο πολύγλωσσος ποιητής, διπλωμάτης και ευγενής Γάλλος δεν συγχώρησε ποτέ τη Μαργκρέτε και, από ένα σημείο κι έπειτα, η δυσαρέσκειά του εκφραζόταν δημόσια. Η ίδια αρνήθηκε να του προσδώσει τον τίτλο και οι Δανοί ήταν πάντα με το μέρος της βασίλισσάς τους, ενώ οι κακές γλώσσες, εντός κι εκτός χώρας, τον χαρακτήριζαν υπερόπτη και αποστασιοποιημένο από τον ρόλο του.
Ετσι, η βασίλισσα Μαργκρέτε, όταν έρθει η ώρα της εκδημίας της, θα ταφεί μόνη στη γυάλινη σαρκοφάγο που έχει παραγγείλει ήδη από το 2003 και ολοκληρώθηκε πέρυσι, είκοσι χρόνια μετά. Ζυγίζει τέσσερις τόνους και ίσταται σε τέσσερις ασημένιους ελέφαντες, στον καθεδρικό ναό Ροσκίλντε.
Μαζί απέκτησαν δύο γιους: τον Φρέντερικ (γεν. 1968), που θα τη διαδεχτεί στον θρόνο στις 14 Ιανουαρίου, ακριβώς 52 χρόνια μετά τη δική της ενθρόνιση, και τον Γιόακιμ (γεν. 1969).
Τα σκάνδαλα και η δανέζικη εκδοχή του… πρίγκιπα Χάρι
Η σύζυγος του πρίγκιπα διαδόχου Φρέντερικ, Μαίρη, που θα ονομαστεί βασίλισσα εξ αντανακλάσεως στις 14 Ιανουαρίου, λέγεται ότι αποτελεί έναν από τους λόγους που η Μαργκρέτε αποφάσισε να επισπεύσει τη διαδοχή της. Κι αυτό, διότι δεν θέλει σε καμία περίπτωση να χάσει αυτό το «asset», όπως λέει ο Φιλ Ντάμπιερ, βασιλικός ανταποκριτής του δανικού θρόνου εδώ και δύο δεκαετίες. Γιατί, όμως, να χάσει ο Φρέντερικ τη σύζυγό του;
Τον περασμένο Οκτώβριο, ο Φρέντερικ μετέβη στη Μαδρίτη για ιδιωτική επίσκεψη, όσο η Μαίρη ήταν σε ταξίδι στη Νέα Υόρκη. Η Lecturas, ισπανική ταμπλόιντ, απαθανάτισε τον Δανό πρίγκιπα με τη Μεξικανή κοσμική και φιλάνθρωπο Γενοβέφα Καζανόβα, πρώην σύζυγο Ισπανού αριστοκράτη. Οπως γράφτηκε, επισκέφθηκαν έκθεση του Πικάσο και αργότερα δείπνησαν στην κατοικία της Καζανόβα. Δεν ήθελε πολύ ο (κίτρινος) Τύπος για να αρχίσει τα κουτσομπολιά και τις φήμες. Τι δουλειά έχει ένας παντρεμένος και, μάλιστα, πρίγκιπας μόνος με μία κυρία;
Η Lecturas, ισπανική ταμπλόιντ, απαθανάτισε τον Δανό πρίγκιπα με τη Μεξικανή κοσμική και φιλάνθρωπο Γενοβέφα Καζανόβα, πρώην σύζυγο Ισπανού αριστοκράτη. Οπως γράφτηκε, επισκέφθηκαν έκθεση του Πικάσο και αργότερα δείπνησαν στην κατοικία της Καζανόβα.
Η Γενοβέφα (ή Ζενεβιέβ) Καζανόβα αρνήθηκε κάθε φήμη και απείλησε με μηνύσεις. Από την άλλη, η πριγκίπισσα Μαίρη στάθηκε εμμέσως στο πλευρό του συζύγου της, φορώντας, σε κοινή τους εμφάνιση λίγες ημέρες μετά, ένα κολιέ με το γράμμα «F» από το όνομα του Φρέντερικ. Η Μαργκρέτε, σύμφωνα με δημοσιεύματα, φάνηκε να ανησυχεί για το μέλλον αυτού του γάμου – θέλει σώνει και ντε τη Μαίρη στο πλευρό του πρωτότοκού της· τη θέλει βασίλισσα. «Η βασίλισσα θεωρεί μάλλον ότι θα διασκεδάσουν τις διαφορές τους και θα σώσουν τον γάμο τους», σύμφωνα με τον Φιλ Ντάμπιερ.
Η Δανή μονάρχης δεν είχε, όμως, προβλήματα μόνο με τον μεγάλο της γιο. Είχε και με τα τέσσερα εγγόνια της από τον πρίγκιπα Γιόακιμ, από τα οποία στέρησε κάθε πριγκιπικό τίτλο και, συνεκδοχικά, κάθε καθήκον που απορρέει από αυτόν. Αρχής γενομένης από 1/1/2023, τα παιδιά του Γιόακιμ –και από τις δύο συζύγους του– ονομάζονται κόμης και κόμισσα.
Στέρησε κάθε πριγκιπικό τίτλο και, συνεκδοχικά, κάθε καθήκον που απορρέει από αυτόν στα τέσσερα παιδιά του δευτερότοκου γιου της.
Η επίσημη δήλωση της Μαργκρέτε –διά της Βασιλική Αυλής της Δανίας– ανέφερε ότι αυτή η απόφαση της βασίλισσας έγινε έπειτα από πολλή σκέψη και εδράζεται σε δύο λόγους: αφενός στην προσπάθεια του θρόνου να μειώσει τα μέλη που επιτελούν βασιλικά καθήκοντα, «απόφαση ευθυγραμμισμένη με άλλους ευρωπαϊκούς βασιλικούς οίκους», και, αφετέρου, για να δώσει στα εγγόνια της την ευκαιρία να δημιουργήσουν τη ζωή που επιθυμούν δίχως το βάρος του θεσμού.
Ο πρίγκιπας Γιόακιμ δυσανασχέτησε έντονα, λέγοντας ότι τα παιδιά του δεν ξέρουν πλέον πού να σταθούν και ποια είναι η ταυτότητά τους, ενώ η Μαργκρέτε, απολογούμενη αλλά αμετακίνητη, δήλωσε ότι καλύτερα που αυτή η απόφαση ελήφθη από τη «γηραιά κυρία», παρά από τον διάδοχό της και αδελφό του Γιόακιμ, ο οποίος συντάχθηκε απολύτως με την απόφαση της μητέρας του. Λίγες ημέρες μετά, ο δευτερότοκος γιος της βασίλισσας μετοίκησε στην Ουάσιγκτον ως αμυντικός ακόλουθος της δανικής πρεσβείας, ενώ νωρίτερα διέμενε στο Παρίσι.
Τα δάκρυα των Δανών
«Θέλω να με θυμούνται για το γεγονός ότι προσπάθησα και τα κατάφερα». Αυτά είναι τα λόγια της βασίλισσας Μαργκρέτε, που εμφανίζονται σε λεύκωμα με τις φωτογραφίες της ζωής της.
Το πρωτοχρονιάτικο μήνυμά της άφησε πολλούς Δανούς με το στόμα ανοιχτό. Ουδείς περίμενε –ή ουδείς ήταν έτοιμος– να αποχωρήσει από τον θρόνο. Οπως λένε τα ρεπορτάζ διεθνών μέσων, η Μαργκρέτε ήταν εκείνη που, με κάθε της λέξη, έδινε τον τόνο για την πορεία της Δανίας. Κάτι σαν μητέρα της χώρας, επί 52 χρόνια περιέγραφε την υπερηφάνεια αλλά και τα λάθη του λαού της. Γι’ αυτό και τα δάκρυα, όπως και η δυσάρεστη έκπληξη, κατέλαβαν πολλούς Δανούς και Δανές, εντός και εκτός χώρας.
Οπως λέει στην «Κ» η Ούλα Τόφτε, διευθύντρια του Μουσείου Εθνικής Ιστορίας του Πύργου Φρέντερικσμποργκ, όπου από τις 13 Ιανουαρίου 2024 θα φιλοξενήσει έκθεση προς τιμήν της μονάρχη με διαχρονικά πορτρέτα της, «η Αυτής Μεγαλειότης η βασίλισσα Μαργκρέτε Β΄ υπήρξε σύμβολο συνέχειας και σταθερότητας για περισσότερα από 50 χρόνια. Υπήρξε εξέχουσα εκπρόσωπος της Δανίας διεθνώς, ενώ κράτησε ενωμένο τον λαό της χώρας σε καλές και κακές στιγμές καθώς και σε μεγάλες γιορτές για τη βασιλική οικογένεια. Ηταν εκεί σε όλα. Μέσω του ενδιαφέροντός της για την ιστορία, τις τέχνες και τον πολιτισμό έχει, επιπλέον, ενώσει τον λαό της Δανίας με σεβασμό και υπερηφάνεια για την ιστορία και την ταυτότητά μας».
Η βασίλισσα Μαργκρέτε Β΄ υπήρξε σύμβολο συνέχειας και σταθερότητας για περισσότερα από 50 χρόνια. Υπήρξε εξέχουσα εκπρόσωπος της Δανίας διεθνώς, ενώ κράτησε ενωμένο τον λαό της χώρας σε καλές και κακές στιγμές. Ηταν εκεί σε όλα.
Ο Φρέντερικ την Κυριακή ονομάζεται βασιλιάς σε μία λιτή κατά παράδοση τελετή, όπου απλώς θα ενθρονιστεί από την πρωθυπουργό Μέτε Φρέντερικσεν και θα χαιρετήσει όσους συγκεντρωθούν έξω από το Πύργο του Κρίστιανμποργκ στην Κοπεγχάγη. Απολαμβάνει, μαζί και αξεχώριστα με την Αυστραλή σύζυγό του Μαίρη, υψηλά ποσοστά δημοφιλίας.
Η Μαργκρέτε, όμως, η μακροβιότερη Ευρωπαία μονάρχης και η μακροβιότερη επικεφαλής κράτους διεθνώς, θα παραμείνει η βασίλισσα της Δανίας που δεν έπαψε να αποτελεί πυξίδα. Εξάλλου, τα «παιδιά» της, ο λαός της, όπως έλεγε η ίδια, θα συνεχίσουν να μαθαίνουν από την ώσμωση, σε μια κοινωνία που «είναι υπερήφανη για τη δεκτικότητά της».