Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τόσο οι αστυνομικές αρχές όσο και οι πολιτικοί τείνουν συχνά να αναφέρονται στα προβλήματα ψυχικής υγείας ως την αιτία για τα περιστατικά μαζικών δολοφονιών.
«Οι ψυχικές ασθένειες και το μίσος είναι που τραβούν τη σκανδάλη, όχι το όπλο», δήλωσε ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ το 2019, ως απάντηση στα περιστατικά μαζικών πυροβολισμών που είχαν λάβει χώρα στο Ελ Πάσο του Τέξας και στο Ντέιτον του Οχάιο.
Επιπλέον, αφού ένας ένοπλος δολοφόνησε 19 παιδιά και δύο δασκάλες σε δημοτικό σχολείο του Ουβάλντε στο Τέξας, ο κυβερνήτης Γκρεγκ Άμποτ δήλωσε: «Οποιοσδήποτε πυροβολεί εναντίον κάποιου άλλου αντιμετωπίζει πρόβλημα ψυχικής υγείας. Τελεία.»
Σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times, αυτού του είδους οι εξηγήσεις ικανοποιούν μια βαθιά επιθυμία μας να κατανοήσουμε το ακατανόητο, ενώ συνάδουν και με την κοινή λογική: «Πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος που σκοτώνει αδιακρίτως να είναι καλά στα μυαλά του;»
Ωστόσο, οι δράστες των μαζικών δολοφονιών στην Αμερική δεν υπάγονται σε μία μόνο κατηγορία και σίγουρα δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο κοινό μοτίβο παραφροσύνης. Πολλοί από αυτούς – αν όχι οι περισσότεροι – δεν είχαν διαγνωστεί ποτέ με κάποια σοβαρή ψυχιατρική διαταραχή.
Οι έλεγχοι στο παρελθόν κάποιου που έχει διαγνωστεί με ψυχική νόσο, μπορούν να βοηθήσουν ώστε να μην του επιτραπεί να έχει πρόσβαση σε όπλο, αλλά οι ψυχολόγοι αναφέρουν πως υπάρχει ένας μεγάλος διαχωρισμός μεταξύ της κλινικής διάγνωσης και του είδους της συναισθηματικής διαταραχής που προηγήθηκε πολλών μαζικών δολοφονιών.
Το πραγματικό πρόβλημα, σύμφωνα με τους ίδιους ειδικούς, είναι πως η ψυχική ασθένεια δεν αποτελεί χρήσιμο μέσο για να προβλεφθεί ο κίνδυνος βίας. Περίπου οι μισοί Αμερικανοί θα αντιμετωπίσουν προβλήματα ψυχικής υγείας κάποια στιγμή στη ζωή τους, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων με ψυχικό νόσημα, δεν διαπράττει φόνους.
Μια διαφορετική προσέγγιση
Έτσι, πολλοί ειδικοί εστιάζουν πλέον σε προειδοποιητικά σημάδια που παρατηρούνται είτε υπάρχει ψυχικό νόσημα είτε όχι, όπως έντονες αλλαγές στη συμπεριφορά και την εξωτερική εικόνα κάποιου, καβγάδες και λογομαχίες καθώς και το να αναφέρει κάποιος σε άτομα γύρω του ότι σχεδιάζει να προβεί σε βίαιες ενέργειες, ένα φαινόμενο γνωστό και ως «διαρροή» (leakage).
Ωστόσο, αυτό το σημείο εστίασης δεν αποτελεί ασφαλές κριτήριο. Μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς πότε τα σημάδια αυτά αποτελούν ένδειξη απειλής και πότε όχι.
Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα οφέλη από αυτή την προσέγγιση, καθώς μέσω αυτής, μπορούν να παρακαμφθούν οι ισχυρισμοί ότι η συσχέτιση των μαζικών πυροβολισμών με τα προβλήματα ψυχικής υγείας, αυξάνει τις αρνητικές συμπεριφορές και τον στιγματισμό των ατόμων που υποφέρουν από αυτά.
Επιπλέον, φαίνεται όλο και πιο καθαρά ότι ο συσχετισμός της διάγνωσης προβλημάτων ψυχικής υγείας με την ένοπλη βία, είναι μια προβληματική προσέγγιση.
Ο δράστης της επίθεσης στο Ουβάλντε, για παράδειγμα, δεν είχε διαγνωστεί ποτέ με κάποιο ψυχικό νόσημα.
Επιπλέον, σε κάποιες περιπτώσεις, η θεραπεία δεν απέτρεψε τη βία. Ο άνδρας που σκότωσε 12 ανθρώπους σε έναν κινηματογράφο στο Κολοράντο το 2012, επισκεπτόταν ψυχίατρο εξειδικευμένο στους ασθενείς με σχιζοφρένεια.
Πώς μπορεί να αποτραπεί η βία;
Υπάρχουν διάφορα αίτια που σπρώχνουν τους δράστες στη βία, όπως η επιθυμία για φήμη, η ριζοσπαστικοποίηση μέσω του Διαδικτύου και τα παιδικά τραύματα. Οι ειδικοί αναφέρουν, λοιπόν, ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα ευρύ πλαίσιο τρόπων παρέμβασης.
Οι δυνάμει δολοφόνοι μπορεί να χρειάζονται έναν μέντορα ή θεραπεία στην περίπτωση κατάχρησης ουσιών. Επίσης, μπορεί να έχει ανάγκη από στήριξη εκ μέρους του σχολείου αλλά και βοήθεια προς την οικογένειά τους.
Επιπλέον, οι εκστρατείες κατά του σχολικού εκφοβισμού και τα προγράμματα που βοηθούν τους μαθητές να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν τα σημάδια απομόνωσης, μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αποτροπή της βίας.
Οι κρίσεις μπορεί να οφείλονται σε παράγοντες που είναι πιθανόν να κορυφώσουν τον τρόπο εκδήλωσης ενός ψυχικού νοσήματος, όπως το να απολυθεί κάποιος από τη δουλειά του, να πάρει διαζύγιο, ο θάνατος κάποιου συγγενή ή φίλου ή άλλα γεγονότα.
Για παράδειγμα, η μητέρα του δράστη μιας ένοπλης επίθεσης στο Πάρκλαντ είχε πεθάνει τρεις μήνες πριν το περιστατικό.
Αυτό δείχνει ότι η βία είναι δυνατόν να αποτραπεί.
Σε ομιλία του στο TEDx, ένας άνδρας που λεγόταν Άαρον Σταρκ μιλούσε για το πώς μια απλή πρόσκληση από έναν φίλο του για να δουν ταινία μαζί, τον έκανε να μην θέσει τελικά σε εφαρμογή τα βίαια σχέδιά του. «Όταν κάποιος σου φέρεται σαν να είσαι άνθρωπος όταν ούτε εσύ ο ίδιος δεν νιώθεις έτσι, αυτό θα σου αλλάξει όλο σου τον κόσμο», είπε.
Πηγή: The New York Times
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr