Λίγες ημέρες μετά την 50η επέτειο του πολέμου του Γιόμ Κιπούρ, το Ισραήλ δέχθηκε πάλι αιφνιδιαστική επίθεση. Σε αντίθεση με τη σειρά συγκρούσεων των τελευταίων τριών ετών, η παρούσα διένεξη έχει χαρακτηριστικά πολέμου, με μπαράζ ρουκετών και εισβολή σε ισραηλινό έδαφος, με νεκρούς και αιχμάλωτους Ισραηλινούς.
Το ψυχολογικό αντίκτυπο στο ισραηλινό κοινό συγκρίνεται με το σοκ της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ. Αφού η Τσαχάλ απωθήσει την αρχική παλαιστινιακή επίθεση, το ερώτημα που τίθεται είναι τί θα ακολουθήσει. Ελάχιστες είναι οι επιλογές του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο οποίος κήρυξε πόλεμο και πιέζεται να διατάξει στρατιωτική επιχείρηση μεγάλης κλίμακας.
Δεδομένων των ισραηλινών απωλειών και της ύπαρξης ομήρων, μία ισραηλινή εισβολή στη Γάζα δεν μπορεί να αποκλεισθεί. Ακόμη και μία προσωρινή ανακατάληψη είναι πιθανή, παρότι αλλεπάλληλες ισραηλινές κυβερνήσεις προσπάθησαν επίμονα να το αποφύγουν.
Ενας ευρύτερος πόλεμος μπορεί, όμως, να έχει απρόβλεπτες συνέπειες. Θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγάλες παλαιστινιακές απώλειες διαταράσσοντας τις διπλωματικές προσπάθειες των Μπάιντεν και Νετανιάχου για αναγνώριση του Ισραήλ από τη Σαουδική Αραβία. Πίεση θα δεχθεί επίσης και η Χεζμπολάχ, η υποστηριζόμενη από το Ιράν οργάνωση που ελέγχει το νότιο Λίβανο. Η οργάνωση ενδέχεται να υποχρεωθεί να ανοίξει δεύτερο μέτωπο στο βόρειο Ισραήλ, όπως έκανε το 2006 μετά την αιχμαλωσία ισραηλινού στρατιώτη στη Γάζα.
Η σύρραξη θα συσπειρώσει -έστω και προσωρινά- το Ισραήλ πίσω από την κυβέρνησή του, με την αντιπολίτευση να αναστέλλει τις κινητοποιήσεις κατά της μεταρρύθμισης της δικαστικής εξουσίας για να υπακούσει στις διαταγές για ευρεία επιστράτευση. «Ο Νετανιάχου θα εξασφαλίσει πλήρη κάλυψη σε όσα επιδιώκει», λέει ο Νατάν Σακς, διευθυντής του Κέντρου Μεσανατολικών Σπουδών του ινστιτούτου Μπρούκινγκς. Παρόλα αυτά, ο Νετανιάχου έχει απορρίψει στο παρελθόν προτάσεις για επιχειρήσεις χιλιάδων στρατιωτών στη Γάζα με στόχο την εξουδετέρωση ένοπλων παλαιστινιακών οργανώσεων. «Το ψυχολογικό αντίκτυπο είναι, όμως, πολύ σημαντικό και οι εκτιμήσεις του ανθρώπινου και πολιτικού κόστους μίας τέτοιας επιχείρησης ίσως είναι διαφορετικές», λέει ο Σακς.
Το ερώτημα, όμως, είναι τί θα ακολουθήσει, λέει ο Μαρκ Χέλερ, μέλος του Ισραηλινού Ινστιτούτου Ερευνών Ασφαλείας. Οι μέχρι στιγμής επιχειρήσεις που πραγματοποιήθηκαν στα Κατεχόμενα δεν προσέφεραν λύσεις. «Υπάρχει μεγάλη πίεση για επιχείρηση μεγάλης κλίμακας, με στόχο “να τελειώσουμε τη Χαμάς”, αλλά δεν νομίζω ότι θα λύσει τίποτα μακροπρόθεσμα», λέει ο Χέλερ. Ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας, Καρλ Μπιλντ, εκτιμά ότι μία ισραηλινή επίθεση μεγάλης κλίμακας στη Γάζα είναι σχεδόν αναπόφευκτη, ιδίως αν κρατούνται όμηροι Ισραηλινοί στρατιώτες και πολίτες.
Το Ισραήλ υπήρξε παραδοσιακά πολύ διστακτικό να στείλει στρατό μέσα στη Γάζα. Ακόμη και το 2002, όταν ο πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν διέταξε τη βίαιη καταστολή παλαιστινιακής εξέγερσης στη Δυτική Οχθη, το επιτελείο απέφυγε να στείλει σημαντικές δυνάμεις στο εσωτερικό της Γάζας.
Η αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα το 2005 και η διατήρηση της κατοχής στη Δυτική Οχθη έκαναν τη Γάζα να μοιάζει με ορφανό, αποκομμένη από τους υπόλοιπους Παλαιστίνιους και φρουρούμενη από το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Μετά την ισραηλινή αποχώρηση, η εσωτερική διένεξη στη Γάζα ανέδειξε νικήτρια την ισλαμική οργάνωση Χαμάς, οδηγώντας το Ισραήλ σε ακόμη πιο στενό αποκλεισμό της Λωρίδας. Ακόμη και στη μακρά σύρραξη του 2008-09, οι ισραηλινές δυνάμεις απέφυγαν να εισχωρήσουν στη Γάζα.
Παρότι η Χαμάς δεν παρουσίασε με σαφήνεια τους λόγους της εισβολής της, ενδέχεται το κίνητρό της να ήταν η ανάπτυξη σχέσεων του Ισραήλ με τον αραβικό κόσμο και κυρίως τη Σαουδική Αραβία. Η διπλωματική αυτή προσέγγιση τίθεται πλέον εν αμφιβόλω και θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια και την ένταση της παρούσας σύρραξης. Ο Σακς, όμως, λέει ότι ο στόχος της Χαμάς μπορεί να είναι απλούστερος: να εξασφαλίσει ομήρους για να τους ανταλλάξει με Παλαιστίνιους κρατούμενους σε ισραηλινές φυλακές.
Το σοκαρισμένο Ισραήλ θα πρέπει τώρα να διαχειρισθεί τον πόλεμο και τις επιπτώσεις του, μεταξύ τους και την υπερβολική αυτοπεποίθηση, τον εφησυχασμό και την απροθυμία του Ισραήλ να φανταστεί ότι η Χαμάς θα ήταν ικανή να εξαπολύσει τέτοια πολεμική επιχείρηση.
The New York Times / Του Στίβεν Ερλάνγκερ
