Οι φίλοι γύρω μας που δυσκολευόμαστε να τους τοποθετήσουμε ηλικιακά, που τους κάνουμε νεότερους απ’ ό,τι είναι πραγματικά, δεν κρύβουν κάποιο σπουδαίο μυστικό. Τη διαφορά συνήθως κάνει ο χαρακτήρας, η προσέγγιση για τη ζωή, τα συναισθήματα, που καθορίζουν το πόσο ωραία μεγαλώνουν. Γιατί τα χρόνια μπορεί να αφήνουν ρυτίδες στο δέρμα, αλλά είναι η έλλειψη ενθουσιασμού που ρυτιδώνει την ψυχή.
Πέρα από τον τρόπο ζωής και την ψυχολογία, μια σειρά από άλλες διαδικασίες –γενετικές, μοριακές, κυτταρικές– ευθύνονται για την πρόωρη γήρανση ενός οργανισμού. Η αντιγήρανση είναι μια καινούρια ιατρική αντίληψη, που ασχολείται με την έγκαιρη διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία (αλλά και την αναστροφή) δυσλειτουργιών συνυφασμένων με την ηλικία. Φανταστείτε τα κύτταρά μας σαν σπόρους που αναζητούν ευνοϊκό περιβάλλον για ν’ αναπτυχθούν και μια σειρά από δικές μας συμπεριφορές (υπερβολική έκθεση στον ήλιο, κάπνισμα, αλκοόλ, άγχος…) να στέκονται εμπόδιο και να διαταράσσουν αυτήν τη διαδικασία. Η ανισορροπία αυτή οδηγεί σε χρόνιες φλεγμονές, που με τη σειρά τους μας γερνούν πρόωρα.
Η χρόνια φλεγμονή, όπως μας εξηγεί η ολιστική παθολόγος – ομοιοπαθητικός – βελονίστρια Έφη Παπακωνσταντίνου, είναι μια κινητοποίηση του οργανισμού στην προσπάθειά του να απελευθερώσει και να απομακρύνει κάθε βλαπτικό ερέθισμα σε φυσικό τραύμα, χημικό, τοξικό ή βιολογικό, όπως ιούς ή βακτηρίδια, η οποία εκδηλώνεται με ερυθρότητα, οίδημα, πόνο και μειωμένη λειτουργικότητα της περιοχής.
Εδώ και αρκετά χρόνια, η προσοχή των ερευνητών έχει στραφεί σε ένα άλλο είδος φλεγμονής, που ονομάζεται σιωπηλή φλεγμονή «δολοφόνος». Αυτό το είδος οφείλεται στο δυτικό τρόπο ζωής, είναι εσωτερικό, χρόνιο, ύπουλο και αποτελεί την αιτία χρόνιων παθολογιών, όπως η αθηροσκλήρωση, η αρθρίτιδα, η εκφυλιστική αρθροπάθεια, ο καρκίνος, τα μεταβολικά σύνδρομα σαν το διαβήτη τύπου ΙΙ. Το ανοσοποιητικό σύστημα διεγείρεται με τρόπο χρόνιο και συνεχή, σε ένα χαμηλό επίπεδο, που με την πάροδο του χρόνου προκαλεί την εξάντλησή του. Οι ιστοί χάνουν την ικανότητα αναγνώρισης των ίδιων τους των κυττάρων και προδιαθέτουν τον οργανισμό για τη γένεση των αυτοάνοσων προβλημάτων.
Ο ρόλος των ορμονών
Κύριο ρόλο στη γένεση και διατήρηση της χρόνιας φλεγμονής παίζουν οι κυτοκίνες, μια ομάδα πεπτιδίων που βάζουν σε επικοινωνία τα διάφορα τμήματα του ανοσοποιητικού συστήματος μεταξύ τους και με τους άλλους ιστούς και τα συστήματα του οργανισμού μας. Από το χαμηλό επίπεδο αυτών των αντιφλεγμονωδών ουσιών εξαρτάται η συντήρηση της χρόνιας φλεγμονής, ενώ η υψηλή συγκέντρωσή τους μπορεί να προκαλέσει καταστροφή κυττάρων ή ιστών.
Το inflammaging, λογοπαίγνιο μεταξύ των λέξεων φλεγμονή και γήρανση, συνοδεύεται και από την εμφάνιση σε υψηλή ποσότητα ορμονών αντιφλεγμονωδών, όπως η κορτιζόλη και η ινσουλίνη. Μικρές δόσεις κορτιζόλης, γνωστής και ως ορμόνης του στρες, αυξάνουν το ανοσοποιητικό. Ο οργανισμός όμως δεν πρέπει να βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση απέναντι στο στρες, για να μπορεί να ενεργοποιεί τη φάση της χαλάρωσης. Ωστόσο, οι σημερινοί έντονοι ρυθμοί τον κρατούν σε παρατεταμένη ετοιμότητα, κάτι που λειτουργεί εκφυλιστικά, με αλλοιώσεις στο θυρεοειδή αδένα, υπεργλυκαιμία, μείωση οστικής μάζας, υπέρταση, παχυσαρκία και δυσκολία στην απώλεια βάρους.
Στην αντιμετώπιση μιας χρόνιας φλεγμονής –κατάστασης που πυροδοτεί τη γήρανση του ενδοκρινικού συστήματος και κατ’ επέκταση του οργανισμού μας– σημαντικό ρόλο παίζει η σωστή διατροφή. Φρέσκα φρούτα εποχής, λαχανικά φρέσκα και βραστά, όσπρια, πολύ ψάρι, λάδι ελιάς, πολύ νερό και αφεψήματα βοτάνων, φρέσκοι χυμοί, χαμηλή κατανάλωση υδατανθράκων, ψωμί μαύρο, ξηροί καρποί ανάλατοι, όχι τηγανητά, όχι μαγείρεμα σε υψηλές θερμοκρασίες, το λάδι στο τέλος του μαγειρέματος. Συνιστάται επίσης η αποφυγή της ζάχαρης και των προσθετικών τροφίμων, καθώς και η περιορισμένη κατανάλωση γαλακτοκομικών, αφού αυτά δημιουργούν όξινο PH στο σώμα. H χρήση μπαχαρικών σαν τον κουρκουμά ή το κάρυ προσφέρει αντιφλεγμονώδη και αναλγητική δράση, που έχει τα ίδια αποτελέσματα με την παρακεταμόλη. Τα αιθέρια έλαια, όπως δενδρολίβανο, λεβάντα, χαμομήλι, ευκάλυπτος έχουν μυοχαλαρωτική και αντιφλεγμονώδη δράση. Φυτά όπως η εχινάτσια, η ρίγανη, η αγριοντριανταφυλλιά, η ιτιά, έχουν και αυτά αντιφλεγμονώδη δράση. Ο ρόλος της ισορροπημένης γαστρεντερικής χλωρίδας είναι επίσης κρίσιμος για την αντιμετώπιση της χρόνιας φλεγμονής και της γήρανσης. Οι άνθρωποι το γνώριζαν από αρχαιοτάτων χρόνων, γι’ αυτό είχαν περιόδους νηστείας, με στόχο όχι μόνο την πνευματική αλλά και τη σωματική κάθαρση. Μια διατροφή με χαμηλές θερμίδες και την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση μπορεί να είναι αποτοξινωτική και ευεργετική για όλο το γαστρεντερικό σύστημα.
Ο ωτοβελονισμός
Πρόκειται για μια μορφή αντανακλαστικής θεραπείας, που χρησιμοποιεί το πτερύγιο του αυτιού για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς. Το πτερύγιο –όπως εξηγεί η δρ. Έφη Παπακωνσταντίνου– χρησιμοποιείται ως υποδοχέας και μεταβιβαστής των σημάτων από τα διάφορα μέρη του ανθρώπινου σώματος. Είναι μια άμεση και αποτελεσματική θεραπεία στον οξύ και χρόνιο πόνο, επιτρέποντας μάλιστα τον ακριβή εντοπισμό του. Είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για τις ημικρανίες, τις αλλεργίες, τα χρόνια δερματολογικά προβλήματα, για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, της νευραλγίας του τριδύμου, της αϋπνίας, της υπογονιμότητας, της επιληψίας (που δεν ανταποκρίνεται σε φάρμακα), της κατάθλιψης, της αντιμετώπισης του στρες και όλων των μυοσκελετικών πόνων. Ο ωτοβελονισμός είναι μια απλή διαδικασία που γίνεται με την τοποθέτηση ημιμόνιμων βελονών, οι οποίες αλλάζουν κάθε 15 με 20 μέρες, μέχρι να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Υπάρχει επίσης και ένα ειδικό πρωτόκολλο αντιγήρανσης, μέσω ερεθισμών ειδικών σημείων του πτερυγίου του αυτιού.