Αν και οι αμπελώνες της Βιέννης βρίσκονται εντός των ορίων της πόλης, σου δίνουν την αίσθηση ενός άλλου πλανήτη. Εκεί, στην άκρη της αυστριακής πρωτεύουσας, ανάμεσα στα αμπέλια, ο θόρυβος από 1,9 εκατ. ανθρώπους αντικαθίσταται από τον ήχο των βημάτων σε χωμάτινα μονοπάτια, το κουβεντολόι των τριζονιών και μια γενικότερη γαλήνη.
Αυτό βέβαια μέχρι να μπει ο Σεπτέμβρης.
Με την άφιξη του φθινοπώρου και της εποχής του τρύγου, οι κάτοικοι της πόλης προσπαθούν να αδράξουν όσο καλοκαίρι απομένει και επισκέπτονται κατά χιλιάδες τους αμπελώνες, για να περάσουν μερικά ακόμα σαββατοκύριακα πίνοντας και τρώγοντας στον ήλιο. Εκεί, τους περιμένουν οι λεγόμενες «heurigen» (κρασοταβέρνες), όπου τοπικά οινοποιεία σερβίρουν το νεαρό κρασί της χρονιάς (heurige), και οι ταβέρνες «buschenschanken». Οι τελευταίες είναι υποχρεωμένες να σερβίρουν το δικό τους κρασί, από ντόπια αμπέλια, και πρέπει να φέρουν στην επιγραφή τους ένα κλαδί πεύκου ή έλατου υποδηλώνοντας έτσι ότι είναι buschenschanken (η παράδοση αυτή υποτίθεται πως κρατάει από τον Μεσαίωνα όταν οι «κράχτες» επισήμαιναν σε ποια κελάρια μπορούσαν οι επισκέπτες από την πόλη να βρουν κρασί τοποθετώντας ένα κλαδί πεύκου στην πόρτα τους).
«Οι heurigen είναι σαν το σνίτσελ», μου εξηγεί η Laura Scheybal που φέτος ανέλαβε τη διεύθυνση ενός heuriger ονόματι Der Hirt μαζί με άλλους συνεταίρους. «Έχουν σημαντική θέση στην καρδιά των Βιεννέζων».
Υπάρχουν κάπου 5.800 στρέμματα με αμπέλια και 145 οινοποιεία στη Βιέννη. Μέχρι τη δεκαετία του 1970, οι επισκέπτες έφερναν στις heurigen το δικό τους φαγητό. Σήμερα, μπορούν να αγοράσουν σε αυτές προσεκτικά επιλεγμένα προϊόντα –τυριά, κρεατικά, τουρσιά και άλλα– για να συνοδεύσουν τη μεγάλη γκάμα βιεννέζικων κρασιών.
Αν και κάποτε οι heurigen αποτελούσαν «επικράτεια» μεγαλύτερων σε ηλικία πελατών, πλέον έχουν αρχίσει να προσελκύουν όλο και περισσότερους νέους. «Τη δεκαετία του 1980 ο μέσος όρος ηλικίας ήταν τα 60 έτη», μου λέει ο Paul Kiefer, διευθυντής πωλήσεων του οινοποιείου Mayer am Pfarrplatz, που έχει να το λέει πως ο Ludwig van Beethoven υπήρξε κάποτε πελάτης της heurigen του οινοποιείου. «Τα τελευταία 10 χρόνια έρχονται πολλοί νεαροί πελάτες, 20-22 ετών. Ξεκινούν από την heurigen και μετά συνεχίζουν σε κάποιο κλαμπ».
Ο 35χρονος Paul Erker, φυσικός στο επάγγελμα, προσπαθεί να επισκέπτεται τους αμπελώνες με φίλους του αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της σεζόν, από τα μέσα της άνοιξης μέχρι τα μέσα του φθινοπώρου. «Απολαμβάνεις ωραία θέα και καλό κρασί συνδυάζοντάς τα με ήπια σωματική άσκηση», εξηγεί. «Μεθάς κάνοντας ηλιοθεραπεία. Είναι ο τέλειος συνδυασμός για τους Βιεννέζους».
Πώς θα φτάσετε σε μια heuriger
Οι κρασοταβέρνες είναι διάσπαρτες σε διαφορετικά σημεία της πόλης. Κάποιες, ωστόσο, γειτονιές συγκεντρώνουν περισσότερες heurigen και άρα προσφέρουν περισσότερες επιλογές. Το γραφείο τουρισμού της Βιέννης στην επίσημη ιστοσελίδα του αναφέρει ενδεικτικά κάποιες heurigen με τις διευθύνσεις τους. Επίσης, στην ιστοσελίδα του Wien Wein, του ομίλου που δημιουργήθηκε πριν από αρκετά χρόνια από τα πλέον εξέχοντα οινοποιεία της Βιέννης, θα βρείτε μια λίστα με τις heurigen και τις buschenschanken, όπου τα οινοποιεία αυτά σερβίρουν τα κρασιά τους.
Μια καλή γειτονιά για να ξεκινήσετε είναι το Nussdorf στο 19ο δημοτικό διαμέρισμα. Από το Nussdorf αρκετοί δρόμοι και αρκετά μονοπάτια οδηγούν στο Nussberg, έναν λόφο με αμπελώνες στην κορυφή του. Υπάρχουν πολλές heurigen σε αυτήν την περιοχή.
Αν είστε από τους ανθρώπους των οποίων οι αντοχές τείνουν να μειώνονται καθώς τα επίπεδα αλκοόλ αυξάνονται, καλύτερα να κατεβείτε το βουνό παρά να το ανεβείτε. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να φτάσετε στην κορυφή. Ο πιο απλός και πιο ακριβός, αν είσαι μόνος σου, είναι να ανέβεις με ταξί ή Uber (για προορισμό στην εφαρμογή βάλτε Mayer am Nussberg, το όνομα μιας εκ των heurigen. Πολλοί οδηγοί τη γνωρίζουν και είναι κοντά στην κορυφή. Από το κέντρο της πόλης, θα πληρώσετε 20 με 25 ευρώ).
Μια άλλη επιλογή είναι να πάρετε τη γραμμή U4 του σιδηρόδρομου U-bahn ή του μετρό μέχρι το σταθμό Heiligenstadt, από τον οποίο μπορεί να μετεπιβιβαστείτε στο Heurigen Express, ένα μικρό τραμ που κάνει κυκλική διαδρομή και περνά μέσα από τους αμπελώνες. Λειτουργεί από Παρασκευή έως Κυριακή και γιορτές (εκτός Πρωτομαγιάς), από 1 Απριλίου έως 31 Οκτωβρίου, και κοστίζει 9,90 ευρώ μετ’ επιστροφής.
Αν προτιμάτε να κάνετε λίγη γυμναστική, πάρτε το D tram μέχρι τη στάση Nussdorf και βάλτε Mayer am Nussberg στο Google maps ή κάποια παρόμοια εφαρμογή για να δείτε πώς θα φτάσετε εκεί με τα πόδια. Δεν πειράζει αν κόψετε δρόμο μέσα από τους αμπελώνες καθώς θα ανεβαίνετε. Όλοι το κάνουν.
Για πολλούς ντόπιους, ένας από τους λόγους που πηγαίνουν στους αμπελώνες στην περιοχή του Nussdorf είναι η πεζοπορία. «Στις αρχές του φθινοπώρου ξεκινά η σεζόν της πεζοπορίας», μου λέει η 35χρονη Marlene Maierhofer, κοινωνική λειτουργός. «Ο κόσμος κάνει μεγάλες πεζοπορίες και έπειτα έχει ανάγκη από μια επιβράβευση. “Αθλήθηκα, τώρα μπορώ να πιω το κρασάκι μου και να φάω κάτι ωραίο’’».
Θα βρείτε την Weingut Wailand και την Der Hirt στην κορυφή του Nussberg. Οι heurigen αυτές είναι πιο ήσυχες σε σχέση με άλλες και σερβίρουν υψηλής ποιότητας κρασιά και φαγητό, όπως ποικιλία κρεατικών και τυριών, καθώς και αλοιφές από προϊόντα όπως grammelschmalz (λαρδί), kürbiskern (κολοκυθόσπορους), και liptauer (πικάντικο μείγμα διαφορετικών τυριών). Η Der Hirt σερβίρει επίσης και ζεστά πιάτα, όπως schweinebraten (ψητό χοιρινό) και leberkäse (μοιάζει με το ρολό κιμά). Ένα γεύμα και αρκετά ποτήρια κρασί θα σας κοστίσουν περίπου 20-30 ευρώ το άτομο.
Η εμπειρία heurige
Περίπου το 80% των σταφυλιών που καλλιεργούνται στη Βιέννη είναι λευκά και περιλαμβάνουν ποικιλίες όπως Riesling, Weissburgunder, Grüner Veltliner, Gelber Muskateller και Sauvignon Blanc. Μια σπέσιαλ τοπική ποικιλία είναι η Gemischter Satz, μια μίξη λευκών σταφυλιών που καλλιεργούνται, συλλέγονται, πιέζονται και ζυμώνονται μαζί.
Αγοράστε ένα μπουκάλι κρασί από την ποικιλία αυτή, παραγγείλτε μια πιατέλα τυριών και μερικά κομμάτια κέικ και καθίστε σε ένα από τα τραπέζια. Αν είναι κατειλημμένα, στρώστε κουβερτούλα πικ νικ ανάμεσα στα αμπέλια ή πάνω στο γρασίδι. Το ζητούμενο της όλης εμπειρίας είναι η χαλάρωση. Κανείς εδώ δεν θα σας κάνει μαθήματα οινογνωσίας και δεν θα σας υποδείξει πώς να απολαύσετε το κρασί σας.
«Πίνεις ένα ποτήρι στο ένα μέρος, περπατάς μισό χιλιόμετρο και βρίσκεσαι σε ένα άλλο ωραίο μέρος», λέει ο Kiefer του οινοποιείου Mayer am Pfarrplatz. «Όλοι σερβίρουν το δικό τους κρασί και διαφορετικά είδη φαγητού. Έτσι φέρνουν τη διαδικασία της παραγωγής πιο κοντά στους ανθρώπους. Όσοι ζουν στην πόλη και απλώς βλέπουν ένα μπουκάλι δεν έχουν ιδέα πώς παράχθηκε».
Ο Kiefer προσθέτει πως πολλούς οινοποιούς δεν τους νοιάζει αν οι επισκέπτες κόβουν μερικές ρώγες από τα κλήματα για να τις δοκιμάσουν, αρκεί να μην κόβουν ολόκληρα τσαμπιά.
Μια τυπική παραγγελία σε μια heuriger αποτελείται από ένα λίτρο λευκού κρασιού και ένα λίτρο ανθρακούχου νερού και κοστίζει περίπου 15-25 ευρώ. Οι επισκέπτες φτιάχνουν οι ίδιοι τα spritzers τους (κοκτέιλ από λευκό κρασί και ανθρακούχο νερό) με τις αναλογίες που προτιμούν. Συνήθως υπάρχουν πολλά λευκά κρασιά για να διαλέξετε με το ποτήρι ή το μπουκάλι, καθώς και κάποια ερυθρά, ροζέ και αφρώδη. Οι ντόπιοι συνήθως προτιμούν το ευκολόπιοτο «house wine» (χύμα), η τιμή του οποίου κυμαίνεται από 3,50 έως 4,50 το ποτήρι.
Για τους θαρραλέους και περιπετειώδεις, υπάρχει ακόμα μία επιλογή: το «sturm». Διατίθεται μόνο νωρίς το φθινόπωρο και είναι φρέσκος χυμός σταφυλιών που συλλέγεται κατά τη διάρκεια του τρύγου και έχει μόλις αρχίσει να ζυμώνεται. Είναι πολύ γλυκό, η γεύση του μοιάζει με αυτή του μηλίτη και περιέχει 3-5% αλκοόλ. Προσοχή όμως: sturm σημαίνει καταιγίδα, κάτι που μπορεί να συμβεί στο στομάχι σας αν καταναλώσετε πάνω από ένα-δύο ποτήρια.
Οι heurigen και οι buschenschanken στο Nussberg συνήθως λειτουργούν καιρού επιτρέποντος, οπότε συμβουλευτείτε τις ιστοσελίδες τους ή πάρτε τηλέφωνο πριν ξεκινήσετε για εκεί. Μπορείτε επίσης να κάνετε κράτηση. Πολλές από αυτές, μάλιστα, διαθέτουν online σύστημα κρατήσεων.