Ο Χάου Γκρίφιθς, θαλάσσιος βιογεωγράφος στο British Antarctic Survey, έτρωγε τηγανίτες όταν κυκλοφόρησε η είδηση ότι βρέθηκε το ναυάγιο της Καρτερίας (Endurance) – του φημισμένου πλοίου με καπετάνιο τον εξερευνητή Έρνεστ Σάκλετον – που βυθίστηκε κατά τη διάρκεια μιας αποστολής το 1915.
Η πρώτη σκέψη του δρα. Γκρίφιθς ήταν ότι το πλοίο έμοιαζε σχεδόν ψεύτικο, αναλογιζόμενος το πως έχει παραμείνει μυστηριωδώς άθικτο 106 χρόνια μετά τη βύθιση του στη Θάλασσα Γουέντελ κοντά στην Ανταρκτική. Η δεύτερη σκέψη του: Τι ζούσε πάνω σε αυτό;
Με τα χρόνια, το πλοίο είχε γίνει καταπράσινο και έμοιαζε με κήπο. Σε ανάρτησή του στο Twitter, ο Δρ. Γκρίφιθς έκανε ζουμ στα πλάνα του ναυαγίου για να φέρει στο φως πλάσματα που αναγνώριζε: ανεμώνες, σφουγγάρια, θαλάσσιους σωλήνες, αστερίες και έναν λεμονί-κίτρινο κρίνο της θάλασσας. Οι άλλοι ένοικοι ήταν πιο μυστηριώδεις – λευκοί έλικες, διαφανείς άμορφες μάζες και ένα παράξενο πλάσμα σε σχήμα φτερού.
Huge congratulations to @Endurance_22 and @NatGeo for finding the wreck of #Shackleton’s #Endurance. The wreck is amazing but can we also talk about some of the #Antarctic sea floor creatures that now call it home! Add any others you spot to the thread! (1) pic.twitter.com/QULEJkoiW4
— Huw Griffiths (@griffiths_huw) March 9, 2022
Ο Κρίστοφερ Μα, ερευνητής των θαλάσσιων αστερίων στο Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Σμιθσόνιαν, είπε ότι περίμενε «να ζει μέσα στο ναυάγιο του Endurance ένας μεγάλος αριθμός πλασμάτων». Σε μεγάλα βάθη θάλασσας, όπου η τροφή είναι λιγοστή και το τοπίο είναι ως επί το πλείστον λασπώδες, ένα ναυάγιο αποτελεί ένα πολύτιμο ακίνητο.
Σύμφωνα με τη Λουίζ Άλκοκ, ζωολόγο στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ιρλανδίας Galway, το ναυάγιο παρέχει πληροφορίες για τα είδη ζωής της Θάλασσας Γουέντελ που διαβιούν πάνω σε σκληρές δομικές επιφάνειες. Όταν η θαλάσσια βιολόγος της British Antarctic Survey, Κατρίν Λίνς, σκανάρισε τα πλάνα του ναυαγίου στο γραφείο της, θαύμασε τις ανεμώνες, τα σκουλήκια, τα σφουγγάρια, ακόμα και ένα φωτεινό κόκκινο αμφίποδο, πιθανώς είδος του γένους Eurythenes, που κολυμπούσε μακριά από το ναυάγιο. Τότε εντόπισε κάτι εντελώς εκπληκτικό, σκαρφαλωμένο σε ένα φινιστρίνι. «Αυτό είναι ένα καβούρι», είπε η Δρ. Λινς. «Δεν θα έπρεπε να βρίσκεται εκεί».
Η Δρ. Λινς που βοήθησε στην ανακάλυψη των πρώτων υδροθερμικών αεραγωγών στον Νότιο Ωκεανό, είναι ειδική στα λευκά καβούρια. Τα απόκοσμα λευκά πλάσματα στη λάσπη του βυθού μπορούν να υποδηλώνουν την παρουσία αέριων ρευμάτων κοντά.
Ο Δρ. Λινς έστειλε μήνυμα στον Δρ. Γκρίφιθς, ρωτώντας γιατί δεν της είχε πει για το καβούρι. Του είχε ξεφύγει τελείως το ζώο, στο βίντεο ήταν απλώς μια μακρόστενη λευκή κηλίδα. Η παρουσία καβουριών είναι συνηθισμένη σε πολλά μέρη, αλλά δεν είχε εντοπιστεί ποτέ πριν καβούρι στη Θάλασσα Γουέντελ. Όταν η Δρ. Λινς είδε ξανά το βίντεο, βρήκε άλλα τρία καβούρια.
Η γενικευμένη απουσία δεκάποδων – που περιλαμβάνουν γαρίδες, καβούρια και αστακούς – στην Ανταρκτική «είχε προκαλέσει το ενδιαφέρον των βιολόγων για τόσα πολλά χρόνια», λέει η Πάολα Ροντρίγκεζ Φλόρες, ερευνήτρια στο Μουσείο Συγκριτικής Ζωολογίας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, που μελετά τους αστακούς στις βαθιές θάλασσες.
Οι επιστήμονες είχαν υποθέσει παλαιότερα ότι τα δεκάποδα καβούρια εκδιώχθηκαν από την Ανταρκτική πριν από εκατομμύρια χρόνια και επέστρεψαν μόλις πρόσφατα λόγω της κλιματικής αλλαγής, επομένως «είναι ακόμα πολύ συναρπαστική η εύρεση καβουριών στην Ανταρκτική», είπε η Δρ. Λινς.
Ο Δρ. Γκρίφιθς αναρωτήθηκε αν το καβούρι που εντοπίστηκε στο ναυάγιο θα μπορούσε να είναι ένα είδος της οικογένειας Kiwaidae, που περιλαμβάνει ένα τριχωτό λευκό καβούρι yeti το οποίο ζει σε ρεύματα αέρα στα ανοιχτά της Ανταρκτικής. Μια πιο προσεκτική όμως ματιά, αποκάλυψε ότι το οστεκόδερμο δεν ήταν καβούρι, αλλά ένας αστακός βαθέων υδάτων, είπε ο Δρ. Ροντρίγκεζ Φλόρες.
Υπάρχει μόνο ένα είδος αστακού που έχει καταγραφεί στα νερά της Ανταρκτικής. «Αυτό είναι σίγουρα ένα διαφορετικό είδος», είπε, προσθέτοντας ότι μια πιο προσεκτική εξέταση θα μπορούσε να αποδείξει την ταυτότητά του.
Η παρουσία οστρακόδερμων δημιουργεί πολλά νέα ερωτήματα. «Πώς έφτασαν εκεί;» ρώτησε η Δρ. Λινς. Παρόλο που υποτίθεται ότι το καβούρι είναι ελεύθερο να σκαρφαλώνει γύρω από το Endurance, πολλοί από τους άλλους κατοίκους του πλοίου, όπως τα κρινοειδή, τα γυάλινα σφουγγάρια και οι ανεμώνες, τρέφονται παθητικά. Αυτά τα πλάσματα πιθανώς επιβιώνουν από το ράντισμα απορριμμάτων που ονομάζονται «θαλάσσιο χιόνι» και περιέχει πολλά περιττώματα κριλ (μικρή γαρίδα), είπε ο Δρ. Γκρίφιθς. Η ανύψωση του πλοίου πάνω από τον πυθμένα της θάλασσας επιτρέπει σε αυτά τα κυρίως ακίνητα πλάσματα να εκμεταλλεύονται τα ρεύματα νερού για να τρέφονται, είπε ο Δρ. Μα.
Πολλά από αυτά τα είδη βρίσκονταν ιδιαίτερα κοντά στο τιμόνι του πλοίου. Ο Δρ. Μα ταυτοποίησε ένα φιδίσιο θαλάσσιο αστερία με έξι βραχίονες, αστερία βαθέων υδάτων της τάξης των Brisingida, ή Freyastera ή Belgicella. Αυτοί οι αστερίες επεκτείνουν τους αγκαθωτούς τους βραχίονες στο νερό για να αιχμαλωτίσουν μικρά οστρακόδερμα και άλλη τροφή, πρόσθεσε.
Οι επιστήμονες διχάζονται για το αν ένα πλάσμα που κάθεται κοντά στο τιμόνι είναι υδροειδές (είδος υδροζώου) ή μαύρο κοράλλι. Ο Τζόαν Σότο Ειντζελ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν της Νορβηγίας, είπε ότι δεν μοιάζει με τα υδροειδή που είναι γνωστά από τέτοια βάθη, αλλά πρόσθεσε ότι ήταν «100% σίγουρος ότι πρέπει να υπάρχουν διάφορα είδη υδροειδών που αναπτύσσονται πάνω στο ναυάγιο».
Σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης της Ανταρκτικής, το ναυάγιο θεωρείται ιστορικό μνημείο. «Κανείς δεν επιτρέπεται να το αγγίξει», είπε ο Δρ. Γκρίφιθς. Ωστόσο, βίντεο με υψηλότερη ανάλυση θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να προσδιορίσουν ποια είδη ζουν στο ναυάγιο και εάν κάποια από αυτά είναι νέα.
Για την Εστεφάνια Ροντρίγκεζ, επιμελήτρια στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη που μελετά τις ανεμώνες, η χρήση ευκρινέστερων βίντεο μπορεί να μην είναι αρκετή για την αναγνώριση των ειδών. Το πλοίο είναι γεμάτο με άσπρα παχιά και πορτοκαλί λεπτά πλοκάμια ανεμώνων. Πολλά όμως είδη ανεμώνων φαίνονται ίδια εξωτερικά, κάτι που σημαίνει ότι οι ερευνητές πρέπει να τις ανοίξουν για να τις αναγνωρίσουν.
Αν και η Δρ. Ροντρίγκεζ χάρηκε που βρέθηκε το ναυάγιο, ήταν ακόμη περισσότερο χαρούμενη που είδε το κύτος του παλιού πλοίου να κυριαρχείται από ανεμώνες, οι οποίες είπε ότι είναι ζώα που δεν έχουν μελετηθεί καλά. «Η ομάδα είναι περίπου 600 εκατομμυρίων ετών. Αυτό είναι που με γοητεύει», είπε η Δρ. Ροντρίγκεζ. «Πώς και αντέχουν: Είναι σκληρά πλάσματα».
Προς το παρόν, είναι δύσκολο να πούμε πόσο χρονών είναι το πλήρωμα των ασπόνδυλων του Endurance – πόσοι μετακόμισαν αμέσως μετά τη βύθιση πριν από 106 χρόνια ή πιο πρόσφατα. Αλλά τα γυάλινα σφουγγάρια μπορούν να ζήσουν για χιλιάδες χρόνια και οι ανεμώνες για πολλές δεκαετίες.
Με πληροφορίες από τους New York Times
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr