Τους τελευταίους μήνες η τηλεργασία έχει μπει δυναμικά στη ζωή μας και η ανάγκη για ταχύτερα βήματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό έχει γίνει πιο φανερή από ποτέ. Πού ακριβώς βρίσκονται οι ελληνικές επιχειρήσεις σε αυτό το πεδίο; Έχουν αλλάξει μετά την πανδημία και πόσο; Και ποια βήματα μένει να κάνουν; Απαντήσεις στα ερωτήματα μας δίνει μεγάλη έρευνα της Lenovo– η πρώτη που εστιάζει στην Ελλάδα σχετικά με το θέμα της τηλεργασίας, των υποδομών και της κυβερνοασφάλειας και χαρτογραφεί το τεχνολογικό επίπεδο των εταιρειών στη χώρα.
Η έρευνα «Driving The Way Forward: Digital Transformation & Security in the Covid-19 era» πραγματοποιήθηκε το δίμηνο Ιουνίου- Ιουλίου από την Focus Bari για λογαριασμό της Lenovo και τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Ψηφιακής. Σε αυτήν συμμετείχαν υψηλόβαθμα στελέχη και υπεύθυνοι για την προμήθεια εξοπλισμού πληροφορικής από αντιπροσωπευτικό δείγμα 300 επιχειρήσεων σε όλη την Ελλάδα και τα συμπεράσματα είναι άκρως ενδιαφέροντα και διαφωτιστικά.
Οι σταθεροί υπολογιστές συνεχίζουν να έχουν την πρωτοκαθεδρία στον εξοπλισμό των εταιρειών της χώρας μας, οι οποίες και δεν έχουν συγκεκριμένη στρατηγική για τις αναβαθμίσεις. Αν και ανησυχούν για τα θέματα ασφάλειας, αναγνωρίζουν ότι υπάρχει ακόμη μακρύς δρόμος σε αυτό το πεδίο. Τηρούν δε στάση «βλέποντας και κάνοντας» στο θέμα της τηλεργασίας, παρά το γεγονός ότι η επέλαση της Covid-19 είχε ως αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξησή της. Ένα αξιοσημείωτο ποσοστό πάντως σκοπεύει να αξιοποιήσει το νέο αυτό μοντέλο απασχόλησης και μετά την πανδημία.
«Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις στη χώρα μας έχουν πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα προόδου, αλλά υπάρχει ακόμα σημαντικό περιθώριο βελτίωσης», σχολίασε ο Παναγιώτης Μακρυνιώτης, Γενικός Διευθυντής της Lenovo για την Ελλάδα και την Κύπρο. Τόνισε δε πως τα συμπεράσματα της έρευνας θα βοηθήσουν τόσο τους συνεργάτες της Lenovo όσο και τις υπόλοιπες εταιρείες του κλάδου των ψηφιακών τεχνολογιών να κατανοήσουν καλύτερα τις συνήθειες και τις ανάγκες των ελληνικών επιχειρήσεων και να εντοπίσουν τις ευκαιρίες που υπάρχουν.
Τι εξοπλισμό επιλέγουν οι ελληνικές επιχειρήσεις
Οι ελληνικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο δύο κατηγορίες συσκευών, αλλά οι σταθεροί υπολογιστές είναι με διαφορά η πρώτη επιλογή τους. Σταθερούς υπολογιστές διαθέτει το 91% των εταιρειών, ενώ φορητούς το 64%. Το 25% του δείγματος της έρευνας χρησιμοποιεί επίσης tablets, ενώ ένα μικρό ποσοστό (8%) κάνει χρήση και «υβριδικών» laptops.
Οι σταθεροί υπολογιστές αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των συνολικών υπολογιστικών συσκευών (71%), οι φορητοί ακολουθούν με 24%, ενώ tablets και υβριδικά laptops αντιστοιχούν στο 4% και 1% αντίστοιχα. Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι το γεγονός ότι οι πολύ μικρές επιχειρήσεις (1-9 χρήστες), αλλά και οι πολύ μεγάλες (200+χρήστες) είναι εκείνες που χρησιμοποιούν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τους φορητούς υπολογιστές.
Το 35% των επιχειρήσεων κάνει χρήση ανακατασκευασμένων (refurbished) υπολογιστών, ενώ επιπλέον 22%εξετάζει το ενδεχόμενο αγοράς τους.
Σε γενικές γραμμές οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν σταθερή πολιτική όσον αφορά στην αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού τους, καθώς το 58% δηλώνει ότι προχωρά σε αυτήν μόνο όταν κριθεί απαραίτητο. Πρόκειται για κάτι παράδοξο, εάν αναλογιστεί κανείς ότι ο τεχνολογικός εξοπλισμός είναι βασικός παράγοντας και για την ασφάλεια.
Το 17% απάντησε ότι προχωρά σε αναβάθμιση κάθε 5 χρόνια, το 5% κάθε 4 χρόνια, το 9% κάθε τρία χρόνια, το 7% κάθε δύο χρόνια και το 5% κάθε χρόνο. Μάλιστα το 80% του δείγματος που συμμετείχε στην έρευνα δεν έχει προβεί σε κάποια αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού τα τελευταία τρία χρόνια. Μόλις το 18% προχώρησε σε αναβάθμιση το τελευταίο τρίμηνο πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας, δηλαδή κατά την περίοδο του lockdown. Στις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 33%. Η έρευνα έδειξε ακόμη ότι μεταξύ των ερωτηθέντων υπάρχει σχετική ικανοποίηση για το επίπεδο του τεχνολογικού εξοπλισμού, που χρησιμοποιούν στις επιχειρήσεις τους. Κατά την παρουσίαση της έρευνας ο κ. Μακρυνιώτης σημείωσε πως πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το κομμάτι της τεχνολογίας είναι αυτό στο οποίο επενδύουμε για να είμαστε πιο ανταγωνιστικοί.
«Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουν οι επιχειρήσεις ότι η αναβάθμιση του εξοπλισμού τους συμφέρει. Δεν είναι χρήματα που ξοδεύουν, αλλά χρήματα, που επενδύουν και θα τους έρθουν πίσω» τόνισε και η Ξένια Κούρτογλου, ιδρύτρια και managing partner της Focus Bari.
Πόσο ασφαλείς αισθάνονται
Το 24% των εταιρειών του δείγματος δήλωσε ότι τα τελευταία δύο χρόνια αντιμετώπισε κάποιο περιστατικό παραβίασης της ασφάλειας των συστημάτων του, είτε από εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού, είτε από κλοπή υπολογιστή. Η ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων είναι κάτι για το οποίο ανησυχούν οι περισσότερες επιχειρήσεις, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι μεταξύ των στελεχών υπάρχει μέτρια μόνο ικανοποίηση για το επίπεδο των υποδομών των εταιρειών τους και τα μέτρα που αυτές λαμβάνουν.
Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά την άγνοια κινδύνου που έχουν οι εργαζόμενοι. Σύμφωνα με την έρευνα, οι μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η περιορισμένη γνώση του προσωπικού για τους κινδύνους (54%), η αδυναμία να είναι συνεχώς ενημερωμένοι στους πιθανούς κινδύνους οι ειδικοί στα συστήματα ασφαλείας (48%), αλλά και το υψηλό κόστος των σχετικών προγραμμάτων (44%).
Στις σημαντικότερες απειλές περιλαμβάνονται οι ιοί, το malware, τα λάθη από τους χρήστες, το spyware, η μόλυνση συσκευών μέσω USB, αλλά και η διαρροή/κλοπή πληροφοριών.
Κατά μέσο όρο, οι επιχειρήσεις προχωρούν στη λήψη τεσσάρων «δράσεων», που σχετίζονται με την κυβερνοασφάλεια και την προστασία των υποδομών τους. Η τακτική ενημέρωση του λογισμικού (90%), η αναβάθμιση υπολογιστών με ενσωματωμένη προστασία (60%), ο περιορισμός πρόσβασης στο δίκτυο (59%) και η συχνή επιμόρφωση των χρηστών (55%) είναι οι πιο δημοφιλείς ενέργειες.
Η τηλεργασία ήρθε για να μείνει;
Tο lockdown αναμφίβολα έφερε νέα δεδομένα στην εξ αποστάσεως εργασίας. Προ της πανδημίας, μόνο το 38% είχε τουλάχιστον έναν εργαζόμενο που εργαζόταν από απόσταση, με τον μέσο όρο των εξ αποστάσεως εργαζομένων να είναι μόλις 15,9%.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το 58% είχε τουλάχιστον έναν εργαζόμενο σε τηλεργασία, με τον μέσο όρο για το σύνολο των εργαζομένων να είναι 30,3%. Προκαλεί πάντως εντύπωση το γεγονός ότι το 42% δήλωσε πως δεν είχε κανέναν υπάλληλο σε τηλεργασία.
Τι περιμένουμε λοιπόν για το μέλλον; Το 41% των επιχειρήσεων εκτιμά πως μετά το τέλος της πανδημίας θα έχει τουλάχιστον έναν εξ αποστάσεως υπάλληλο, ενώ θεωρεί ότι κατά μέσο όρο το ποσοστό αυτό θα φθάσει στο 22,2%. Μόνο το 17% των εταιρειών δηλώνει πως δεν θα συνεχίσει να εφαρμόζει την εξ αποστάσεως εργασία.
Σημειώνεται ότι το 35% των ελληνικών επιχειρήσεων επέτρεψε στους εργαζόμενους να χρησιμοποιήσουν τον δικό τους υπολογιστή για την τηλεργασία, ενώ το 19% μετέφερε τους σταθερούς υπολογιστές των εργαζομένων από το γραφείο στο σπίτι τους. Το 17% χρησιμοποίησε υπολογιστές που είχε ήδη στην αποθήκη του, ένα 16% προχώρησε στην προμήθεια νέων υπολογιστών και το 3% αγόρασε refurbished μηχανήματα.
Πώς μπορεί το κράτος να βοηθήσει
Είναι προφανές πως έχουμε ακόμη πολλά βήματα ως χώρα στο μονοπάτι του ψηφιακού μετασχηματισμού. Πώς θα μπορούσε όμως το ελληνικό κράτος να βοηθήσει τις ελληνικές επιχειρήσεις; Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας ο υφυπουργός Ψηφιακής Στρατηγικής, Γρηγόρης Ζαριφόπουλος, τόνισε ότι η συμβολή του ελληνικού κράτους μπορεί να είναι μέσω των κατάλληλων προγραμμάτων κατάρτισης που θα βελτιώσουν τις ψηφιακές δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι καθοριστικός παράγοντας για τη δυνατότητα της χώρας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις προκλήσεις και να αξιοποιήσει επαρκώς τις ευκαιρίες του αύριο. Και οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτόν.