Μοιάζει σαν χτες που περπάτησα για πρώτη φορά στο εκθαμβωτικό μπλε χαλί του νεοϋορκέζικου Royalton, συνεπαρμένη τόσο από τα ευρηματικά interiors όσο και από το vibe που σε μετέφερε σε μια διαφορετική αισθητική διάσταση. Ήταν αναμφισβήτητα το σωστό timing -τέλη της δεκαετίας του ’80-, η σωστή πόλη και ένας genius hotelier -ο Ian Schrager- που βρήκε στο πρόσωπο του Philippe Starck έναν designer αρκετά ευρηματικό, τολμηρό, θεατρικό, εκκεντρικό και φυσικά ταλαντούχο, για να δημιουργήσει ένα «icon», αλλάζοντας για πάντα την έννοια του αστικού ξενοδοχείου.
Όροι όπως HIP, lobby socializing, boutique και στη συνέχεια βέβαια design hotel σηματοδότησαν την επανάσταση που ακολούθησε, μέσα από την οποία τα ξενοδοχεία αναδύθηκαν ως οι νέοι ναοί: Τόπος κοινωνικής συνεύρεσης ενός λαμπερού, fashionable και ισχυρού crowd σε lobby που έμοιαζαν συχνά με night clubs. Στην αρχή τουλάχιστον.
Το concept εξελίχθηκε ραγδαία: Το ξενοδοχείο ως θέατρο, τα outdoor lobbies, τα cheap & chic hotels, τα urban resorts και τα urban spas εισήλθαν στη ζωή των jet-setters με φοβερές ταχύτητες. O Schrager με τη Morgans Hotel Group άπλωσε τη μαγεία στα πιο HIP σημεία του πλανήτη – το ηδονιστικό σχεδόν Delano, το Mondrian στο West Hollywood και αργότερα το Hudson στο Μανχάταν, που «ενσάρκωνε» απόλυτα το concept του «hotel as lifestyle». H δεκαετία του ‘90 είναι ένας παράδεισος για τους hotel addicts – το Costes του μαξιμαλιστή Jacques Garcia στο Παρίσι, το Four Seasons στη Νέα Υόρκη, το Park Hyatt στο Τόκιο και το ολόλευκο Hempel στο Λονδίνο, που αποθεώνει το μινιμαλισμό, συμβολίζουν τις διαφορετικές κατευθύνσεις του luxury urban ξενοδοχείου.
Ο Claus Sendlinger προβλέπει πως το design θα γίνει αναπόσπαστο, ή καλύτερα προϋπόθεση των ξενοδοχείων και ιδρύει τα Design Hotels το 1993, μία εταιρία marketing για σύγχρονα ξενοδοχεία, ξεκινώντας με ένα σεμνό πελατολόγιο 10, iconic, μελών. Κάθε ξενοδοχείο προσφέρει μία εμπειρία, εκφράζοντας το όραμα του hotelier που το δημιούργησε, έχοντας ως «βάση» το culture του τόπου, και φυσικά με «δύναμη» την αρχιτεκτονική και το design του. Την ίδια δεκαετία τα Amanresorts του Adrian Zecha προωθούν την έννοια του ξενοδοχείου ως ησυχαστηρίου στις ομορφότερες τοποθεσίες του πλανήτη, προσφέροντας «γαλήνη, ασφάλεια, ηρεμία, προστασία».
Το Soho House του Λονδίνου (1995) θέτει την έννοια του club στη φιλοξενία, ένα «σπίτι» για την ανήσυχη κοινότητα των ανθρώπων της δημιουργίας, του φιλμ και των media. Στο κλείσιμο της δεκαετίας (συγκεκριμένα το Δεκέμβριο του ’98) το πρώτο W New York εισάγει τη Whatever-Whenever φιλοσοφία στο service και το iconic design στο business travelling, και όχι μόνο, με υπηρεσίες όπως η επιλογή μαξιλαριού στο κρεβάτι σου και προσωπικό που μοιάζει να βγήκε από editorial μόδας. Στο πέρασμα στον 21ο αιώνα, την ίδια περίπου εποχή που ο Schrager έχει ξεκινήσει την κυριαρχία του στην Ευρώπη, με το Sanderson στη Fitzrovia να ακολουθεί το St Martins Lane στο Covent Garden του Λονδίνου, το Mercer στο Soho του André Balazs, σχεδιασμένο από τον Christian Liaigre, ενδυναμώνει την έννοια του ξενοδοχείου ως «home away from home», μιλώντας φυσικά για ένα «σπίτι» ακαταμάχητα stylish.
Mondrian στο Λονδίνο (www.morganahotelgroup.com)
To luxury boutique concept, που είχε κάνει την εμφάνισή του με το λονδρέζικο Blakes -σχεδιασμένο από την Anouska Hempel το ’78- και με το νεοϋορκέζικο Morgans -το πρώτο ξενοδοχείο του Schrager- το ‘84, εξελίσσεται ευχάριστα. Το Pershing Hall στο Παρίσι της Andrée Putman είναι ένα καλό παράδειγμα boutique ξενοδοχείου, με ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του να είναι ο κάθετος κήπος του Patrick Blanc. Το 2000 άλλωστε είναι η δεκαετία που στρέφεται στο «greening». Είναι επίσης η εποχή του εντυπωσιασμού -από άποψη μεγέθους και facilities- και των villas.
Το Fontevraud σε design Jouin Manku (www.fontevraud.fr)
Τα Fashion Hotels -Versace, LaCroix, Bulgari, Ferragamo (Lungarno), Alaïa, Missoni, Armani- μπαίνουν δυναμικά στο παιχνίδι σαν μία «πύλη» στο όνειρο, που η μόδα προβάλλει με μαεστρία. Είναι η δεκαετία των brands. Των Grand hotels, της πολυτέλειας, με το Dubai να δείχνει το δρόμο και την Ασία να αναπτύσσεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, ανεβάζοντας τα standards κυριολεκτικά στα ύψη. Η τεχνολογία, γίνεται προϋπόθεση – flat screen TV, Wi-Fi ακόμη και iPod είναι στη λίστα του δωματίου σου. Το concept του design hotel συνεχίζει να εξελίσσεται με ενδιαφέρον, προβάλλοντας μία πιο εικαστική διάθεση, και το industrial style κερδίζει πόντους με το Ace Hotel στο Portland (lux) και τo Straf στο Μιλάνο σχεδιασμένο από τον Vincenzo de Cotiis (ζεν). Το 2005 ο Schrager αφήνει τη Morgans Hotel Grou, ιδρύει την Ian Schrager Company και εκτός από τα ξενοδοχεία επικεντρώνεται στα apartments – ένα νέο μεγάλο και διαφορετικό κεφάλαιο.
Εξαιρετική τέχνη στο Gramercy Park διά χειρός Julian Schnabel (www.deignhotels.com)
Η τέχνη παίζει καταλυτικό ρόλο και το Gramercy Park Hotel που ανοίγει στη Νέα Υόρκη, σχεδιασμένο από τον Julian Schnabel, δείχνει το δρόμο. Το design δεν είναι πια αρκετό. Εκτός αν μιλάμε για μία εντελώς νέα προσέγγιση. Το Mama Shelter, που ανοίγει το 2008 στη Rue de Bagnolet, με την υπογραφή του Philippe Starck, είναι ένας χώρος στον οποίο όλοι μπορούν να συνυπάρξουν -πλούσιοι, φτωχοί, διάσημοι, άγνωστοι, καλλιτέχνες- μια ανοιχτή πλατφόρμα πλούσια σε δυνατότητες και ενδιαφέρον, off center και budget conscious. Η ίδια η περιοχή παίζει πλέον διαφορετικό ρόλο, με ένα creative και hipster κοινό να επιβάλλει τα δικά του ξενοδοχεία, με την κρίση να αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πολυτέλεια. Το Ace Hotel στο Shoreditch ανοίγει το ’13 σε μία περιοχή που σφύζει από γκαλερί, θέατρα και design, «σπίτι» του Brick Lane Market. Κάθε ημέρα προσφέρει και ένα διαφορετικό event, από live μουσική μέχρι προβολή ταινιών. Ο Alex Calderwood των Ace Hotels, που έφυγε την περασμένη άνοιξη, δεν βρίσκεται τυχαία ανάμεσα στους πιο σημαντικούς ανθρώπους στο ταξίδι μαζί με τον Nick Jones (Soho House Group), τον Peng Loh (Unlisted Collection), τον André Balazs (André Balazs Properties) και φυσικά τον Schrager. Οι αρχιτέκτονες αντιμετωπίζουν τα ξενοδοχεία σε σχέση με το περιβάλλον, το ενσωματώνουν και το προβάλλουν ως μέρος της εμπειρίας. Το Amangiri στη Utah αντανακλά την άγρια ομορφιά της ερήμου στην πιο ενδιαφέρουσα πισίνα ξενοδοχείου στον κόσμο, ενώ το 29 δωματίων Fogo Island Inn στον Καναδά, σχεδιασμένο από τον Todd Saunders, σε προκαλεί να ταξιδέψεις στην άκρη του κόσμου. Τα ξενοδοχεία αξιοποιούν το παρελθόν, για να πετύχουν τη μαγική «μετάβαση».
Το Endemico στο Μεξικό δένει με το τοπίο (www.hotelendemico.com)
Η Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια παρακολουθεί και ακολουθεί. Ο interior designer Άγγελος Αγγελόπουλος σχεδιάζει σε ηλικία 24 ετών το Andromeda Athens, το πρώτο boutique ξενοδοχείο της Αθήνας των ’90s. H ματιά του και η ιδιαίτερη προσέγγισή του στο design χαρακτηρίζουν μία νέα γενιά boutique hotels, υπογράφοντας από το 1999 ως σήμερα περισσότερα από 40 ξενοδοχεία. Mε τους Ολυμπιακούς Αγώνες να ρίχνουν τα φώτα στην Ελλάδα, το σκηνικό αλλάζει ραγδαία. Η Μεγάλη Βρεταννία ανοίγει μετά από ολοκληρωτική ανακαίνιση ως ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία της Ευρώπης, μέλος της Luxury Collection του κολοσσού Starwood. Παράλληλα η κυριαρχία της Grecotel απλώνεται από τα resorts στα νέα City hotels. Το Hilton ανακαινίζεται και ο Αστέρας Βουλιαγμένης περνά στη νέα του εποχή.
Το ελληνικό «Design Hotel» αλλάζει επίπεδο με τον ερχομό του παγκοσμίου φήμης industrial designer Karim Rashid στο Semiramis (2004). Ο Rashid μοιράζεται το ίδιο όραμα με τον εμπνευστή των YES!Hotels, επιχειρηματία και κορυφαίο συλλέκτη έργων τέχνης διεθνώς, Δάκη Ιωάννου, και το ιστορικό ξενοδοχείο μεταμορφώνεται σε έναν εμπνευσμένο χώρο με την τέχνη στον πυρήνα του. Το 2011, το New Hotel του ίδιου ομίλου έρχεται να κεντρίσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον με την υπογραφή των Humberto & Fernando Campana που εφαρμόζουν τη λογική της ανακύκλωσης. Μέσα από μια ιδιαίτερα στενή δημιουργική συνεργασία με τον Δάκη Ιωάννου και την αρχιτεκτονική ομάδα φοιτητών (Campana Workshop Team) συνθέτουν ένα custom made περιβάλλον αξιοποιώντας υλικά του παλιού ξενοδοχείου.
O Humberto Campana backstage σε πιλοτικό δωμάτιο του New Hotel τo 2011 (www.yeshotels.gr)
«Όραμα των YES!Hotels είναι η δημιουργία της “Τέχνης της Φιλοξενίας / Contemporary Hospitality”, έχοντας το καθένα τη δική του μοναδική αισθητική ταυτότητα. Κυρίαρχη σημασία δίνουμε στην εμπειρία που βιώνει ο επισκέπτης, σεβόμενοι την ελληνική παράδοση και φιλοξενία» εξηγεί η Στεφανία Φλέγγα, Director of Sales & Marketing. «Ο όμιλος κατάφερε από τον πρώτο κιόλας χρόνο λειτουργίας του να επαναπροσδιορίσει το χαρακτήρα των αθηναϊκών ξενοδοχείων, έχοντας την υψηλή αισθητική και τη σύγχρονη τέχνη στον πυρήνα του. Το New στην Πλάκα αποτελεί παγκόσμιο case study λόγω της mix & match, old & new φιλοσοφίας που το διέπει. Ένα ιδιαίτερο site-specific ξενοδοχείο που συναλλάσσεται δημιουργικά με την πόλη».
Η φιλοσοφία του ελληνικού hotel industry από τα μέσα του 2000 αλλάζει δραματικά και εξελίσσεται μέσα σε μία δεκαετία, έχοντας πλέον διεθνή standards. Το 2007 εμφανίζεται η Grace Hotels με το Grace Mykonos και ένα χρόνο αργότερα με το Grace Santorini, που με την υπογραφή των Divercity Architects αλλάζει την εικόνα του traditional island hotel. H εταιρία ξεκινάει από την Ελλάδα για να κατακτήσει τον κόσμο με properties στο Newport, το Πεκίνο, την Αργεντινή, τον Παναμά. Κάθε Grace εναρμονίζεται με την τοποθεσία και την κουλτούρα του τόπου. Στη Φολέγανδρο το Anemi (με αρχιτεκτονική του Αλέξανδρου Σαμαρά και interiors του Σταύρου Παπαγιάννη) φέρνουν το concept του desing στην Άγονη Γραμμή. Ιδρύεται η Hotel Brain από τον Πάνο Παλαιολόγο, μια προχωρημένη εταιρία hotel development, management και consulting. Το 2010 το Kinsterna στη Μονεμβασιά συνδέει την παράδοση με το μέλλον με design των Divercity. Το Costa Navarino της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου στην Πύλο αλλάζει τα δεδομένα των resorts, με high end residencies και golf cources διεθνών προδιαγραφών σε ένα παρθένο τοπίο με 4.500 έτη ιστορίας. Το Amanzoe, το πρώτο Amanresort, ανοίγει στο Πόρτο Χέλι – η πρώτη μεγάλη τουριστική επένδυση της Dolphin Capital Investors του Μίλτου Καμπουρίδη. Η Ελλάδα βρίσκεται στη λίστα των κορυφαίων προορισμών του πλανήτη έχοντας τα ξενοδοχεία για να υποστηρίξει την υπεροχή της. Τίποτε δεν θα είναι πια ίδιο.