Τα στελέχη της Federal Reserve θα προχωρήσουν σήμερα στη δεύτερη ασυνήθιστα μεγάλη αύξηση επιτοκίων, καθώς προσπαθούν να αποθερμάνουν μια οικονομία που υπερθερμάνθηκε. Το ερώτημα για πολλούς οικονομολόγους και επενδυτές είναι μέχρι πού θα φτάσει η ομοσπονδιακή τράπεζα στην προσπάθειά της να τιθασεύσει τον πληθωρισμό. Τις τελευταίες εβδομάδες οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο επισπεύδουν τις αυξήσεις των επιτοκίων τους. Η Fed αύξησε τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης τον Μάρτιο, κατά μισή εκατοστιαία μονάδα τον Μάιο και κατά 75 μ.β. τον Ιούνιο, οπότε και κατέγραψε την πιο επιθετική κίνησή της από το 1994. Σήμερα έχει αφήσει να εννοηθεί πως θα τα αυξήσει και πάλι κατά 75 μ.β.
Οι γρήγορες αυτές κινήσεις καταδεικνύουν πως η ομοσπονδιακή τράπεζα είναι αποφασισμένη να ανακόψει τον πληθωρισμό ευελπιστώντας να πείσει επιχειρήσεις και οικογένειες πως τα σημερινά δυσθεώρητα επίπεδα του πληθωρισμού δεν θα συνεχιστούν. Καταδεικνύουν, επίσης, πως η τράπεζα στρέφεται σε μια πολιτική που δεν προωθεί την ανάπτυξη, καθώς κάτι τέτοιο δεν έχει νόημα όταν δημιουργούνται άφθονες θέσεις εργασίας και οι τιμές αναρριχώνται ταχύτατα. Αν, όπως περιμένουμε, η Fed αυξήσει σήμερα τα επιτόκια κατά 75 μ.β., τότε θα βρίσκονται στο επίπεδο αυτό που τα στελέχη της χαρακτηρίζουν «ουδέτερη» πολιτική, μια πολιτική που ούτε υποστηρίζει αλλά ούτε και πλήττει την οικονομία. Οταν τα επιτόκια είναι σε αρκετά υψηλά επίπεδα, οι κεντρικοί τραπεζίτες μπορεί να νιώθουν πιο άνετα όταν θα βλέπουν την οικονομία να «παγώνει». Ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, μάλλον θα αφήσει ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα, αλλά οικονομολόγοι και αναλυτές θα παρακολουθούν κάθε του λέξη στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου για να καταλάβουν ποια θα είναι η πορεία της τράπεζας στη συνέχεια. Οπως τονίζει ο Μάικλ Φερόλι, κορυφαίος οικονομολόγος της J.P. Morgan, «το ενδιαφέρον θα είναι οι κατευθύνσεις που θα δώσει για το μέλλον».
Το ερώτημα για πολλούς οικονομολόγους και επενδυτές είναι μέχρι πού θα φτάσει η ομοσπονδιακή τράπεζα στην προσπάθειά της να τιθασεύσει τον πληθωρισμό.
Οι αγορές παρουσιάζουν νευρικότητα τελευταία, καθώς επικρατεί η ανησυχία πως οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο θα υπερβάλουν στην προσπάθειά τους να ανακόψουν τον πληθωρισμό και θα πλήξουν τις οικονομίες τους. Από τις τελευταίες οικονομικές προβλέψεις που δημοσίευσε η Fed τον Ιούνιο, προκύπτει πως πρόθεση των στελεχών της είναι να αυξήσουν τα επιτόκια στο 3,4% μέχρι τα τέλη του έτους, από το 1,6% στο οποίο βρίσκονται τώρα. Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν ως εκ τούτου πως θα τα αυξήσει κατά 75 μ.β. σήμερα, μισή εκατοστιαία μονάδα τον Σεπτέμβριο, 25 μ.β. τον Νοέμβριο και 50 μ.β. τον Δεκέμβριο. Οι προσδοκίες όμως έχουν επανειλημμένως διαψευσθεί φέτος, καθώς τα στοιχεία έχουν αιφνιδιάσει και ο πληθωρισμός αποδεικνύεται επίμονα υψηλός. Στο μεταξύ, στη διάρκεια του Ιουνίου οι αμερικανικές επιχειρήσεις δημιούργησαν 372.000 θέσεις εργασίας και οι μισθοί εξακολουθούν να αυξάνονται. Οι καταναλωτικές δαπάνες έχουν κάπως επιβραδυνθεί, αλλά λιγότερο από τις προβλέψεις. Κι ενώ η αγορά στέγης επιβραδύνεται, τα ενοίκια εξακολουθούν να εκτοξεύονται σε ορισμένες περιοχές.
Προ ημερών οι επενδυτές υπέθεσαν πως η Fed μπορεί να αυξήσει τα επιτόκια κατά μία ολόκληρη εκατοστιαία μονάδα, αλλά διαψεύσθηκαν όταν στελέχη της κατέστησαν σαφές ότι οδεύουν προς μια μικρότερη αύξηση. Το γεγονός ότι όλα είναι τόσο ευμετάβλητα είναι που εξωθεί την ομοσπονδιακή τράπεζα να υπογραμμίζει ότι παρακολουθεί προσεκτικά τα οικονομικά δεδομένα όταν καθορίζει την πολιτική της. Η επόμενη συνάντησή της είναι τον Σεπτέμβριο και τα στελέχη της μάλλον θα θελήσουν να κρατήσουν όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά ώστε να μπορούν να αντιδράσουν στις εξελίξεις. «Μπορεί να θέλουμε να κάνει πίσω ο κ. Πάουελ από αυτήν την υπερβολικά επιθετική στροφή, αλλά μάλλον είναι πολύ νωρίς για κάτι τέτοιο», σχολιάζει ο Ιαν Σέφερντσον, επικεφαλής οικονομολόγων της Pantheon Macroeconomics, ενόψει της σημερινής συνεδρίασης. Υπάρχουν, πάντως, και πάλι λόγοι για να υποθέσει κανείς πως η Fed ενδέχεται να χαμηλώσει τους τόνους. Ο πληθωρισμός «τρέχει» με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 40 και πλέον ετών, αλλά αναμένεται να επιβραδυνθεί τον Ιούλιο δεδομένου ότι στις ΗΠΑ έχουν υποχωρήσει σημαντικά οι τιμές της βενζίνης.
Υπάρχουν άλλωστε ορισμένες άλλες μετρήσεις, όπως οι αιτήσεις για επιδόματα ανεργίας και τα στοιχεία του μεταποιητικού τομέα, που κατατείνουν σε μια επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τον Σουμπάντρα Ρατζάπα, στέλεχος της Societe Generale που παρακολουθεί τη στρατηγική επιτοκίων των ΗΠΑ, αν συνεχισθεί αυτή η πορεία της αποθέρμανσης, τότε η Fed θα προχωρήσει σε πιο μετριασμένες κινήσεις στο εξής. Τα στελέχη της θέλουν να αποθερμάνουν την οικονομία αλλά δεν θέλουν να τη βυθίσουν σε μια πραγματική ύφεση. Ο ίδιος τονίζει πως «όταν αρχίσει κανείς να βλέπει ανησυχητικά στοιχεία στις μετρήσεις της ανεργίας, τότε θα αρχίσουν τα στελέχη της τράπεζας να υιοθετούν πιο προσεκτική προσέγγιση».