Παραισθησιογόνες χημικές ενώσεις, όπως το LSD, το «έκσταση» και η ψιλοκυβίνη, δραστική ουσία των «μαγικών μανιταριών», θεωρούνται ικανές να θεραπεύσουν σειρά ψυχικών διαταραχών, με τους συμμετέχοντες σε κλινικές δοκιμές να περιγράφουν συχνά εντυπωσιακή πρόοδο στην αντιμετώπιση παθήσεων, όπως το σύνδρομο μετατραυματικού στρες. Ομάδα νευροψυχιάτρων του Λονδίνου αξιοποίησε τεχνολογία νευροαπεικόνισης για να δώσει απαντήσεις για τη λειτουργία και τα οφέλη των ουσιών αυτών.
Στην έρευνα του Πανεπιστημίου Ιμπίριαλ συμμετείχαν 43 άνθρωποι, πάσχοντες από βαριάς μορφής κατάθλιψη, στους οποίους χορηγήθηκε ψιλοκυβίνη ή συμβατικό αντικαταθλιπτικό. Οι συμμετέχοντες δεν ενημερώθηκαν ποια ουσία είχαν λάβει. Μετά τη χορήγηση, οι επιστήμονες αποτύπωσαν την εγκεφαλική λειτουργία των ασθενών, εξασφαλίζοντας μια εικόνα πριν από τη λήψη και μια ύστερα από τρεις εβδομάδες θεραπείας. Οι συμμετέχοντες που είχαν λάβει την αντικαταθλιπτική ουσία escitalopram ανέφεραν μικρή βελτίωση των συμπτωμάτων τους, ενώ οι μαγνητικές τομογραφίες τους συνέχισαν να εμφανίζουν σημάδια σοβαρής καταθλιπτικής διαταραχής. Η νευρική λειτουργία ήταν περιορισμένη σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, αντικατοπτρίζοντας τον άκαμπτο τρόπο σκέψης πολλών ασθενών με κατάθλιψη και τον φαύλο κύκλο απαισιοδοξίας και απελπισίας που τους κατατρύχει.
Αντίθετα, όσοι έλαβαν θεραπεία ψιλοκυβίνης ανέφεραν ταχεία και μακροπρόθεσμη βελτίωση της κατάθλιψης, ενώ οι απεικονιστικές εξετάσεις τους έδειξαν νευρική λειτουργία σε μεγάλα μέρη του εγκεφάλου. Η ενισχυμένη αυτή λειτουργία των εγκεφαλικών συνάψεων, υποστηρίζουν οι ειδικοί, θυμίζει τη λειτουργία ενός υγιούς εγκεφάλου, ικανού να αλλάζει διάθεση, από στιγμές πρωινής κατάθλιψης μέχρι τη βραδινή χαλάρωση με φίλους, χωρίς το παραμικρό σύμπτωμα της ασθένειας.
Παρότι οι συντάκτες της μελέτης επισημαίνουν ότι βασίστηκε σε μικρό δείγμα ασθενών και πραγματοποιήθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα, επιμένουν ότι η ψιλοκυβίνη είχε «απελευθερωτικές παρενέργειες» στις εγκεφαλικές λειτουργίες των ασθενών με βαριάς μορφής κατάθλιψη. «Ολα δείχνουν ότι η ψιλοκυβίνη επιτρέπει να δει κανείς τον κόσμο με εντελώς διαφορετικό τρόπο, ιδιαίτερα όταν δίπλα στον ασθενή υπάρχει ψυχοθεραπευτής που βοηθάει στην εμπειρία», λέει ο νευρολόγος Ρίτσαρντ Ντόουζ, επικεφαλής της μελέτης.
H ουσία «έκσταση» ή MDMA μπορεί να περιορίσει σημαντικά τα συμπτώματα του συνδρόμου μετατραυματικού στρες.
Ειδικοί, που δεν συμμετείχαν στην έρευνα, είπαν ότι δεν εκπλήσσονται από το πόρισμα, ενώ ελπίζουν ότι η μελέτη θα προσφέρει βιολογική εξήγηση για τις θεραπευτικές ιδιότητες των παραισθησιογόνων ουσιών. «Μία ή δύο δόσεις ψυχεδελικών ναρκωτικών έχουν μόνιμες ωφέλιμες κλινικές επιπτώσεις και προκαλούν ευνοϊκές αλλαγές προσωπικότητας και διάθεσης, κάτι σπάνιο σε ναρκωτικές ουσίες. Η έρευνα αφήνει ωστόσο πολλά αναπάντητα ερωτήματα, κυρίως γύρω από τις εγκεφαλικές λειτουργίες που οδηγούν στις αλλαγές αυτές», λέει ο Πάτρικ Φίσερ, ειδικός στο ερευνητικό νευρολογικό κέντρο της Κοπεγχάγης.
Στα σπάργανα η έρευνα
Ο τομέας της «ψυχεδελικής ιατρικής» βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα εξαιτίας της αυστηρής νομοθεσίας κατά των ναρκωτικών, που εμποδίζει τους περισσότερους Αμερικανούς επιστήμονες να ερευνήσουν σοβαρά τις ψυχοτρόπες ενώσεις. Το στίγμα, όμως, υποχωρεί σταδιακά και τα κεφάλαια για ιατρική έρευνα αρχίζουν να ρέουν, με πολλούς επιστήμονες να εξετάζουν τις ευνοϊκές παρενέργειες των ουσιών αυτών για την ανορεξία, την κατάχρηση ναρκωτικών και το ψυχαναγκαστικό σύνδρομο.
Μαζί με την ψιλοκυβίνη, η ουσία «έκσταση» ή MDMA θεωρείται πολλά υποσχόμενη. Μελέτη, που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση Nature Medicine, διαπίστωσε ότι το MDMA σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία μπορεί να περιορίσει σημαντικά τα συμπτώματα του συνδρόμου μετατραυματικού στρες. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) σχεδιάζει να χορηγήσει άδεια χορήγησης της ουσίας σε πάσχοντες μέσα στο 2023.
Η κατάθλιψη παραμένει μια από τις πιο κοινές και πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμες ψυχικές ασθένειες στις ΗΠΑ, με περισσότερους από 21 εκατομμύρια ενήλικες να αναφέρουν ότι υπέστησαν σημαντικό καταθλιπτικό επεισόδιο μέσα στο 2020. Παρότι φάρμακα όπως το Prozac και άλλα σκευάσματα έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά για πολλούς, οι παρενέργειές τους είναι σημαντικές, ενώ οι δραστικές ουσίες τους δεν είναι εξίσου αποτελεσματικές για όλους. Οι απεικονίσεις της εγκεφαλικής λειτουργίας ασθενών, στους οποίους χορηγήθηκε ψιλοκυβίνη έδειξαν ότι όσοι έλαβαν το σκεύασμα κατάφεραν να ξεφύγουν από τον κύκλο της κατάθλιψης. Ο εγκέφαλός τους ενίσχυσε την ταχύτητα ανταλλαγής δεδομένων μέσω των εγκεφαλικών συνάψεων, κινητοποιώντας περιοχές του μυαλού τους που ήταν αποκλεισμένες εξαιτίας της ασθένειάς τους. «Η θεραπεία ψιλοκυβίνης μοιάζει να προκαλεί διαπλάτυνση των ψυχικών κοιλάδων, στις οποίες βρίσκονται εγκλωβισμένοι οι καταθλιπτικοί, για να δημιουργήσει πεδιάδες ψυχικής ηρεμίας. Σου δίνουν την εντύπωση ότι είναι έτοιμοι να προχωρήσουν», λέει ο Ρόμπιν Κάρχαρτ – Χάρις, ένας από τους συντάκτες της μελέτης.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr