Η αλήθεια είναι ότι οι φίλοι σας δεν θέλουν να γνωρίζουν τίποτα για τις καταπληκτικές σας διακοπές. Μπορεί να περάσατε απίθανα, να ήπιατε κάποιο σπανιότατο κρασί στη Βουργουνδία ή να είδατε την ανατολή του ηλίου στα Ιμαλάια, αλλά αυτές οι αναμνήσεις, όσο ευχάριστες και αν είναι, πρέπει να μείνουν δικές σας για πάντα.
Πρόσφατη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Psychological Science, επισημαίνει ότι παρά τον ενθουσιασμό που σας προκάλεσαν οι εκπληκτικές σας εμπειρίες, λίγοι είναι αυτοί που αξιολογούν το μεγάλο τους κοινωνικό κόστος: την απόρριψη από το φιλικό περιβάλλον που απλά θα ήθελε να μη μάθει τίποτα ποτέ. Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ διαπίστωσαν ότι όταν οι άνθρωποι έρχονται σε κοινωνική επαφή, αυτοί που έχουν μοιρασθεί την ίδια εμπειρία, όσο συνηθισμένη και αν είναι, ευχαριστιούνται να τη συζητούν. Οι ίδιοι ακριβώς άνθρωποι μπορεί να απορρίψουν κάποιο άτομο που πιστεύει ότι όλοι ανυπομονούν να ακούσουν τη δική του μεμονωμένη, εκπληκτική εμπειρία.
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
«Πρόκειται για ένα φλέγον ζήτημα, αν λάβει κανείς υπόψη πόσο πολλά μοιραζόμαστε και πόσο υπερηφανευόμαστε για τα κατορθώματά μας μέσω των νέων μέσων κοινωνικής δικτύωσης», εξηγεί η Κέσι Μότζιλνερ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Μάρκετινγκ στη Σχολή Ουόρτον του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, η οποία μελετά την ευτυχία που αποκομίζει κανείς από συνηθισμένα και ασυνήθιστα γεγονότα. «Αυτό υποδεικνύει ότι ο κόσμος μπορεί να αποστρέφει το βλέμμα από όλες αυτές τις αναρτήσεις για τις καταπληκτικές διακοπές σας».
Οι πιο λογικοί άνθρωποι μπορεί να διαφωνήσουν σχετικά με το τι διακρίνει μια συνηθισμένη εμπειρία από μια εξαιρετική. Ο Γκας Κούνεϊ, μεταπτυχιακός φοιτητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ορίζει την εξαιρετική εμπειρία ως αυτή που είναι ευχάριστη και ταυτόχρονα μοναδική.
Πριν από την έναρξη της μελέτης, οι ερευνητές ζήτησαν από τους 76 συμμετέχοντες στην έρευνα να αξιολογήσουν την ποιότητα μερικών ολιγόλεπτων ταινιών. Με βάση αυτά τα στοιχεία, οι ερευνητές επέλεξαν την καλύτερη ταινία –αυτή που έκανε τους θεατές να νιώσουν περίφημα– έτσι ώστε να δράσει ως «εξαιρετική εμπειρία». Επίσης επέλεξαν μία από τις ταινίες που δεν είχαν συγκεντρώσει αρκετούς βαθμούς, ορίζοντάς την ως μια «φυσιολογική εμπειρία».
Προκειμένου να μετρήσουν τις κοινωνικές επιπτώσεις μιας εξαιρετικής εμπειρίας, οι ερευνητές ζήτησαν από 68 συμμετέχοντες στην έρευνα να παρακολουθήσουν μία από τις ταινίες. Στη συνέχεια πραγματοποίησαν 17 συνεδρίες, με τέσσερις συμμετέχοντες σε καθεμιά από αυτές. Ενα άτομο είχε παρακολουθήσει το βίντεο που θεωρούνταν «εξαιρετική εμπειρία». Οι υπόλοιποι τρεις είχαν παρακολουθήσει το βίντεο που θεωρούνταν «συνηθισμένη εμπειρία». Η ομάδα βρισκόταν για να συζητήσει τις εμπειρίες της και, όπως διαπιστώθηκε, όσοι είχαν παρακολουθήσει το ωραιότερο φιλμ –διέθεταν μια «εξαιρετική εμπειρία»– δεν απόλαυσαν ιδιαίτερα τις συζητήσεις αυτές.
«Οι εθελοντές που είχαν την εξαιρετική εμπειρία πίστευαν ότι θα γίνονταν το αστέρι της ημέρας και ξαφνικά ανακάλυψαν προς μεγάλη απογοήτευσή τους ότι είχαν αποκλειστεί από τον κοινωνικό τους περίγυρο», υποστηρίζει ένας από τους συντάκτες της μελέτης, ο Ντάνιελ Τ. Γκίλμπερτ, κοινωνικός ψυχολόγος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. «Δεν μπορούσαν να καταλάβουν γιατί το μόνο που ήθελαν οι άλλοι της παρέας ήταν να μοιραστούν τις αρνητικές τους εμπειρίες, ήθελαν να μιλήσουν για την άσχημη ταινία αντί να μάθουν για την ωραία».
Σε ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν αργότερα, οι συμμετέχοντες οι οποίοι είχαν παρακολουθήσει την ωραία ταινία ένιωσαν λιγότερο καλά από αυτούς που είχαν δει τη συνηθισμένη ταινία. Σε έρευνες που επακολούθησαν, πολλοί άνθρωποι λανθασμένα προέβλεψαν ότι η παρακολούθηση της καλύτερης ταινίας θα βελτίωνε τις κοινωνικές τους σχέσεις και όχι ότι θα τις έκανε χειρότερες.
Τα κοινά μάς ενώνουν
Οι συντάκτες της έκθεσης σημειώνουν ότι η «ευχαρίστηση» έρχεται τόσο από μη κοινωνικές ή ατομικές εμπειρίες όσο και από κοινωνικές εμπειρίες τις οποίες μοιραζόμαστε με άλλους. Οι μη κοινωνικές εμπειρίες είναι εξαιρετικά εντυπωσιακές όταν είναι μοναδικές ή μη συνηθισμένες, όπως ας πούμε θα ήταν η βόλτα στην πόλη με μια Λαμποργκίνι.
Ωστόσο η ευχαρίστηση από μια κοινωνική εμπειρία χτίζεται πάνω στην κοινή της διάσταση. Οι άνθρωποι ευχαριστούνται περισσότερο να μιλούν για μια συνηθισμένη εμπειρία που έχουν όλοι μοιραστεί παρά για μια καταπληκτική εμπειρία που δεν είναι κοινή. Ετσι αν θέλετε να μοιραστείτε τη δική σας καταπληκτική εμπειρία, ενδέχεται να βρεθείτε αποκλεισμένος στο περιθώριο.
«Μας ελκύουν τόσο πολύ τα καταπληκτικά πράγματα, που συχνά δεν σκεπτόμαστε το κόστος τους, ότι τελικά μας κάνουν διαφορετικούς από όλους τους υπόλοιπους», εξηγεί ο Κούνεϊ.
Ο Τζορτζ Λέβενσταϊν, καθηγητής Οικονομικών και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κάρνεγκι Μέλον, μελέτησε και άλλες αρνητικές αντιδράσεις όταν κάποιοι άνθρωποι εμφανίζουν τα σημαντικά τους επιτεύγματα και μετατρέπονται σε αστέρες. Ο δρ Λέβενσταϊν και οι συνεργάτες του σημειώνουν ότι οι άνθρωποι πολύ συχνά κάνουν λάθος και προβάλλουν τους εαυτούς τους, κάτι το οποίο εκλαμβάνεται ως άκομψη κομπορρημοσύνη.
Γι’ αυτό τον λόγο όταν θα έρθουν οι φίλοι σας για ένα όμορφο βράδυ στο σπίτι, θα πρέπει να σκεφτείτε πολύ καλά αν πρέπει να εμφανίσετε το άλμπουμ με τις φωτογραφίες από το καταπληκτικό σας ταξίδι στις Σεϋχέλλες.