Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ δημοσιοποίησαν τον Απρίλιο στοιχεία σχετικά με τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και τη διαμόρφωση των νέων λοιμώξεων κατά την πρώτη χρονιά της πανδημίας.
Τους πρώτους μήνες του 2020 καταγράφηκε μείωση των μολύνσεων από γονόρροια και σύφιλη. Πρόκειται για αναμενόμενο αποτέλεσμα, εξαιτίας της κοινωνικής απομόνωσης που βιώσαμε όλοι. Τους μήνες που ακολούθησαν, ωστόσο, οι λοιμώξεις εκτινάχτηκαν τόσο, ώστε κατέληξαν να παρουσιάζουν αύξηση κατά 10% και 7% αντιστοίχως, συγκριτικά με το 2019. Συνολικά, το 2020, διαγνώστηκαν 134.000 νέα κρούσματα σύφιλης και 678.000 νέα κρούσματα γονόρροιας.
Η σύφιλη είχε εξαλειφθεί στις ΗΠΑ από τις αρχές του 2000. Αναλόγως η μετάδοση της γονόρροιας έφτασε στο χαμηλότερο σημείο της το 2009. Η μεγάλη συρρίκνωση αυτών των λοιμώξεων σήμαινε ότι μια ολόκληρη γενιά γιατρών δεν έχει καμία εμπειρία στη διάγνωση ή στη διαχείρισή τους.
Η ευκολία με την οποία μεταδίδονται αυτά τα νοσήματα, χωρίς να γίνονται αντιληπτά, επιβάλλει την πραγματοποίηση τακτικών διαγνωστικών εξετάσεων. Ομως αυτό, εξαιτίας της πανδημίας αλλά και άλλων παραγόντων, δεν συμβαίνει. Η έλευση της COVID-19 στις ΗΠΑ επιδείνωσε την κατάσταση, καθώς οι πάσχοντες από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα δεν πήγαιναν να εξεταστούν ή να λάβουν θεραπεία. Ταυτόχρονα, το υγειονομικό προσωπικό που αναλάμβανε την ιχνηλάτηση και ενημέρωση των σεξουαλικών συντρόφων κρουσμάτων σύφιλης και γονόρροιας, έστρεψε το ενδιαφέρον και τη δραστηριότητά του στην COVID-19. Συνδυαστικά, όλα αυτά συνέβαλαν στην έκρηξη των λοιμώξεων. Ιστορικά η σύφιλη έπληττε περισσότερο τους ομοφυλόφιλους και αμφιφυλόφιλους άνδρες, συγκριτικά με τους ετεροφυλόφιλους. Παρότι αυτές οι τάσεις παραμένουν, η αύξηση λοιμώξεων μεταξύ ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων ανδρών είναι αργή και σταδιακή. Το 2020, μάλιστα, οι λοιμώξεις σε αυτές τις ομάδες παρουσίασαν μικρή υποχώρηση. Αντιθέτως, στις ετεροφυλόφιλες γυναίκες οι λοιμώξεις αυξήθηκαν κατά 30% την περίοδο 2018 και 2019 και κατά 21% μεταξύ 2019 και 2020. Οι ειδικοί αποδίδουν αυτά τα άλματα στην αύξηση της χρήσης οπιοειδών και μεθαμφεταμινών, που οδηγούν σε πιο επισφαλείς σεξουαλικές συμπεριφορές. Ταυτόχρονα, η αύξηση των λοιμώξεων στις γυναίκες προκάλεσε αύξηση των κρουσμάτων σύφιλης στα νεογνά. Το 2020, τα κρούσματα συγγενούς σύφιλης αυξήθηκαν κατά 15%. Συνολικά από το 2016 έως σήμερα αυτές οι λοιμώξεις αυξήθηκαν κατά 235%.
Η συγγενής σύφιλη έχει σοβαρότατες επιπλοκές. Πολλά νεογνά γεννιούνται νεκρά ή έχουν προβλήματα υγείας διά βίου. Από τα 2.049 βρέφη που προσβλήθηκαν από σύφιλη το 2020, τα 149 απεβίωσαν. Οι γυναίκες που κάνουν χρήση ναρκωτικών και κυοφορούν πολύ σπάνια υποβάλλονται στον απαραίτητο προγεννητικό έλεγχο, επειδή φοβούνται μήπως ελεγχθούν για εξαρτησιογόνες ουσίες, κάτι που είναι πιθανό να οδηγήσει στην απώλεια της επιμέλειας του μωρού τους μόλις γεννηθεί. Ετσι ουδέποτε εξετάζονται για σύφιλη και, φυσικά, ποτέ δεν λαμβάνουν την κατάλληλη θεραπεία έτσι ώστε να μη μολυνθεί το έμβρυο. Το CDC συνιστά η εξέταση της σύφιλης να γίνεται στον πρώτο προγεννητικό έλεγχο. Οι γυναίκες που θα βρεθούν θετικές ή ακόμη και εκείνες που διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο μόλυνσης, πρέπει να επανεξετάζονται στην αρχή του τρίτου τριμήνου της κύησης, όπως και κατά την έναρξη του τοκετού.
Αύξηση της χρήσης οπιοειδών και μεθαμφεταμινών, που οδηγούν σε πιο επισφαλείς σεξουαλικές συμπεριφορές.
Παράγοντας που συνέβαλε στην αύξηση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων από το 2000 έως σήμερα είναι η διοχέτευση των κρατικών πόρων σε άλλα προβλήματα που θεωρήθηκαν πιο σημαντικά. Κλινικές που παρείχαν δωρεάν εξετάσεις και θεραπείες έκλεισαν ή περιόρισαν το ωράριό τους. Ταυτόχρονα οι εφαρμογές και ιστοσελίδες γνωριμιών, που στην πραγματικότητα εξάπλωσαν τα σεξουαλικά δίκτυα. Επίσης, η δυνατότητα αποτροπής της μόλυνσης από τον ιό του έιτζ με την προφυλακτική χορήγηση φαρμάκων μείωσε τις αναστολές για ερωτική πράξη χωρίς προφύλαξη.
Σήμερα οι περισσότερες πολιτείες δεν παρέχουν στους μαθητές ολοκληρωμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Αν συνέβαινε αυτό, τότε ο κόσμος θα γνώριζε ότι η θεραπεία των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων πρέπει να είναι άμεση, επισημαίνει η Ουίτνεϊ Αϊρι, υφηγήτρια Πληθυσμιακής Ιατρικής στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. «Επικρατεί η πλάνη ότι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ανήκουν στο παρελθόν. Ταυτόχρονα οι γυναίκες δεν κατανοούν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες που έχει η σύφιλη στο αναπαραγωγικό τους σύστημα. Υπάρχει μια ελαφρότητα στην προσέγγιση των νοσημάτων αυτών, που τελικά οδηγεί σε επισφαλείς σεξουαλικές συμπεριφορές», καταλήγει η δρ Αϊρι.
Επαναπροσέγγιση
Ο έλεγχος της παράλληλης επιδημίας επιβάλλει την επαναπροσέγγιση όλων των κοινωνικών ομάδων και ιδιαίτερα εκείνων που βρίσκονται στο κοινωνικό περιθώριο. Πρωτοβουλίες για τη δημόσια υγεία πρέπει να συνεργαστούν με τοπικούς θεσμούς που κάθε κοινότητα εμπιστεύεται. Στο Σεντ Λούις, που έχει από τα υψηλότερα ποσοστά σύφιλης στις ΗΠΑ, πολλά κομμωτήρια και κουρεία διανέμουν ενημερωτικά φυλλάδια και δωρεάν προφυλακτικά. Αλλού, ανάλογες πρωτοβουλίες με τη συνεργασία των εκκλησιών της περιοχής κατάφεραν να αυξήσουν τον αριθμό των Αφροαμερικανίδων που υποβάλλονται σε μαστογραφία και διαγνωστικά τεστ για τον ιό του έιτζ.
Οι περισσότερες νέες διαγνώσεις σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων αφορούν άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών. Τα κέντρα ενημέρωσης και υπηρεσιών υγείας που βρίσκονται σε σχολεία και πανεπιστήμια πράγματι αποδίδουν. Η ανοικτή συζήτηση για τη σεξουαλική υγεία είναι επωφελής για όλους. Ο τακτικός έλεγχος για τέτοια νοσήματα θα πρέπει να μας γίνει εξίσου οικείος σαν την ετήσια επίσκεψη στον οδοντογιατρό. Είναι κάτι που πρέπει να ενταχθεί στο ετήσιο πρόγραμμα εξετάσεών μας και το οποίο δεν πρέπει να αμελούμε. Αλλωστε, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, αυτά τα νοσήματα δεν συνιστούν μια προσωπική αποτυχία του ασθενούς, ούτε τον στιγματίζουν.
