Η Ντόλι, το κλωνοποιημένο πρόβατο, ξεκίνησε τη ζωή της σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα και πέθανε έξι χρόνια αργότερα, το 1996. Οταν ήταν ενός έτους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, από φυσιολογικής άποψης, ήταν πιο ηλικιωμένη από την ηλικία της. Στα πέντε της χρόνια διαγνώστηκε ότι έπασχε από οστεοαρθρίτιδα, ενώ στα έξι της εντοπίστηκαν όγκοι στους πνεύμονες, μάλλον εξαιτίας κάποιας ανίατης λοίμωξης.
Σήμερα, βρίσκονται μπροστά μας η Ντέιζι, η Νταϊάνα, η Ντέμπι και η Ντενίζ. «Είναι γριούλες, αλλά είναι υγιέστατες για την ηλικία τους», εξηγεί ο Κέβιν Σινκλέρ, βιολόγος του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, ο οποίος απάντησε σε ένα κομβικής σημασίας ερώτημα των επιστημόνων: κατά πόσον τα κλωνοποιημένα ζώα γερνούν πρόωρα.
Η μελέτη, που είδε τα φώτα της δημοσιότητας μέσα από τις σελίδες του Nature Communications, αναφέρει ότι οι επιστήμονες μελέτησαν τα τέσσερα πρόβατα, τα οποία δημιουργήθηκαν από την ίδια σειρά κυττάρων με την Ντόλι, και εννέα άλλα κλωνοποιημένα ζώα και διαπίστωσαν ότι, αντιθέτως προς την επικρατούσα άποψη, τα κλωνοποιημένα ζώα γερνούν φυσιολογικά.
«Δεν πρόκειται για τέρατα», επισημαίνει ο Πασκουαλίνο Λόι, ερευνητής και ειδικός στη διαδικασία της κλωνοποίησης στο Πανεπιστήμιο Τεράμα της Ιταλίας.
Η γέννηση της Ντόλι, πριν από 20 χρόνια, αποτέλεσε σημείο-σταθμό στην Ιστορία των επιστημών και συνεπήρε την κοινή γνώμη. Οι επιστήμονες είχαν πάρει ένα μοναδικό κύτταρο από ένα θηλυκό πρόβατο, το είχαν εμφυτεύσει σε ένα ωάριο από το οποίο είχαν αδειάσει το γενετικό υλικό και με επιτυχία είχαν δημιουργήσει ένα ζωντανό ον γενετικά όμοιο με τον «γονιό του» ή καλύτερα με τον δωρητή του κυττάρου.
Ηθικά προβλήματα
Ωστόσο, τα μεγάλα προβλήματα υγείας της Ντόλι, μαζί με αυτά άλλων κλωνοποιημένων ζώων που εμφάνισαν παχυσαρκία ή διαβήτη, δεν επέτρεψαν στους ειδικούς να υπερκεράσουν τα ηθικά προβλήματα. Πολλές χώρες απαγόρευσαν την αναπαραγωγική κλωνοποίηση στα ζώα, αλλά ο ΟΗΕ απαγόρευσε και κάθε κλωνοποίηση στον άνθρωπο. Πέρυσι, η Ε.Ε. απαγόρευσε την εισαγωγή κρέατος κλωνοποιημένων ζώων ή των παιδιών τους.
Σήμερα, ελάχιστα κλωνοποιημένα έμβρυα αναπτύσσονται πέραν του ενός ή των δύο ετών και ακόμη λιγότερα ενηλικιώνονται.
Η αλήθεια είναι ότι πλέον οι επιστήμονες γνωρίζουν πως η κλωνοποίηση δεν οδηγεί σε πρόωρο γήρας. Ο δρ Σινκλέρ και οι συνεργάτες του ξεκίνησαν να μελετούν τη γήρανση σε αυτά τα 13 πρόβατα, τα οποία επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν σε μελέτες για την τεχνητή αναπαραγωγή. Τα κλωνοποιημένα ζώα ήταν ηλικίας από 7 έως 9 ετών, που ισοδυναμούν με 60 έτη ζωής του ανθρώπου. Για να μπορέσουν να εντοπίσουν τα ίχνη γήρανσης, οι επιστήμονες υπέβαλαν τα ζώα σε πληθώρα εξετάσεων για καρδιακά προβλήματα, διαβήτη τύπου II και οστεοαρθρίτιδα. «Αυτό που θέλαμε να δούμε είναι αν τα ζώα είναι φυσιολογικά», εξηγεί ο δρ Σινκλέρ.
Οπως αποδείχθηκε, τα ζώα ήταν φυσιολογικά. Οι εξετάσεις για ανεκτικότητα γλυκόζης και την αντίσταση της ινσουλίνης ήταν φυσιολογικές, όπως ήταν και η αρτηριακή πίεση. Ολα τα μυοσκελετικά τεστ ήταν ικανοποιητικά, αλλά κάποια ζώα έδειξαν τα πρώτα σημάδια της οστεοαρθρίτιδας. Σε μία περίπτωση, αυτή της Ντέμπι, η αρθρίτιδα ήταν κάπως πιο προχωρημένη, αλλά και πάλι όχι κάτι αφύσικο.
Παρόμοιες παρατηρήσεις σχετικά με τη γήρανση των κλωνοποιημένων ζώων έγιναν και σε ποντίκια και αγελάδες, εξηγεί ο Χοσέ Τσιμπέλι, ο οποίος ειδικεύεται στην αναπαραγωγική κλωνοποίηση στο πολιτειακό πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Η μελέτη στα πρόβατα επιβεβαιώνει ότι, εφόσον τα κλωνοποιημένα ζώα επιβιώσουν τα πρώτα χρόνια της ζωής, δεν πρόκειται να πεθάνουν πρόωρα.
«Πραγματικά αυτό μεταβάλλει την κοινή αντίληψη για την κλωνοποίηση», επισημαίνει ο Τσαρλς Λονγκ, ο οποίος ειδικεύεται στην τεχνητή αναπαραγωγή στο πανεπιστήμιο Α&Μ του Τέξας.
Πολλοί επιστήμονες ελπίζουν ότι η αλλαγή στην επικρατούσα αντίληψη θα βοηθήσει ώστε να καταγραφούν εκείνες οι πρόοδοι στην αναπαραγωγική τεχνολογία που θα επιτρέψουν να σιτιστεί ο διαρκώς αυξανόμενος πληθυσμός της Γης, να σωθούν είδη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και να αναπτυχθούν νέες και ελπιδοφόρες θεραπείες. Με τις νέες τεχνικές κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η διαδικασία της κλωνοποίησης θα γίνει απολύτως ασφαλής και αποτελεσματική τα επόμενα πέντε έως δέκα χρόνια.
Oι συγγενείς της Ντόλι πρόκειται να ζήσουν για περίπου ένα έτος ακόμη. Οι επιστήμονες στη συνέχεια θα αναζητήσουν να εντοπίσουν προβλήματα που επί του παρόντος περνούν απαρατήρητα.