Οι κεντρικοί ήρωες του Jim Jarmusch, δύο ερωτευμένοι βρικόλακες, περιφέρονται διψασμένοι μια νύχτα στην Ταγγέρη, όταν ξαφνικά γίνονται μάρτυρες μιας απόκοσμης συναυλίας. Πρωταγωνίστρια της σκηνής είναι η σαγηνευτική Yasmine Hamdan, η τραγουδίστρια με τη μεθυστική φωνή και την αισθαντικότητα στην ερμηνεία, που της χάρισαν στην ταινία τέσσερα λεπτά αποκλειστικά αφιερωμένα στο ταλέντο της.
Τη συναντώ ένα απόγευμα Κυριακής στο Ρομάντσο, ενώ ετοιμάζεται για τη φωτογράφησή της στη ΓΥΝΑΙΚΑ. Η κούραση από τις συνεχόμενες συναυλίες και τα ταξίδια είναι εμφανής στα βλέφαρά της, και στα μαύρα μακριά της μαλλιά ξεπροβάλλουν μερικές γκρίζες τρίχες. Ακόμα και αυτά όμως ενισχύουν ακόμα περισσότερο τη σαγήνη που αποπνέει. Εκείνη, ιδιαίτερα θερμή, μου γνέφει χαιρετώντας με σε άπταιστα ελληνικά. «Κάποτε έμενα με τους γονείς μου στο Παλαιό Φάληρο, απέναντι ακριβώς από την παραλία», μου εξηγεί βλέποντας το γεμάτο απορία και έκπληξη βλέμμα μου – το συνηθίζει άλλωστε η Yasmine να εκπλήσσει. «Εκεί ήμουν σήμερα!» συνεχίζει καθαρίζοντας ένα κολλημένο φύκι στο παντελόνι της. Ακόμη μία έκπληξη! Αργότερα θα συμπληρώσει (στα αγγλικά πλέον) πως τα χρόνια που ζούσε στην Ελλάδα ήταν η καλύτερη περίοδος της ζωής της. «Για μένα η Ελλάδα έχει κάτι πολύ οικείο, δεν έχω ξανανιώσει σπίτι μου πουθενά αλλού όσο εδώ, παρότι έχω μείνει σε αρκετές χώρες». Και είναι αλήθεια πως η Yasmine έχει περιπλανηθεί σε πολλά μέρη ανά τον κόσμο, από το Λίβανο, το Κουβέιτ και το Αμπού Ντάμπι μέχρι το Παρίσι, όπου έχει εγκατασταθεί πλέον μόνιμα.
Τη ρωτάω για τον Jim Jarmusch και τη συνεργασία τους. Πώς συνέβη όλο αυτό; «Όλα ξεκίνησαν όταν με είδε τυχαία να τραγουδάω σε ένα φεστιβάλ κινηματογράφου στο Μαρόκο». Γοητευμένος από την παρουσία της, o Jarmusch της ζητά το ίδιο κιόλας βράδυ να συμμετάσχει στη νέα του ταινία. Δύο χρόνια μετά επανέρχεται με το τελικό σενάριο. «Αυτό που κατάφερε ο Jim ήταν να μου δώσει την ευκαιρία να εκτεθώ σε ένα κοινό που υπό άλλες συνθήκες δεν θα με γνώριζε». Πράγματι, η μουσική της Yasmine, που μέχρι πρότινος βρισκόταν εκτός δυτικής επικράτειας, κατάφερε να ταξιδέψει σε ολόκληρο τον κόσμο. Στο παρελθόν είχε κυκλοφορήσει κάποια albums μαζί με το συμφοιτητή και συνιδρυτή του πρώην συγκροτήματός της, Soapkills, ωστόσο κανένα δεν είχε την αναγνώριση του πρώτου της solo album Ya Nass, το οποίο έγραψε σε συνεργασία με τον Marc Collin των Nouvelle Vague. Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και το κομμάτι Hal, που έγραψε για την ταινία. «Το τραγούδι μιλάει για την ιστορία μιας θηλυκής βαμπίρ που βασανίζεται από την απουσία του εραστή της», μου εξηγεί.
Αν θελήσει κάποιος να χαρακτηρίσει τη μουσική της με μία μόνο λέξη, δεν θα τα καταφέρει. Προσπαθώντας να την περιγράψει, θα κατέληγε πως πρόκειται για έναν περίτεχνο συνδυασμό σύγχρονης electro, folk, pop ενορχήστρωσης με τους παραδοσιακούς ήχους της Ανατολής. Κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο καλύτερα, από ένα κορίτσι που μένει πιστό στις ανατολικές καταβολές του, ενώ παράλληλα λατρεύει τον David Bowie, τους Massive Attack και την Kate Bush. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που η εφημερίδα Guardian την περιγράφει ως τη μοντέρνα, underground εκδοχή της αραβικής μουσικής.
Με τον ίδιο τρόπο που μία μητέρα μιλάει για το παιδί της, η Yasmine Hamdan μιλάει και για τη μουσική της. Εξηγεί πως εκτός από το να γράφει η ίδια τραγούδια, αυτό που την εξιτάρει περισσότερο είναι να επανεκτελεί παλιές αραβικές μελωδίες με το δικό της προσωπικό τρόπο. «Πολλές φορές παίρνω κομμάτια από το ᾽20 ή το ᾽40 από την Αίγυπτο ή το Ιράκ, και τα μετατρέπω σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Για μένα αυτά τα τραγούδια είναι πλούτος, είναι κληρονομιά. Κάποια είναι πολύ σπάνια, πολύ παλιά και καθόλου γνωστά. Έχω την τάση να συλλέγω τη μουσική μου».
Η ερώτηση που ακολουθεί, εύλογα, είναι πώς καταφέρνει μία 38χρονη Λιβανέζα τραγουδίστρια, της οποίας η βάση είναι το Παρίσι, να βρίσκει πρόσβαση σε τόσο σπάνια κομμάτια. «Υπάρχουν συλλέκτες που έχουν τεράστιο αρχείο και είναι δύσκολο να τους προσεγγίσεις. Για παράδειγμα, υπήρχε ένας άνθρωπος που είχε μονάχα εκείνος ένα συγκεκριμένο δίσκο, και έπρεπε να ψάξω πολύ για να τον βρω. Ένας άλλος στη Δαμασκό, που είχε τεράστια συλλογή από παλιά κομμάτια, δεν ήθελε να με αφήσει να κοιτάξω το αρχείο του αν δεν καθόταν τουλάχιστον πέντε ώρες να συζητήσει μαζί μου και να με γνωρίσει πραγματικά. Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να διαβεβαιώνονται ότι η μουσική που δίνουν καταλήγει στα σωστά χέρια».
Όσο η Yasmine φωτογραφίζεται δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω την άνεση με την οποία στήνεται στο φακό, παίρνοντας και μία διαφορετική πόζα ανά δευτερόλεπτο. Δεν θα μου έκανε καμία εντύπωση εάν μου έλεγε πως ο Hedi Slimane της έχει ζητήσει να γίνει η μούσα του για την επόμενη καμπάνια του Saint Laurent. Και καθώς τη βλέπω να έχει και η ίδια άποψη για το τι θα φορέσει στη φωτογράφηση, θυμάμαι πάλι το στιγμιότυπο από την ταινία. Τη ρωτάω αν συνηθίζει να τραγουδά ξυπόλυτη, όπως εκείνη τη φορά. «Πάντα είμαι ξυπόλυτη στη σκηνή. Ενστικτωδώς, δεν θέλω να φοράω παπούτσια, νιώθω εγκλωβισμένη μέσα σε αυτά. Όταν τραγουδάω έχω την αίσθηση πως γίνομαι ένα με τη γη και την ενέργειά της». Η αινιγματική της απάντηση με οδηγεί να ρωτήσω κάτι που δεν είχα προγραμματίσει: «Τι σκέφτεται ένας καλλιτέχνης όταν ερμηνεύει; Ή μάλλον, σκέφτεται;». «Να σου πω την αλήθεια, δεν ξέρω. Δεν είναι καλό να σκέφτεσαι όταν τραγουδάς, γιατί σημαίνει ότι δεν είσαι στο σώμα σου. Μέσω πολύχρονης πείρας, καταφέρνεις να χαμηλώνεις την ένταση της εσωτερικής φωνής μέσα σου, που σε αποσπά από αυτό που κάνεις». Συνεχίζει λέγοντας πως κάτι τέτοιο μπορεί να καταστρέψει μια performance, καθώς αυτή η φωνή την αποσυντονίζει. Μου εκμυστηρεύεται πως αυτό που κάνει στη σκηνή είναι να ενσαρκώνει τους χαρακτήρες για τους οποίους τραγουδάει σε κάθε κομμάτι, καθώς με αυτό τον τρόπο απελευθερώνεται και το συναίσθημα μέσα από τη μουσική της. «Είναι σαν τη σεξουαλική απόλαυση, είναι κάτι πολύ αισθησιακό. Στη σκηνή δεν είσαι ποτέ μόνος σου. Είσαι με τους υπόλοιπους μουσικούς, είστε όλοι μαζί, και επίσης είσαι και με το κοινό. Μαζί πραγματοποιείτε τη συναυλία!»
Παρατηρώντας τη να νιώθει εξουθενωμένη πλέον, αποφασίζω πως ήρθε η ώρα να την ευχαριστήσω για τη συνέντευξη. Εκείνη με αγκαλιάζει σφιχτά κι εγώ της ζητάω να βγάλουμε μαζί μία φωτογραφία. Βγάλαμε τρεις τελικά. «Πώς το λένε αυτό το μέρος που πίνεις ούζο και τρως μεζέδες;» με ρωτάει καθώς κατευθυνόμαστε προς την έξοδο του Ρομάντσο. «Ουζερί», της απαντάω. «Εκεί θέλω να πάω!»
Photo: Panos Davios (D-Tales)